Przejdź do zawartości

Most Poniatowskiego: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
→‎Opis: uzupełnienie
Rubeus (dyskusja | edycje)
252 edycje
m drobne merytoryczne - Most w 1944 roku został wysadzony 13 września. Tego dnia Niemcy wysadzili wszystkie warszawskie mosty
Linia 27: Linia 27:
|data budowy = 6 stycznia 1914<br />(lub połowa 1913<ref name="NI1913">{{Cytuj pismo | tytuł = "Po otwarciu trzeciego mostu w Warszawie" + fot. Maryan Fuks | czasopismo = Nowości Ilustrowane (Kraków) | odpowiedzialność = red. nacz. Sylweryusz Chmurkowski | strony = 16 | język = pl | data = 1913-06-21 | url = https://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/publication/127001/edition/119342/content?ref=desc}}</ref>)
|data budowy = 6 stycznia 1914<br />(lub połowa 1913<ref name="NI1913">{{Cytuj pismo | tytuł = "Po otwarciu trzeciego mostu w Warszawie" + fot. Maryan Fuks | czasopismo = Nowości Ilustrowane (Kraków) | odpowiedzialność = red. nacz. Sylweryusz Chmurkowski | strony = 16 | język = pl | data = 1913-06-21 | url = https://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/publication/127001/edition/119342/content?ref=desc}}</ref>)
|data zburzenia = 5 sierpnia 1915
|data zburzenia = 5 sierpnia 1915
13 września 1944<ref>https://www.polskieradio.pl/5/3/Artykul/437399,44-dzien-walk-Niemcy-wysadzaja-mosty</ref>
16 września 1944
|data odbudowy = 1915–1916<br />
|data odbudowy = 1915–1916<br />
1921–1926<br />
1921–1926<br />

Wersja z 20:15, 15 sie 2018

Most Księcia Józefa Poniatowskiego
{{{alt zdjęcia}}}
Most Księcia Józefa Poniatowskiego, widok na stronę praską
Poprzednie nazwy

most Mikołajewski, most im. Cesarza Mikołaja II

Państwo

 Polska

Województwo

 mazowieckie

Miejscowość

Warszawa

Podstawowe dane
Przeszkoda

Wisła

Długość

506 m

Szerokość:
• całkowita
• jezdni
• chodników


21,40 m
14,80 m
2x3,30 m

Liczba torów tramwajowych

2

Liczba przęseł

8

Rozpiętość przęseł

32+55+68+80+68+58+58+38

Data budowy

6 stycznia 1914
(lub połowa 1913[1])

Data zburzenia

5 sierpnia 1915 13 września 1944[2]

Data odbudowy

1915–1916
1921–1926
1945–1946

Projektant

Mieczysław Marszewski
Bronisław Plebiński
Wacław Paszkowski

most Poniatowskiego po 1945 roku
Przeszkoda

Wisła

Długość

506 m

Liczba torów tramwajowych

2

Liczba przęseł

8

Data odbudowy

22 lipca 1946

Projektant

Stanisław Hempel

Położenie na mapie Warszawy
Mapa konturowa Warszawy, w centrum znajduje się punkt z opisem „Most Księcia Józefa Poniatowskiego”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Most Księcia Józefa Poniatowskiego”
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Most Księcia Józefa Poniatowskiego”
Ziemia52°14′08,7″N 21°02′24,4″E/52,235750 21,040111
Multimedia w Wikimedia Commons

Most Księcia Józefa Poniatowskiego[3] (dawniej most Mikołajewski, most im. Cesarza Mikołaja II, Trzeci Most) – zbudowany w latach 1904–1914 most przez Wisłę w Warszawie. Obecną nazwę nadano w kwietniu 1917[4].

Według danych stołecznego Zarządu Dróg Miejskich w 2016 przez most Poniatowskiego przejeżdżało średnio 50 602 pojazdy na dobę. Była to szósta (po mostach: gen. Stefana Grota-Roweckiego, Łazienkowskim, Siekierkowskim, Marii Skłodowskiej-Curie i Gdańskim) liczba pojazdów wśród ośmiu przepraw drogowych w Warszawie[5].

Opis

Most według projektu inżynierów Mieczysława Marszewskiego, Bronisława Plebińskiego i Wacława Paszkowskiego powstał w latach 1904–1914[6] lub 1904-1913[1]. Autorem oprawy architektonicznej mostu i wiaduktu był Stefan Szyller. Wieżyce przy wjeździe na most miały pełnić funkcje obronne. Powstały na żądanie rosyjskich władz wojskowych[6].

Trasa mostowa wraz z dojazdami, nie licząc wałów ochronnych, wyniosła 3542 metry, w tym 506 m długości mostu i wiadukt o długości 700 m[7]. Most o ośmiu przęsłach stalowych wspartych na kamiennych filarach otwarto 6 stycznia 1914[8][9] (według zachowanych relacji prasowych był on częściowo otwarty w czerwcu 1913[1]). Był chronologicznie czwartym stałym mostem, jednak warszawiacy nazywali go Trzecim Mostem gdyż dwa mosty przy Cytadeli (drogowy z 1875 i kolejowy z 1908) traktowali jako jeden[10]. Razem z mostem zbudowano 700 metrowy wiadukt nad Powiślem, będący przedłużeniem Alej Jerozolimskich (pierwotnie alei 3 Maja).

Most miał duże znaczenie dla rozwoju Saskiej Kępy i Grochowa[11]. W związku z jego budową m.in. wytyczono obecną al. Zieleniecką[12].

5 sierpnia 1915 wycofujące się z Warszawy wojska rosyjskie wysadziły górne części 2 filarów przeprawy Zbudowany w ich miejscu przez Niemców prowizoryczny drewniany pomost spłonął krótko po ułożeniu w 1916[13]. Most odbudowano w latach 1921–1927; w 1925 otwarto dla ruchu jedną jezdnię[14].

Podczas przewrotu majowego, 12 maja 1926 ok. godz. 17.00, na moście doszło do spotkania prezydenta Stanisława Wojciechowskiego z marszałkiem Józefem Piłsudskim[15]. Inicjatorem spotkania był prezydent[15]. Nie osiągnięto porozumienia, a wierni rządowi Wincentego Witosa żołnierze z Oficerskiej Szkoły Piechoty nie przepuścili Piłsudskiego na lewy brzeg[16].

Ponownie most został wysadzony przez Niemców w 1944. Zniszczona została góra 3 filarów, w wyniku czego zapadły się 4 przęsła[7].

Most został odbudowany według projektu konstrukcyjnego Stanisława Hempla. 4 grudnia 1945 doszło tam do katastrofy budowlanej – zawaliły się łuki trzeciego przęsła, w wyniku czego śmierć poniosła jedna osoba, a dziewięć zostało rannych[17]. Most został oddany do użytku 22 lipca 1946[18]. Na odbudowanym moście zainstalowano rurę dostarczającą wodę z miejskiego wodociągu do prawobrzeżnej części miasta[19].

W 1949 pod kierownictwem inż. Tadeusza Chylińskiego z Instytutu Lotnictwa, przeprowadzono badania tensometryczne naprężeń w konstrukcji przęseł mostu.

Po odbudowie most stracił część elementów swojego dotychczasowego charakteru. Ozdobną balustradę zastąpiono prostym „parkanem” stalowym. Nie odbudowano też kilku kamiennych ławek, które stały na filarach mostu. Inna jest też konstrukcja samych przęseł. Szczątki oryginalnych ławek do dzisiaj leżą w wiślanym nurcie i można je zobaczyć przy niskim stanie wody[20].

W latach 1963–1966 zbudowano drugą łącznicę z Wisłostradą na zachodnim brzegu rzeki. Most został poszerzony o 4 metry kosztem kamiennych wnęk i chodników[21]. W trakcie kolejnego remontu w latach 1985-1990 wymieniono całą konstrukcję stalową wiaduktu na nową szerszą. Elementy betonowe wyglądające jak kamienne obłożono zbrojoną obrzutką betonową i odtworzono pierwotny wygląd powierzchni.Wymieniono wszystkie poprzeczne belki betonowe i dobudowano drugą łącznicę po stronie praskiej (z Wałem Miedzeszyńskim), oraz podniesiono torowisko tramwajowe. Na czas tego remontu na północ od przeprawy zbudowano tymczasowy most Syreny (rozebrany w 2000).

W latach 2004–2005 wyremontowano obydwie wieżyczki na moście, a od nowa zbudowano te po praskiej stronie, oraz cztery pierwsze pawilony wiaduktu[22]. Odnowiono neorenesansowe wieżyczki i pawilony na wiadukcie doń prowadzącym. Przy okazji tego remontu na wieżyczkę przy Muzeum Wojska Polskiego powrócił wykuty w kamieniu kartusz herbowy z wizerunkiem syreny. Został on zdemontowany podczas remontu w latach 80.

Latem 2007 wyremontowano torowisko tramwajowe na moście. Bydgoska PESA dostarczyła wówczas także tramwaje typu 120N, które kursowały przez pierwsze lata tylko po tej trasie. Na przystankach zainstalowano elektroniczne tablice informacyjne.

W latach 2011–2014 przy moście prowadzono prace poszukiwawcze, w wyniku których z dna rzeki wydobyto m.in. fragment przęsła o wymiarach ok. 7x6x1,5 m i wadze ponad 20 ton. Od 2013 jest on eksponowany na terenie Instytutu Badawczego Dróg i Mostów[23].

Przy praskiej stronie przeprawy znajduje się popularna plaża Poniatówka[24]. W 2017 pod mostem powstał kompleks trzech boisk do siatkówki plażowej z trybunami na 200 osób i urządzeniami do street workoutu[25].

Upamiętnienia

Pozostałe informacje

Galeria

  • Trzeci most, widok w stronę Pragi, 1914
    Trzeci most, widok w stronę Pragi, 1914
  • Widok ogólny przeprawy w stronę Śródmieścia, 1914
    Widok ogólny przeprawy w stronę Śródmieścia, 1914
  • Most zniszczony przez wycofujące się wojska rosyjskie, sierpień 1915
    Most zniszczony przez wycofujące się wojska rosyjskie, sierpień 1915
  • Józef Piłsudski przed spotkaniem z prezydentem Stanisławem Wojciechowskim na moście Poniatowskiego, 12 maja 1926
    Józef Piłsudski przed spotkaniem z prezydentem Stanisławem Wojciechowskim na moście Poniatowskiego, 12 maja 1926
  • Wjazd na wiadukt mostu Poniatowskiego od strony Śródmieścia przed 1939
    Wjazd na wiadukt mostu Poniatowskiego od strony Śródmieścia przed 1939
  • Zniszczony most wraz ze zbudowanym obok mostem pontonowym, 1945
    Zniszczony most wraz ze zbudowanym obok mostem pontonowym, 1945
  • Wjazd na most od strony Pragi-Południe, lata 60.
    Wjazd na most od strony Pragi-Południe, lata 60.
  • Wydobyty z dna Wisły fragment przęsła mostu eksponowany w Pontiseum na terenie Instytutu Badawczego Dróg i Mostów
    Wydobyty z dna Wisły fragment przęsła mostu eksponowany w Pontiseum na terenie Instytutu Badawczego Dróg i Mostów

Przypisy

  1. ↑ a b c "Po otwarciu trzeciego mostu w Warszawie" + fot. Maryan Fuks. „Nowości Ilustrowane (Kraków)”, s. 16, 1913-06-21. red. nacz. Sylweryusz Chmurkowski. (pol.). 
  2. ↑ https://www.polskieradio.pl/5/3/Artykul/437399,44-dzien-walk-Niemcy-wysadzaja-mosty
  3. ↑ Załącznik nr 1 do zarządzenia nr 3800/2013 Prezydenta m.st. Warszawy z dnia 25 stycznia 2013 r. w sprawie wprowadzenia "Katalogu ulic i placów m.st. Warszawy" oraz zasad zapisu nazw obiektów miejskich. Katalog ulic i placów m.st. Warszawy. stan na dzień 31 grudnia 2016 r.. [w:] Urząd m.st. Warszawy [on-line]. um.warszawa.pl. s. 40. [dostęp 2017-08-30].
  4. ↑ Kwiryna Handke: Słownik nazewnictwa Warszawy. Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, 1998, s. 369. ISBN 83-86619-97X.
  5. ↑ Tysiące pojazdów na mostach. Gdzie najwięcej?. [w:] Zarząd Dróg Miejskich w Warszawie [on-line]. zdm.waw.pl, 28 grudnia 2016. [dostęp 2017-01-26].
  6. ↑ a b Jerzy Kasprzycki: Warszawa sprzed lat. Warszawa: Wydawnictwo PTTK „Kraj”, 1989, s. 73. ISBN 83-7005-201-0.
  7. ↑ a b Nowy III most. „Stolica”, Nr 33 (1548), 14 sierpnia 1977 r.
  8. ↑ Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 511. ISBN 83-01-08836-2.
  9. ↑ Henryk Janczewski: Warszawa. Geneza i rozwój inżynierii miejskiej. Warszawa: Arkady, 1971, s. 210.
  10. ↑ Marian Gajewski: Urządzenia komunalne Warszawy. Zarys historyczny. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1979, s. 268, 269. ISBN 83-06-00089-7.
  11. ↑ Jerzy Kasprzycki: Warszawa-Praga. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1980, s. 11.
  12. ↑ Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 1017. ISBN 83-01-08836-2.
  13. ↑ Krzysztof Dunin-Wąsowicz: Warszawa 1914–1918. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1989, s. 74. ISBN 83-01-07497-3.
  14. ↑ Ryszard Mączewski: Warszawa między wojnami. Łódź: Księży Młyn, 2009, s. 13. ISBN 978-83-61253-51-8.
  15. ↑ a b Andrzej Garlicki: Przewrót majowy. Warszawa: Czytelnik, 1987, s. 233. ISBN 83-07-01598-7.
  16. ↑ Andrzej Garlicki: Przewrót majowy. Warszawa: Czytelnik, 1987, s. 234. ISBN 83-07-01598-7.
  17. ↑ Aleksander Gieysztor, Janusz Durko: Warszawa. Jej dzieje i kultura. Warszawa: Arkady, 1980, s. 530. ISBN 83-213-2958-6.
  18. ↑ Warszawa. Przewodnik. Warszawa: Wydawnictwo „Sport i Turystyka”, 1966, s. 21.
  19. ↑ Marian Gajewski: Urządzenia komunalne Warszawy. Zarys historyczny. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1979, s. 298. ISBN 83-06-00089-7.
  20. ↑ Jedno z takich przęseł z dawną jezdnią, chodnikami i resztkami ogrodzenia można zobaczyć w Wiśle od strony Saskiej Kępy.
  21. ↑ Jerzy Kasprzycki: Warszawa-Praga. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, s. 12.
  22. ↑ Przed I wojną światową na budowę wieżyczek po stronie wschodniej nie zgodzili się Rosjanie – ze względów wojskowych.
  23. ↑ Warszawiacy polubili Pontiseum. [w:] Instytut Badawczy Dróg i Mostów [on-line]. ibdim.edu.pl, 22 maja 2017. [dostęp 2017-06-10].
  24. ↑ Martyna Śmigiel. Spędź lato nad rzeką. „Gazeta Stołeczna”, s. 5, 1 lipca 2016. 
  25. ↑ Michał Szaflarski. Sporty przenoszą się pod mosty. „Gazeta Stołeczna”, s. 15, 11 maja 2018. 
  26. ↑ Stanisław Ciepłowski: Napisy pamiątkowe w Warszawie XVII-XX w. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1987, s. 176. ISBN 83-01-06109-X.
  27. ↑ Stanisław Ciepłowski: Napisy pamiątkowe w Warszawie XVII-XX w. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1987, s. 178. ISBN 83-01-06109-X.

Linki zewnętrzne

Mosty w Warszawie
Istniejące
Historyczne
Projektowane

Herb Warszawy

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Most_Poniatowskiego&oldid=54239936”