Gruszyczka okrągłolistna: Różnice pomiędzy wersjami

Gruszyczka okrągłolistna
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	wrzosowce
Rodzina	wrzosowate
Rodzaj	gruszyczka
Gatunek	gruszyczka okrągłolistna
	Nazwa systematyczna
	Pyrola rotundifolia L.; Sp. pl. 1:396. 1753
Synonimy
	Pyrola americana Sweet; Thelaia rotundifolia (L.) Alef.;
	Pyrola americana Sweet; Thelaia rotundifolia (L.) Alef.;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Aktualna wersja na dzień 00:22, 1 lip 2024

Gruszyczka okrągłolistna (Pyrola rotundifolia L.) – gatunek byliny z rodziny wrzosowatych. Występuje w całej niemal Europie, w zachodniej i środkowej Azji, w Chinach i na Grenlandii^[3]. W Polsce dosyć często spotykana na niżu, choć w ostatnich latach obserwuje się szybki zanik stanowisk. Objęta ochroną częściową.

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Pokrój: Roślina o odziomkowych liściach z groniastym kwiatostanem dorastająca 40 cm wysokości.
Łodyga: Pełzająca.
Liście: Odziomkowe, zimotrwałe zebrane w rozetę. Długości 2,5-5 cm, okrągłojajowate, szypuła kwiatowa wysoka na 15-30 cm.
Kwiaty: Groniasty kwiatostan składający się z 8-15 białych kwiatów. Korona szerokodzwonkowata, lancetowate działki kielicha odstające, zaostrzone, prawie o połowę krótsze od płatków korony. Szyjka słupka długa, łukowato zgięta, znacznie wystająca z korony^[5].

Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]

Rozwój: Bylina, chamefit. Kwitnie od czerwca do sierpnia. Kwiaty są przedprątne lub równoczesne, samopylne^[6].
Siedlisko: Cieniste lasy iglaste i liściaste. W Polsce dość częsta na niżu, w górach rozproszona po piętro alpejskie^[5].
Fitosocjologia: W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla klasy (Cl.) Vaccinio-Piceetea^[7].

Zagrożenia i ochrona[edytuj | edytuj kod]

Od 2014 roku gatunek jest objęty w Polsce ochroną częściową, na mocy Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin^[8].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-03-13] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-08-25].
↑ The Plant List. [dostęp 2013-05-20].
↑ ^a ^b Martin Červenka, Viera Feráková, Milan Háber, Jaroslav Kresánek, Libuše Paclová, Vojtech Peciar, Ladislav Šomšák: Świat roślin skał i minerałów. Warszawa: PWRiL, 1982, s. 226. ISBN 83-09-00462-1.
↑ Olga Seidl, Józef Rostafiński: Przewodnik do oznaczania roślin. Warszawa: PWRiL, 1973.
↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
↑ Dz.U. z 2014 r. poz. 1409 – Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-03-13] (ang.).

[grin-3] Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-08-25].

[TPL-4] The Plant List. [dostęp 2013-05-20].

[cervenka-5] Martin Červenka, Viera Feráková, Milan Háber, Jaroslav Kresánek, Libuše Paclová, Vojtech Peciar, Ladislav Šomšák: Świat roślin skał i minerałów. Warszawa: PWRiL, 1982, s. 226. ISBN 83-09-00462-1.

[seidl-6] Olga Seidl, Józef Rostafiński: Przewodnik do oznaczania roślin. Warszawa: PWRiL, 1973.

[matuszkiewicz-7] Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.

[rozp2014-8] Dz.U. z 2014 r. poz. 1409 – Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

@@ Linia 1: / Linia 1: @@
 {{Takson infobox
- |nazwa = Gruszyczka okrągłolistna
+ |nazwa                = Gruszyczka okrągłolistna
- |obrazek = Illustration Pyrola rotundifolia0.jpg
+ |grafika              = 206 Pyrola rotundifolia L.jpg
+ |opis grafiki         =
- |systematyka_ref=<ref name=apweb>{{cytuj stronę |url=http://www.mobot.org/MOBOT/research/APweb/ | tytuł=Angiosperm Phylogeny Website | data dostępu=2010-03-13 | autor = Stevens P.F. | rok=2001– | język=en}}</ref>
+ |alt grafiki          =
- |domena=[[eukarionty]]
+ |systematyka ref      = <ref name="ruggiero" /><ref name="apweb" />
- |królestwo=[[rośliny]]
+ |domena               = [[eukarionty]]
- |klad1= [[rośliny naczyniowe]]
- |klad3= [[rośliny nasienne]]
+ |królestwo            = [[rośliny]]
+ |podkrólestwo         = [[rośliny zielone]]
- |klasa= [[okrytonasienne]]
+ |nadgromada           = [[rośliny telomowe]]
- |klad5= [[astrowe|klad astrowych]]
+ |gromada              = [[rośliny naczyniowe]]
- |rząd= [[wrzosowce]]
+ |podgromada           = [[rośliny nasienne]]
- |rodzina =  [[wrzosowate]]
- |rodzaj = [[gruszyczka]]
+ |nadklasa             = [[okrytonasienne]]
+ |klasa                = ''[[Magnoliopsida]]''
- |łacina = Pyrola rotundifolia
+ |nadrząd              = [[astropodobne]]
- |autor = [[Karol Linneusz|L.]]
+ |rząd                 = [[wrzosowce]]
- |cytat = [[Species Plantarum|Sp. pl. 1:396. 1753]]
+ |rodzina              = [[wrzosowate]]
- |synonim = ''Pyrola americana'' Sweet<ref name = grin/>
+ |rodzaj               = [[gruszyczka]]
- |commons = Category:Pyrola rotundifolia
+ |gatunek              = gruszyczka okrągłolistna
+ |nazwa łacińska       = Pyrola rotundifolia
+ |autor                = [[Karol Linneusz|L.]]
+ |cytat                = [[Species Plantarum|Sp. pl. 1:396. 1753]]<ref name=grin/>
+ |synonimy             =
+* ''Pyrola americana'' Sweet<ref name = grin/>
+* ''Thelaia rotundifolia'' (L.) Alef.<ref name=TPL/>
+ |wikispecies          = Pyrola rotundifolia
+ |commons              = Category:Pyrola rotundifolia
 }}
-'''Gruszyczka okrągłolistna''' (''Pyrola rotundifolia'' L.) – gatunek [[Bylina (botanika)|byliny]] z rodziny [[wrzosowate|wrzosowatych]]. Występuje w całej niemal Europie, w zachodniej i środkowej Azji, w Chinach i na Grenlandii<ref name=grin>{{Cytuj stronę |url=http://www.ars-grin.gov/cgi-bin/npgs/html/taxgenform.pl?language=en |tytuł=Germplasm Resources Information Network (GRIN)|data dostępu = 2010-08-25}}</ref>. W [[Polska|Polsce]] dosyć często spotykana na niżu, choć w ostatnich latach obserwuje się szybki zanik stanowisk.
+'''Gruszyczka okrągłolistna''' (''Pyrola rotundifolia'' L.) – gatunek [[Bylina (botanika)|byliny]] z rodziny [[wrzosowate|wrzosowatych]]. Występuje w całej niemal Europie, w zachodniej i środkowej Azji, w Chinach i na [[Grenlandia|Grenlandii]]<ref name=grin/>. W [[Polska|Polsce]] dosyć często spotykana na niżu, choć w ostatnich latach obserwuje się szybki zanik stanowisk. Objęta [[Lista gatunków roślin objętych ochroną częściową w Polsce|ochroną częściową]].
-=== Morfologia ===
+== Morfologia ==
+[[Plik:Pflanze des Rundblättrigen Wintergrüns (Pyrola rotundifolia).jpg|thumb|left|180px|Pokrój]]
-; [[Łodyga]] : Pełzająca.
+[[Plik:Pyrola rotundifolia - flower.jpg|thumb|left|180px|Kwiat]]
-; [[Liść|Liście]] : Odziomkowe zebrane w rozetę. Długości 2,5-5 cm, okrągłojajowate, szypuła kwiatowa wysoka na 15-30 cm.
+; Pokrój: Roślina o odziomkowych liściach z groniastym kwiatostanem dorastająca 40 cm wysokości.
-; [[Kwiat]]y : 8-15 białych kwiatów zebranych w grono. Lancetowate działki [[kielich (botanika)|kielicha]] odstające, zaostrzone, prawie o połowę krótsze od płatków [[korona kwiatu|korony]]. Kwitnie od lipca do sierpnia.
+; [[Łodyga]]: Pełzająca.
+; [[Liść|Liście]]: Odziomkowe, zimotrwałe zebrane w rozetę. Długości 2,5-5 cm, okrągłojajowate, szypuła kwiatowa wysoka na 15-30 cm.
+; [[Kwiat]]y: Groniasty [[kwiatostan]] składający się z 8-15 białych kwiatów. Korona szerokodzwonkowata, lancetowate działki [[kielich (botanika)|kielicha]] odstające, zaostrzone, prawie o połowę krótsze od płatków [[korona kwiatu|korony]]. Szyjka słupka długa, łukowato zgięta, znacznie wystająca z korony<ref name= cervenka/>.
+== Biologia i ekologia ==
-[[Plik:Pyrola rotundifolia20090914 085.jpg|thumb|left|200px|Pokrój]]
+; Rozwój:  [[Bylina (botanika)|Bylina]], [[Chamefity|chamefit]]. Kwitnie od czerwca do sierpnia. Kwiaty są [[Przedprątność|przedprątne]] lub równoczesne, [[Samopylność|samopylne]]<ref name=seidl/>.
-=== Biologia i ekologia ===
-Siedlisko: cieniste [[las iglasty|lasy iglaste]] i [[las liściasty|liściaste]]. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych [[gatunek charakterystyczny]] dla klasy (Cl.) ''[[Vaccinio-Piceetea]]''<ref>{{cytuj książkę |nazwisko=Matuszkiewicz |imię= Władysław |tytuł= Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski |rok=2006 |wydawca= Wyd. Naukowe PWN |miejsce= Warszawa |id= ISBN 83-01-14439-4}} </ref>.
+; Siedlisko: Cieniste [[las iglasty|lasy iglaste]] i [[las liściasty|liściaste]]. W Polsce dość częsta na niżu, w górach rozproszona po piętro alpejskie<ref name=cervenka/>.
+; Fitosocjologia: W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych [[gatunek charakterystyczny]] dla klasy (Cl.) ''[[las iglasty|Vaccinio-Piceetea]]''<ref name=matuszkiewicz/>.
+== Zagrożenia i ochrona ==
-{{Przypisy|stopień= ===}}
+Od 2014 roku gatunek jest objęty w Polsce [[Lista gatunków roślin objętych ochroną częściową w Polsce|ochroną częściową]], na mocy Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin<ref name=rozp2014/>.
+== Przypisy ==
-[[Kategoria:Wrzosowate]]
+{{Przypisy|
+<ref name="ruggiero">{{Ruggiero |data dostępu = 2020-02-20}}</ref>
+<ref name=apweb>{{Angiosperm Phylogeny Website |data dostępu = 2010-03-13}}</ref>
+<ref name=cervenka>{{cytuj książkę|autor=Martin Červenka, Viera Feráková, Milan Háber, Jaroslav Kresánek, Libuše Paclová, Vojtech Peciar, Ladislav Šomšák |tytuł=Świat roślin skał i minerałów |wydawca=PWRiL |miejsce=Warszawa |data=1982 |strony=226 |isbn=83-09-00462-1}}</ref>
+<ref name=grin>{{Cytuj stronę |url=https://npgsweb.ars-grin.gov/gringlobal/taxon/taxonomysearch.aspx?language=en |tytuł=Germplasm Resources Information Network (GRIN)|data dostępu = 2010-08-25}}</ref>
+<ref name=matuszkiewicz>{{cytuj książkę |nazwisko=Matuszkiewicz |imię= Władysław |tytuł=Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski |rok=2006 |wydawca= Wyd. Naukowe PWN |miejsce=Warszawa |isbn=83-01-14439-4}}</ref>
+<ref name=rozp2014>{{Dziennik Ustaw|rok=2014|numer=0|pozycja=1409}} – Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin.</ref>
+<ref name=seidl>{{Cytuj książkę|imię=Olga |nazwisko=Seidl |imię2=Józef |nazwisko2=Rostafiński |tytuł=Przewodnik do oznaczania roślin |miejsce=Warszawa |rok=1973 |wydawca=PWRiL}}</ref>
+<ref name=TPL>{{Cytuj stronę | tytuł = The Plant List | url=http://www.theplantlist.org/tpl/record/tro-26800027| data dostępu = 2013-05-20}}</ref>
+}}
+{{Kontrola autorytatywna}}
-[[az:Pyrola rotundifolia]]
-[[da:Mose-vintergrøn]]
+[[Kategoria:Wrzosowate]]
-[[de:Rundblättriges Wintergrün]]
+[[Kategoria:Rośliny chronione]]
-[[en:Pyrola rotundifolia]]
+[[Kategoria:Taksony opisane przez Karola Linneusza]]
-[[fr:Pyrola rotundifolia]]
-[[lv:Apaļlapu ziemciete]]
-[[hu:Kereklevelű körtike]]
-[[nl:Rond wintergroen]]
-[[ru:Грушанка круглолистная]]
-[[fi:Isotalvikki]]
-[[sv:Vitpyrola]]