Przejdź do zawartości

Plakat: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycja
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
m Wycofano edycje użytkownika Cjocjapedia (dyskusja). Autor przywróconej wersji to Hakwsmak.
Znacznik: Wycofanie zmian
m Akt. Red.
Znaczniki: VisualEditor Z urządzenia mobilnego Z wersji mobilnej (przeglądarkowej) Zaawansowana edycja mobilna
 
(Nie pokazano 29 wersji utworzonych przez 21 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
[[Plik:Moulin Rouge- La Goulue MET DT11780.jpg|mały|upright|[[Henri de Toulouse-Lautrec]], ''Moulin Rouge'', 1891]]
⚫
'''Plakat''' – rodzaj [[Wyrób poligraficzny|wyrobu poligraficznego]] zaliczany do [[Akcydens (poligrafia)|akcydensów]]. Druk jednostronny dużego [[Format arkusza|formatu]] (co najmniej A3), o charakterze informacyjnym, ale czasem również propagandowym służący do umieszczania w stałych, publicznych miejscach (rozklejany, umieszczany w witrynach).
[[Plik:Faragó, Géza - Poster for Tungsram Light Bulbs (ca 1910).jpg|mały|upright|[[Faragó Géza]], ''Tungsram wolfrámlampa'', 1910]]
⚫
'''Plakat''' (z {{w języku|nl|plakaat}}, z {{w języku|fr|placard}} ‘tablica z afiszem’<ref>{{Cytuj książkę |autor = Andrzej Bańkowski |tytuł = Etymologiczny słownik języka polskiego |wydawca = Wydawnictwo Naukowe PWN |miejsce = Warszawa |rok = 2000 |strony = 596 |tom = 2 |tytuł tomu = L–P |isbn = 83-01-13017-2}}</ref>) – {{fakt|rodzaj [[Wyrób poligraficzny|wyrobu poligraficznego]] zaliczany do [[Akcydens (poligrafia)|akcydensów]]. Druk jednostronny dużego [[Format arkusza|formatu]] (co najmniej A3), o charakterze informacyjnym, ale czasem również propagandowym służący do umieszczania w stałych, publicznych miejscach (rozklejany, umieszczany w witrynach)|data=2021-04}}.


== Historia ==
== Historia ==
⚫
Plakat powstał w XVII/XVIII wieku i początkowo był uważany za rodzaj reklamy. Rozwinął się wraz z szybkim postępem technik graficznych. W okresie przedwojennym plakat traktowany był jako indywidualna wypowiedź artystyczna<ref>{{Cytuj |autor = Barbara Krasińska |tytuł = Afisz a plakat – problemy definicji. Wstęp do badań |czasopismo = Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis {{!}} Studia ad Bibliothecarum Scientiam Pertinentia |data = 2017-06-15 |data dostępu = 2018-12-07 |issn = 2300-3057 |wolumin = 14 |numer = 0 |doi = 10.24917/20811861.14.13}}</ref>. Jego rozwój przypada na lata 60. i 70. XX wieku<ref>D. Folga-Januszewska. ''Oto sztuka polskiego plakatu.'' 2017.</ref>.


⚫
Wyjściową formą plakatu jest [[afisz]]. Plakat tym różni się od afiszu, że nie jest wykonany ze [[Skład tekstu|składu]], lecz w całości stanowi formę graficzną. Zadrukowywany jest z reguły na całej powierzchni papieru i najczęściej posiada bogatą kolorystykę. Elementy graficzne co najmniej dorównują informacji tekstowej, z reguły jednak dominują. Napisy są często przetworzone artystycznie.
⚫
Plakat powstał w XVII/XVIII wieku i początkowo był uważany za rodzaj reklamy. Rozwinął się wraz z szybkim postępem technik graficznych. W okresie przedwojennym plakat traktowany był jako indywidualna wypowiedź artystyczna<ref>{{Cytuj |autor = Barbara Krasińska |tytuł = Afisz a plakat – problemy definicji. Wstęp do badań |czasopismo = Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis {{!}} Studia ad Bibliothecarum Scientiam Pertinentia |data = 2017-06-15 |data dostępu = 2018-12-07 |issn = 2300-3057 |wolumin = 14 |numer = 0 |doi = 10.24917/20811861.14.13 }}</ref>. Jego dynamizacja przypada na lata 60. i 70. XX wieku<ref>D. Folga-Januszewska. ''Oto sztuka polskiego plakatu.'' 2017. </ref>. Obecnie stanowi przedmiot działań grup społecznych i ma za zadanie spełniać konkretne cele informacyjne.

⚫
Wyjściową formą plakatu jest [[afisz]]. Plakat tym różni się od [[afisz]]u, że nie jest wykonany ze [[Skład tekstu|składu]], lecz w całości stanowi formę graficzną. Zadrukowywany jest z reguły na całej powierzchni papieru i najczęściej posiada bogatą kolorystykę. Elementy graficzne co najmniej dorównują informacji tekstowej, z reguły jednak dominują. Napisy są często przetworzone artystycznie.


O ile typowy afisz, jako druk czysto informacyjny, jest zazwyczaj jedynie rodzajem rzemiosła, to forma plakatu jest również jedną z dziedzin [[Sztuka|sztuki]].
O ile typowy afisz, jako druk czysto informacyjny, jest zazwyczaj jedynie rodzajem rzemiosła, to forma plakatu jest również jedną z dziedzin [[Sztuka|sztuki]].
Linia 12: Linia 13:


== Typologia plakatu ==
== Typologia plakatu ==
Analiza plakatu umożliwia jego typologię ze względu na przeznaczenie, jak i formę graficzną komunikatu.
Analiza plakatu umożliwia jego typologię ze względu na przeznaczenie, jak i formę graficzną komunikatu.


*plakaty zewnętrzne – [[nośnik reklamy]] [[outdoor]]owej. Pierwszy taki plakat zewnętrzny o wymiarach powyżej 50 [[Stopa (miara)|stóp]] kwadratowych powstał w [[1835]] roku w [[Nowy Jork|Nowym Jorku]], w pracowni Jareda Bella, gdzie drukowano zwyczajne plakaty na potrzeby cyrku<ref>{{cytuj stronę|url=https://archive.is/iOFoB|tytuł=Reklama zewnętrzna w Polsce|autor=IGRZ|język=pl}}</ref>;
* plakaty zewnętrzne – [[nośnik reklamy]] [[Reklama zewnętrzna|outdoorowej]]. Pierwszy taki plakat zewnętrzny o wymiarach powyżej 50 [[Stopa (miara)|stóp]] kwadratowych powstał w [[1835]] roku w [[Nowy Jork|Nowym Jorku]], w pracowni Jareda Bella, gdzie drukowano zwyczajne plakaty na potrzeby cyrku<ref>{{cytuj stronę |url = https://archive.is/iOFoB |tytuł = Reklama zewnętrzna w Polsce |autor = IGRZ |język = pl}}</ref>;
*[[Plakat propagandowy|plakaty propagandowe]];
* [[Plakat propagandowy|plakaty propagandowe]];
* plakaty awangardowe, porewolucyjne - oddziaływały na odbiorcę poprzez graficzną grę skojarzeń i wykorzystanie fotomontażu;
* plakaty awangardowe, porewolucyjne – oddziaływały na odbiorcę poprzez graficzną grę skojarzeń i wykorzystanie fotomontażu;
* plakaty teatralne;
* plakaty teatralne;
* plakaty filmowe;
* plakaty filmowe;
Linia 26: Linia 27:


== Zobacz też ==
== Zobacz też ==
* [[afisz]]
* [[Afisz]]
* [[Międzynarodowe Biennale Plakatu]]
⚫
* [[Plakat naukowy|poster (plakat naukowy)]]
* [[Muzeum Plakatu w Wilanowie]]
⚫
* [[Plakat naukowy|Poster (plakat naukowy)]]
* [[Polska szkoła plakatu]]
* [[Polska szkoła plakatu]]


Linia 34: Linia 37:


== Bibliografia ==
== Bibliografia ==
* J. Cygańska, ''Plakat'', [w:] ''Encyklopedia współczesnego bibliotekarstwa polskiego'', pod red. K. Głombiowskiego, B. Świderskiego, H. Więckowskiej, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1976, s. 240–242,
* J. Cygańska, ''Plakat'', [w:] ''Encyklopedia współczesnego bibliotekarstwa polskiego'', pod red. K. Głombiowskiego, B. Świderskiego, H. Więckowskiej, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1976, s. 240–242.
* ''Plakat'',[w:] ''[[Encyklopedia wiedzy o książce]]'', pod red. A. Birkenmajera, B. Kocowskiego, J. Trzynadlowskiego, Wrocław-Warszawa-Kraków 1971, k. 1900.
* ''Plakat'',[w:] ''[[Encyklopedia wiedzy o książce]]'', pod red. A. Birkenmajera, B. Kocowskiego, J. Trzynadlowskiego, Wrocław-Warszawa-Kraków 1971, k. 1900.
* Tadeusz Kowalski (opr.), ''Polski plakat filmowy'', Filmowa Agencja Wydawnicza, Warszawa 1957
* Tadeusz Kowalski (opr.), ''Polski plakat filmowy'', Filmowa Agencja Wydawnicza, Warszawa 1957


== Linki zewnętrzne ==
== Linki zewnętrzne ==
* [http://info.galerie.art.pl/galerie/muz_plak.html Muzeum Plakatu w Wilanowie]
* {{Cytuj stronę | url = http://info.galerie.art.pl/galerie/muz_plak.html | tytuł = Muzeum Plakatu w Wilanowie | opublikowany = info.galerie.art.pl | archiwum = https://web.archive.org/web/20190727180758/http://info.galerie.art.pl/galerie/muz_plak.html | zarchiwizowano = 2019-07-27}}
* [http://nunubaba.pl/tag/styl-skandynawski Współczesne plakaty w stylu skandynawskim]
* [http://www.cinemaposter.com Baza danych polskich plakatow filmowych]
* [http://www.cinemaposter.com Baza danych polskich plakatow filmowych]
* [http://www.posterpage.ch Rene Wanner's Poster Page]
* [http://www.posterpage.ch Rene Wanner’s Poster Page]
* [http://www.pigasus-gallery.de Pigasus – Polish Poster Gallery]
* [http://www.pigasus-gallery.de Pigasus – Polish Poster Gallery]
* [http://www.loc.gov/rr/european/bibs/pposter.html The Polish Poster: from Young Poland through the Second World War : Holdings in the Prints and Photographs Division, Library of Congress]
* [http://www.loc.gov/rr/european/bibs/pposter.html The Polish Poster: from Young Poland through the Second World War: Holdings in the Prints and Photographs Division, Library of Congress]


{{Kontrola autorytatywna|WORLDCATID=}}
{{Kontrola autorytatywna}}


[[Kategoria:Plakaty| ]]
[[Kategoria:Plakaty| ]]

Aktualna wersja na dzień 13:13, 20 kwi 2024

Henri de Toulouse-Lautrec, Moulin Rouge, 1891
Faragó Géza, Tungsram wolfrámlampa, 1910

Plakat (z niderl. plakaat, z fr. placard ‘tablica z afiszem’[1]) – rodzaj wyrobu poligraficznego zaliczany do akcydensów. Druk jednostronny dużego formatu (co najmniej A3), o charakterze informacyjnym, ale czasem również propagandowym służący do umieszczania w stałych, publicznych miejscach (rozklejany, umieszczany w witrynach)[potrzebny przypis].

Historia[edytuj | edytuj kod]

Plakat powstał w XVII/XVIII wieku i początkowo był uważany za rodzaj reklamy. Rozwinął się wraz z szybkim postępem technik graficznych. W okresie przedwojennym plakat traktowany był jako indywidualna wypowiedź artystyczna[2]. Jego rozwój przypada na lata 60. i 70. XX wieku[3].

Wyjściową formą plakatu jest afisz. Plakat tym różni się od afiszu, że nie jest wykonany ze składu, lecz w całości stanowi formę graficzną. Zadrukowywany jest z reguły na całej powierzchni papieru i najczęściej posiada bogatą kolorystykę. Elementy graficzne co najmniej dorównują informacji tekstowej, z reguły jednak dominują. Napisy są często przetworzone artystycznie.

O ile typowy afisz, jako druk czysto informacyjny, jest zazwyczaj jedynie rodzajem rzemiosła, to forma plakatu jest również jedną z dziedzin sztuki.

Do druku plakatów służy produkowany wyłącznie w tym celu papier plakatowy.

Typologia plakatu[edytuj | edytuj kod]

Analiza plakatu umożliwia jego typologię ze względu na przeznaczenie, jak i formę graficzną komunikatu.

  • plakaty zewnętrzne – nośnik reklamy outdoorowej. Pierwszy taki plakat zewnętrzny o wymiarach powyżej 50 stóp kwadratowych powstał w 1835 roku w Nowym Jorku, w pracowni Jareda Bella, gdzie drukowano zwyczajne plakaty na potrzeby cyrku[4];
  • plakaty propagandowe;
  • plakaty awangardowe, porewolucyjne – oddziaływały na odbiorcę poprzez graficzną grę skojarzeń i wykorzystanie fotomontażu;
  • plakaty teatralne;
  • plakaty filmowe;
  • plakaty muzyczne;
  • plakaty sportowe;
  • plakaty księgarskie – traktowane jako reklama lokalizowana w punktach sprzedaży publikacji;
  • plakaty reklamowe;
  • plakaty polskiej szkoły plakatu[5].

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Andrzej Bańkowski: Etymologiczny słownik języka polskiego. T. 2: L–P. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2000, s. 596. ISBN 83-01-13017-2.
  2. ↑ Barbara Krasińska, Afisz a plakat – problemy definicji. Wstęp do badań, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis | Studia ad Bibliothecarum Scientiam Pertinentia”, 14 (0), 2017, DOI: 10.24917/20811861.14.13, ISSN 2300-3057 [dostęp 2018-12-07].
  3. ↑ D. Folga-Januszewska. Oto sztuka polskiego plakatu. 2017.
  4. ↑ IGRZ: Reklama zewnętrzna w Polsce. (pol.).
  5. ↑ A. Żbikowska - Migoń, Encyklopedia książki, 2017, s. 390.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • J. Cygańska, Plakat, [w:] Encyklopedia współczesnego bibliotekarstwa polskiego, pod red. K. Głombiowskiego, B. Świderskiego, H. Więckowskiej, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1976, s. 240–242.
  • Plakat,[w:] Encyklopedia wiedzy o książce, pod red. A. Birkenmajera, B. Kocowskiego, J. Trzynadlowskiego, Wrocław-Warszawa-Kraków 1971, k. 1900.
  • Tadeusz Kowalski (opr.), Polski plakat filmowy, Filmowa Agencja Wydawnicza, Warszawa 1957

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plakat&oldid=73554967”