Helminthomorpha: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
pop. linku |
|||
| (Nie pokazano 4 wersji utworzonych przez 4 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{inne znaczenia|dwuparców|[[Jelitodyszne|Helminthomorpha]] –synonim [[jelitodyszne|jelitodysznych]]}} |
{{inne znaczenia|dwuparców|[[Jelitodyszne|Helminthomorpha]] –synonim [[jelitodyszne|jelitodysznych]]}} |
||
{{Zwierzę infobox |
{{Zwierzę infobox |
||
|nazwa zwyczajowa = |
|||
|nazwa łacińska = Helminthomorpha |
|nazwa łacińska = Helminthomorpha |
||
|TSN = |
|TSN = |
||
| Linia 17: | Linia 16: | ||
|commons = |
|commons = |
||
}} |
}} |
||
'''Helminthomorpha''' – [[gromada (biologia)|infragromada]]{{r|mb|tax}} lub nadkohorta{{r|Blaszak}} [[wije|wijów]] z gromady [[dwuparce|dwuparców]] i podgromady [[Chilognatha]]. |
'''Helminthomorpha''' – [[gromada (biologia)|infragromada]]{{r|mb|tax}} lub nadkohorta{{r|Blaszak}} [[wije|wijów]] z gromady [[dwuparce|dwuparców]] i podgromady [[Chilognatha]]. |
||
| Linia 33: | Linia 31: | ||
W zapisie kopalnym znane są od [[sylur]]u{{r|Shelley}}. |
W zapisie kopalnym znane są od [[sylur]]u{{r|Shelley}}. |
||
== Przypisy == |
|||
{{Przypisy| |
|||
<ref name="apo">{{Cytuj stronę | url = https:// |
<ref name="apo">{{Cytuj stronę | url = https://web.archive.org/web/20131211113738/http://fieldmuseum.org/sites/default/files/millipede_apomorphies.pdf | tytuł = Descriptions and putative apomorphies of millipede clades | data = 26 września 2006 | praca = Milli-PEET: Millipede Systematics | opublikowany = Field Museum of Natural History | data dostępu = 2017-10-10}}</ref> |
||
<ref name=Blaszak>{{cytuj książkę | tytuł = Zoologia t. 2 Stawonogi cz. 2 Tchawkodyszne | inni = Czesław Błaszak (red.) | autor r = Jolanta Wytwer | rozdział = gromada: dwuparce – Diplopoda | wydawca = Wydawnictwo Naukowe PWN | rok = 2012 | strony = 29–52}}</ref> |
<ref name=Blaszak>{{cytuj książkę | tytuł = Zoologia t. 2 Stawonogi cz. 2 Tchawkodyszne | inni = Czesław Błaszak (red.) | autor r = Jolanta Wytwer | rozdział = gromada: dwuparce – Diplopoda | wydawca = Wydawnictwo Naukowe PWN | rok = 2012 | strony = 29–52}}</ref> |
||
<ref name="Hannibal">{{Cytuj pismo | autor = J.T. Hannibal | tytuł = Hexecontasoma, a new helminthomorph millipede (Hexecontasomatidae n. fam.) from the Mazon Creek, Illinois, fauna (Carboniferous, North America) | czasopismo = Fragmenta faunistica, Supplement | wolumin = 43 | strony = 19-35 | data = 2000}}</ref> |
<ref name="Hannibal">{{Cytuj pismo | autor = J.T. Hannibal | tytuł = Hexecontasoma, a new helminthomorph millipede (Hexecontasomatidae n. fam.) from the Mazon Creek, Illinois, fauna (Carboniferous, North America) | czasopismo = Fragmenta faunistica, Supplement | wolumin = 43 | strony = 19-35 | data = 2000}}</ref> |
||
| Linia 42: | Linia 41: | ||
<ref name=tax>{{cytuj | autor r = William Shear | rozdział = Class Diplopoda de Blainville in Gervais, 1844 | czasopismo = Zootaxa | data = 2011 | wolumin = 3148 | tytuł = Animal biodiversity: An outline of higher-level classification and survey of taxonomic richness | s = 159–164| url = http://www.mapress.com/zootaxa/2011/f/zt03148p164.pdf | data dostępu = 2017-10-11}}</ref> |
<ref name=tax>{{cytuj | autor r = William Shear | rozdział = Class Diplopoda de Blainville in Gervais, 1844 | czasopismo = Zootaxa | data = 2011 | wolumin = 3148 | tytuł = Animal biodiversity: An outline of higher-level classification and survey of taxonomic richness | s = 159–164| url = http://www.mapress.com/zootaxa/2011/f/zt03148p164.pdf | data dostępu = 2017-10-11}}</ref> |
||
}} |
}} |
||
{{Kontrola autorytatywna}} |
|||
[[Kategoria:Dwuparce]] |
[[Kategoria:Dwuparce]] |
||
Aktualna wersja na dzień 09:21, 26 kwi 2024
| Helminthomorpha | |||
| Pocock, 1887 | |||
| Okres istnienia: sylur–dziś | |||
 Tachypodoiulus niger | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada |
Helminthomorpha | ||
| Synonimy | |||
| |||
Helminthomorpha – infragromada[1][2] lub nadkohorta[3] wijów z gromady dwuparców i podgromady Chilognatha.
Dwuparce te mają wydłużone, walcowate lub prawie walcowate ciało. Ich narządy gębowe charakteryzuje gnatochilarium o niezlanych lamellae linguales. Tułów cechują niepodzielone sternity oraz podzielone na prozonę i metazonę tergity. Układ oddechowy ma nierozgałęzione tchawki, a drugi i trzeci pierścień tułowia pozbawiony jest przetchlinek. Od piątego pierścienia tułowia zaczynają się rzędy bocznych ujść gruczołów obronnych (ozoporów)[4]. U samców przynajmniej niektóre pary odnóży na diplosegmentach VI–VIII przekształcone są w gonopody[3], przy czym gonopody u Colobognatha i Eugnatha przypuszczalnie nie są homologiczne[4].
Krocionogi te rozsiedlone są kosmopolitycznie. Występują na wszystkich kontynentach oprócz Antarktydy. Na północy przekraczają koło podbiegunowe na Islandii, w Norwegii, na Półwyspie Jamalskim i Syberii. Na południe sięgają południowego Chile, południowoafrykańskiej Prowincji Przylądkowej Zachodniej oraz nowozelandzkich wysp Auckland[5].
Takson ten wprowadzony został w 1894 przez Reginalda Innesa Pococka[6]. Należą doń dwie kohorty[3][2][1]:
- Colobognatha Brandt, 1834
- Eugnatha Attems, 1898
Ponadto zalicza się tu wymarłą rodzinę Hexecontasomatidae Hannibal, 2000, nieprzyporządkowaną do żadnej z kohort[1][7].
W zapisie kopalnym znane są od syluru[5].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c P. Sierwald: Helminthomorpha. [w:] MilliBase [on-line]. 2016. [dostęp 2017-10-14].
- ↑ a b William Shear, Class Diplopoda de Blainville in Gervais, 1844, [w:] Animal biodiversity: An outline of higher-level classification and survey of taxonomic richness, „Zootaxa”, 3148, 2011, s. 159–164 [dostęp 2017-10-11].
- ↑ a b c Jolanta Wytwer: gromada: dwuparce – Diplopoda. W: Zoologia t. 2 Stawonogi cz. 2 Tchawkodyszne. Czesław Błaszak (red.). Wydawnictwo Naukowe PWN, 2012, s. 29–52.
- ↑ a b Descriptions and putative apomorphies of millipede clades. [w:] Milli-PEET: Millipede Systematics [on-line]. Field Museum of Natural History, 26 września 2006. [dostęp 2017-10-10].
- ↑ a b Rowland M. Shelley, Sergei I. Golovatch. Atlas of myriapod biogeography. I. Indigenous ordinal and supra-ordinal distributions in the Diplopoda: Perspectives on taxon origins and ages, and a hypothesis on the origin and early evolution of the class. „Insecta Mundi”. 158, s. 1–134, 2011.
- ↑ R.I. Pocock. On the classification of the Diplopoda. „Annals and Magazine of Natural History ser. 5”. 20, s. 283-295, 1887.
- ↑ J.T. Hannibal. Hexecontasoma, a new helminthomorph millipede (Hexecontasomatidae n. fam.) from the Mazon Creek, Illinois, fauna (Carboniferous, North America). „Fragmenta faunistica, Supplement”. 43, s. 19-35, 2000.