Marta Podoska-Koch: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
→Życiorys: red. |
→Wybrana twórczość: uzup. |
||
(Nie pokazano 30 wersji utworzonych przez 3 użytkowników) | |||
Linia 26: | Linia 26: | ||
|www = |
|www = |
||
}} |
}} |
||
'''Marta Podoska-Koch''' [[Herb|h.]] [[Junosza (herb szlachecki)|Junosza]]<ref name=sw>{{Cytuj stronę | url = http://www.sejm-wielki.pl/b/psb.23426.5 | tytuł = Marta Podoska h. Junosza | opublikowany = sejm-wielki.pl | język = pl | data dostępu = 2024-04-03}}</ref> (ur. [[12 sierpnia]] [[1905]] w [[Kijów|Kijowie]], zm. 24 października 2003 w [[Zielonka (miasto)|Zielonce]]){{r|sw}} – polska malarka, rzeźbiarka i [[Ceramika|ceramiczka]]. |
'''Marta Podoska-Koch''' [[Herb|h.]] [[Junosza (herb szlachecki)|Junosza]]<ref name=sw>{{Cytuj stronę | url = http://www.sejm-wielki.pl/b/psb.23426.5 | tytuł = Marta Podoska h. Junosza | opublikowany = sejm-wielki.pl | język = pl | data dostępu = 2024-04-03}}</ref> (ur. [[12 sierpnia]] [[1905]] w [[Kijów|Kijowie]], zm. [[24 października]] [[2003]] w [[Zielonka (miasto)|Zielonce]]){{r|sw}} – polska malarka, rzeźbiarka i [[Ceramika|ceramiczka]]. |
||
== Życiorys == |
== Życiorys == |
||
Była córką [[Roman Podoski|Romana]] – uczonego-elektryka i Marii z d. Zakrzewskiej. Miała brata [[Jan Podoski|Jana Józefa]] – profesora [[Politechnika Warszawska|Politechniki Warszawskiej]]. |
Była córką [[Roman Podoski|Romana]] – uczonego-elektryka i Marii z d. Zakrzewskiej. Miała starszego brata [[Jan Podoski|Jana Józefa]] – profesora [[Politechnika Warszawska|Politechniki Warszawskiej]]. |
||
Dużą część dzieciństwa, aż do [[Rewolucja październikowa|rewolucji bolszewickiej]], spędziła na wsi [[Ukraina|ukraińskiej]]<ref name=af>{{Cytuj stronę | url = https://artinfo.pl/artysci/marta-podoska-koch | tytuł = Marta Podoska-Koch | opublikowany = artinfo.pl | język = pl | data dostępu = 2024-04-03}}</ref>. Cała jej rodzina ze strony obojga rodziców pochodziła z Ukrainy. Wszyscy jednak byli Polakami. Wywodzili się z dawno osiadłych na tamtych ziemiach polskich rodzin. |
Dużą część dzieciństwa, aż do [[Rewolucja październikowa|rewolucji bolszewickiej]], spędziła na wsi [[Ukraina|ukraińskiej]]<ref name=af>{{Cytuj stronę | url = https://artinfo.pl/artysci/marta-podoska-koch | tytuł = Marta Podoska-Koch | opublikowany = artinfo.pl | język = pl | data dostępu = 2024-04-03}}</ref>. Cała jej rodzina ze strony obojga rodziców pochodziła z Ukrainy. Wszyscy jednak byli Polakami. Wywodzili się z dawno osiadłych na tamtych ziemiach polskich rodzin. |
||
W 1918 przeniosła się z rodziną do Warszawy |
W 1918 przeniosła się z rodziną do Warszawy, a później do nieodległej od stolicy Zielonki. [[X Liceum Ogólnokształcące im. Królowej Jadwigi w Warszawie|Państwowe Gimnazjum Żeńskie im. Królowej Jadwigi]] ukończyła w Warszawie<ref name=ai>{{Cytuj stronę | url = http://www.artifex.uksw.edu.pl/artifex/numery/artifex_04.pdf | tytuł = Od Grupy Czwartej do KERAMOSU | opublikowany = ArtIfex | język = pl | data dostępu = 2024-04-04}}</ref>. Następnie od 1926 do 1931 studiowała w stołecznej [[Szkoła Sztuk Pięknych w Warszawie|Szkole Sztuk Pięknych]] (od 1932 [[Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie|ASP]]) u [[Tadeusz Pruszkowski|Tadeusza Pruszkowskiego]] (malarstwo sztalugowe i [[Leonard Pękalski|Leonarda Pękalskiego]] (malarstwo ścienne). Dyplom otrzymała dopiero w 1939<ref name=zpw>{{Cytuj stronę | url = https://www.zyciepw.pl/koch-juz-niebawem-w-galerii-przy-fabryczce | tytuł = Koch już niebawem w Galerii Przy Fabryczce | opublikowany = zyciepw.pl | język = pl | data dostępu = 2024-04-03}}</ref>. Należała do „[[Grupa Czwarta|Grupy Czwartej]]”, ostatniej formacji artystycznej powstałej w pracowni Pruszkowskiego. |
||
<center>{{Cytat|treść = '''Marta Podoska-Koch''': |
<center>{{Cytat|treść = '''Marta Podoska-Koch''':'' „Grupa Czwarta” to byli uczniowie profesora Pruszkowskiego. Grupy tworzyły się z tych, którzy w danym roku kończyli szkołę. Były to: „[[Bractwo św. Łukasza (Polska)|Bractwo św. Łukasza]]” powstałe w 1925, „[[Szkoła Warszawska]]” z 1929, „[[Loża Wolnomalarska]]” założona w 1932, która zmieniła trzy lata później nazwę na „Loża Malarska”, oraz w 1936 – „Grupa Czwarta”. „Czwarta” dlatego, że była taka w kolejności powstawania.''{{r|zpw}}}}</center> |
||
W 1937 jej prace były prezentowane w [[Sztokholm]]ie i [[Paryż]]u na Międzynarodowej Wystawie Plastycznej oraz paryskiej – „Les femmes artistes d`Europe”{{r|af}}. Rok później w warszawskim Salonie Sztuki Henryka Koterby miała wystawę indywidualną |
W 1937 jej prace były prezentowane w [[Sztokholm]]ie i [[Paryż]]u na Międzynarodowej Wystawie Plastycznej oraz paryskiej – „Les femmes artistes d`Europe”{{r|af}}. Rok później w warszawskim Salonie Sztuki Henryka Koterby miała swoją pierwszą wystawę indywidualną{{r|ai}}. Pokazała na niej pejzaże znad |
||
[[Adriatyk]]u, które były efektem jej kilkukrotnych pobytów w [[Jugosławia|Jugosławii]]. Dużo podróżowała – przeważnie sama. Zwiedziła [[Hiszpania|Hiszpanię]], [[Wielka Brytania|Wielką Brytanię]], [[Francja|Francję]] i kilka krajów w [[Afryka|Afryce]]. W 1938 razem z mężem, [[Władysław Koch|Władysławem Kochem]], otrzymała nagrodę za projekt dekoracji barku warszawskiego [[Dworzec Główny w Warszawie|Dworca Głównego]]{{r|zpw}}. Mieszkała z nim wtedy w stolicy. |
|||
W 1944 straciła męża, który zginął walcząc w [[Powstanie warszawskie|powstaniu warszawskim]]. Wkrótce potem opuściła Warszawę i |
W 1944 straciła męża, który zginął walcząc w [[Powstanie warszawskie|powstaniu warszawskim]]. Wkrótce potem opuściła Warszawę i zamieszkała w domu rodzinnym w Zielonce<ref name=zlp>{{Cytuj stronę | url = http://zielpl13.pro-linuxpl.com/artykul/wyjatkowa-wystawa-w-galerii-przy-fabryczce | tytuł = Wyjątkowa wystawa w Galerii Przy Fabryczce | opublikowany = Zielonka.pl | język = pl | data dostępu = 2024-04-03}}</ref>. |
||
Po zakończeniu [[Okupacja niemiecka ziem polskich (1939–1945)|okupacji niemieckiej]] zajmowała się głównie sztuką użytkową, grafiką, malarstwem – ściennym (fresk, [[sgraffito]]) i na szkle, oraz mozaikami. |
Po zakończeniu [[Okupacja niemiecka ziem polskich (1939–1945)|okupacji niemieckiej]] zajmowała się głównie sztuką użytkową, grafiką, malarstwem – ściennym (fresk, [[sgraffito]]) i na szkle, oraz mozaikami. Ilustrowała książki, m.in. bajki [[Ewa Szelburg-Zarembina|Ewy Szelburg-Zarembiny]] – ''Niedziela'' i ''Przez różową szybkę''. Współpracowała też z [[Wydawnictwo „Nasza Księgarnia”|Wydawnictwem „Nasza Księgarnia”]] i pismem dla dzieci – „Iskierki”. |
||
W [[Lata 50. XX wieku|latach 50.]] z inicjatywy [[Instytut Wzornictwa Przemysłowego|Instytutu Wzornictwa Przemysłowego]] zaczęła wraz z [[Maria Wolska-Berezowska|Marią Wolską-Berezowską]], [[Wanda Zawidzka-Manteuffel|Wandą Manteuffel]], [[Henryk Gaczyński|Henrykiem Gaczyńskim]], [[Maria Gralewska|Marią Gralewską]] współpracować z [[Fajans włocławski|włocławską fabryką fajansu]]. Wówczas po raz pierwszy zetknęła się z ceramiką, która wkrótce stała się dominującym obiektem jej zainteresowań i działań twórczych. Wspólne wyjazdy i zajęcia we Włocławku skłoniły ww. grono do założenia nieformalnej „Grupy Pięciu Ceramików”{{r|ai}}. W 1974 doszło do powołania już oficjalnej [[Stowarzyszenie KERAMOS|Grupy Twórczej „Keramos”]]. Od początku istnienia nowego stowarzyszenia brała udział w jego wystawach. Ponadto uczestniczyła w wielu międzynarodowych i krajowych pokazach ceramiki. Miała dwie wystawy indywidualne. Jej prace były eksponowane także na pokazach Grupy Artystów Plastyków „Powiśle” oraz w [[Faenza|Faenzie]] i [[Wiedeń|Wiedniu]]{{r|af}}. |
|||
⚫ | Zmarła w swojej ukochanej Zielonce. Została pochowana na tamtejszym [[Cmentarz parafialny w Zielonce (powiat wołomiński)|cmentarzu parafialnym]] (sektor F, rząd 10, nr grobu 25)<ref>{{Cytuj stronę | url = https://zielonka.grobonet.com/grobonet/start.php?id=detale&idg=4638 | tytuł = Cmentarz parafialny w Zielonce | opublikowany = Grobonet | język = pl | data dostępu = 2024-04-03}}</ref>. |
||
Znaczące miejsce w jej twórczości miała tematyka sakralna, która najczęściej pojawiała się w malarstwie na szkle. Ponadto zdobiła wnętrza kaplic kościelnych w Staniszynie i [[Nieborów (województwo łódzkie)|Nieborowie]]. Wykonała też mozaikę w prezbiterium kościoła w [[Lubań (województwo dolnośląskie)|Lubaniu]]. W czasie [[Stan wojenny w Polsce (1981–1983)|stanu wojennego]] powstała ''Droga Krzyżowa'', którą pokazała na |
|||
wystawie „Obecność” w 1985 w [[Sanktuarium św. Faustyny w Warszawie|kościele Miłosierdzia Bożego]] przy ul. [[Ulica Żytnia w Warszawie|Żytniej]] w Warszawie{{r|ai}}. |
|||
⚫ | Zmarła w swojej ukochanej Zielonce. Została pochowana obok męża na tamtejszym [[Cmentarz parafialny w Zielonce (powiat wołomiński)|cmentarzu parafialnym]] (sektor F, rząd 10, nr grobu 25)<ref>{{Cytuj stronę | url = https://zielonka.grobonet.com/grobonet/start.php?id=detale&idg=4638 | tytuł = Cmentarz parafialny w Zielonce | opublikowany = Grobonet | język = pl | data dostępu = 2024-04-03}}</ref>. |
||
=== Małżeństwo === |
=== Małżeństwo === |
||
Jej mężem był Władysław Koch – malarz i grafik. Poznała go podczas studiów w SSP. Po ślubie często pracowali razem. |
Jej mężem był Władysław Koch – malarz i grafik. Poznała go podczas studiów w SSP. Po ślubie często pracowali razem. Mieli córkę Magdalenę. |
||
== Wybrana twórczość == |
== Wybrana twórczość == |
||
=== Malarstwo === |
=== Malarstwo === |
||
* ''Bezrobotna'', 1930 |
|||
* ''Portret'', [[Lata 30. XX wieku|lata 30.]] |
|||
* ''W ogrodzie'' |
* ''W ogrodzie'' |
||
* ''Cyganka'', 1933 |
|||
* ''Anielka'', 1933 |
|||
* ''Pejzaż'', 1938 |
|||
* ''Pejzaż'', 1947 |
* ''Pejzaż'', 1947 |
||
=== Obrazki na szkle === |
=== Obrazki na szkle === |
||
Linia 64: | Linia 75: | ||
* Wazon ceramiczny, dwuuszny, fajans zdobiony, [[Lata 60. XX wieku|lata 60.]] |
* Wazon ceramiczny, dwuuszny, fajans zdobiony, [[Lata 60. XX wieku|lata 60.]] |
||
* Czarka fajansowa w kolorze szarym, o nieregularnym kształcie, glazurowana, lata 60. |
* Czarka fajansowa w kolorze szarym, o nieregularnym kształcie, glazurowana, lata 60. |
||
* ''Kompozycja'', ok. 1970 |
|||
* ''Foka'', 1972 |
|||
* ''Ptaki'', 1977 |
|||
== Upamiętnienie == |
== Upamiętnienie == |
||
Linia 74: | Linia 88: | ||
* [https://www.zyciepw.pl/koch-juz-niebawem-w-galerii-przy-fabryczce Koch już niebawem w Galerii Przy Fabryczce], Życie powiatu na Mazowszu |
* [https://www.zyciepw.pl/koch-juz-niebawem-w-galerii-przy-fabryczce Koch już niebawem w Galerii Przy Fabryczce], Życie powiatu na Mazowszu |
||
* [https://artinfo.pl/artysci/marta-podoska-koch Marta Podoska-Koch], artinfo.pl |
* [https://artinfo.pl/artysci/marta-podoska-koch Marta Podoska-Koch], artinfo.pl |
||
* [http://zielpl13.pro-linuxpl.com/artykul/wyjatkowa-wystawa-w-galerii-przy-fabryczce Wyjątkowa wystawa w Galerii Przy Fabryczce], Zielonka.pl |
* [http://zielpl13.pro-linuxpl.com/artykul/wyjatkowa-wystawa-w-galerii-przy-fabryczce Wyjątkowa wystawa w Galerii Przy Fabryczce], Zielonka.pl |
||
* [http://www.artifex.uksw.edu.pl/artifex/numery/artifex_04.pdf Od Grupy Czwartej do Keramosu – Z Marta Podoską-Koch rozmawiała Magdalena Latawiec], ArtIfex |
|||
{{Kontrola autorytatywna}} |
|||
{{SORTUJ:Podoska-Koch, Marta}} |
{{SORTUJ:Podoska-Koch, Marta}} |
||
[[Kategoria:Absolwenci Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie]] |
[[Kategoria:Absolwenci Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie]] |
||
[[Kategoria:Pochowani na cmentarzu parafialnym w Zielonce (powiat |
[[Kategoria:Pochowani na cmentarzu parafialnym w Zielonce (powiat wołomiński)]] |
||
[[Kategoria:Polscy ceramicy]] |
[[Kategoria:Polscy ceramicy]] |
||
[[Kategoria:Polscy graficy]] |
[[Kategoria:Polscy graficy]] |
||
[[Kategoria:Polscy ilustratorzy]] |
|||
[[Kategoria:Polscy malarze]] |
[[Kategoria:Polscy malarze]] |
||
[[Kategoria:Urodzeni w |
[[Kategoria:Urodzeni w 1905]] |
||
[[Kategoria:Zmarli w |
[[Kategoria:Zmarli w 2003]] |
Aktualna wersja na dzień 15:52, 14 kwi 2024
Data i miejsce urodzenia |
12 sierpnia 1905 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
24 października 2003 |
Narodowość | |
Alma Mater | |
Dziedzina sztuki |
Marta Podoska-Koch h. Junosza[1] (ur. 12 sierpnia 1905 w Kijowie, zm. 24 października 2003 w Zielonce)[1] – polska malarka, rzeźbiarka i ceramiczka.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Była córką Romana – uczonego-elektryka i Marii z d. Zakrzewskiej. Miała starszego brata Jana Józefa – profesora Politechniki Warszawskiej.
Dużą część dzieciństwa, aż do rewolucji bolszewickiej, spędziła na wsi ukraińskiej[2]. Cała jej rodzina ze strony obojga rodziców pochodziła z Ukrainy. Wszyscy jednak byli Polakami. Wywodzili się z dawno osiadłych na tamtych ziemiach polskich rodzin.
W 1918 przeniosła się z rodziną do Warszawy, a później do nieodległej od stolicy Zielonki. Państwowe Gimnazjum Żeńskie im. Królowej Jadwigi ukończyła w Warszawie[3]. Następnie od 1926 do 1931 studiowała w stołecznej Szkole Sztuk Pięknych (od 1932 ASP) u Tadeusza Pruszkowskiego (malarstwo sztalugowe i Leonarda Pękalskiego (malarstwo ścienne). Dyplom otrzymała dopiero w 1939[4]. Należała do „Grupy Czwartej”, ostatniej formacji artystycznej powstałej w pracowni Pruszkowskiego.
Marta Podoska-Koch: „Grupa Czwarta” to byli uczniowie profesora Pruszkowskiego. Grupy tworzyły się z tych, którzy w danym roku kończyli szkołę. Były to: „Bractwo św. Łukasza” powstałe w 1925, „Szkoła Warszawska” z 1929, „Loża Wolnomalarska” założona w 1932, która zmieniła trzy lata później nazwę na „Loża Malarska”, oraz w 1936 – „Grupa Czwarta”. „Czwarta” dlatego, że była taka w kolejności powstawania.[4]
W 1937 jej prace były prezentowane w Sztokholmie i Paryżu na Międzynarodowej Wystawie Plastycznej oraz paryskiej – „Les femmes artistes d`Europe”[2]. Rok później w warszawskim Salonie Sztuki Henryka Koterby miała swoją pierwszą wystawę indywidualną[3]. Pokazała na niej pejzaże znad Adriatyku, które były efektem jej kilkukrotnych pobytów w Jugosławii. Dużo podróżowała – przeważnie sama. Zwiedziła Hiszpanię, Wielką Brytanię, Francję i kilka krajów w Afryce. W 1938 razem z mężem, Władysławem Kochem, otrzymała nagrodę za projekt dekoracji barku warszawskiego Dworca Głównego[4]. Mieszkała z nim wtedy w stolicy.
W 1944 straciła męża, który zginął walcząc w powstaniu warszawskim. Wkrótce potem opuściła Warszawę i zamieszkała w domu rodzinnym w Zielonce[5].
Po zakończeniu okupacji niemieckiej zajmowała się głównie sztuką użytkową, grafiką, malarstwem – ściennym (fresk, sgraffito) i na szkle, oraz mozaikami. Ilustrowała książki, m.in. bajki Ewy Szelburg-Zarembiny – Niedziela i Przez różową szybkę. Współpracowała też z Wydawnictwem „Nasza Księgarnia” i pismem dla dzieci – „Iskierki”.
W latach 50. z inicjatywy Instytutu Wzornictwa Przemysłowego zaczęła wraz z Marią Wolską-Berezowską, Wandą Manteuffel, Henrykiem Gaczyńskim, Marią Gralewską współpracować z włocławską fabryką fajansu. Wówczas po raz pierwszy zetknęła się z ceramiką, która wkrótce stała się dominującym obiektem jej zainteresowań i działań twórczych. Wspólne wyjazdy i zajęcia we Włocławku skłoniły ww. grono do założenia nieformalnej „Grupy Pięciu Ceramików”[3]. W 1974 doszło do powołania już oficjalnej Grupy Twórczej „Keramos”. Od początku istnienia nowego stowarzyszenia brała udział w jego wystawach. Ponadto uczestniczyła w wielu międzynarodowych i krajowych pokazach ceramiki. Miała dwie wystawy indywidualne. Jej prace były eksponowane także na pokazach Grupy Artystów Plastyków „Powiśle” oraz w Faenzie i Wiedniu[2].
Znaczące miejsce w jej twórczości miała tematyka sakralna, która najczęściej pojawiała się w malarstwie na szkle. Ponadto zdobiła wnętrza kaplic kościelnych w Staniszynie i Nieborowie. Wykonała też mozaikę w prezbiterium kościoła w Lubaniu. W czasie stanu wojennego powstała Droga Krzyżowa, którą pokazała na wystawie „Obecność” w 1985 w kościele Miłosierdzia Bożego przy ul. Żytniej w Warszawie[3].
Zmarła w swojej ukochanej Zielonce. Została pochowana obok męża na tamtejszym cmentarzu parafialnym (sektor F, rząd 10, nr grobu 25)[6].
Małżeństwo[edytuj | edytuj kod]
Jej mężem był Władysław Koch – malarz i grafik. Poznała go podczas studiów w SSP. Po ślubie często pracowali razem. Mieli córkę Magdalenę.
Wybrana twórczość[edytuj | edytuj kod]
Malarstwo[edytuj | edytuj kod]
- Bezrobotna, 1930
- Portret, lata 30.
- W ogrodzie
- Cyganka, 1933
- Anielka, 1933
- Pejzaż, 1938
- Pejzaż, 1947
Obrazki na szkle[edytuj | edytuj kod]
- Grójec, 1947
- Czarna Madonna, 1957
- Matka Boska Ostrobramska, 1958
- Matka Boska – miniatura
- Madonna z dzieciątkiem
Ceramika[edytuj | edytuj kod]
- Pikasiak, talerz porcelanowy, lata 50.
- Talerz fajansowy z motywami instrumentów muzycznych, 1955
- Wazon fajansowy, malowany pod glazurą, 1955
- Wazon ceramiczny, dwuuszny, fajans zdobiony, lata 60.
- Czarka fajansowa w kolorze szarym, o nieregularnym kształcie, glazurowana, lata 60.
- Kompozycja, ok. 1970
- Foka, 1972
- Ptaki, 1977
Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]
W 2011 w Galerii Przy Fabryczce w Wołominie została zorganizowana wystawa poświęcona artystycznemu małżeństwu – Marcie i Władysławowi Kochom[5]. Pokazano ich prace z zakresu malarstwa, grafiki, rzeźby i ceramiki.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Marta Podoska h. Junosza. sejm-wielki.pl. [dostęp 2024-04-03]. (pol.).
- ↑ a b c Marta Podoska-Koch. artinfo.pl. [dostęp 2024-04-03]. (pol.).
- ↑ a b c d Od Grupy Czwartej do KERAMOSU. ArtIfex. [dostęp 2024-04-04]. (pol.).
- ↑ a b c Koch już niebawem w Galerii Przy Fabryczce. zyciepw.pl. [dostęp 2024-04-03]. (pol.).
- ↑ a b Wyjątkowa wystawa w Galerii Przy Fabryczce. Zielonka.pl. [dostęp 2024-04-03]. (pol.).
- ↑ Cmentarz parafialny w Zielonce. Grobonet. [dostęp 2024-04-03]. (pol.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Koch już niebawem w Galerii Przy Fabryczce, Życie powiatu na Mazowszu
- Marta Podoska-Koch, artinfo.pl
- Wyjątkowa wystawa w Galerii Przy Fabryczce, Zielonka.pl
- Od Grupy Czwartej do Keramosu – Z Marta Podoską-Koch rozmawiała Magdalena Latawiec, ArtIfex