مریخ

مریخ
سورج توں دوری:	249,209,300 توں 206,669,000 کلومیٹر تک
ریڈیس:	3,396.2 کلومیٹر
وزن:	6.4185×1023 کلوگرام / زمین توں 0.107 گنا وزن
حجم:	1.6318×1011 کلومیٹر کیوب
ایکویٹر تے کچھ	3.7 m/s2

مریخ سورجی پربندھ دا چوتھا پاندھی اے۔ مریخ دا ناں رومی دیوتا مارس دے ناں تے رکھیا گیا اے۔ اینوں رتا پاندھی وی کیندے نیں کیونجے ایدا رنگ ہلکہ رتا اے جس دی وجہ اس دی زمین چ لوۓ دی آکسائڈ دی وڈی مقدار اے۔ مریخ اک پتھریلا سیارہ اے جیدی تے پتلی ہوا دی اک تہہ اے۔ زمین دے چن دی طرح مریخ دے اتے ٹٹدے تارے ڈگن دے کھڈے نیں، اس توں علاوہ مریخ دے اتے زمین آر آتش فشاں، وادیاں، صحرا تے پولر تھاواں تے برف دیاں ٹوپیاں نیں۔ مریخ دے کمن دا ویلا دا موسماں دے بدلن دا ویلا زمین نال کافی رلدا اے۔ زمین تے مریخ اک اور شے چ رلدے نیں: دونوں سیارے ذرا جے ٹیڑے نیں جس دی وجہ توں موسم آندے نیں۔ مریخ دے اتے سورجی نظام دا سب توں اچا پعاڑ اے: اولمپس مونس۔ مریخ دے اتے ہموار بورالس بیسن اے جیڑا ایدے اتلے پاسے اے مریخ دی کھل دا 40٪ بناندا اے۔

مارینر 4 پہلی سیٹلائٹ سی جیڑی مریخ دے کولوں 1965 چ لنگی۔ اس توں پہلاں خیال کیتا جاندا سی کہ مریخ دے اتے پانی ہیگا اے۔ اس خیال دی وجہ مریخ دے اتے کالے دبھے سن، جیڑے وڈے سمندر دسدے سن۔

فزیکل خاصیتاں

مریخ دا قطر زمین دے قطر توں تقریبا ادھا اے۔ اے زمین توں کئی گنا کٹ گوڑا اے تے ایدا وزن زمین دے وزن دا صرف 11٪ اے۔ مریخ دے اتے دی تھاں زمین دی خشک تھاں توں زرا جی کٹ اے۔ مریخ عطارد توں زیادہ وڈا مگر عطارد دے گوڑے پن بوت زیادہ اے جیدی وجہ توں ایناں دوواں پاندھیاں دیاں کچھاں وچ 1٪ توں وی کٹ فرق اے، مریخ دی کچھ زرا بوتی زیادہ اے۔ مریخ دا رتا رنگ ایدی کھل چ زنگ آلے لوۓ دی وجی توں اے جینوں ہیماٹائٹ (Fe₂O₃) کیندے نیں۔ ایدی کھل دے وچ معدنیاتاں دی وجہ توں کئی ہور رنگ وی ہوندے نیں، کسے تھاں سورجی، بھورا یا ہرا۔

اندر دی بنتر

مریخ دے اندر اک بوت زیادہ گوڑی دعاتی کور اے، جیدے گرد کٹ گوڑے میٹیریل نیں۔ اج کل دے حساب کتاب نال اے پتہ چلدا اے کہ ایدی کور دا رداس 1،794 کلومیٹر اے تے اے کور زیادہ تر لوۓ تے نکل نال بنی ہوئی اے جیدے چ 16-17٪ سلفر رلی ہوئی اے۔ آئرن سلفائڈ دی کور دے وچ ہلکے عنصر وی کلے ہوۓ نیں جیڑے زمین دی کور چ نئیں ہوندے۔ کور گرد اک سلیکیٹ تہہ لپٹی ہوئی اے۔ مریخ دی کھل وچ سلیکون تے آکسیجن توں بعد اے عنصر سب توں بوتے پاۓ جاندے نیں: لویا، میگنیشیم، الومینیم، کیلشیم تے پوٹاشیم۔ مریخ دی کھل تقریبا 50 کلومیٹر گہری اے، تے کج تھاواں تے ایدی موٹائی 125 کلومیٹر وی اے۔ زمین دی کھل 40 کلومیٹر تک ہوندی اے تے مریخ دی کھل توں 3 گنا نکی اے۔

کھل دی جیالوجی

مریخ اک ٹیریسٹریل پاندھی اے۔ ایدھی کھل سلیکان، آکسیجن، دعاتاں تے کج دوجے کیمیائی عنصراں توں بنی ہوئی اے۔ مریخ دی کھل بسالٹ دیاں چٹاناں نال بنی ہوئی اے۔ مریخ دے لال ہون دی وجہ ایدے اتے آئرن آکسائڈ دی توڑ اے، آئرن آکسائڈ نوں عام بولی چ زنگ آدے نيں۔ اس ویلے مریخ دا کوئی مقناطیسی ویڑہ نئیں اے، مگر ایدی کھل دے کج تھاں مقناطیسی ویڑہ رکھدے نیں۔ مریخ سورجی پربندھ وچ اپنی تھاں دے حساب نال کیمیائی خاصیت رکھدا اے: ایدے اتے کٹ ابلن نمبر آلے کیمیائی عنصر (کلورین، فاسفورس، سلفر) زمین توں بوتے نیں۔ اس دی وجہ سورجی ہوا اے جینے سورج دے نیڑیوں ایناں ہلکے عنصراں نوں دور سٹ دتا سی۔

سورجی پربندھ چ پاندھیاں دے بنن توں بعد سارے پاندھیاں اتے لیٹ پعاری بمباری ہوئی۔ مریخ دی کھل دا 60٪ اس ویلے دے نشان ہلے تک وکھاندا اے۔ اس بمباری نال مریخ اتے وڈے وڈے بیسن بنے ہوۓ نیں۔ مریخ اتے اک 10،800 x 8،500 کلومیٹر وڈا بیسن اے۔ گروواں دا خیال اے کہ کوئی 4 ارب وریاں پہلاں مریخ نال اک پلوٹو جنا پاندھی ٹکرایا سی۔ اس ٹکر نال مریخ دی باقی 40 ٪ تھاں اتے اک پدھرا بوت وڈا بیسن اے۔ مریخ اتے اج توں 2 کروڑ وریاں پہلاں پانی دے دریا بہن دے نشان وی لبے گۓ نیں۔

تریخ

مریخ پرانے وقتاں چ لال پاندھی دے ناں نال مشہور سی ۔ اج کل امریکہ تے یورپ دے کئی دیس اسدی سطح تے اتر کے تحقیق کرن آلے خلائی جہاز اس تے پھیج رہے نیں ۔

بارلے جوڑ

سورجی پربندھ

سورج · عطارد · وینس · زمین · مریخ · مشتری · زحل · یورینس · نیپچون