Serock: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m Robot zmienił szablon DisambigR |
|||
(Nie pokazano 1 wersji utworzonej przez jednego użytkownika) | |||
Linia 170: | Linia 170: | ||
* {{flaga|POL}} [[Dzierżoniów]] |
* {{flaga|POL}} [[Dzierżoniów]] |
||
* {{flaga|POL}} [[Radzionków]] |
* {{flaga|POL}} [[Radzionków]] |
||
== Ciekawostki == |
|||
Serock wśród okolicznych mieszkańców, jest powszechnie znany ze swojej nietypowej, lokalnej nazwy "Mydlarzewo", a jego mieszkańcy nazywani są "Mydlarzami". Pochodzenia tej nazwy doszukuje się w legendzie związanej z istniejącą tu komorą celną i próbą przemytu mydła pod dnem barki (stąd powiedzenie "Wyszedł jak Zabłocki na mydle") bądź z produkcją mydła na tym terenie. |
|||
== Galeria == |
== Galeria == |
||
Linia 197: | Linia 200: | ||
[[Kategoria:Gmina Serock]] |
[[Kategoria:Gmina Serock]] |
||
[[Kategoria:Miasta województwa mazowieckiego]] |
[[Kategoria:Miasta województwa mazowieckiego]] |
||
[[de:Serock]] |
|||
[[en:Serock]] |
|||
[[eo:Serock]] |
|||
[[fr:Serock]] |
|||
[[jv:Serock]] |
|||
[[lv:Serocka]] |
|||
[[lt:Serockas]] |
|||
[[ms:Serock]] |
|||
[[nl:Serock (Mazovië)]] |
|||
[[pt:Serock]] |
|||
[[ro:Serock]] |
|||
[[ru:Сероцк]] |
|||
[[sk:Serock]] |
|||
[[uk:Сероцьк]] |
|||
[[vi:Serock]] |
|||
[[zh:塞羅茨克]] |
Wersja z 20:57, 12 mar 2013
Szablon:POL miasto infobox Serock – miasto w woj. mazowieckim, w powiecie legionowskim, nad Jeziorem Zegrzyńskim, położone naprzeciw ujścia Bugu do Narwi. Leży ono na pograniczu Kotliny Warszawskiej i Wysoczyzny Ciechanowskiej[1]. Siedziba gminy miejsko-wiejskiej Serock. Odległość od centrum Warszawy wynosi ok. 40 km.
Według danych z 31 grudnia 2010 r. miasto miało 4094 mieszkańców[2].
W mieście został zachowany średniowieczny układ urbanistyczny z rynkiem i ratuszem w centrum. Dominuje tu zabudowa jednorodzinna i małomiasteczkowa.
Do 1954 siedziba gminy Zegrze.
Położenie
Serock położony jest wzdłuż wysokiego brzegu Narwi. W pasie nadbrzeżnym jeziora, z Serockiem sąsiadują od strony Warszawy Jadwisin i od strony Pułtuska Wierzbica.
Według danych z 1 stycznia 2011 r. powierzchnia miasta wynosiła 13,43 km²[3].
W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj. warszawskiego.
Demografia
Historia
Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z 1065 r. z tzw. falsyfikatu mogileńskiego czyli dokumentu dla opactwa benedyktynów w Mogilnie (opactwu przekazywano jedną dziewiątą dochodów z grodu i połowę cła z komory celnej na rzece Bug). Miasto położone wówczas było na trasie szlaku handlowego wiodącego z Gdańska i Torunia na Ruś. Znajdowało się w nim także podgrodzie targowe.
Serock widniał też w wykazie z lat 1113-1124, gdzie wymieniano go jako jeden z ważniejszych książęcych grodów mazowieckich, w którym funkcjonuje przeprawa przez rzekę z komorą celną[4].
Serock od 1417 r. posiada prawa miejskie chełmińskie, które nadał mu książę Janusz I. Stanowił on wówczas ośrodek rzemieślniczo-handlowy. Z tego okresu zachował się również układ urbanistyczny w postaci m.in. kwadratowego rynku i późnogotyckiego kościoła parafialnego.
W XV-XVII wieku odbywały się w miejscowości sądy miejskie i grodzkie. Od XVI wieku do 1795 r. Serock był miastem powiatowym. W latach 1655-1660 podczas najazdu szwedzkiego miasto uległo znacznemu zniszczeniu. Od 1795 r. znajdowało się w zaborze pruskim, od 1807 r. przeszło pod władanie Księstwa Warszawskiego, a od 1815 r. znalazło się pod zaborem rosyjskim.
Serock wielokrotnie znajdował się na linii walk stanowiących przedpole Warszawy, m.in. w 1794, 1809 i 1831 r. W roku 1806 z rozkazu Napoleona I w Serocku rozpoczęto wznoszenie fortyfikacji, z których pozostały m.in. wały ziemne. Od 1807 r. stanowił twierdzę. Podczas wojny polsko-austriackiej w 1809 stanowiła ona miejsce działań wojsk gen. Józefa Niemojewskiego. Następnie rozbudowywano twierdzę (z inicjatywy marszałka Francji Davouta) do 1811 r. kiedy to większe znaczenie zyskała twierdza Modlin. W 1831 r. formowały się w Serocku wojska polskie (podczas powstania listopadowego).
W 1870 r. miejscowość pozbawiono praw miejskich. Ponownie je odzyskał w 1923 r.
Przy ulicy Pułtuskiej 13 i 15 znajduje się Zajazd Pocztowy Napoleoński zbudowany w stylu klasycystycznym w I połowie XIX wieku. W jego skład wchodzą parterowe zabudowania połączone bramą w kształcie łuku. Zajazd kilka razy przebudowywano, m.in. w II połowie XIX i w XX wieku. Obiekt w 1963 r. i 2000 r. został wpisany do rejestru zabytków[5].
We wrześniu 1939 r. miały tu miejsce walki polsko-niemieckie, natomiast na przełomie 1944 i 1945 r. sowiecko-niemieckie.
5 grudnia 1939 r. Niemcy wysiedlili z miasta ok. 3 tys. osób narodowości żydowskiej. W latach 1940-1944 istniał tu przymusowy obóz pracy, a w 1942 r. getto, gdzie przebywało ok. 2 tys. osób[1].
Podczas II wojny światowej Serock leżał w III Rzeszy, granica między III Rzeszą a Generalnym Gubernatorstwem przebiegała wzdłuż Narwi. W listopadzie i grudniu 1944 roku przez Serock przebiegała linia frontu. Niemcy bronili w Serocku przeprawy przez Narew przed Armią Czerwoną. Rosjanie użyli zmasowanego ataku katiuszami w wyniku czego Serock został zniszczony. Po wojnie odbudowano go.
Grodzisko Barbarka
Wczesnośredniowieczne grodzisko zwane Ogrodziskiem lub Barbarką znajduje się na prawym brzegu Narwi, w okolicy ujścia Bugu. Jego rozwój przypadał na XI – XIII wiek. Stanowi ono jedno z najstarszych grodów Mazowsza (Syroczecz)[1].
Grodzisko położone było przy dwóch szlakach handlowych i komunikacyjnych:
- z Rusi przez Nur, Brok, Brańsk do Wielkopolski, Kujaw i Pomorza;
- z południa Polski do Jaćwieży i Prus.
Podczas badań powierzchniowych prowadzonych w 1961 r. przez prof. dr. Zdzisława Rajewskiego znaleziono kawałki ceramiki, polepy i części kości zwierzęcych.
Badania wykopaliskowe prowadzone w latach 1962-1966 przez mgr Barbarę Zawadzką-Antosik wykazały trzy etapy osadnictwa wczesnośredniowiecznego oraz funkcjonowanie człowieka na tych terenach w XIV-XVII wieku. Zlokalizowano także cmentarzysko i jednonawową kaplicę z apsydą.
Na wydobytych wówczas ok. 200 zabytków archeologicznych składały się m.in. fragmenty ceramiki, kości zwierzęce i szczątki ryb. Wykazały one że mieszkańcy głównie zajmowali się rolnictwem (uprawiano pszenicę, żyto, groch) rybołówstwem, tkactwem i rogownictwem[4].
Kościół Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny
Murowany, jednonawowy kościół Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny (dawniej św. Wojciecha) ufundowali książęta mazowieccy: Janusz III i Stanisław. Inicjatorem budowy był pleban serocki Wojciech Popielski z Popielżyna. Kościół powstał pomiędzy 1 ćw. XVI wieku, a 1600 rokiem. W 3 ćw. XVIII wieku przebudowano okna. Restaurowany m.in. w latach 1934-1938[1].
Kościół posiada posadzkę umiejscowioną poniżej poziomu otoczenia, prosto zamknięte prezbiterium, dwie symetrycznie ulokowane zakrystie, trójprzęsłową nawę, emporę na piętrze oraz wieżę. Został zbudowany w wątku krzyżowym. Sklepienia nawy kolebkowe z lunetami z nałożoną gwiaździstą siatką żeber. W prezbiterium sklepienie krzyżowe z drutami krzyżowymi, bez jarzem. W prezbiterium dwa portale ostrołukowe oprofilowane kształtką ceglaną. Na skarpie wschodniej znajduje się napis I.H.1586.
Znajduje się w nim obraz Stanisława Witolda Bieniasa przedstawiający „Cud nad Wisłą” oraz oryginalne barokowe przedmioty takie jak:
- ołtarz główny, na którym przedstawione jest Zwiastowanie Najświętszej Marii Panny,
- rzeźby figuralne św. Wojciecha i św. Stanisława,
- ołtarz boczny św. Anny,
- ołtarz boczny św. Barbary,
- ambona,
- chrzcielnica.
W 1961 r. kościół wpisano do rejestru zabytków[6].
Przemysł
W Serocku znajdują się małe zakłady usługowe i produkcyjne. Produkowane są tu głównie wyroby spożywcze, elektrotechniczne, ceramiczne, meblarskie i budowlane. W okolicy miejscowości uprawia się głównie truskawki i warzywa[1].
Turystyka
Serock stanowi ośrodek rekreacyjno-wypoczynkowy. Zlokalizowane są w nim ośrodki wczasowe i konferencyjno-szkoleniowe. Znajduje się tu także przystań żeglugi pasażerskiej. Zorganizowano tu liczne trasy spacerowe, m.in. trakt źródlany i wąwóz przy górze Barbarki. Przez miejscowość przebiega również turystyczny szlak pieszy z Dębego[1]. W wyniku spiętrzenia wód Bugu i Narwi w Serocku powstały warunki do uprawiania sportów wodnych i wędkarstwa. Znajduje się tu ok. 4500 działek rekreacyjno-letniskowych[7].
Miejscowość stanowi także ośrodek kultury i sportu. Organizowanych jest w niej wiele imprez kulturalnych, m.in. Międzynarodowy Przegląd Folklorystyczny Kupalnocka (m.in. występowały zespoły z Tajwanu, Rosji, Litwy, Bułgarii, Chile, Rumunii, Słowacji, Szwecji, Grecji, Egiptu, Włoch, Francji, Turcji, Kanady, Chorwacji i Holandii)[8] oraz Serockie Lato Muz (m.in. koncerty wokalno-instrumentalne na górze Barbarki).
Komunikacja
Serock leży przy drogach krajowych droga krajowa nr 61 i droga krajowa nr 62. Ma połączenia autobusowe z: Warszawą, Legionowem, Pułtuskiem, Ostrołęką, Szczytnem, Olsztynem, Mrągowem, Ciechanowem, Wyszkowem i Płońskiem.[potrzebny przypis] Przez Serock nie przebiega żadna linia kolejowa.
Współpraca międzynarodowa
Miasta i gminy partnerskie[9]:
Ciekawostki
Serock wśród okolicznych mieszkańców, jest powszechnie znany ze swojej nietypowej, lokalnej nazwy "Mydlarzewo", a jego mieszkańcy nazywani są "Mydlarzami". Pochodzenia tej nazwy doszukuje się w legendzie związanej z istniejącą tu komorą celną i próbą przemytu mydła pod dnem barki (stąd powiedzenie "Wyszedł jak Zabłocki na mydle") bądź z produkcją mydła na tym terenie.
Galeria
-
Kościół Zwiastowania NMP
-
Dzwon jubileuszowy AD 2000 znajdujący się przy kościele Zwiastowania NMP
-
Wnętrze kościoła Zwiastowania NMP
-
Tablica pamiątkowa na kościele Zwiastowania NMP
Zobacz też
- Cmentarz żydowski w Serocku
- Karol Tchorek – rzeźbiarz urodzony w Serocku
- ↑ a b c d e f Wielka Encyklopedia PWN, Warszawa 2004, t. 24, s. 550, ISBN 83-01-14192-1
- ↑ Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 31 XII 2010 r.). Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2011-06-10. ISSN 1734-6118.
- ↑ Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2011 r.. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2011-08-10. ISSN 1505-5507.
- ↑ a b Grodzisko Barbarka, www.serock.pl [dostęp: 15 marca 2009]
- ↑ Napoleoński zajazd pocztowy, www.serock.pl [dostęp: 15 marca 2009]
- ↑ Kościół w Serocku, www.serock.pl [dostęp: 15 marca 2009]
- ↑ Położenie geograficzne, www.serock.pl [dostęp: 16 marca 2009]
- ↑ Międzynarodowe Spotkania Folklorystyczne – Kupalnocka, www.kultura.serock.info [dostęp: 16 marca 2009]
- ↑ Serock.pl – Współpraca partnerska [dostęp 2011-02-13