Przejdź do zawartości

Sigma: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
bez źródła
Znacznik: Anulowanie edycji
m Wycofano edycję użytkownika 2A02:A313:42BE:E980:DCB:BD0E:80A6:F5AE (dyskusja). Autor przywróconej wersji to 89.64.52.122.
Znacznik: Wycofanie zmian
(Nie pokazano 28 wersji utworzonych przez 23 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
{{Inne znaczenia|[[Alfabet grecki|litery alfabetu greckiego]]|[[Sigma (ujednoznacznienie)|inne znaczenia tego słowa]]}}
{{Inne znaczenia|[[Alfabet grecki|litery alfabetu greckiego]]|[[Sigma (ujednoznacznienie)|inne znaczenia tego słowa]]}}
'''Sigma''' ([[język starogrecki|stgr.]] '''σῖγμα''', [[język nowogrecki|nwgr.]] '''σίγμα''', pisana '''Σ''', '''σ''' lub '''ς''') – osiemnasta litera współczesnego [[alfabet grecki|alfabetu greckiego]], przy czym „Σ” to [[majuskuła]], „σ’ to [[minuskuła]] stosowana na początku lub w środku [[wyraz]]u, „ς” zaś na jego końcu. W dawnym [[grecki system liczbowy|greckim systemie liczbowym]] używano jej również do oznaczania [[200 (liczba)|liczby 200]]. Zwłaszcza w starych tekstach występują alternatywne formy „Ϲ, ϲ, Ͻ, ͻ”.
'''Sigma''' ([[język starogrecki|stgr.]] '''σῖγμα''', [[język nowogrecki|nwgr.]] '''σίγμα''', pisana '''Σ''', '''σ''' lub '''ς''') – osiemnasta litera współczesnego [[alfabet grecki|alfabetu greckiego]], przy czym „Σ” to [[majuskuła]], „σ” to [[minuskuła]] stosowana na początku lub w środku [[wyraz]]u, „ς” zaś na jego końcu. W dawnym [[grecki system liczbowy|greckim systemie liczbowym]] używano jej również do oznaczania [[200 (liczba)|liczby 200]]. Zwłaszcza w starych tekstach występują alternatywne formy „Ϲ, ϲ, Ͻ, ͻ”.


== Użycie jako symbolu ==
== Użycie jako symbolu ==
=== Σ ===
=== Σ ===
* [[Sumowanie]] np. <math>\sum_{i=1}^{3}i</math> oznacza <math>1 + 2 + 3</math> (sumowanie wartości wyrażenia dla każdego <math>i\in[1; 3]\cap\mathbb Z</math>)
* [[Sumowanie]] np. <math>\sum_{i=1}^7 i</math> oznacza <math>1 + 2 + 3 + 4 + 5 + 6 + 7</math> (sumowanie wartości wyrażenia dla każdego <math>i\in[1; 7]\cap\mathbb Z</math>)
* [[Sigma (cząstka)|Σ – hiperon]]
* [[Sigma (cząstka)|Σ – hiperon]]


Linia 17: Linia 17:
* W [[biologia molekularna|biologii molekularnej]] – model replikacji kolistej cząsteczki [[Kwas deoksyrybonukleinowy|DNA]], składający się z następujących faz:
* W [[biologia molekularna|biologii molekularnej]] – model replikacji kolistej cząsteczki [[Kwas deoksyrybonukleinowy|DNA]], składający się z następujących faz:
** Nacięcie jednej z nici.
** Nacięcie jednej z nici.
** Dobudowywanie [[Nukleotydy|nukleotydów]] Do powstałego wolnego końca 3'. Wolny koniec 5' wraz z przesuwaniem się widełek replikacyjnych oddysocjowuje.
** Dobudowywanie [[Nukleotydy|nukleotydów]] Do powstałego wolnego końca 3'. Wolny koniec 5' wraz z przesuwaniem się widełek replikacyjnych oddysocjowuje.
** Widełki replikacyjne mogą obiec genom kilka razy. W tym przypadku oprócz kolistej cząsteczki powstaje również długa cząstka "[[konkatamer]]" zawierająca kilkakrotnie powtórzony genom.
** Widełki replikacyjne mogą obiec genom kilka razy. W tym przypadku oprócz kolistej cząsteczki powstaje również długa cząstka [[konkatamer]] zawierająca kilkakrotnie powtórzony genom.
** Do cząstki z wolnym końcem 5' może być dosyntetyzowana nić komplementarna.
** Do cząstki z wolnym końcem 5' może być dosyntetyzowana nić komplementarna.
* [[Funkcja σ]]
* [[Funkcja σ]]
Linia 29: Linia 29:
! Znak !! Unicode !! Kod [[HTML]] !! Nazwa unikodowa !! Nazwa polska
! Znak !! Unicode !! Kod [[HTML]] !! Nazwa unikodowa !! Nazwa polska
|-
|-
| style="font-size: 3em; line-height: 1.0; font-family: serif; font-weight: normal" | Σ
|style="font-size: 3em; line-height: 1.0;"| Σ
| U+03A3 || <code>&amp;Sigma;</code> '' lub'' <code>&amp;#x03A3;</code> '' lub'' <code>&amp;#931;</code>
| U+03A3 || <code>&amp;Sigma;</code> '' lub'' <code>&amp;#x03A3;</code> '' lub'' <code>&amp;#931;</code>
| GREEK CAPITAL LETTER SIGMA || wielka litera grecka sigma
| GREEK CAPITAL LETTER SIGMA || wielka litera grecka sigma
|-
|-
| style="font-size: 3em; line-height: 1.0; font-family: serif; font-weight: normal" | σ
|style="font-size: 3em; line-height: 1.0;"| σ
| U+03C3 || <code>&amp;sigma;</code> '' lub'' <code>&amp;#x03C3;</code> '' lub'' <code>&amp;#963;</code>
| U+03C3 || <code>&amp;sigma;</code> '' lub'' <code>&amp;#x03C3;</code> '' lub'' <code>&amp;#963;</code>
| GREEK SMALL LETTER SIGMA || mała litera grecka sigma
| GREEK SMALL LETTER SIGMA || mała litera grecka sigma
|-
|-
| style="font-size: 3em; line-height: 1.0; font-family: serif; font-weight: normal" | ς
|style="font-size: 3em; line-height: 1.0;"| ς
| U+03C2 || <code>&amp;sigmaf;</code> '' lub'' <code>&amp;#x03C2;</code> '' lub'' <code>&amp;#962;</code>
| U+03C2 || <code>&amp;sigmaf;</code> '' lub'' <code>&amp;#x03C2;</code> '' lub'' <code>&amp;#962;</code>
| GREEK SMALL LETTER FINAL SIGMA || mała litera grecka sigma końcowa
| GREEK SMALL LETTER FINAL SIGMA || mała litera grecka sigma końcowa
Linia 46: Linia 46:
! Znak !! LaTeX
! Znak !! LaTeX
|-
|-
| style="font-size: 2em; line-height: 1.0; font-family: serif; font-weight: normal" | <math>\Sigma</math> || <code>\Sigma</code>
|style="font-size: 2em; line-height: 1.0;"| <math>\Sigma</math> || <code>\Sigma</code>
|-
|-
| style="font-size: 2em; line-height: 1.0; font-family: serif; font-weight: normal" | <math>\sigma</math> || <code>\sigma</code>
|style="font-size: 2em; line-height: 1.0;"| <math>\sigma</math> || <code>\sigma</code>
|-
|-
| style="font-size: 2em; line-height: 1.0; font-family: serif; font-weight: normal" | <math>\varsigma</math> || <code>\varsigma</code>
|style="font-size: 2em; line-height: 1.0;l"| <math>\varsigma</math> || <code>\varsigma</code>
|}
|}


Linia 58: Linia 58:
* [[Ʃ|esz (Ʃ ʃ)]]
* [[Ʃ|esz (Ʃ ʃ)]]
* [[lista jednoliterowych skrótów i symboli]]
* [[lista jednoliterowych skrótów i symboli]]

== Przypisy ==
{{Przypisy}}


{{Alfabet grecki}}
{{Alfabet grecki}}

{{Kontrola autorytatywna}}

[[Kategoria:Litery alfabetu greckiego]]
[[Kategoria:Litery alfabetu greckiego]]
[[Kategoria:Język polski]]
[[Kategoria:Język polski]]

Wersja z 21:54, 11 lip 2024

Sigma (stgr. σῖγμα, nwgr. σίγμα, pisana Σ, σ lub ς) – osiemnasta litera współczesnego alfabetu greckiego, przy czym „Σ” to majuskuła, „σ” to minuskuła stosowana na początku lub w środku wyrazu, „ς” zaś na jego końcu. W dawnym greckim systemie liczbowym używano jej również do oznaczania liczby 200. Zwłaszcza w starych tekstach występują alternatywne formy „Ϲ, ϲ, Ͻ, ͻ”.

Użycie jako symbolu

Σ

  • Sumowanie np. oznacza (sumowanie wartości wyrażenia dla każdego )
  • Σ – hiperon

σ

Model sigma (od kształtu σ, jaki przybiera cząstka w czasie replikacji) prowadzi do szybkiego powstania ogromnej ilości cząstek potomnych. Z tego względu nie występuje on dla genomów bakterii ani organelli komórkowych. W ten sposób replikują się niektóre wirusy, np. bakteriofagi: λ, ΦX174, MB.

Kodowanie

W Unicode litera jest zakodowana:

Znak Unicode Kod HTML Nazwa unikodowa Nazwa polska
Σ U+03A3 &Sigma; lub &#x03A3; lub &#931; GREEK CAPITAL LETTER SIGMA wielka litera grecka sigma
σ U+03C3 &sigma; lub &#x03C3; lub &#963; GREEK SMALL LETTER SIGMA mała litera grecka sigma
ς U+03C2 &sigmaf; lub &#x03C2; lub &#962; GREEK SMALL LETTER FINAL SIGMA mała litera grecka sigma końcowa

W LaTeX-u używa się znacznika:

Znak LaTeX
\Sigma
\sigma
\varsigma

Zobacz też