Groniasta z Ujfehertoi: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
poprawa linków |
|||
| Linia 17: | Linia 17: | ||
|commons = |
|commons = |
||
}} |
}} |
||
'''Wiśnia 'Groniasta z Ujfehertoi' ''' – odmiana uprawna ([[kultywar]]) [[Wiśnia pospolita|wiśni]] o średnio-wczesnej [[dojrzałość zbiorcza owoców|porze dojrzewania]] owoców<ref name = COBORU>{{cytuj stronę | url = http://www.coboru.pl/Publikacje_COBORU/Listy_odmian/lo_sady_2017.pdf | tytuł = Lista odmian roślin sadowniczych wpisanych do krajowego rejestru w Polsce | opublikowany = [[Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych]] | data dostępu = 2018-06-27 | język = pl | archiwum = https://web.archive.org/web/20180418011657/http://www.coboru.pl/Publikacje_COBORU/Listy_odmian/lo_sady_2017.pdf | zarchiwizowano = 2018-04-18 }}</ref>. Odmiana znaleziona jako przypadkowa siewka, najprawdopodobniej odmiany 'Pandy' niedaleko miasta [[Újfehértó]], na [[Węgry|Węgrzech]]<ref name=gr/>. Uprawiana w większości krajów, w których uprawia się wiśnie. W [[Polska|Polsce]] jest znana od lat 80. XX w. i jest popularna. Uprawiana zarówno w sadach towarowych jak i w uprawie amatorskiej<ref name = ar>{{Cytuj książkę |nazwisko=Rejman |imię=Aleksander |tytuł=Pomologia |wydawca=PWRiL |miejsce=Warszawa |rok=1994|isbn=83-09-01612-3}}</ref><ref name=gr>{{Cytuj książkę |imię=Z. |nazwisko=Grzyb |imię2=E. |nazwisko2=Rozpara|tytuł= Zeszyty Pomologiczne. Wiśnia |wydawca= Instytut Sadownictwa i Kwiaciarstwa |miejsce = Skierniewice |rok = 1998 |isbn =83-87617-15-6}}</ref><ref name=hru>{{cytuj książkę | |
'''Wiśnia 'Groniasta z Ujfehertoi' ''' – odmiana uprawna ([[kultywar]]) [[Wiśnia pospolita|wiśni]] o średnio-wczesnej [[dojrzałość zbiorcza owoców|porze dojrzewania]] owoców<ref name = COBORU>{{cytuj stronę | url = http://www.coboru.pl/Publikacje_COBORU/Listy_odmian/lo_sady_2017.pdf | tytuł = Lista odmian roślin sadowniczych wpisanych do krajowego rejestru w Polsce | opublikowany = [[Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych]] | data dostępu = 2018-06-27 | język = pl | archiwum = https://web.archive.org/web/20180418011657/http://www.coboru.pl/Publikacje_COBORU/Listy_odmian/lo_sady_2017.pdf | zarchiwizowano = 2018-04-18 }}</ref>. Odmiana znaleziona jako przypadkowa siewka, najprawdopodobniej odmiany 'Pandy' niedaleko miasta [[Újfehértó]], na [[Węgry|Węgrzech]]<ref name=gr/>. Uprawiana w większości krajów, w których uprawia się wiśnie. W [[Polska|Polsce]] jest znana od lat 80. XX w. i jest popularna. Uprawiana zarówno w sadach towarowych jak i w uprawie amatorskiej<ref name = ar>{{Cytuj książkę |nazwisko=Rejman |imię=Aleksander |tytuł=Pomologia |wydawca=PWRiL |miejsce=Warszawa |rok=1994|isbn=83-09-01612-3}}</ref><ref name=gr>{{Cytuj książkę |imię=Z. |nazwisko=Grzyb |imię2=E. |nazwisko2=Rozpara|tytuł= Zeszyty Pomologiczne. Wiśnia |wydawca= Instytut Sadownictwa i Kwiaciarstwa |miejsce = Skierniewice |rok = 1998 |isbn =83-87617-15-6}}</ref><ref name=hru>{{cytuj książkę | nazwisko = Hołubowicz | imię = Tadeusz |autor link=Tadeusz Hołubowicz| nazwisko2= Rebandel| imię2=Zofia|autor link2=Zofia Rebandel|nazwisko3=Ugolik|imię3=Mikołaj|autor link3=Mikołaj Ugolik|tytuł = Uprawa czereśni i wiśni | data = 1993 | wydawca = PWRiL | miejsce = Warszawa | isbn = 83-09-01552-6 | strony =287}}</ref>.. |
||
== Morfologia == |
== Morfologia == |
||
; [[Pokrój]]: Drzewo rośnie silnie<ref name=hru/>, a w późniejszym wieku siła wzrostu zmniejsza się<ref name=gr/>. Tworzy [[korona drzewa|koronę]] w przekroju jajowatą, luźną, o sztywnych gałęziach skierowanych bardziej stromo w górę. Na starszych pędach tworzy liczne [[krótkopęd]]y. Rozgałęzienia dalszego rzędu wyrastają pod kątem prostym i nie mają tendencji do ogałacania się. Owocuje zarówno na [[długopęd]]ach i na krótkopędach<ref name=hru/>. |
; [[Pokrój]]: Drzewo rośnie silnie<ref name=hru/>, a w późniejszym wieku siła wzrostu zmniejsza się<ref name=gr/>. Tworzy [[korona drzewa|koronę]] w przekroju jajowatą, luźną, o sztywnych gałęziach skierowanych bardziej stromo w górę. Na starszych pędach tworzy liczne [[krótkopęd]]y. Rozgałęzienia dalszego rzędu wyrastają pod kątem prostym i nie mają tendencji do ogałacania się. Owocuje zarówno na [[długopęd]]ach i na krótkopędach<ref name=hru/>. |
||
Aktualna wersja na dzień 15:19, 26 kwi 2024
 Owoce Groniastej w okresie zbioru | |
| Rodzaj |
Śliwa (Prunus) |
|---|---|
| Gatunek | |
| Rodzice |
siewka ‘Pandy’ |
| Inne nazwy |
'Újfehertoi Fürtos', 'Węgierska Groniasta' |
| Hodowca |
T. Petho, G. Muzsnyai |
| Data wyhodowania |
1961[1]. |
| Data zarejestrowania |
1970 (Węgry), 1990[2] (Polska) |
| Pochodzenie | |
Wiśnia 'Groniasta z Ujfehertoi' – odmiana uprawna (kultywar) wiśni o średnio-wczesnej porze dojrzewania owoców[2]. Odmiana znaleziona jako przypadkowa siewka, najprawdopodobniej odmiany 'Pandy' niedaleko miasta Újfehértó, na Węgrzech[3]. Uprawiana w większości krajów, w których uprawia się wiśnie. W Polsce jest znana od lat 80. XX w. i jest popularna. Uprawiana zarówno w sadach towarowych jak i w uprawie amatorskiej[4][3][5]..
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]- Pokrój
- Drzewo rośnie silnie[5], a w późniejszym wieku siła wzrostu zmniejsza się[3]. Tworzy koronę w przekroju jajowatą, luźną, o sztywnych gałęziach skierowanych bardziej stromo w górę. Na starszych pędach tworzy liczne krótkopędy. Rozgałęzienia dalszego rzędu wyrastają pod kątem prostym i nie mają tendencji do ogałacania się. Owocuje zarówno na długopędach i na krótkopędach[5].
- Liście
- Duże, mięsiste, ciemnozielone, piłkowane, na ogół całobrzegie, podobne do liści odmiany 'Pandy'[5], jednak zdarzają się lekko klapowane[3]. Ogonki liściowe są sztywne, z długo utrzymującymi się przylistkami.
- Kwiaty
- Wolnopłatkowe, płatki korony lekko wklęsłe, białe, dość duże o średnicy 2,5-3,0 cm, osadzone w podbaldaszkach po 4-5 sztuk, w pełni rozwinięte mają dużo nektaru. Kwitną średnio-wcześnie i są odporne na niekorzystne warunki atmosferyczne.
- Owoce
- Duże pestkowce, niekiedy bardzo duże (5-6 g) o kształcie nerkowatym, bez czubka[5]. Skórka jest mocna, wiśniowo-czerwona z połyskiem, równomiernie wybarwiona[3]. Szypułka jest średniej długości (32-42 mm), zielona, mięsista, dość gruba, łatwo oddzielająca się od owocu. Miąższ jest ciemnoczerwony, średnio-twardy, soczysty, bardzo smaczny[5]. Sok ciemnoczerwony, barwiący.
Uprawa
[edytuj | edytuj kod]Po odmianie 'Łutówka' jest jedną z najpowszechniej uprawianych w Polsce odmianą wiśni w sadach towarowych[6]. Znajduje się w rejestrze Odmian Roślin Uprawnych prowadzonym przez Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych od początku jego istnienia[2]. Jako podkładki najczęściej stosuje się siewki antypki lub czereśni ptasiej lub rozmnażane wegetatywnie podkładki Colt i F12/1[7]. Najlepiej udaje się w cieplejszych rejonach Polski[6].
Zapylenie
[edytuj | edytuj kod]Jest odmianą samopylną, czyli może rosnąć w monokulturze i dobrze owocuje, jest także dobrym zapylaczem dla innych obcopylnych odmian. Stwierdzono jednak, że przy zapyleniu krzyżowym plon jest wyższy[3].
Zdrowotność
[edytuj | edytuj kod]Drzewo jest wytrzymałe na mróz; na brunatną zgniliznę drzew pestkowych (monilioza) jest mało wrażliwe, także mało wrażliwe jest na najpowszechniejszą chorobę wiśni w Polsce – drobną plamistość liści drzew pestkowych[3]. W wilgotne lata, szczególne z dużymi opadami przed zbiorem choruje na gorzką zgniliznę. Rzadko ulega rakowi bakteryjnemu[5]. Pąki kwiatowe są dość wytrzymałe na mróz.
Zbiór i przechowywanie
[edytuj | edytuj kod]W warunkach polskich, w zależności od rejonu i typu gleby, dojrzałość zbiorczą osiąga w połowie lipca, 7-10 dni przed najpopularniejszą w Polsce odmianą - Łutówką[3]. Tak jak większość wiśni zbiera się je bez szypułek, a zaletą jest niewyciekający sok[5].
Nadaje się do zbioru mechanicznego[8], do którego powinna być uprzednio przygotowana poprzez oprysk preparatami stymulującymi produkcję etylenu, co poprawia równomierność wybarwienia oraz łatwiejsze odrywanie się szypułek. Ponadto drzewa muszą mieć uformowany co najmniej 80 cm pień. Koszt zbioru mechanicznego (z uwzględnieniem amortyzacji maszyn) ocenia się na 1/2-1/3 kosztów zbioru ręcznego[9].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Ladányi Márta et. al.: Application of risk assessment methods for comparison of yield risk of two sour cherry varieties. [dostęp 2018-06-27]. (węg.).
- ↑ a b c Lista odmian roślin sadowniczych wpisanych do krajowego rejestru w Polsce. Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych. [dostęp 2018-06-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-18)]. (pol.).
- ↑ a b c d e f g h Z. Grzyb, E. Rozpara: Zeszyty Pomologiczne. Wiśnia. Skierniewice: Instytut Sadownictwa i Kwiaciarstwa, 1998. ISBN 83-87617-15-6.
- ↑ Aleksander Rejman: Pomologia. Warszawa: PWRiL, 1994. ISBN 83-09-01612-3.
- ↑ a b c d e f g h Tadeusz Hołubowicz, Zofia Rebandel, Mikołaj Ugolik: Uprawa czereśni i wiśni. Warszawa: PWRiL, 1993, s. 287. ISBN 83-09-01552-6.
- ↑ a b Mirosław Sitarek: Czy wiśnie deserowe mają szansę w Polsce?. Hasło Ogrodnicze. [dostęp 2018-06-28].
- ↑ Aleksander Rejman, Eberhardt Makosz: Szkółkarstwo roślin sadowniczych. Kraków: "Plantpress", 1994. ISBN 83-85982-03-5.
- ↑ Z. Grzyb: Sympozjum czereśniowo-wiśniowe w Turcji (cz. II). Czereśnie i wiśnie. Hasło Ogrodnicze. [dostęp 2018-06-28].
- ↑ Paweł Wawrzyńczak: Mechanizacja zbioru owoców pestkowych. Hasło ogrodnicze, 2005. [dostęp 2009-10-30]. (pol.).