Ат: Барыллар ыккардыларынааҕы ураты

Интерактивная навигация по истории

← Иннинээҕи уларытыыга

Ис хоһооно сотторолунна Ис хоһооно эбилиннэ

КөрөнБиики тиэкис

19:16, 29 От ыйын 2016 барыл уларыт Chenspec (ырытыы \| суруйуу) 20 уларытыы Көннөрүү туһунан суруллубатах Тиэк: Тута көрөн уларытыы ← Иннинээҕи уларытыыга		Билиҥҥи торум манна: 15:39, 17 Бэс ыйын 2023 уларыт төнүн Qohlt (ырытыы \| суруйуу) 1228 уларытыы Көннөрүү туһунан суруллубатах
(атын 2 кыттааччы оҥорбут 4 быыс барыллара көрдөрүллүбэтилэр)
1 устуруока: [[File:Молодые лошади якутской породы.jpg\|thumb\|Саха сылгылара]] {{Taxobox \| name = Сылгы \| status = DOM \| image = ~~Mangalarga Marchador.jpg~~ \| image_width = ~~250px~~ \| regnum = Харамайдар \| phylum = [[Хордалыктар]] \| classis = [[Кыыллар]] \| ordo = [[~~Odd-toed~~Бүтэй ~~ungulate\|Perissodactyla~~туйахтаахтар]] \| familia = [[Equidae]] \| genus = ''[[~~Equidae\|~~Equus]]'' \| species = '''''E. caballus''''' \| binomial = ''Equus caballus'' 25 устуруока ⟶ 27: \| edition = 10th edition }} [[file:Nokota Horses cropped.jpg\|thumb\|Нокота сылгылара]] ~~[[Билэ:Beit-Oren תערוכת צילומים – בית אורן שלי (1).JPG\|мини\|Ат]]~~ '''Сылгы''' (''Equus caballus'') диэн [[Бүтэй туйахтаахтар\|бүтэй туйахтаах]] кыыл, ''[[Equidae]]'' уус аҕыс көрүҥүттэн биирэ. Үүтүнэн иитиллээччилэргэ киирэр. Сылгы билиҥҥи тас көрүҥүгэр, тиhэх 45-55 мөл. сыл устата кыра саhыл саҕа кыылтан эволюциялаан кубулуйбута. Киhи сылгыны биһиги эрабыт иннининэ 4500-3000 сыллартан ииппитэ. Б.э. 2000 и. аты [[Эуразия]] континеҥҥа бүтүннүүтүгэр ииппиттэрэ. Билигин [[Пржевальскай ата]] эрэ хаҥыл хаалбыт. Ат билигин биьи бириэмэбитигэр саамай наадалаах ат буолар. Тозо диэтэр туhалаах.▼ ▲'''Сылгы''' (''{{lang-la\|Equus caballus}}) эбэтэр '''ат''') диэн [[Бүтэй туйахтаахтар\|бүтэй туйахтаах]] кыыл, ''[[~~Equidae~~Аттар]]'' ~~уус~~уустарыгар ~~аҕыс көрүҥүттэн биирэ~~киирэр. Үүтүнэн иитиллээччилэргэ киирэр. Сылгы билиҥҥи тас көрүҥүгэр, тиhэх ~~45-55~~ 45–55 мөл. сыл устата кыра саhыл саҕа кыылтан эволюциялаан кубулуйбута. Киhи сылгыны биһиги эрабыт иннининэ ~~4500-3000~~4500–3000 сыллартан ииппитэ. Б.э. 2000 и. аты [[Эуразия]] континеҥҥа бүтүннүүтүгэр ииппиттэрэ. Билигин [[Пржевальскай ата]] эрэ хаҥыл хаалбыт~~. Ат билигин биьи бириэмэбитигэр саамай наадалаах ат буолар. Тозо диэтэр туhалаах~~. == Сахаларга сылгыны сааһынан арааран ааттааһын == <poem>Кулун — төрүөҕүттэн 6 ыйыгар диэри. Убаһа ([[Түөлбэ тыла\|түөлбэ]]: дааҕыска<ref>Саха тылын быһаарыылаах улахан тылдьыта. III туом, Новосибирскай, Наука, 2006 ISBN 5-02-032332-2</ref>) — күһүнтэн биир сааһын туолуор диэри. Тый — биир сааһыттан икки сааһыгар диэри. Эскэл тый - — эмньик, ийэтин эмэн улааппыт тый<ref>Байанай алгыһа, Ырыа Тиихээн тылыттан С. А. Новгородов суруйуутун, "«Саха фольклора"» хомуурунньукка быһаарбыттарыттан</ref>. Тиҥэһэ — икки сааһыттан үһүгэр диэри. Атыыра — тицэһэ соногос, тыһыта — тинэһэ кытыт дэнэр. Кытыылыыр — үс сааһыттан түөрдүгэр диэри (түөрдүгэр үктэммит). Атыыра — кытыылыыр ~~соногос~~соноҕос, тыһыта — кытыылыыр кытыт дэнэр. Сылгыны түөрт сааһыттан биэһигэр диэри атыырын — түөртээх ~~соногос~~соноҕос, тыһытын ~ — түөртээх кытыт дэнэр. Соноҕос — биэс сааһыттан алтатыгар диэри, тыһыта — биэстээх кытыт дэнэр. Сылгыны алта сааһыттан үөһэ арааран ааттаабакка аты — ат, биэни — биэ, атыыры — атыыр дэнэр. 14-15 сааһыттан кырдьагас ат, биэ, атыыр дэнэр. Туҥуй биэ — маннайгытын төрүүр биэ. Баайтаһын биэ — оҕото суох уойбут биэ. Миҥэ ат — көлүүр ат.</poem> == Сылгыга, акка сыһыаннаах тыллар == * Уурас — таһаҕаһы аанньа тарпат, туран хаалар идэлээх ат. * Сэлээ — сиэлин кырый * Тарай сиэлии — муҥ күүһүнэн сиэлии. == Быһаарыылар == {{быһаарыылар}} ~~{{At-miin-teril-stub}}~~ == Өссө маны көр == [[Категория:Кыыллар]]▼ * [[Саха ата]] * [[Саха сылгыта]] ▲[[Категория:~~Кыыллар~~Сылгы\| ]]