Tętniak aorty: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m poprawa literówek, replaced: Biobliografia → Bibliografia |
m MalarzBOT: zmiana szablonu {{Klasyfikacja chorób ICD infobox}} na {{Choroba infobox}} |
||
| (Nie pokazano 11 wersji utworzonych przez 10 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{Choroba infobox |
{{Choroba infobox |
||
|nazwa |
|nazwa = Tętniak aorty |
||
|nazwa |
|nazwa naukowa = aneurysma aortae |
||
|grafika |
|grafika = |
||
| |
|opis grafiki = |
||
| |
|alt grafiki = |
||
| |
|synonimy = |
||
|specjalizacja = |
|||
| ⚫ | |||
|objawy = |
|||
| ⚫ | |||
|powikłania = |
|||
| ⚫ | |||
|początek = |
|||
| ⚫ | |||
|czas trwania = |
|||
| ⚫ | |||
|typy = |
|||
| ⚫ | |||
|przyczyny = |
|||
| ⚫ | |||
| |
|czynniki ryzyka = |
||
|rozpoznanie = |
|||
| ⚫ | |||
|różnicowanie = |
|||
| ⚫ | |||
| |
|zapobieganie = |
||
|leczenie = |
|||
| ⚫ | |||
| |
|leki = |
||
| |
|rokowanie = |
||
| |
|zapadalność = |
||
| |
|śmiertelność = |
||
| |
|ICD11 = |
||
| |
|ICD11 nazwa = |
||
| |
|ICD10 = I71 |
||
|ICD10 nazwa = |
|||
|DSM-5 = |
|||
| ⚫ | |||
|DSM-IV = |
|||
|DSM-IV nazwa = |
|||
|ICDO = |
|||
|DiseasesDB = |
|||
|OMIM = |
|||
|MedlinePlus = |
|||
|MeshID = |
|||
|commons = |
|||
}} |
}} |
||
[[Plik:Aortic dissection class.jpg|240px|thumb |
[[Plik:Aortic dissection class.jpg|240px|thumb|Typy rozwarstwionych tętniaków aorty:<br />'''A:''' De Bakey I, Stanford A;<br />'''B:''' De Bakey II, Stanford A;<br />'''C:''' De Bakey III, Stanford B]] |
||
[[Plik:AoDiss Patho.jpg|240px|Tętniak rozwarstwiający aorty - obraz z sekcji zwłok.|thumb|right]] |
[[Plik:AoDiss Patho.jpg|240px|Tętniak rozwarstwiający aorty - obraz z sekcji zwłok.|thumb|right]] |
||
[[Plik:Dissecting aneurysm 01.jpg|thumb|240px|Tętniak rozwarstwiający aorty uwidoczniony w badaniu angiograficznym]] |
[[Plik:Dissecting aneurysm 01.jpg|thumb|240px|Tętniak rozwarstwiający aorty uwidoczniony w badaniu angiograficznym]] |
||
| Linia 34: | Linia 45: | ||
== Patogeneza == |
== Patogeneza == |
||
Tętniaki występują najczęściej jako skutek procesów [[Miażdżyca|miażdżycowych]], urazów, [[Nadciśnienie tętnicze|nadciśnienia tętniczego]], gwałtownego i dużego wysiłku, jako powikłanie procesu zapalnego. Powstanie tętniaków w [[zespół Marfana|zespole Marfana]] następuje w wyniku uszkodzenia tkanki łącznej (zespalającej) ściany aorty. Ze względu na kruche ściany aorty tętniaki aorty w |
Tętniaki występują najczęściej jako skutek procesów [[Miażdżyca|miażdżycowych]], urazów, [[Nadciśnienie tętnicze|nadciśnienia tętniczego]], gwałtownego i dużego wysiłku, jako powikłanie procesu zapalnego. Powstanie tętniaków w [[zespół Marfana|zespole Marfana]] następuje w wyniku uszkodzenia tkanki łącznej (zespalającej) ściany aorty. Ze względu na kruche ściany aorty tętniaki aorty w zespole Marfana mają większe skłonności do pękania. Pękanie tętniaka jest stanem zagrożenia życia chorego. Dawniej tętniaki aorty były charakterystyczne dla przebiegu [[Kiła|kiły]]. |
||
== Podział == |
== Podział == |
||
| Linia 50: | Linia 61: | ||
* tętniaki piersiowo-brzuszne |
* tętniaki piersiowo-brzuszne |
||
=== |
=== Fazy rozróżniane klinicznie === |
||
* tętniak bezobjawowy |
* tętniak bezobjawowy |
||
* tętniak objawowy |
* tętniak objawowy |
||
| Linia 57: | Linia 68: | ||
=== Tętniaki rozwarstwiające === |
=== Tętniaki rozwarstwiające === |
||
==== Podział [[Michael Ellis DeBakey|De Bakeya]] ==== |
==== Podział [[Michael Ellis DeBakey|De Bakeya]] ==== |
||
* typ I |
* typ I – obejmuje całą aortę piersiową |
||
* typ II |
* typ II – obejmuje część wstępującą aorty |
||
* typ III |
* typ III – obejmuje część zstępującą aorty |
||
==== Podział Stanford ==== |
==== Podział Stanford ==== |
||
* typ A |
* typ A – wrota rozwarstwienia znajdują się w aorcie wstępującej |
||
* typ B |
* typ B – wrota rozwarstwienia znajdują się w aorcie zstępującej |
||
== Objawy == |
== Objawy == |
||
| Linia 79: | Linia 90: | ||
== Leczenie == |
== Leczenie == |
||
Leczenie tętniaków aorty w przypadkach grożących pęknięciem (poszerzanie się tętniaka, bardzo duży tętniak) jest chirurgiczne i polega na jego wycięciu i wszczepieniu protezy z tworzywa sztucznego. Proteza może być wszczepiona przez tradycyjny dostęp chirurgiczny (z otwarciem klatki piersiowej lub brzucha), bądź wprowadzona wewnątrznaczyniowo, czyli przez światło tętnicy. Protezę taką mocuje się wówczas przy pomocy metalowego [[stent]]u (stentgraft). Zasadniczo nie operuje się tętniaków aorty o średnicy mniejszej niż 4 cm, choć w przypadku pewnych wariantów morfologicznych (np. tętniak workowaty lub mały tętniak połączony z pęknięciem blaszki miażdżycowej ściany aorty) wskazane jest wczesne leczenie zabiegowe ze względu na zwiększone ryzyko pęknięcia takiego tętniaka. Występowanie większego, również nie jest bezwzględnym wskazaniem do zabiegu, gdyż statystycznie pęknięcie występuje rzadziej niż wynosi śmiertelność operacyjna (dla większości pacjentów ze średnicą tętniaka do 5,5 cm). W dużym badaniu randomizowanym dowiedziono również, że chorzy z tętniakiem aorty brzusznej o średnicy poniżej 5,5 cm nie odnoszą korzyści z wewnątrznaczyniowego leczenia zabiegowego. [http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20869890 1] W przypadku tętniaków rozwarstwiających stosuje się również zszycie ścian tętnicy lub rozcięcie przegrody oddzielającej dwa kanały rozwarstwienia. Może to poprawić ukrwienie narządów, zaopatrywanych przez tętnice odchodzące od aorty. W przypadku tętniaków |
Leczenie tętniaków aorty w przypadkach grożących pęknięciem (poszerzanie się tętniaka, bardzo duży tętniak) jest chirurgiczne i polega na jego wycięciu i wszczepieniu [[Proteza naczyniowa|protezy naczyniowej]] z tworzywa sztucznego. Proteza może być wszczepiona przez tradycyjny dostęp chirurgiczny (z otwarciem klatki piersiowej lub brzucha), bądź wprowadzona wewnątrznaczyniowo, czyli przez światło tętnicy. Protezę taką mocuje się wówczas przy pomocy metalowego [[stent]]u (stentgraft). Zasadniczo nie operuje się tętniaków aorty o średnicy mniejszej niż 4 cm, choć w przypadku pewnych wariantów morfologicznych (np. tętniak workowaty lub mały tętniak połączony z pęknięciem blaszki miażdżycowej ściany aorty) wskazane jest wczesne leczenie zabiegowe ze względu na zwiększone ryzyko pęknięcia takiego tętniaka. Występowanie większego, również nie jest bezwzględnym wskazaniem do zabiegu, gdyż statystycznie pęknięcie występuje rzadziej niż wynosi śmiertelność operacyjna (dla większości pacjentów ze średnicą tętniaka do 5,5 cm). W dużym badaniu randomizowanym dowiedziono również, że chorzy z tętniakiem aorty brzusznej o średnicy poniżej 5,5 cm nie odnoszą korzyści z wewnątrznaczyniowego leczenia zabiegowego. [http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20869890 1] W przypadku tętniaków rozwarstwiających stosuje się również zszycie ścian tętnicy lub rozcięcie przegrody oddzielającej dwa kanały rozwarstwienia. Może to poprawić ukrwienie narządów, zaopatrywanych przez tętnice odchodzące od aorty. W przypadku tętniaków niezakwalifikowanych do operacji leczenie polega na eliminacji czynników ryzyka chorób sercowo-naczyniowych oraz stosowania [[Leki beta-adrenolityczne|β-blokerów]], które zmniejszają progresję tętniaków aorty brzusznej o średnicy powyżej 4 cm, ale nie zmniejszają częstości pęknięć{{odn|Szczeklik|2010}}. |
||
. |
|||
== Klasyfikacja ICD10 == |
|||
{| class="wikitable" |
|||
|- |
|||
! kod ICD10 !! nazwa choroby |
|||
|- |
|||
| {{ICD10|I71}} || Tętniak aorty |
|||
|- |
|||
| ⚫ | |||
|- |
|||
| ⚫ | |||
|- |
|||
| ⚫ | |||
|- |
|||
| ⚫ | |||
|- |
|||
| ⚫ | |||
|- |
|||
| ⚫ | |||
|- |
|||
| ⚫ | |||
|- |
|||
| ⚫ | |||
|- |
|||
| ⚫ | |||
|- |
|||
|} |
|||
== Przypisy == |
|||
{{Przypisy}} |
{{Przypisy}} |
||
== Bibliografia == |
== Bibliografia == |
||
*{{cytuj książkę|autor= |
*{{cytuj książkę|autor link=Andrzej Szczeklik |imię=Andrzej |nazwisko=Szczeklik |tytuł=Choroby wewnętrzne |wydawca=Wydawnictwo Medycyna Praktyczna |isbn = 978-83-7430-216-6 |odn=tak |miejsce=Kraków |rok=2010}} |
||
*{{cytuj książkę|autor=Wojciech Noszczyk| tytuł=Chirurgia repetytorium| wydawca=PZWL| isbn = 978-83-200-3843-9|miejsce=Warszawa |rok=2009}} |
*{{cytuj książkę|autor=Wojciech Noszczyk| tytuł=Chirurgia repetytorium| wydawca=PZWL| isbn = 978-83-200-3843-9|miejsce=Warszawa |rok=2009}} |
||
Wersja z 22:10, 29 lut 2024
| aneurysma aortae | |
| Klasyfikacje | |
| ICD-10 | |
|---|---|
A: De Bakey I, Stanford A;
B: De Bakey II, Stanford A;
C: De Bakey III, Stanford B
Tętniak aorty – poszerzenie aorty o ponad 50% w stosunku do jej prawidłowej średnicy.
Patogeneza
Tętniaki występują najczęściej jako skutek procesów miażdżycowych, urazów, nadciśnienia tętniczego, gwałtownego i dużego wysiłku, jako powikłanie procesu zapalnego. Powstanie tętniaków w zespole Marfana następuje w wyniku uszkodzenia tkanki łącznej (zespalającej) ściany aorty. Ze względu na kruche ściany aorty tętniaki aorty w zespole Marfana mają większe skłonności do pękania. Pękanie tętniaka jest stanem zagrożenia życia chorego. Dawniej tętniaki aorty były charakterystyczne dla przebiegu kiły.
Podział
Typy
Podział ze względu na kształt
- tętniaki workowate
- tętniaki wrzecionowate
Podział ze względu na lokalizację
- tętniak aorty piersiowej
- tętniak aorty brzusznej
- tętniaki piersiowo-brzuszne
Fazy rozróżniane klinicznie
- tętniak bezobjawowy
- tętniak objawowy
- tętniak pęknięty
Tętniaki rozwarstwiające
Podział De Bakeya
- typ I – obejmuje całą aortę piersiową
- typ II – obejmuje część wstępującą aorty
- typ III – obejmuje część zstępującą aorty
Podział Stanford
- typ A – wrota rozwarstwienia znajdują się w aorcie wstępującej
- typ B – wrota rozwarstwienia znajdują się w aorcie zstępującej
Objawy
Tętniak bezobjawowy nie daje dolegliwości; rozpoznawany jest w trakcie rutynowych badań diagnostycznych (np. USG) lub w trakcie diagnostyki innych chorób.
Tętniak objawowy aorty brzusznej charakteryzuje się występowaniem bólu w okolicy lędźwiowo-krzyżowej promieniującego często do krocza. W przypadku dużych tętniaków może dołączyć się pojawienie charakterystycznego, wyczuwalnego przez powłoki, tętniącego guza w jamie brzusznej. W przypadku tętniaka aorty piersiowej jedynym objawem może być narastający ból w klatce piersiowej, krwioplucie i chrypka.
Powikłania
Najgroźniejszym powikłaniem tętniaka jest jego pęknięcie, które może doprowadzić do dużej utraty krwi i zgonu. W przypadku tętniaków aorty pęknięcie może wystąpić do jamy otrzewnowej (zgon na skutek masywnego krwotoku następuje błyskawicznie) lub do przestrzeni zaotrzewnowej. W drugim przypadku krwotok ulega często samoograniczeniu na skutek wzrostu ciśnienia w przestrzeni zaotrzewnowej i tamponady. Umożliwia to interwencję chirurgiczną. Pęknięciu towarzyszy silny ból brzucha, okolicy lędźwiowo-krzyżowej, krwiak krocza i moszny.
W przypadku tętniaka rozwarstwiającego ból wywołany rozdzielaniem się ściany aorty jest wyjątkowo silny i gwałtowny. Najczęściej towarzyszy gwałtownemu wysiłkowi lub wzrostowi ciśnienia krwi.
Rozpoznanie
W rozpoznaniu wykonuje się badania obrazowe. USG, tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny są badaniami z wyboru. Stosowana jest również angiografia.
Leczenie
Leczenie tętniaków aorty w przypadkach grożących pęknięciem (poszerzanie się tętniaka, bardzo duży tętniak) jest chirurgiczne i polega na jego wycięciu i wszczepieniu protezy naczyniowej z tworzywa sztucznego. Proteza może być wszczepiona przez tradycyjny dostęp chirurgiczny (z otwarciem klatki piersiowej lub brzucha), bądź wprowadzona wewnątrznaczyniowo, czyli przez światło tętnicy. Protezę taką mocuje się wówczas przy pomocy metalowego stentu (stentgraft). Zasadniczo nie operuje się tętniaków aorty o średnicy mniejszej niż 4 cm, choć w przypadku pewnych wariantów morfologicznych (np. tętniak workowaty lub mały tętniak połączony z pęknięciem blaszki miażdżycowej ściany aorty) wskazane jest wczesne leczenie zabiegowe ze względu na zwiększone ryzyko pęknięcia takiego tętniaka. Występowanie większego, również nie jest bezwzględnym wskazaniem do zabiegu, gdyż statystycznie pęknięcie występuje rzadziej niż wynosi śmiertelność operacyjna (dla większości pacjentów ze średnicą tętniaka do 5,5 cm). W dużym badaniu randomizowanym dowiedziono również, że chorzy z tętniakiem aorty brzusznej o średnicy poniżej 5,5 cm nie odnoszą korzyści z wewnątrznaczyniowego leczenia zabiegowego. 1 W przypadku tętniaków rozwarstwiających stosuje się również zszycie ścian tętnicy lub rozcięcie przegrody oddzielającej dwa kanały rozwarstwienia. Może to poprawić ukrwienie narządów, zaopatrywanych przez tętnice odchodzące od aorty. W przypadku tętniaków niezakwalifikowanych do operacji leczenie polega na eliminacji czynników ryzyka chorób sercowo-naczyniowych oraz stosowania β-blokerów, które zmniejszają progresję tętniaków aorty brzusznej o średnicy powyżej 4 cm, ale nie zmniejszają częstości pęknięć[1].
Klasyfikacja ICD10
| kod ICD10 | nazwa choroby |
|---|---|
| ICD-10: I71 | Tętniak aorty |
| ICD-10: I71.0 | Tętniak rozwarstwiający tętnicy głównej (każdego odcinka) |
| ICD-10: I71.1 | Tętniak odcinka piersiowego tętnicy głównej, pęknięty |
| ICD-10: I71.2 | Tętniak odcinka piersiowego tętnicy głównej, bez wzmianki o pęknięciu |
| ICD-10: I71.3 | Tętniak odcinka brzusznego tętnicy głównej, pęknięty |
| ICD-10: I71.4 | Tętniak odcinka brzusznego tętnicy głównej, bez wzmianki o pęknięciu |
| ICD-10: I71.5 | Tętniak odcinka piersiowo-brzusznego tętnicy głównej, pęknięty |
| ICD-10: I71.6 | Tętniak odcinka piersiowo-brzusznego tętnicy głównej, bez wzmianki o pęknięciu |
| ICD-10: I71.8 | Tętniak tętnicy głównej o nieokreślonym umiejscowieniu, pęknięty |
| ICD-10: I71.9 | Tętniak tętnicy głównej o nieokreślonym umiejscowieniu, bez wzmianki o pęknięciu |
Przypisy
Bibliografia
- Andrzej Szczeklik: Choroby wewnętrzne. Kraków: Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, 2010. ISBN 978-83-7430-216-6.
- Wojciech Noszczyk: Chirurgia repetytorium. Warszawa: PZWL, 2009. ISBN 978-83-200-3843-9.
