Murmańsk: Różnice pomiędzy wersjami

Murmańsk
Мурманск
Herb	Flaga
Państwo	Rosja
Obwód	murmański
Burmistrz	Tamara Priamikowa
Powierzchnia	154,4 km²
Wysokość	50 m n.p.m.
Populacja (2020); • liczba ludności; • gęstość	; 287 847; 1864,29 os./km²
Nr kierunkowy	+7 (81 52)
Kod pocztowy	183000
Tablice rejestracyjne	51
	Położenie na mapie Rosji Murmańsk
	Położenie na mapie Europy Murmańsk
	Położenie na mapie brak Brak mapy: Obwód_murmański Murmańsk
	68°58′N 33°03′E/68,966667 33,050000
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku
	Informacje w Wikipodróżach
	Strona internetowa

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 19:16, 30 wrz 2022

Murmańsk (ros. Мурманск) – miasto w Rosji, w północnej części nasady Półwyspu Kolskiego. Niezamarzający port nad Zatoką Kolską (Morze Barentsa), w pobliżu granicy z Norwegią i Finlandią. Centrum administracyjne obwodu murmańskiego. Położony 1967 km od Moskwy. 6 maja 1985 otrzymało tytuł miasto-bohater (Город-герой)^[2].

Główną arterią komunikacyjną miasta jest Prospekt Lenina. W jego pobliżu znajduje się pomnik Lenina i Muzeum Krajoznawcze. Zbiory przyrodnicze w muzeum dotyczą głównie tajgi.

Historia

Miasto zostało założone 4 października 1916 roku (według obowiązującego wówczas w Cesarstwie Rosyjskim kalendarza juliańskiego był to 21 września) jako Romanow na Murmaniu (ros. Романов-на-Мурмане). Nazwa ta została nadana na cześć rządzącej wówczas Rosją dynastii Romanowów, zaś z kolei „Murmań” to ruska nazwa ziem położonych nad Morzem Barentsa (pierwotnie samych wybrzeży, następnie całego lądu, zwłaszcza Półwyspu Kolskiego), która powiązana jest etymologicznie z germańskim słowem Norman – człowiek północy, jak w średniowieczu nazywano Skandynawów. W 1917 roku po rewolucji lutowej i likwidacji monarchii nazwę miasta zmieniono na Murmańsk. W latach 1918-1920 miasto znalazło się we władaniu aliantów zachodnich, którzy tą drogą przybyli z pomocą białym. W tym okresie w rejonie miasta z bolszewikami walczyły polskie oddziały tzw. Murmańczyków, ewakuowane w połowie 1919 roku.

W ramach umowy podpisanej z III Rzeszą w roku 1940 Murmańsk stał się bazą dla niemieckich okrętów podwodnych w ich drodze na Morze Norweskie. Rosjanie udostępnili swój port Niemcom w o wiele większym zakresie, niż to później robili wobec aliantów zachodnich. Kriegsmarine mogła być pewna, że znajdzie tu schronienie i przyjazne doki. W roku 1940 lodołamacze sowieckie pomogły przebić się na Pacyfik niemieckiemu krążownikowi pomocniczemu HSK Komet, który następnie zatopił siedem (i zdobył jeden) alianckich statków o łącznym tonażu 64 000 ton.

Po 22 czerwca 1941 roku Murmańsk stał się miejscem, do którego nawet zimą docierały alianckie konwoje z pomocą. Podczas zimnej wojny Murmańsk był bazą sowieckich atomowych okrętów podwodnych, nosicieli ładunków jądrowych. Dziś jest portem macierzystym rosyjskiej Floty Północnej.

Ludność

1926 r. – 9 tys.
1939 r. – 119 tys.
1959 r. – 222 tys.
1970 r. – 309 tys.
1979 r. – 382 tys.
1992 r. – 468,3 tys.
1996 r. – 399 tys.
2010 r. – 309,7 tys.
2020 r. – 287,8 tys.

Geografia i klimat

Murmańsk posiada niezamarzający przez cały rok port, położony w 50-kilometrowym fiordzie. Jest to największe miasto leżące na tej szerokości geograficznej.

Ze wzgórza za miastem roztacza się panorama na cały Murmańsk, jego porty morskie, stocznie remontowe, zakłady przemysłowe i osiedla mieszkaniowe. Za fiordem, aż po zachodni i północny horyzont rozciągają się lasy pokrywające pofalowany teren. Za wzgórzami znajduje się Morze Barentsa. Miasto posiada także sztuczne jezioro i park, a także delfinarium.

Klimat umiarkowany chłodny. Średnie temperatury w styczniu –10 °C, lipcu 13 °C. Opady około 800 mm na rok.

Galeria

Cerkiew Obrazu Chrystusa „Ludzką Ręką Nie Uczynionego”
Kościół św. Michała Archanioła
Cerkiew Wszystkich Świętych
Kompleks Soboru Katedralnego św. Mikołaja Cudotwórcy
Budynek portu morskiego
Centrum miasta
Prospekt Lenina
Pomnik św. Cyryla i Metodego
Kościół zielonoświątkowy

Miasta partnerskie

W przeszłości Murmańsk posiadał umowy partnerskie również ze Szczecinem (od 8 kwietnia 1993) oraz Rovaniemi (od 1962 roku). Umowy te zostały jednak wypowiedziane w związku z rosyjską inwazją na Ukrainę (odpowiednio 28 lutego 2022^[3] i 4 marca 2022^[4]).

Zobacz też

Rosyjska Północ

Przypisy

↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2020 года [online] [dostęp 2021-04-14] [zarchiwizowane z adresu 2020-08-22] .
↑ Ostatni dostęp: 2012-03.
↑ Szczecin wypowiedział umowę o przyjacielskiej współpracy z Murmańskiem. wszczecinie.pl, 28.02.2022. [dostęp 2022-02-28].
↑ The capital of Lapland freezes partnership with Murmansk [online], The Independent Barents Observer [dostęp 2022-03-07] (ang.).

Bibliografia

Joanna i Stanisław Osikowie, Anna Wawrzkowicz: Puls Ziemi 1. Straszyn k. Gdańska: Nowa Era, 2009. ISBN 978-83-7547-190-8.

Linki zewnętrzne

Murmansk: Info, News, Photo. murmansk1.ru. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-04-08)].
Zdjęcie satelitarne z Google Maps
Zdjęcia z Murmańska

[1] Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2020 года [online] [dostęp 2021-04-14] [zarchiwizowane z adresu 2020-08-22] .

[2] Ostatni dostęp: 2012-03.

[3] Szczecin wypowiedział umowę o przyjacielskiej współpracy z Murmańskiem. wszczecinie.pl, 28.02.2022. [dostęp 2022-02-28].

[4] The capital of Lapland freezes partnership with Murmansk [online], The Independent Barents Observer [dostęp 2022-03-07] (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

@@ Linia 25: / Linia 25: @@
  |wikisłownik = Murmańsk
 }}
-'''Murmańsk''' ([[Język rosyjski|ros.]] Мурманск) – miasto w [[Rosja|Rosji]], u nasady [[Półwysep Kolski|Półwyspu Kolskiego]], założone [[4 października]] [[1916]] roku. Niezamarzający [[port morski|port]] nad [[Zatoka Kolska|Zatoką Kolską]] ([[Morze Barentsa]]), w pobliżu granicy z [[Norwegia|Norwegią]] i [[Finlandia|Finlandią]]. Centrum administracyjne [[Obwód murmański|obwodu murmańskiego]]. Położony 1967&nbsp;km od [[Moskwa|Moskwy]]. 6 maja 1985 otrzymało tytuł [[miasto-bohater]] (Город-герой)<ref>[http://www.warheroes.ru/towns.asp Ostatni dostęp: 2012-03].</ref>.
+'''Murmańsk''' ([[Język rosyjski|ros.]] Мурманск) – miasto w [[Rosja|Rosji]], w [[strony świata|północnej]] części nasady [[Półwysep Kolski|Półwyspu Kolskiego]]. Niezamarzający [[port morski|port]] nad [[Zatoka Kolska|Zatoką Kolską]] ([[Morze Barentsa]]), w pobliżu granicy z [[Norwegia|Norwegią]] i [[Finlandia|Finlandią]]. Centrum administracyjne [[Obwód murmański|obwodu murmańskiego]]. Położony 1967&nbsp;km od [[Moskwa|Moskwy]]. 6 maja 1985 otrzymało tytuł [[miasto-bohater]] (Город-герой)<ref>[http://www.warheroes.ru/towns.asp Ostatni dostęp: 2012-03].</ref>.
 Główną arterią komunikacyjną miasta jest Prospekt [[Włodzimierz Lenin|Lenina]]. W jego pobliżu znajduje się pomnik Lenina i Muzeum Krajoznawcze. Zbiory przyrodnicze w muzeum dotyczą głównie [[tajga|tajgi]].
 == Historia ==
-Miasto zostało założone 5 października 1916 roku (według obowiązującego wówczas w [[Imperium Rosyjskie|Cesarstwie Rosyjskim]] [[kalendarz juliański|kalendarza juliańskiego]] był to 21 września) jako Romanow na Murmaniu ([[język rosyjski|ros]]. Романов-на-Мурмане). Nazwa ta została nadana na cześć rządzącej wówczas Rosją [[Dynastia|dynastii]] [[Romanowowie|Romanowów]], zaś z kolei „Murmań” to [[język staroruski|ruska]] nazwa ziem położonych nad [[Morze Barentsa|Morzem Barentsa]] (pierwotnie samych wybrzeży, następnie całego lądu, zwłaszcza [[Półwysep Kolski|Półwyspu Kolskiego]]), która powiązana jest [[etymologia|etymologicznie]] z [[języki germańskie|germańskim]] słowem ''Norman'' – człowiek północy, jak w [[średniowiecze|średniowieczu]] nazywano [[Skandynawowie|Skandynawów]]. W 1917 roku po [[rewolucja lutowa 1917|rewolucji lutowej]] i likwidacji [[monarchia|monarchii]] nazwę miasta zmieniono na Murmańsk. W latach 1918-1920 miasto znalazło się we władaniu aliantów zachodnich, którzy tą drogą przybyli z pomocą białym. W tym okresie w rejonie miasta z [[bolszewicy|bolszewikami]] walczyły polskie oddziały tzw. [[Murmańczycy|Murmańczyków]], ewakuowane w połowie 1919 roku.
+Miasto zostało założone 4 października 1916 roku (według obowiązującego wówczas w [[Imperium Rosyjskie|Cesarstwie Rosyjskim]] [[kalendarz juliański|kalendarza juliańskiego]] był to 21 września) jako Romanow na Murmaniu ([[język rosyjski|ros]]. Романов-на-Мурмане). Nazwa ta została nadana na cześć rządzącej wówczas Rosją [[Dynastia|dynastii]] [[Romanowowie|Romanowów]], zaś z kolei „Murmań” to [[język staroruski|ruska]] nazwa ziem położonych nad [[Morze Barentsa|Morzem Barentsa]] (pierwotnie samych wybrzeży, następnie całego lądu, zwłaszcza [[Półwysep Kolski|Półwyspu Kolskiego]]), która powiązana jest [[etymologia|etymologicznie]] z [[języki germańskie|germańskim]] słowem ''Norman'' – człowiek północy, jak w [[średniowiecze|średniowieczu]] nazywano [[Skandynawowie|Skandynawów]]. W 1917 roku po [[rewolucja lutowa 1917|rewolucji lutowej]] i likwidacji [[monarchia|monarchii]] nazwę miasta zmieniono na Murmańsk. W latach 1918-1920 miasto znalazło się we władaniu aliantów zachodnich, którzy tą drogą przybyli z pomocą białym. W tym okresie w rejonie miasta z [[bolszewicy|bolszewikami]] walczyły polskie oddziały tzw. [[Murmańczycy|Murmańczyków]], ewakuowane w połowie 1919 roku.
 W ramach umowy podpisanej z [[III Rzesza|III Rzeszą]] w roku 1940 Murmańsk stał się bazą dla niemieckich okrętów podwodnych w ich drodze na [[Morze Norweskie]]. Rosjanie udostępnili swój port Niemcom w o wiele większym zakresie, niż to później robili wobec aliantów zachodnich. [[Kriegsmarine]] mogła być pewna, że znajdzie tu schronienie i przyjazne doki. W roku 1940 lodołamacze sowieckie pomogły przebić się na [[Ocean Spokojny|Pacyfik]] niemieckiemu [[krążownik pomocniczy|krążownikowi pomocniczemu]] [[HSK Komet]], który następnie zatopił siedem (i zdobył jeden) alianckich statków o łącznym tonażu 64&nbsp;000 ton.