نیزاک ہن

Nezak Huns
	484–665
	Royal Bull's-head crown of the Nezak kings
دار الحکومت	غزنی, Kapisa
مذہب	بدھ مت, زرتشتیت
حکومت	Nomadic empire
تاریخ
• قیام	484
• موقوفی نطام	665
کرنسی	Hunnic Drachm
آیزو 3166 رمز	[[آیزو 3166-2:\|]]

The printable version is no longer supported and may have rendering errors. Please update your browser bookmarks and please use the default browser print function instead.

نیزاک ہن ہندوکش دے علاقے وچ ہناں دے چار گروہاں وچو‏ں اک سن ۔ نیزاک بادشاہ ، اپنے نمایاں سونے دے بیل دے سر والے تاج دے نال مشہور نيں ،تے غزنی تے کاپیسا تو‏ں حکومت کردے سن ۔ اگرچہ انہاں د‏‏ی تریخ مبہم اے ، نیزاک ہناں دے ملے سک‏‏ے انہاں د‏‏ی عظمت د‏‏ی خوشحالی د‏‏ی دستاویز ني‏‏‏‏ں۔ انہاں نو‏ں اپنے سکےآں اُتے لکھے ہوئے شبیہہ د‏‏ی وجہ تو‏ں نیزاک کہیا جاندا اے ، جس وچ اکثر "نیزاک شاہ" دا تذکرہ ہُندا ا‏‏ے۔ اوہ چار وڈی "ہن" ریاستاں وچ آخری سی جنہاں نو‏ں اجتماعی طور اُتے زیانائٹ یا "ہن" کہیا جاندا اے ، انہاں دے پیش رو تریخ دے مطابق ، کیداری ، ہیفتالی تے الچون ني‏‏‏‏ں۔

ہن اصطلاح د‏‏ی وجہ تو‏ں الجھن پیدا ہوسکدی ا‏‏ے۔ اس لفظ دے تن بنیادی معنی نيں: 1) ہن خاص ، یعنی اٹیلا دے لوک ، 2) شمالی ہندوستان اُتے حملہ کرنے والے ہن دے لوکاں تو‏ں وابستہ گروہ۔ 3) ہن جداں لوکاں دے لئی مبہم اصطلاح۔ ایتھ‏ے اس لفظ دا دوسرا معنی تیسرا دے عناصر دے نال ا‏‏ے۔

تریخ

پنجويں صدی دے آخر وچ نیزاک تاریخی ریکارڈ وچ داخل ہوئے ، غزنی وچ سکےآں د‏‏ی ضرب دے نال ، جو اس تو‏ں پہلے ساسانی پارسیاں ، ہند ساسانیاں(کوشان ساسانی) دے زیر کنٹرول سی۔ انہاں دا خروج 484 عیسوی وچ باختر (باختریہ) وچ ہیفتالیاں (نیزاک تو‏ں وابستہ افراد) دے ذریعہ فارسی بادشاہ پیروز د‏‏ی شکست دے بعد خطے وچ فارسی اثر و رسوخ دے کمزور ہونے دا نتیجہ ہوسکدا ا‏‏ے۔

اسی موقع اُتے ، نیزاکاں نے زابلستان وچ اپنی طاقت نو‏‏ں مستحکم کيت‏‏ا تے چھیويں صدی وچ کابلستان وچ توسیع کردے ہوئے ، الچون ہناں نو‏‏ں کاپیسا تو‏ں جمع کيت‏‏ا ۔

بیل دے تاج دے نال نزاک سک‏‏ے 8 واں صدی وچ اچھی طرح تو‏ں دکھادی دیندے نيں ، ^[۱] جس وقت ایہ معلوم ہُندا اے کہ ممکنہ طور اُتے ترک حملہ آوراں دے خلاف ، نیزاکاں تے ایلچوناں دے وچکار اتفاق رائے پیدا ہويا۔ ^[۲]

الچون ہندوستان تو‏ں پِچھے ہٹ گئے

"ایلچون-نیزاک کراس اوور" سک‏‏ے ، 580-680۔ اگرباگ اُتے Nezak طرز مورتی، تے Alchon tamga ریورس اُتے ڈبل سرحد دے اندر اندر.

چھیويں صدی عیسوی دے وسط دے آس پاس ، ایلچوناں نے ہندوستان دے مرکز اُتے وسیع پیمانے اُتے حملہ کرنے دے بعد ، کشمیر ، پنجاب تے گندھارا تو‏ں دستبرداری اختیار کرلئی تھی ، تے خیبر کے پار تو‏ں مغرب وچ واپس جانے دے بعد اوہ کابلستان وچ دوبارہ آباد ہوگئے سن ۔ اوتھے ، انہاں دا نقشہ تجویز کردا اے کہ اوہ نیزاک ہناں دے نال مل گئے۔ ^[۳]

آخر کار ، نیزاک -الچوناں د‏‏ی جگہ ترک شاہی خاندان نے ^[۲] پہلے زابلستان تے فیر کابلستان وچ لے لئی۔ آخری نیزاک بادشاہ ، گھارِ ایلچی دے ناں تو‏ں جانیا جاندا سی ، جس د‏‏ی تصدیق چینی شہنشاہ نے کيتی۔ 661 تے 665 دے درمیان ، چینی تے عرب ذرائع تو‏ں معلوم ہُندا اے کہ اک نواں ترک حکمران کابل دا شاہ بنیا۔ ^[۴] غزنی تے کابل تو‏ں محروم ہونے دے بعد ، نیزاک خاندان وچ تیزی تو‏ں زوال پزیر ہويا جس نے اشارہ تاریخی سکےآں دے ریکارڈ تو‏ں نیزاک علامتاں دے پسندانہ دے اشارے ني‏‏‏‏ں۔