Tadeusz Sztumberk-Rychter: Różnice pomiędzy wersjami

Tadeusz Sztumberk-Rychter
Miłosz, Tadeusz, Żegota
	major
Data i miejsce urodzenia	19 sierpnia 1907 ; Koluszki, Imperium Rosyjskie
Data i miejsce śmierci	14 marca 1972 ; Warszawa, Polska
	Przebieg służby
Lata służby	od 1929
Stanowiska	dowódca 27 Dywizji Wołyńskiej
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa, kampania wrześniowa Akcja Burza
Późniejsza praca	członek Zarządu Głównego ZBoWiD
	Odznaczenia

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 12:12, 14 cze 2012

Grób Tadeusza Sztumberka-Rychtera na Powiązkach

Tadeusz Sztumberk-Rychter, ps. Miłosz, Tadeusz, Żegota, (s. Witolda i Stefanii, ur. 19 sierpnia 1907 w Koluszkach, zm. 14 marca 1972 w Warszawie) – oficer artylerii Wojska Polskiego, dowódca 27 Wołyńskiej Dywizji Piechoty Armii Krajowej, uczestnik kampanii wrześniowej.

Życiorys

Podczas I wojny światowej przebywał z rodzicami w Rosji. Po powrocie do kraju ukończył w 1927 roku szkołę średnią we Włocławku. Porzucił studia na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim na rzecz kariery wojskowej. Skierowany został do Szkoły Podchorążych Rezerwy Artylerii we Włodzimierzu Wołyńskim^[1]. W latach 1931 – 1933 ukończył Szkołę Oficerską Artylerii w Toruniu z wysoką siódmą lokatą i otrzymał przydział do 5 dywizjonu artylerii konnej w Krakowie^[1].

W 1939 roku w stopniu porucznika został przyjęty do Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie^[1]. W kampanii wrześniowej w składzie Armii "Kraków" jako oficer sztabu dowódcy artylerii dywizyjnej 6 Dywizji Piechoty z którą przeszedł cały szlak bojowy^[1]. 20 września 1939 roku dostał się do niewoli niemieckiej w rejonie Zamościa. Z obozu jenieckiego uciekł 11 października 1939 roku i trafił do Krakowa, gdzie należał do pierwszych organizatorów Służby Zwycięstwu Polski, a później włączył się do konspiracji ZWZ^[1]. W końcu sierpnia 1940 roku, zagrożony aresztowaniem przeniósł się do Warszawy^[1], gdzie od września 1940 roku był szefem Oddziału II Okręgu Warszawskiego, następnie od kwietnia 1942 pracował jako szef wywiadu ofensywnego w Wydziale II Komendy Obszaru Warszawa Armii Krajowej^[1].

Od maja 1943 r. brał udział w walkach na Zamojszczyźnie, początkowo jako dowódca samodzielnej kompanii, następnie zastępca dowódcy 9 pp AK, za co został odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari.

Po przeniesieniu na Wołyń, 28 lutego 1944 roku został szefem sztabu 27 Wołyńskiej Dywizji Piechoty AK i wziął udział w akcji "Burza" na Wołyniu. Po śmierci ppłk. Jana Kiwerskiego "Oliwy" od 4^[1] maja do 16 lipca 1944 r. pełnił obowiązki dowódcy dywizji. Po przekroczeniu Bugu w czerwcu 1944 roku brał udział w walkach na Lubelszczyźnie.

6 sierpnia 1944 roku aresztowany w Świdrze^[1] przez NKWD i zesłany początkowo do Charkowa, a następnie do Riazania. Po ucieczce został ujęty na granicy i osadzony w obozie jeńców wojennych w Wystruciu na terenie dawnych Prus Wschodnich^[1]. Do Polski wrócił w maju 1948 roku. Początkowo utrzymywał się z pracy fizycznej, później stopniowo awansując doszedł do stanowiska dyrektora chemicznego zakładu produkcyjnego a Górze Kalwarii. Działał w Stowarzyszeniu "PAX", był członkiem Zarządu Głównego Związku Bojowników o Wolność i Demokrację.

Zmarł 14 marca 1972 roku i został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie.

Promocje

Porucznik: 1935 r.
Kapitan: 22 stycznia 1941
Major: 12^[1] kwietnia 1944
Podpułkownik: 1968 r.

Odznaczenia

Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari V kl.
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (pośmiertnie)
Krzyż Walecznych (czterokrotnie^[1])
Krzyż Zasługi

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l Michał Fijałka: 27. Wołyńska Dywizja Piechoty AK. s. 166.

Bibliografia

Józef Turowski, "Pożoga. Walki 27 Wołyńskiej Dywizji AK", Wyd. PWN, Warszawa 1990
Michał Fijałka, 27 Wołyńska Dywizja Piechoty Armii Krajowej, Wydawnictwo PAX, 1987 s. 166-167 ISBN 83-211-0734-6.

Linki zewnętrzne

Biogram Tadeusza Sztumberka-Rychtera

[fijałka-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l Michał Fijałka: 27. Wołyńska Dywizja Piechoty AK. s. 166.

[1]

@@ Linia 28: / Linia 28: @@
 == Życiorys ==
-Podczas [[I wojna światowa|I wojny światowej]] przebywał z rodzicami w [[Imperium Rosyjskie|Rosji]]. Po powrocie do kraju ukończył szkołę średnią we [[Włocławek|Włocławku]]. Porzucił studia na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim na rzecz kariery wojskowej. W 1933 r. ukończył Szkołę Oficerską w [[Toruń|Toruniu]]. Służył w [[5 Dywizjon Artylerii Konnej|5 dyonie artylerii konnej]] w [[Kraków|Krakowie]].
+Podczas [[I wojna światowa|I wojny światowej]] przebywał z rodzicami w [[Imperium Rosyjskie|Rosji]]. Po powrocie do kraju ukończył w 1927 roku szkołę średnią we [[Włocławek|Włocławku]]. Porzucił studia na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim na rzecz kariery wojskowej. Skierowany został do Szkoły Podchorążych Rezerwy Artylerii we [[Włodzimierz Wołyński|Włodzimierzu Wołyńskim]]<ref name="fijałka">{{Cytuj książkę | nazwisko=Fijałka| imię=Michał  | autor= | inni= | tytuł=27. Wołyńska Dywizja Piechoty AK | strony=166}}</ref>. W latach 1931 – 1933 ukończył Szkołę Oficerską Artylerii w [[Toruń|Toruniu]] z wysoką siódmą lokatą i otrzymał przydział do [[5 Dywizjon Artylerii Konnej|5 dywizjonu artylerii konnej]] w [[Kraków|Krakowie]]<ref name="fijałka"/>.
-W [[Kampania wrześniowa|kampanii wrześniowej]] w składzie [[Armia Kraków|Armii "Kraków"]] jako oficer sztabu dowódcy artylerii dywizyjnej [[6 Dywizja Piechoty (II RP)|6 Dywizji Piechoty]]. [[20 września]] [[1939]] r. dostał się do niewoli niemieckiej w rejonie [[Zamość|Zamościa]]. Z obozu jenieckiego uciekł [[11 października]] 1939 r. i trafił do Krakowa, gdzie włączył się do konspiracji [[Związek Walki Zbrojnej|ZWZ]]. Od września 1940 r. był szefem Oddziału II Okręgu Warszawskiego, następnie pracował w oddziale I Komendy Głównej [[Armia Krajowa|Armii Krajowej]].
+W 1939 roku w stopniu [[porucznik]]a został przyjęty do [[Wyższa Szkoła Wojenna|Wyższej Szkoły Wojennej]] w Warszawie<ref name="fijałka"/>. W [[Kampania wrześniowa|kampanii wrześniowej]] w składzie [[Armia Kraków|Armii "Kraków"]] jako oficer sztabu dowódcy artylerii dywizyjnej [[6 Dywizja Piechoty (II RP)|6 Dywizji Piechoty]] z którą przeszedł cały szlak bojowy<ref name="fijałka"/>. 20 września 1939 roku dostał się do niewoli niemieckiej w rejonie [[Zamość|Zamościa]]. Z obozu jenieckiego uciekł 11 października 1939 roku i trafił do Krakowa, gdzie należał do pierwszych organizatorów [[Służba Zwycięstwu Polski|Służby Zwycięstwu Polski]], a później włączył się do konspiracji [[Związek Walki Zbrojnej|ZWZ]]<ref name="fijałka"/>. W końcu sierpnia 1940 roku, zagrożony aresztowaniem przeniósł się do Warszawy<ref name="fijałka"/>, gdzie od września 1940 roku był szefem Oddziału II Okręgu Warszawskiego, następnie od kwietnia 1942 pracował jako szef wywiadu ofensywnego w Wydziale II Komendy Obszaru Warszawa [[Armia Krajowa|Armii Krajowej]]<ref name="fijałka"/>.
-Od maja 1943 r. brał udział w [[Powstanie zamojskie|walkach na Zamojszczyźnie]], początkowo jako dowódca kompanii, następnie zastępca dowódcy 9 pp AK, za co został odznaczony [[Order Virtuti Militari|Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari]].
+Od maja 1943 r. brał udział w [[Powstanie zamojskie|walkach na Zamojszczyźnie]], początkowo jako dowódca samodzielnej kompanii, następnie zastępca dowódcy 9 pp AK, za co został odznaczony [[Order Virtuti Militari|Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari]].
-Po przeniesieniu na [[Wołyń]], [[28 lutego]] [[1944]] r. został szefem sztabu 27 Wołyńskiej Dywizji Piechoty AK i wziął udział w [[Akcja Burza na Wołyniu|akcji "Burza" na Wołyniu]]. Po śmierci ppłk. [[Jan Wojciech Kiwerski|Jana Kiwerskiego]] ''"Oliwy"'' od [[3 maja]] do [[16 lipca]] 1944 r. pełnił obowiązki dowódcy dywizji. Po przekroczeniu [[Bug]]u w czerwcu 1944 r. brał udział w walkach na [[Lubelszczyzna|Lubelszczyźnie]].
+Po przeniesieniu na [[Wołyń]], 28 lutego 1944 roku został szefem sztabu 27 Wołyńskiej Dywizji Piechoty AK i wziął udział w [[Akcja Burza na Wołyniu|akcji "Burza" na Wołyniu]]. Po śmierci ppłk. [[Jan Wojciech Kiwerski|Jana Kiwerskiego]] ''"Oliwy"'' od 4<ref name="fijałka"/> maja do 16 lipca 1944 r. pełnił obowiązki dowódcy dywizji. Po przekroczeniu [[Bug]]u w czerwcu 1944 roku brał udział w walkach na [[Lubelszczyzna|Lubelszczyźnie]].
-[[6 sierpnia]] 1944 r. aresztowany przez [[NKWD]] i zesłany do [[Riazań|Riazania]]. Do Polski wrócił w 1948 r. Początkowo utrzymywał się z pracy fizycznej, później stopniowo awansując doszedł do stanowiska dyrektora chemicznego zakładu produkcyjnego. Działał w [[Stowarzyszenie "Pax"|Stowarzyszeniu "PAX"]], był członkiem Zarządu Głównego [[Związek Bojowników o Wolność i Demokrację|Związku Bojowników o Wolność i Demokrację]].
+sierpnia 1944 roku aresztowany w Świdrze<ref name="fijałka"/> przez [[NKWD]] i zesłany początkowo do Charkowa, a następnie do [[Riazań|Riazania]]. Po ucieczce został ujęty na granicy i osadzony w obozie jeńców wojennych w [[Czerniachowsk|Wystruciu]] na terenie dawnych [[Prusy Wschodnie|Prus Wschodnich]]<ref name="fijałka"/>. Do Polski wrócił w maju 1948 roku. Początkowo utrzymywał się z pracy fizycznej, później stopniowo awansując doszedł do stanowiska dyrektora chemicznego zakładu produkcyjnego a [[Góra Kalwaria|Górze Kalwarii]]. Działał w [[Stowarzyszenie "Pax"|Stowarzyszeniu "PAX"]], był członkiem Zarządu Głównego [[Związek Bojowników o Wolność i Demokrację|Związku Bojowników o Wolność i Demokrację]].
-Zmarł [[14 marca]] [[1972]] r. i został pochowany na [[Cmentarz Wojskowy na Powązkach|Cmentarzu Wojskowym na Powązkach]] w [[Warszawa|Warszawie]].
+Zmarł 14 marca 1972 roku i został pochowany na [[Cmentarz Wojskowy na Powązkach|Cmentarzu Wojskowym na Powązkach]] w [[Warszawa|Warszawie]].
 == Promocje ==
-* Porucznik: [[1935]] r.
+* Porucznik: 1935 r.
-* Kapitan: [[22 stycznia]] [[1941]]
+* Kapitan: 22 stycznia 1941
-* Major: [[11 kwietnia]] [[1944]]
+* Major: 12<ref name="fijałka"/> kwietnia 1944
-* Podpułkownik: [[1968]] r.
+* Podpułkownik: 1968 r.
 == Odznaczenia ==
-* [[Order Virtuti Militari|Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari]]
+* [[Order Virtuti Militari|Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari]] V kl.
 * [[Order Odrodzenia Polski|Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski]] (pośmiertnie)
-* [[Krzyż Walecznych]] (trzykrotnie)
+* [[Krzyż Walecznych]] (czterokrotnie<ref name="fijałka"/>)
 * [[Krzyż Zasługi]]
+{{przypisy}}
 == Bibliografia ==
 * Józef Turowski, ''"Pożoga. Walki 27 Wołyńskiej Dywizji AK"'', Wyd. PWN, Warszawa 1990