Tramwaje w Bytomiu: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Nie podano opisu zmian Znaczniki: Z urządzenia mobilnego Z wersji mobilnej (przeglądarkowej) |
→Historia: Poszerzono treść. Znaczniki: Z urządzenia mobilnego Z wersji mobilnej (przeglądarkowej) |
||
Linia 120: | Linia 120: | ||
* ulice Jagiellońska i Karola Miarki, |
* ulice Jagiellońska i Karola Miarki, |
||
* przejazd przez ul. Zabrzańską. |
* przejazd przez ul. Zabrzańską. |
||
⚫ | *ul.Katowicka(od pl.Sikorskiego do ul.Siemianowickiej), *ulice Sądowa,Zabrzańska (od ul.Frycza-Modrzewskiego do ul.Baczyńskiego)i Piekarska *torowisko od ul.Siemianowickiej do os.Arki Bożka, *torowisko od skrzyżowania z ulicami Sądową i Powstańców Warszawskich do zajezdni Stroszek. Prace budowlane nad odbudową dwutorowej linii w Łagiewnikach rozpoczęto w maju 2013. Po ponad roku, 29 czerwca 2014 wznowiono liniowe kursowanie tramwajów na 2,5-kilometrowym odcinku Bytom Łagiewnicka – Łagiewniki Targowisko<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.tram-silesia.pl/www/index.php/19338/linia-nr-7-wraca-do-łagiewnik/ | tytuł = Linia nr 7 wraca do Łagiewnik | autor = Tramwaje Śląskie S.A. | opublikowany = www.tram-silesia.pl | język = pl | data dostępu = 2014-06-26} |
||
⚫ | Prace budowlane nad odbudową dwutorowej linii w Łagiewnikach rozpoczęto w maju 2013. Po ponad roku, 29 czerwca 2014 wznowiono liniowe kursowanie tramwajów na 2,5-kilometrowym odcinku Bytom Łagiewnicka – Łagiewniki Targowisko<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.tram-silesia.pl/www/index.php/19338/linia-nr-7-wraca-do- |
||
== Linie tramwajowe == |
== Linie tramwajowe == |
Wersja z 18:20, 5 lut 2017
Szablon:System tramwajowy infobox Tramwaje w Bytomiu – element systemu komunikacji tramwajowej konurbacji górnośląskiej, który funkcjonuje na terenie Bytomia od 1894. Sieć tramwajowa łączy dzielnice: Bobrek, Łagiewniki, Rozbark, Stroszek, Szombierki oraz Śródmieście, a w przeszłości sieć ta docierała również do dzielnic: Karb, Miechowice i Stolarzowice.
Sieć ta należy do Tramwajów Śląskich. Ma ona charakter promienisty z koncentracją na placu Sikorskiego, skąd linie biegną w sześciu kierunkach. Na terenie Bytomia zlokalizowana jest zajezdnia Stroszek, która należy do Rejonu Komunikacyjnego nr 3 Tramwajów Śląskich[1].
Historia
Okres 1894–1898
Historia tramwajów w Bytomiu sięga końca XIX wieku, kiedy to 27 maja 1894 uruchomiono pierwszą linię tramwaju na Górnym Śląsku, a właściwie parowej kolei miejskiej, biegnącą z Bytomia przez Rozbark, Szarlej do Deutsch Piekar (dzisiaj Piekary Śląskie). W sierpniu oraz grudniu 1894 oddano kolejne odcinki linii, przedłużając ją do Gliwic przez Zabrze. Uruchomiono również pierwsze warsztaty i zajezdnię w Rozbarku przy dzisiejszej ulicy Stanisława Witczaka. Lokomotywy używane wówczas były konstrukcjami parowymi, dostarczonymi przez niemiecką firmę Hohenzollern A.G. für Lokomotivbau z Düsseldorfu, a cała linia liczyła 34,5 km długości[2][3][4].
Ze względu na duże korzyści, 29 września 1898, na podstawie koncesji uzyskanej od miasta, spółka Oberschlesische Dampfstraßenbahn otworzyła kolejną linię biegnącą z Bytomia przez Szombierki, Biskupice do Zabrza[5].
Okres 1898–1914
Dzięki uruchomieniu kolejno w 1897 i 1898 elektrowni w Zabrzu i w Chorzowie, po czterech latach od wprowadzenia napędu parowego postanowiono rozpocząć realizację planu wprowadzenia trakcji elektrycznej[6].
Kolejnym etapem rozwoju bytomskich tramwajów było otwarcie sieci tramwajów miejskich (Städtische Straßenbahn Beuthen), o prześwicie torów 1435 mm. 23 listopada 1913 uruchomiono normalnotorowe linie biegnące z bytomskiego rynku do Miechowic z odcinkiem Karb – Dąbrowa Miejska oraz linię łącząca rynek z ulicą Piekarską, gdzie powstała również zajezdnia. W latach późniejszych również linie wąskotorowe rozpoczęto przebudowywać na normalną szerokość toru[6][7].
Lata międzywojenne
Po zakończeniu I wojny światowej linie bytomskich tramwajów zostały podzielone przebiegającą granicą pomiędzy Polskę a Niemcy. Linie zostały przecięte na odcinkach Bytom – Królewska Huta, Bytom – Świętochłowice, Szombierki – Chebzie, Bytom – Piekary Śląskie oraz dwukrotnie na odcinku Bobrek – Biskupice. Skutkiem okazał się podział majątku spółki Schlesische Kleinbahn AG: 1 stycznia 1922 spółka Oberschlesische Kleinbahnen und Elektrizitats Werke AG przejęła linie po stronie polskiej (83 km), natomiast spółka Oberschlesische Dampfstraßenbahn G.m.b.H. – po niemieckiej (45,5 km)[8][9][10].
Okres międzywojenny stał się czasem masowego przekuwania na tor normalnej szerokości. W Bytomiu pierwsze tory wąskie przekuto na przełomie lat 1930 i 1931, a prace zakończono cztery lata później. Bytomskie Tramwaje jako jedyne na Śląsku pozostały w całości własnością miasta, co pozwoliło na dalszy rozwój po stronie niemieckiej. Dzięki temu powstały kolejne odcinki normalnotorowe – w 1925 uruchomiono odcinek z Miechowic przez Rokitnicę do Wieszowy. Dwa lata później otwarto linię prowadzącą z bytomskiego rynku ulicą Krakowską przez Pogodę do kopalni rud nieżelaznych Nowy Orzeł Biały, a w 1928 oddano do ruchu odcinek z Rokitnicy do Helenki. W Śródmieściu Bytomia przy modernizacji zmiany szerokości torów zmianie uległo kilka połączeń. Zlikwidowano linię wąskotorową na ulicy Dworcowej, a zamian utworzono pętlę przebiegającą ulicami: Sądową, Powstańców Warszawskich i Jagiellońską wraz z dworcem tramwajowym na dzisiejszym placu Sikorskiego[8][11].
5 marca 1931 uruchomiono pierwsze pospieszne połączenie tramwajowe relacji Bytom – Gliwice, oznaczone literą „E” (pochodzącą od niemieckiego Eilzug, szybki tramwaj). Linia ta funkcjonowała do października 1941 roku[8][12].
W 1938 Bytom posiadał 18,25 km linii tramwajowych[8].
1945–1989
Po zakończeniu II wojny światowej tramwaje w Bytomiu zaczęły kursować 19 marca 1945, natomiast 15 listopada utworzono związek międzykomunalny Śląsko-Dąbrowskie Linie Komunikacyjne z siedzibą w Katowicach. Związek ten przejął kontrole nad całą siecią tramwajową. Dwa lata później uchwałą Wojewódzkiej Rady Narodowej w Katowicach z dnia 27 lutego 1951 Śląsko-Dąbrowskie Linie Komunikacyjne przekształcono w Wojewódzkie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne w Katowicach, a bytomskie tramwaje znalazły się pod rządami tychże przedsiębiorstw[13].
W dniu 31 grudnia 1949 bytomskie tramwaje kursowały na następujących liniach[14]:
Numer linii | Trasa |
---|---|
5 | Bytom – Szombierki – Bobrek – Zabrze |
6 | Bytom – Chorzów – Katowice |
7 | Bytom – Świętochłowice – Katowice – Mysłowice |
8 | Bytom – Szarlej – Piekary Śląskie |
9 | Bytom – Chebzie – Wirek – Chorzów |
11 | Bytom – Chorzów – Wirek – Katowice II |
17 | Łagiewniki – Chropaczów – Lipiny |
31 | Bytom – Miechowice – Wieszowa |
31a | Bytom – Karb – Miechowice |
32 | Bytom – Miechowice – Stolarzowice |
33 | Karb – Dąbrowa Miejska |
34 | Bytom Kopalnia „Nowy Orzeł Biały” – Zajezdnia |
34a | Bytom Plac Inwalidów Wojennych – Zajezdnia |
W latach 1952–1958 przedłużono linię z kopalni Nowy Orzeł Biały do Brzezin Śląskich. W dalszej rozbudowie linii przeszkodził wiadukt kolejowy. Linię zakończono i zbudowano tam pętlę. Z dniem 31 grudnia 1956 rozebrano torowisko na ulicy Krakowskiej. Następnie w 1960 wskutek szkód górniczych unieruchomiono czynną prawie od 50 lat zajezdnię przy ulicy Piekarskiej[15][16].
1 września 1967 rozpoczęto budowę linii na Stroszek. Linię wraz z zajezdnią na końcu trasy oddano do użytku w czerwcu 1968. W tym samym czasie zlikwidowano zajezdnię w Rozbarku oraz wybudowano odcinek toru na ulicy Chrzanowskiego w celu połączenia z ulicą Wrocławską. Także w tym miesiącu, ze względu na zły stan torowiska (szkody górnicze) i stosunkowo małą liczbę pasażerów, zlikwidowano odcinek Rokitnica-Mikulczyce, a kursującą tam od Rynku w Bytomiu do Mikulczyc linię 33 skrócono do Miechowic. W 1971 miały miejsce znaczne zmiany w układzie sieci tramwajowej centrum miasta. Zlikwidowano tor na ulicy Powstańców Warszawskich (od Moniuszki) i przy dworcu, a także znaczny fragment sieci dawnych tramwajów miejskich na części ulicy Wrocławskiej, placu Kościuszki oraz ulic: Gliwickiej, Jainty i Pokoju. W to miejsce zbudowano tor na ulicy Moniuszki oraz Jagiellońskiej. Nowy układ torowy zaczął funkcjonować od 10 września 1971. Na Placu Sikorskiego wybudowano dodatkowy trzeci tor postojowy[17][15].
W latach siedemdziesiątych usunięto część linii w Bytomiu. 1 września 1976 skrócono linię z Karbia do Dąbrowy Miejskiej do ulicy Celnej. Cztery lata później zamknięto całą linię na Karbiu od ulicy Konstytucji do ulicy Celnej. W 1979 zlikwidowano ruch tramwajowy na ulicy Piekarskiej, który przywrócono 10 lutego 1982 pod numerem 38. Pierwszy etap likwidacji linii z Bytomia Pogody do Piekar Śląskich zakończono 27 kwietnia 1979, kiedy zamknięto odcinek z Piekar Śląskich do Szarleja. Po kolejnych trzech latach zlikwidowano odcinek od Pogody do Szarleja[17].
Ze względu na przebudowę wąskiego tunelu pod mostem kolejowym na Karbiu 1 maja 1983 zawieszono ruch w kierunku Miechowic, Rokitnicy, Wieszowy i Stolarzowic. Od tej pory tramwaje kończyły bieg na ul. Łużyckiej. Po trwającej 10 lat przebudowie nie było już sensu rekonstruować trasy do Rokitnicy i dalej, co dla ówczesnego PKT Katowice byłoby bardzo kosztowne[17].
Okres po 1989
Po 1989, wraz z przemianami ustrojowymi nastąpiły przekształcenia w organizacji komunikacji miejskiej na terenie konurbacji górnośląskiej. W 1991 rozdzielono WPK na kilkanaście przedsiębiorstw, w tym Przedsiębiorstwo Komunikacji Tramwajowej w Katowicach, które w 2003 przekształcono w spółkę Tramwaje Śląskie[18].
Od połowy 2000 trwała modernizacja torowiska linii 6 i 41. Na przełomie marca i kwietnia 2006 zlikwidowano linię 8, która została zastąpiona na odcinku Pętla Wrocławska – Plac Sikorskiego linią 31, później też zlikwidowaną. 1 sierpnia 2008 zawieszono kursy linii 7 z Łagiewnik Targowiska do Placu Sikorskiego z powodu fatalnego stanu technicznego tego odcinka linii. Także w tym roku odbył się gruntowny remont placu Sikorskiego przeprowadzony przez, obejmujący nowe torowisko oraz chodniki[19].
W lutym 2011 włodarze miast konurbacji górnośląskiej podjęli decyzję o rozpoczęciu projektu „Modernizacja infrastruktury tramwajowej i trolejbusowej w Aglomeracji Górnośląskiej wraz z infrastrukturą towarzyszącą”, w ramach którego ma zostać zmodernizowanych 48 kilometrów torowisk. Na trenie Bytomia zaplanowano odbudowę trasy wzdłuż ul. Świętochłowickiej i Łagiewnickiej w Łagiewnikach, a także modernizację następujących odcinków:
- ulice Powstańców Warszawskich i Moniuszki,
- ul. Katowicka (odcinek od od ul. Jagiellońskiej do pl. Kościuszki),
- ulice Jagiellońska i Karola Miarki,
- przejazd przez ul. Zabrzańską.
- ul.Katowicka(od pl.Sikorskiego do ul.Siemianowickiej), *ulice Sądowa,Zabrzańska (od ul.Frycza-Modrzewskiego do ul.Baczyńskiego)i Piekarska *torowisko od ul.Siemianowickiej do os.Arki Bożka, *torowisko od skrzyżowania z ulicami Sądową i Powstańców Warszawskich do zajezdni Stroszek. Prace budowlane nad odbudową dwutorowej linii w Łagiewnikach rozpoczęto w maju 2013. Po ponad roku, 29 czerwca 2014 wznowiono liniowe kursowanie tramwajów na 2,5-kilometrowym odcinku Bytom Łagiewnicka – Łagiewniki TargowiskoBłąd w przypisach: Brak znacznika zamykającego </ref> po otwartym znaczniku <ref>BŁĄD PRZYPISÓW:
Linia | Przystanek początkowy |
Przystanek końcowy |
Liczba przystanków |
Miasta | Zajezdnia | % kursów niskopodłogowych |
|
---|---|---|---|---|---|---|---|
5 | Bytom Plac Sikorskiego | Zaborze Pętla | 26 | Bytom, Zabrze | Gliwice | 0% | [20] |
6 | Brynów Pętla | Bytom Politechnika Śląska | 45 | Katowice, Chorzów, Bytom | Zawodzie | 89% | [21] |
7 | Bytom Plac Sikorskiego | Zawodzie Pętla | 38 | Bytom, Świętochłowice, Chorzów, Katowice | Zawodzie, Stroszek | 0% | [22] |
9 | Bytom Plac Sikorskiego | Chorzów Ratusz | 31 | Bytom, Ruda Śląska, Świętochłowice, Chorzów | Stroszek | 0% | [23] |
17 | Łagiewniki Targowisko | Lipiny Mijanka | 6 | Bytom, Świętochłowice | Gliwice | 0% | [24] |
18 | Chebzie Pętla | Stroszek Zajezdnia | 38 | Ruda Śląska, Bytom | Gliwice, Stroszek | 0% | [25] |
19 | Katowice Plac Miarki | Stroszek Zajezdnia | 43 | Katowice, Chorzów, Bytom | Stroszek | 0% | [26] |
38 | Bytom Powstańców Śląskich | Bytom Kościół św. Trójcy | 5 | Bytom | Stroszek | 0% | [27] |
39 | Bytom Politechnika Śląska | Stroszek Zajezdnia | 18 | Bytom | Stroszek | 0% | [28] |
- ↑ Tramwaje Śląskie S.A.. www.tram-silesia.pl. [dostęp 2014-04-23]. (pol.).
- ↑ Historia śląskich tramwajów – przed elektryfikacją. tram-silesia.pl. [dostęp 2014-05-21]. (pol.).
- ↑ Soida 1998 ↓, s. 9.
- ↑ Soida 1998 ↓, s. 12-14.
- ↑ Soida 1998 ↓, s. 15.
- ↑ a b Historia śląskich tramwajów – tramwaje elektryczne do 1922 roku. tram-silesia.pl. [dostęp 2014-05-21]. (pol.).
- ↑ Soida 1998 ↓, s. 37-38.
- ↑ a b c d Historia śląskich tramwajów – pod dwoma zarządami w latach 1922-1939. tram-silesia.pl. [dostęp 2014-05-21]. (pol.).
- ↑ Soida 1998 ↓, s. 61-62.
- ↑ Tramwaje w Polsce. Justyna Żurawicz (red.). Łódź: Dom Wydawniczy Księży Młyn, 2013, s. 79. ISBN 978-83-7729-215-0.
- ↑ Soida 1998 ↓, s. 76-78.
- ↑ Soida 1998 ↓, s. 78.
- ↑ Soida 1998 ↓, s. 107-108.
- ↑ Soida 1998 ↓, s. 109.
- ↑ a b Historia śląskich tramwajów – pamiętne półwiecze 1939-1989. tram-silesia.pl. [dostęp 2014-05-21]. (pol.).
- ↑ Soida 1998 ↓, s. 111.
- ↑ a b c Soida 1998 ↓, s. 118-119.
- ↑ 3.2 Spółka Tramwaje Śląskie SA. W: Krzysztof Soida, Zbigniew Danyluk, Przemysław Nadolski: Tramwaje Górnośląskie Tom II. Rybnik: Eurosprinter, 2012, s. 190-198. ISBN 978-83-931006-6-8.
- ↑ Agnieszka Klich: Bytom: Wkrótce remont Placu Sikorskiego. wpk.katowice.pl, 2007-11-09. [dostęp 2009-05-19]. (pol.).
- ↑ Trasa linii, tramwaj nr 5, KZK GOP. rozklady.kzkgop.pl. [dostęp 2015-01-26]. (pol.).
- ↑ Trasa linii, tramwaj nr 6, KZK GOP. rozklady.kzkgop.pl. [dostęp 2015-01-26]. (pol.).
- ↑ Trasa linii, tramwaj nr 7, KZK GOP. rozklady.kzkgop.pl. [dostęp 2015-01-26]. (pol.).
- ↑ Trasa linii, tramwaj nr 9, KZK GOP. rozklady.kzkgop.pl. [dostęp 2015-01-26]. (pol.).
- ↑ Trasa linii, tramwaj nr 17, KZK GOP. rozklady.kzkgop.pl. [dostęp 2015-01-26]. (pol.).
- ↑ Trasa linii, tramwaj nr 18, KZK GOP. rozklady.kzkgop.pl. [dostęp 2015-01-26]. (pol.).
- ↑ Trasa linii, tramwaj nr 19, KZK GOP. rozklady.kzkgop.pl. [dostęp 2015-01-26]. (pol.).
- ↑ Trasa linii, tramwaj nr 38, KZK GOP. rozklady.kzkgop.pl. [dostęp 2014-05-15]. (pol.).
- ↑ Trasa linii, tramwaj nr 39, KZK GOP. rozklady.kzkgop.pl. [dostęp 2014-05-15]. (pol.).
Bibliografia
- Andrzej Soczówka: Zróżnicowanie struktury przestrzennej komunikacji miejskiej w konurbacji katowickiej. Sosnowiec: Wydział Nauk o Ziemi Uniwersytetu Śląskiego, 2012, seria: Prace Wydziału Nauk o Ziemi Uniwersytetu Śląskiego nr 76. ISBN 978-83-6144-31-6.
- Krzysztof Soida: Komunikacja tramwajowa w aglomeracji katowickiej: 100 lat tramwaju elektrycznego. Katowice: Przedsiębiorstwo Komunikacji Tramwajowej & wyd. STAPIS, 1998. ISBN 83-85145-13-3.