Zasolenie gleb: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Funkcja sugerowania linków: dodany 1 link. Znaczniki: VisualEditor Z urządzenia mobilnego Z wersji mobilnej (przeglądarkowej) Zadanie nowicjusza Zasugerowano edycję: dodanie linków |
melatonina |
||
Linia 4: | Linia 4: | ||
Sole występują naturalnie w glebie oraz w [[Woda|wodzie]]. W głównej mierze w zasoleniu udział biorą: [[sód]], [[potas]], [[magnez]] czy [[chlor]]<ref name=":1">{{Cytuj |tytuł = Soil Salinity - an overview {{!}} ScienceDirect Topics |data dostępu = 2020-08-10 |opublikowany = www.sciencedirect.com |url = https://www.sciencedirect.com/topics/earth-and-planetary-sciences/soil-salinity}}</ref>. Zawartość soli decyduje o istnieniu trzech rodzajów gleb: solnych, solno-sodowych i sodowych. Każdy rodzaj gleby ma unikalne właściwości, które wymagają specjalnego zarządzania<ref name=":0" />. |
Sole występują naturalnie w glebie oraz w [[Woda|wodzie]]. W głównej mierze w zasoleniu udział biorą: [[sód]], [[potas]], [[magnez]] czy [[chlor]]<ref name=":1">{{Cytuj |tytuł = Soil Salinity - an overview {{!}} ScienceDirect Topics |data dostępu = 2020-08-10 |opublikowany = www.sciencedirect.com |url = https://www.sciencedirect.com/topics/earth-and-planetary-sciences/soil-salinity}}</ref>. Zawartość soli decyduje o istnieniu trzech rodzajów gleb: solnych, solno-sodowych i sodowych. Każdy rodzaj gleby ma unikalne właściwości, które wymagają specjalnego zarządzania<ref name=":0" />. |
||
Ma wpływ na kondycję gleb oraz rozwój flory, m.in. zmniejszając potencjał [[Osmoza|osmotyczny]] roztworu glebowego. W niektórych regionach o [[Klimat śródziemnomorski|klimacie śródziemnomorskim]], takich jak [[Kalifornia]], zasolenie gleby występuje jedynie sezonowo. Latem zawartość wzrasta, zaś zimowe deszcze wypłukują sól, zasolenie spada, a wczesną wiosną osiąga najniższy poziom. Gradienty zasolenia wpływają na rozmieszczenie gatunków, szczególnie w przypadku roślin wrażliwych na zasolenie. Sole w glebie oddziałują na rośliny, zmniejszając dostępność wody, a wysokie zasolenie jest uważane za fizjologiczną suszę<ref name=":1" />. |
Ma wpływ na kondycję gleb oraz rozwój flory, m.in. zmniejszając potencjał [[Osmoza|osmotyczny]] roztworu glebowego. W niektórych regionach o [[Klimat śródziemnomorski|klimacie śródziemnomorskim]], takich jak [[Kalifornia]], zasolenie gleby występuje jedynie sezonowo. Latem zawartość wzrasta, zaś zimowe deszcze wypłukują sól, zasolenie spada, a wczesną wiosną osiąga najniższy poziom. Gradienty zasolenia wpływają na rozmieszczenie gatunków, szczególnie w przypadku roślin wrażliwych na zasolenie. Sole w glebie oddziałują na rośliny, zmniejszając dostępność wody, a wysokie zasolenie jest uważane za fizjologiczną suszę<ref name=":1" />. Szkodliwość zasolenia dla roślin można ograniczać poprzez aplikację [[hormony roślinne|hormonów roślinnych]]<ref name = FH>{{Cytuj pismo |nazwisko = EL-Bauome, Samar M. Doklega1, Said A. Saleh, Ahmed S. Mohamed, Ahmad A. Suliman, Mahmoud A.M. Abd El-Hady |imię =Hemat A. |tytuł = Efects of melatonin on lettuce plant growth, antioxidant enzymes and photosynthetic pigments under salinity stress conditions |url = https://sciendo.com/article/10.2478/fhort-2024-0001 |czasopismo = [[Folia Horticulturae]] |adres czasopisma = |oznaczenie = |wolumin = 36 |wydanie = 1|strony = 1-17 |data = |rok =2024 |miesiąc = 02 |odpowiedzialność = |wydawca = [[Polskie Towarzystwo Nauk Ogrodniczych]] |miejsce = Kraków |issn = 2083-5965 |doi = 10.2478/fhort-2024-0001 |pmid = |pmc = |oclc = |bibcode = |id = |cytat = |język = en |data dostępu = 2024-06-24 |odn = }}</ref>. Jednym z nich jest egzogenna [[melatonina]]. Badania prowadzone na [[sałata|sałacie]] rosnącej w warunkach zasolenia [[Zasolenie gleb|gleby]] w Egipcie wykazały, że stosowanie melatoniny znacznie łagodzi szkodliwe skutki zasolenia. Aplikacja dolistna zwiększa liczbę liści, ich powierzchnię, zwiększa świeżą masę oraz zawartość [[Chlorofil A|chlorofilu A]] i [[chlorofil B|chlorofilu b]], oraz zawartość [[karotenoidy|karotenoidów]] porównaniu z roślinami nietraktowanymi melatoniną<ref name = FH/>. |
||
[[Plik:Aster solny matwy.JPG|mały|[[Aster solny]], jeden z przykładów [[Halofity|halofitów]], rosnący na glebie sodowej (Okolice [[Inowrocław|Inowrocławia]], 2009)]] |
[[Plik:Aster solny matwy.JPG|mały|[[Aster solny]], jeden z przykładów [[Halofity|halofitów]], rosnący na glebie sodowej (Okolice [[Inowrocław|Inowrocławia]], 2009)]] |
||
Działania ludzkie mogą wpływać na zwiększenie soli w wodzie do nawadniania. Odpowiednie zarządzanie nawadnianiem może zapobiegać gromadzeniu się sól w wodach. Przykład nieodpowiedniego zarządzania zasoleniem wód miał miejsce w Egipcie w 1970 roku, kiedy zbudowano [[Wysoka Tama|Wielką Tamę]] na rzece [[Nil]] w okolicach miasta [[Asuan]]. Zmiana poziomu wód gruntowych przed budową umożliwiła [[Erozja|erozję gleby]], która doprowadziła do wysokiego stężenia soli w wodzie. Uważa się, iż może to wpłynąć na możliwości demograficzne części Afryki, powodując niezdatność do zamieszkania z braku [[Woda pitna|wody pitnej]] oraz niezdatności do prowadzenia upraw<ref>{{Cytuj |tytuł = More salt water in Egypt's Nile Delta putting millions at grave risk, study says |data dostępu = 2020-08-10 |opublikowany = UPI |url = https://www.upi.com/Science_News/2017/03/13/More-salt-water-in-Egypts-Nile-Delta-putting-millions-at-grave-risk-study-says/6081489431134/ |język = en}}</ref>. |
Działania ludzkie mogą wpływać na zwiększenie soli w wodzie do nawadniania. Odpowiednie zarządzanie nawadnianiem może zapobiegać gromadzeniu się sól w wodach. Przykład nieodpowiedniego zarządzania zasoleniem wód miał miejsce w Egipcie w 1970 roku, kiedy zbudowano [[Wysoka Tama|Wielką Tamę]] na rzece [[Nil]] w okolicach miasta [[Asuan]]. Zmiana poziomu wód gruntowych przed budową umożliwiła [[Erozja|erozję gleby]], która doprowadziła do wysokiego stężenia soli w wodzie. Uważa się, iż może to wpłynąć na możliwości demograficzne części Afryki, powodując niezdatność do zamieszkania z braku [[Woda pitna|wody pitnej]] oraz niezdatności do prowadzenia upraw<ref>{{Cytuj |tytuł = More salt water in Egypt's Nile Delta putting millions at grave risk, study says |data dostępu = 2020-08-10 |opublikowany = UPI |url = https://www.upi.com/Science_News/2017/03/13/More-salt-water-in-Egypts-Nile-Delta-putting-millions-at-grave-risk-study-says/6081489431134/ |język = en}}</ref>. |
Aktualna wersja na dzień 20:01, 24 cze 2024
Zasolenie gleb – udział zawartości soli w glebie. Zasolenie może być spowodowane naturalnymi procesami, takimi jak wietrzenie minerałów, ruch wód gruntowych[1] i stopniowe wycofywanie się oceanu, lub powstać w wyniku sztucznych procesów, takich jak nawadnianie i używanie soli drogowej. Zasolenie gleby mierzy się za pomocą pomiarów przewodnictwa elektrycznego[2]. Zasolenie można badać również, analizując pH gleby[3].
Sole występują naturalnie w glebie oraz w wodzie. W głównej mierze w zasoleniu udział biorą: sód, potas, magnez czy chlor[4]. Zawartość soli decyduje o istnieniu trzech rodzajów gleb: solnych, solno-sodowych i sodowych. Każdy rodzaj gleby ma unikalne właściwości, które wymagają specjalnego zarządzania[3].
Ma wpływ na kondycję gleb oraz rozwój flory, m.in. zmniejszając potencjał osmotyczny roztworu glebowego. W niektórych regionach o klimacie śródziemnomorskim, takich jak Kalifornia, zasolenie gleby występuje jedynie sezonowo. Latem zawartość wzrasta, zaś zimowe deszcze wypłukują sól, zasolenie spada, a wczesną wiosną osiąga najniższy poziom. Gradienty zasolenia wpływają na rozmieszczenie gatunków, szczególnie w przypadku roślin wrażliwych na zasolenie. Sole w glebie oddziałują na rośliny, zmniejszając dostępność wody, a wysokie zasolenie jest uważane za fizjologiczną suszę[4]. Szkodliwość zasolenia dla roślin można ograniczać poprzez aplikację hormonów roślinnych[5]. Jednym z nich jest egzogenna melatonina. Badania prowadzone na sałacie rosnącej w warunkach zasolenia gleby w Egipcie wykazały, że stosowanie melatoniny znacznie łagodzi szkodliwe skutki zasolenia. Aplikacja dolistna zwiększa liczbę liści, ich powierzchnię, zwiększa świeżą masę oraz zawartość chlorofilu A i chlorofilu b, oraz zawartość karotenoidów porównaniu z roślinami nietraktowanymi melatoniną[5].
Działania ludzkie mogą wpływać na zwiększenie soli w wodzie do nawadniania. Odpowiednie zarządzanie nawadnianiem może zapobiegać gromadzeniu się sól w wodach. Przykład nieodpowiedniego zarządzania zasoleniem wód miał miejsce w Egipcie w 1970 roku, kiedy zbudowano Wielką Tamę na rzece Nil w okolicach miasta Asuan. Zmiana poziomu wód gruntowych przed budową umożliwiła erozję gleby, która doprowadziła do wysokiego stężenia soli w wodzie. Uważa się, iż może to wpłynąć na możliwości demograficzne części Afryki, powodując niezdatność do zamieszkania z braku wody pitnej oraz niezdatności do prowadzenia upraw[6].
Zasolenie może wzrastać także wokół ośrodków miejskich oraz produkcyjnych, na co wpływać może m.in.:Oprowadzanie ścieków komunalnych, woda odprowadzana z elektrowni, nawadnianie parków czy składowane materiały budowlane[1].
Procesem mającym na celu zmniejszenie zawartości soli w glebach jest m.in. odsalanie, którego skutkiem jest wzrost żyzności gleb uprawnych lub pozyskiwanie wód pitnych w regionach o małej ilości słodkiej wody, których rozwój technologiczny pozwala na optymalne odsalanie nowoczesnymi metodami. Za pioniera tej technologii uznawane są Zjednoczone Emiraty Arabskie[7].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b r, Type of salinity and their prevention [online], NSW Environment, Energy and Science [dostęp 2020-08-10] (ang.).
- ↑ Monitoring Chemizmu Gleb [online], www.gios.gov.pl [dostęp 2020-08-10] .
- ↑ a b Managing Soil Salinity - How does salinity affect soil? [online], Texas A&M AgriLife Extension Service [dostęp 2020-08-10] (ang.).
- ↑ a b Soil Salinity - an overview | ScienceDirect Topics [online], www.sciencedirect.com [dostęp 2020-08-10] .
- ↑ a b Hemat A. EL-Bauome, Samar M. Doklega1, Said A. Saleh, Ahmed S. Mohamed, Ahmad A. Suliman, Mahmoud A.M. Abd El-Hady. Efects of melatonin on lettuce plant growth, antioxidant enzymes and photosynthetic pigments under salinity stress conditions. „Folia Horticulturae”. 36 (1), s. 1-17, 02 2024. Kraków: Polskie Towarzystwo Nauk Ogrodniczych. DOI: 10.2478/fhort-2024-0001. ISSN 2083-5965. [dostęp 2024-06-24]. (ang.).
- ↑ More salt water in Egypt's Nile Delta putting millions at grave risk, study says [online], UPI [dostęp 2020-08-10] (ang.).
- ↑ Water - The Official Portal of the UAE Government [online], u.ae [dostęp 2020-08-10] (ang.).