Gatunek wymarły na wolności: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m nowy klucz sortowania Kategoria:Kategorie zagrożenia gatunków według Czerwonej księgi gatunków zagrożonych: "wymarły na wolności, gatunek" za pomocą HotCat |
m przeniesienie refów na koniec, drobne redakcyjne |
||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{KategoriaIUCN|EW}} |
{{KategoriaIUCN|EW}} |
||
| ⚫ | '''Gatunek wymarły na wolności''' (''extinct in the wild'' – EW) – jedna z kategorii określających stan zagrożenia wyginięciem [[gatunek (biologia)|gatunków]], używanych w siedmioskalowych systemach kategorii zagrożenia [[Czerwona księga gatunków zagrożonych|Czerwonej księgi gatunków zagrożonych]] (CKGZ). Znajduje się między kategoriami [[gatunek krytycznie zagrożony|gatunku krytycznie zagrożonego]] (CR) i [[Gatunek wymarły|gatunku wymarłego]] (EX). Odnosi się do gatunków wymarłych w stanie dzikim w obrębie ich pierwotnego [[Zasięg (biogeografia)|zasięgu]]. Przedstawiciele tych gatunków żyją jednak w hodowlach lub ogrodach zoologicznych i botanicznych, ewentualnie utrzymywani są w postaci populacji dziko żyjących, ale poza pierwotnym zasięgiem gatunku. Żeby gatunek można było uznać za wymarły na wolności konieczne jest odpowiednio długotrwałe, ze względu na jego biologię, badanie wykluczające utrzymanie się dzikich populacji{{r|IUCN Species Survival Commission2012-s14}}. Odbudowa trwałych populacji gatunku na wolności jest możliwa przez odpowiednie projekty [[Restytucja gatunku|restytucyjne]]. W roku 2008 do kategorii należały 33 gatunki zwierząt{{r|iucnredlist-}}. |
||
| ⚫ | Zgodnie z zasadami [[Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody|Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody]] IUCN kategoria ta stosowana może być tylko w odniesieniu do gatunków w całym ich zasięgu, tzn. nie powinna być stosowana na szczeblu dotyczącym określonego obszaru (kraju, regionu, lokalnie){{r|reg_IUCN}}. |
||
| ⚫ | '''Gatunek wymarły na wolności''' (''extinct in the wild'' – EW) – jedna z kategorii określających stan zagrożenia wyginięciem [[gatunek (biologia)|gatunków]], używanych w siedmioskalowych systemach kategorii zagrożenia [[Czerwona księga gatunków zagrożonych|Czerwonej księgi gatunków zagrożonych]] (CKGZ). Znajduje się między kategoriami [[gatunek krytycznie zagrożony|gatunku krytycznie zagrożonego]] (CR) i [[Gatunek wymarły|gatunku wymarłego]] (EX). Odnosi się do gatunków wymarłych w stanie dzikim w obrębie ich pierwotnego [[Zasięg (biogeografia)|zasięgu]]. Przedstawiciele tych gatunków żyją jednak w hodowlach lub ogrodach zoologicznych i botanicznych, ewentualnie utrzymywani są w postaci populacji dziko żyjących, ale poza pierwotnym zasięgiem gatunku. Żeby gatunek można było uznać za wymarły na wolności konieczne jest odpowiednio długotrwałe, ze względu na jego biologię, badanie wykluczające utrzymanie się dzikich populacji |
||
| ⚫ | Zgodnie z zasadami [[Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody|Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody]] IUCN kategoria ta stosowana może być tylko w odniesieniu do gatunków w całym ich zasięgu, tzn. nie powinna być stosowana na szczeblu dotyczącym określonego obszaru (kraju, regionu, lokalnie) |
||
== Przykłady zwierząt wymarłych na wolności (EW) == |
== Przykłady zwierząt wymarłych na wolności (EW) == |
||
| Linia 16: | Linia 15: | ||
== Zobacz też == |
== Zobacz też == |
||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
* [[Polska czerwona księga roślin]] |
* [[Polska czerwona księga roślin]] |
||
* [[Czerwona lista roślin i grzybów Polski]] |
* [[Czerwona lista roślin i grzybów Polski]] |
||
* [[Czerwona lista zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce]] |
* [[Czerwona lista zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce]] |
||
* [[zwierzęta wymarłe na wolności]] |
* [[zwierzęta wymarłe na wolności]] |
||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
== Przypisy == |
== Przypisy == |
||
{{Przypisy |
{{Przypisy| |
||
<ref name="iucnredlist-">{{Lang|en}} Sumy gatunków każdej kategorii największych grup taksonomicznych królestwa zwierząt [http://web.archive.org/web/20160503050843/http://www.iucnredlist.org/documents/summarystatistics/2011_1_RL_Stats_Table_3a.pdf 2011 Red List: Table 3a (pdf)]. [dostęp 21 września 2011].</ref> |
|||
<ref name="IUCN Species Survival Commission2012-s14">{{cytuj stronę|url=http://web.archive.org/web/20160411212900/http://jr.iucnredlist.org/documents/redlist_cats_crit_en.pdf|tytuł=IUCN red list categories and criteria. Version 3.1 Second edition|autor=IUCN Species Survival Commission|data=2012|opublikowany=IUCN (International Union for Conservation of Nature)|strony=14|data dostępu=2015-07-05}}</ref> |
|||
<ref name="reg_IUCN">{{cytuj stronę|url=http://web.archive.org/web/20160609212249/http://www.iucnredlist.org/documents/reg_guidelines_en.pdf|tytuł=Guidelines for application of IUCN Red List criteria at regional and national levels|opublikowany=Invasive Species Specialist Group (ISSG) of the IUCN Species Survival Commission|strony=13|data dostępu=2015-07-05}}</ref> |
|||
}} |
|||
[[Kategoria:Gatunki wymarłe na wolności| ]] |
[[Kategoria:Gatunki wymarłe na wolności| ]] |
||
Wersja z 20:25, 8 lip 2020
| Kategoria zagrożenia (CKGZ) | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| EX | EW | CR | EN | VU | NT | LC |
| ||||||
| Kategoria: wymarły na wolności | ||||||
Gatunek wymarły na wolności (extinct in the wild – EW) – jedna z kategorii określających stan zagrożenia wyginięciem gatunków, używanych w siedmioskalowych systemach kategorii zagrożenia Czerwonej księgi gatunków zagrożonych (CKGZ). Znajduje się między kategoriami gatunku krytycznie zagrożonego (CR) i gatunku wymarłego (EX). Odnosi się do gatunków wymarłych w stanie dzikim w obrębie ich pierwotnego zasięgu. Przedstawiciele tych gatunków żyją jednak w hodowlach lub ogrodach zoologicznych i botanicznych, ewentualnie utrzymywani są w postaci populacji dziko żyjących, ale poza pierwotnym zasięgiem gatunku. Żeby gatunek można było uznać za wymarły na wolności konieczne jest odpowiednio długotrwałe, ze względu na jego biologię, badanie wykluczające utrzymanie się dzikich populacji[1]. Odbudowa trwałych populacji gatunku na wolności jest możliwa przez odpowiednie projekty restytucyjne. W roku 2008 do kategorii należały 33 gatunki zwierząt[2].
Zgodnie z zasadami Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody IUCN kategoria ta stosowana może być tylko w odniesieniu do gatunków w całym ich zasięgu, tzn. nie powinna być stosowana na szczeblu dotyczącym określonego obszaru (kraju, regionu, lokalnie)[3].
Przykłady zwierząt wymarłych na wolności (EW)
- koń Przewalskiego (Equus przewalskii) (wymarły na wolności od 1969, następnie reintrodukowany)
- tchórz czarnonogi (Mustela nigripes) (wymarły na wolności od 1996, następnie reintrodukowany)
- kruk ogorzały (Corvus hawaiiensis) (wymarły na wolności od 2002)
- czubacz garbonosy (Mitu mitu) (wymarły na wolności od 1987 lub 1988)
- gołębiak kasztanowaty (Zenaida graysoni) (wymarły na wolności od 1972)
- wodnik guamski (Gallirallus owstoni) (wymarły na wolności od 1980)
- oryks szablorogi (Oryx dammah)
Zobacz też
- Polska czerwona księga roślin
- Czerwona lista roślin i grzybów Polski
- Czerwona lista zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce
- zwierzęta wymarłe na wolności
Przypisy
- ↑ IUCN Species Survival Commission: IUCN red list categories and criteria. Version 3.1 Second edition. IUCN (International Union for Conservation of Nature), 2012. s. 14. [dostęp 2015-07-05].
- ↑ (ang.) Sumy gatunków każdej kategorii największych grup taksonomicznych królestwa zwierząt 2011 Red List: Table 3a (pdf). [dostęp 21 września 2011].
- ↑ Guidelines for application of IUCN Red List criteria at regional and national levels. Invasive Species Specialist Group (ISSG) of the IUCN Species Survival Commission. s. 13. [dostęp 2015-07-05].