"මෛත්‍රි බුදුන් වහන්සෙ" හි සංශෝධන අතර වෙනස්කම්
Content deleted Content added
ටැග: Undo ජංගම සංස්කරණය ජංගම වෙබ් සංස්කරණය Advanced mobile edit Disambiguation links |
පිටුව හිස් කෙරිණි ටැග: Blanking Manual revert |
||
| 1 පේළිය: | 1 පේළිය: | ||
{{Infobox Buddha |
|||
| name = මෛත්‍රී බෝධිසත්ව |
|||
| image = KushanMaitreya.JPG |
|||
| caption = [[ගන්ධාර]]යෙන් හමුවූ මෛත්‍රෙය ප්‍රතිමාවක්, 2වන සියවස |
|||
| veneration = [[මහායාන]], [[ථෙරවාද ]], [[වජ්‍රයාන]] |
|||
| attributes = Great Benevolence |
|||
| shakti = |
|||
| preceded_by = [[ගෞතම බුදුරජාණන් වහන්සේ]] |
|||
| succeeded_by = |
|||
}} |
|||
'''මෛත්‍රී''' යනු බුදුදහමේ සියලුම සම්ප්‍රදායන් තුළ ලෝකයේ අනාගත බුදුන් ලෙස සලකනු ලබන, මෛත්‍රී බුදු වන බවට අනාවැකි පළ කළ බෝධිසත්වයෙකි.<ref name=":6">{{Cite web |last=Dharmachakra Translation Committee |date=2021 |title=Maitreya's Setting Out {{!}} Introduction |url=https://read.84000.co/translation/toh198.html |access-date=2024-02-08 |website=84000 Translating The Words of The Buddha |language=en}}</ref><ref name=":9">Williams, Paul. ''Mahayana Buddhism: The Doctrinal Foundations 2nd edition.'' Routledge, 2009, p. 218.</ref> අමිතාභ සූත්‍රය සහ පද්ම සූත්‍රය වැනි ඇතැම් බෞද්ධ සාහිත්‍යයේ උන්වහන්සේව '''අජිතා''' (අපරාජිත, පරාජය කළ නොහැකි) ලෙසද හැඳින්වේ. ටිබෙට් බුදු දහමේ උන්වහන්සේ "ආදරයේ ස්වාමියා" හෝ "උතුම් ආදරණීය තැනැත්තා" (පක්ප ජම්ප) ලෙස හැඳින්වේ.<ref>{{Cite web |title=Maitreya - Buddha-Nature |url=https://buddhanature.tsadra.org/index.php/People/Maitreya |access-date=2024-02-07 |website=buddhanature.tsadra.org}}</ref> උන්වහන්සේගේ නමේ මුල සංස්කෘත වචනය මයිත්‍රී (පාලි: මෙත්තා; එහි අර්ථය මිත්‍රත්වය, ප්‍රේමණීය-කරුණාව) වේ. මෛත්‍රී යන නම ඉන්දු-ඉරාන මිත්‍ර යන නාමයට ද සම්බන්ධ වේ.<ref name=":5">Jayarava, Visible Mantra: Visualising & Writing Buddhist Mantras, pp. 142-43. 2011</ref> |
|||
බුදු දහමේ සෑම ශාඛාවකම මෛත්‍රී [[ගෞතම බුදුන් වහන්සේ|ගෞතම බුදුන්ගේ]] සෘජු අනුප්‍රාප්තිකයා ලෙස සැලකේ. වත්මන් කල්පයේ පස්වන සහ අවසාන බුදුන් වහන්සේ ලෙස, මෛත්‍රීගේ ඉගැන්වීම් අවධානය යොමු කරන්නේ බුද්ධ ධර්මය පෘථිවියේ නැවත ස්ථාපිත කිරීම වටා ය. ශුද්ධ ලියවිලිවලට අනුව, මෛත්‍රීගේ ඉගැන්වීම් ගෞතමයන්ගේ ඉගැන්වීම්වලට සමාන වනු ඇත.<ref name="Horner97">[[මෛත්‍රී බෝධිසත්ව#refHorner1975|Horner (1975)]], ''The minor anthologies of the Pali canon'', p. 97. Regarding Metteyya, Bv XXVII, 19: "I [Gautama Buddha] at the present time am the Self-Awakened One, and there will be Metteyya...."</ref><ref name="BDEA">{{cite web |author=Buddha Dharma Education Association |year=2014 |title=Suttanta Pitaka: Khuddaka Nikāya: 14.Buddhavamsa-History of the Buddhas |url=http://www.buddhanet.net/budvamsa.htm |access-date=2014-12-21 |work=Guide to Tipiṭaka |publisher=Buddha Dharma Education Association |location=Tullera, NSW, Australia}}</ref> ගෞතම බුදුන්ගේ ඉගැන්වීම් නොසලකා හරින ලද හෝ බොහෝ දුරට අමතක වී ඇති පරිහානි යුගයක මෛත්‍රී බුදුන්ගේ ආගමනය සිදුවනු ඇතැයි පුරෝකථනය කෙරේ. |
|||
සාම්ප්‍රදායික බෞද්ධයන් විශ්වාස කරන්නේ මෛත්‍රී බෝධිසත්වයන් දැනට තුසිත දෙව්ලොව වාසය කරන බවයි.<ref>{{Cite web |title=Maitreya {{!}} Buddhism {{!}} Britannica |url=https://www.britannica.com/topic/Maitreya-Buddhism |access-date=2022-04-16 |website=www.britannica.com |language=en}}</ref> කෙසේ වෙතත්, ඉතිහාසය පුරා විවිධ බෞද්ධයන් ද මෛත්‍රෙය හමුවීමට ගිය බවත්, උන්වහන්සේ පිළිබඳ දර්ශනයක් ඇති බවත්, උන්වහන්සේගෙන් ඉගැන්වීම් ලැබූ බවත් ප්‍රකාශ කර ඇත. එනිසා මහායාන බෞද්ධයන් සාම්ප්‍රදායිකව මෛත්‍රෙය [[යෝගාචාර]] සම්ප්‍රදායේ නිර්මාතෘවරයා ලෙස සලකන්නේ ''මහායානසූත්‍රාලංකාරකය'' සහ ''මධ්‍යානතවිභාගය'' වැනි විවිධ ග්‍රන්ථ හෙළිදරව් කිරීමෙනි.<ref name=":0">Ruegg, D.S. ''La Theorie du Tathagatagarbha et du Gotra''. Paris: Ecole d'Extreme Orient, 1969, p. 35.</ref><ref name=":2">Brunnholzl, Karl'', When the Clouds Part: The Uttaratantra and Its Meditative Tradition as a Bridge between Sutra and Tantra,'' Shambhala Publications, 2015, p. 81.</ref><ref name="FordJames2006">Ford, James L. (2006). ''Jokei and Buddhist Devotion in Early Medieval Japan.'' Oxford University Press, USA. pp. 69-71. {{ISBN|978-0-19-518814-1}}</ref> |
|||
== ප්‍රභවය == |
|||
මෛත්‍රී යන නම ව්‍යුත්පන්න වී ඇත්තේ සංස්කෘත වචනයක් වන මෛත්‍රී "මිත්‍රත්වය" යන වචනයෙන් වන අතර එය "මිත්‍ර" යන්නෙන් අදහස් කරන මිත්‍රත්වය යන නාම පදයෙන් ව්‍යුත්පන්න වී ඇත. මෛත්‍රී යන පාලි ස්වරූපය පාලි ත්‍රිපිටකයේ චක්‌කවත්‌ති සීහනාද සූත්‍රයේ (දීඝ නිකාය 26) සහ බුද්ධවංශයේ 28 වැනි පරිච්ඡේදයේ ද සඳහන් වේ. රිචඩ් ගොම්බ්‍රිච් වැනි සමහර නූතන විද්වතුන් තර්ක කරන්නේ මෙම සූත්‍රය පාලි ත්‍රිපිටකයට පසුව එකතු වූවක් හෝ එය පසුකාලීනව සංස්කරණය කර ඇති බවයි.<ref>[[Richard Gombrich]], ''Theravada Buddhism: A Social History from Ancient Benares to Modern Colombo.'' Routledge and Kegan Paul, 1988, pages 83–85.</ref> |
|||
මෛත්‍රී බෝධිසත්වයන් පිළිබඳව මහාවස්තු, ලලිතාවිස්තර, මූලසර්වස්තිවාද-විනය සහ දිව්‍යාවදානය වැනි වෙනත් පාඨවල ද දක්නට ලැබේ. |
|||
එකිනෙක් පවතින සමාන නම් නිසා, ප්‍රිසිලුස්කි, ලැමොට් සහ ලෙවි වැනි සමහර නවීන විද්වතුන් අනුමාන කර ඇත්තේ මෛත්‍රී බෝධිසත්ව සඳහා ආභාෂය ලැබී ඇත්තේ මිත්‍ර වැනි පැරණි ඉන්දු-ඉරාන දෙවිවරුන්ගෙන් සහ සඕෂියන්ත්‍ගේ අනාගත සොරොස්ට්‍රියානු ගැලවුම්කරුවාගෙන් විය හැකි බවයි.<ref name="Tiele1912">{{cite book|last=Tiele|first=CP|title=The religion of the Iranian peoples|publisher=The Parsi Publishing Co|year=1912|edition=1st|volume=I. (from the German) with Darmesteter's sketch of "Persia" and Goldziher's "Influence of Parsism on Islam|location=Bombay|page=159|chapter=Appendix: some Buddhistic parallels|quote=No one who has studied the Zoroastrian doctrine of the [[Saoshyant]]s or the coming saviour-prophets can fail to see their resemblance to the future Maitreya.|author-link=Cornelis Tiele|chapter-url=https://archive.org/stream/religionofirania00tielrich#page/159/mode/1up}}</ref><ref name=":8">David Alan Scott (1990). "The Iranian Face of Buddhism.''" East and West,'' 40(1-4), 43–77. doi:10.2307/29756924</ref> එසේ වූවත් ඩේවිඩ් ඇලන් ස්කොට් ඔවුන්ගේ කලාත්මක නිරූපණවල (එකම භූගෝලීය කලාපයේ පවා) විවිධ වෙනස්කම් පෙන්වා දෙන අතර මෙම සෘජු සම්බන්ධය විය නොහැක්කක් බවට පත් කරන විෂමතා පෙන්වා දෙයි. ඔහු විශේෂයෙන්ම මුල්ම බෞද්ධ ග්‍රන්ථවල මෛත්‍රී බෝධිසත්වයන්ගේ ඉතා පැරණි බෞද්ධ මූලයන් පෙන්වා දෙයි. |
|||
== ආශ්‍රේයයන් == |
|||
{{buddhism}}{{Reflist}} |
|||
== වැඩිදුර කියවීමට == |
|||
1. [https://tipitaka.lk/library/537 කේතුමතී රාජධානිය - කොටුගොඩ ධම්මාවාස හිමි රචිත] |
|||
2. [https://www.youtube.com/@NoAsuSathyaSoya මෛත්‍රි ගෞතම බොසතාණන් වහන්සෙලාගේ ආගිය කතා පටිගත වූ දේශනා] |
|||
3. [https://pitaka.lk/books/anagatha-vanshaya/4-12.html අනාගත බුද්ධ වංශය - කේතුමතී රාජධානිය] |
|||
4. [සද්ධර්මරතනාකරය/පරි‍ච්ඡෙද 5-6 ] |
|||
5. අශ්චර්‍යයමත් ශ්‍රි සද්ධර්මය - ත්‍රිපිටක මූලාශ්‍ර සහා සුත්‍ර දේශනා අසුරෙන්. |
|||
6. [https://drive.google.com/file/d/0B5RD8Fve5lhmVVFRY01XYmdEVjA/view?resourcekey=0-tdrdohJdhcYwzdNaavNGog අනාගත බුද්ධ වංශය] |
|||
7. [පන්සිය පනස් ජාතක පොත] |
|||
{{Buddhism topics}} |
|||
{{Time in religion and mythology}} |
|||
{{Authority control}} |
|||