Vuáđuvuoigâdvuođah: Iäruttâs siijđo versioi kooskâst
+â, rm <small>(suomâkielân)</small> (tot lii anarâškielân) |
Kielâliih vuoigâdvuođah |
||
| Raddalâs 4 | Raddalâs 4 | ||
== Vuáđuvuoigâdvuođâi luokittâllâm == |
== Vuáđuvuoigâdvuođâi luokittâllâm == |
||
=== Persovnliih rijjâvuotâvuoigâdvuođah === |
=== Persovnliih rijjâvuotâvuoigâdvuođah === |
||
Tágáreh vuoigâdvuođah láá el. vuoigâdvuotâ elimân, persovnlii rijjâvuotân já [[kuoskâmettumvuotâ]]n sehe [[priivaateellim syeji]], [[omâduv syeji]] já [[servâmrijjâvuotâ]].<ref name="oikeusasiamies"/> |
Tágáreh [[Persovnliih rijjâvuotâvuoigâdvuođah|vuoigâdvuođah]] láá el. vuoigâdvuotâ elimân, persovnlii rijjâvuotân já [[kuoskâmettumvuotâ]]n sehe [[priivaateellim syeji]], [[omâduv syeji]] já [[servâmrijjâvuotâ]].<ref name="oikeusasiamies"/> |
||
=== Poolitliih vuoigâdvuođah já rijjâvuođah === |
=== Poolitliih vuoigâdvuođah já rijjâvuođah === |
||
Poolitliih vuoigâdvuođah já rijjâvuođah láá ovdâmerkkân [[jienâstemvuoigâdvuotâ]], [[sänirijjâvuotâ]], [[čokkânemrijjâvuotâ]] já servâmrijjâvuotâ. |
[[Poolitliih vuoigâdvuođah]] já rijjâvuođah láá ovdâmerkkân [[jienâstemvuoigâdvuotâ]], [[sänirijjâvuotâ]], [[čokkânemrijjâvuotâ]] já servâmrijjâvuotâ. |
||
=== Täsiárvuvuoigâdvuođah === |
=== Täsiárvuvuoigâdvuođah === |
||
Täsiárvuvuoigâdvuođáid kuleh el. suhâpiälálâš [[oovtâviärdásâšvuotâ]] já oskoldâhlâš oovtâviärdásâšvuotâ. |
[[Täsiárvuvuoigâdvuođah|Täsiárvuvuoigâdvuođáid]] kuleh el. suhâpiälálâš [[oovtâviärdásâšvuotâ]] já oskoldâhlâš oovtâviärdásâšvuotâ. |
||
=== Ekonomâliih, sosiaalliih já čuovviittâsliih vuoigâdvuođah === |
=== Ekonomâliih, sosiaalliih já čuovviittâsliih vuoigâdvuođah === |
||
Vuáđuvuoigâdvuođáid kuleh meid [[ekonomâliih, sosiaalliih já čuovviittâsliih vuoigâdvuođah]] ađai ESČ-vuoigâdvuođah. Tagaráid vuoigâdvuođáid kuleh ovdâmerkkân vuoigâdvuotâ paargon, [[sosiaaltorvo|sosiaaltoorvon]] já máttááttâsân. |
Vuáđuvuoigâdvuođáid kuleh meid [[ekonomâliih, sosiaalliih já čuovviittâsliih vuoigâdvuođah]] ađai ESČ-vuoigâdvuođah. Tagaráid vuoigâdvuođáid kuleh ovdâmerkkân vuoigâdvuotâ paargon, [[sosiaaltorvo|sosiaaltoorvon]] já máttááttâsân. |
||
===Kielâliih vuoigâdvuođah=== |
|||
[[Kielâliih vuoigâdvuođah]] láá teháliih vuáđuvuoigâdvuođah,<ref name="om-kv"/> nuuvtko Suomâ täsivääldi president [[Tarja Halonen]] pahudij [[Sämitigge (Suomâ)|Sämitige]] ive 2008 lekkâmtilálâšvuođâst: "[k]ielâliih vuoigâdvuođah láá távjá ulmui eres vuáđuvuoigâdvuođâi olášume iähtu."<ref name="halonen-29-3-2008"/> |
|||
==Vuáđuvuoigâdvuođah Suomâst== |
==Vuáđuvuoigâdvuođah Suomâst== |
||
| Raddalâs 39 | Raddalâs 42 | ||
<ref name="suomâ-vl">[https://oikeusministerio.fi/documents/1410853/4735121/Perustuslaki-esite%2C+inarinsaame+2016.pdf/1efd2111-8ba7-4539-93e3-51a76c7c8727/Perustuslaki-esite%2C+inarinsaame+2016.pdf Suomâ vuáđulaahâ anarâškielân]. Suomâ riehtiministeriö. Čujottum 24.8.2021</ref> |
<ref name="suomâ-vl">[https://oikeusministerio.fi/documents/1410853/4735121/Perustuslaki-esite%2C+inarinsaame+2016.pdf/1efd2111-8ba7-4539-93e3-51a76c7c8727/Perustuslaki-esite%2C+inarinsaame+2016.pdf Suomâ vuáđulaahâ anarâškielân]. Suomâ riehtiministeriö. Čujottum 24.8.2021</ref> |
||
<ref name="halonen-29-3-2008">[https://www.presidentti.fi/halonen/public/defaultc33a-2.html?contentid=177367&nodeid=41417&contentlan=1&culture=fi-FI Tasavallan presidentti Tarja Halosen puhe saamelaiskäräjien avajaisissa 29.3.2008]. Suomâ täsivääldi president. 29.3.2008. Čujottum 24.8.2021 <small>(suomâkielân)</small></ref> |
|||
<ref name="om-kv">[https://oikeusministerio.fi/documents/1410853/4734397/Kielelliset+oikeudet%2C+saamenkieli%2C+pohjois-inari-koltansaame.pdf/f1681cb2-661c-c204-b29a-c1e097a97ec1/Kielelliset+oikeudet%2C+saamenkieli%2C+pohjois-inari-koltansaame.pdf.pdf/Kielelliset+oikeudet%2C+saamenkieli%2C+pohjois-inari-koltansaame.pdf Sápmelaččaid gielalaš vuoigatvuođat — Sämmilij kielâliih vuoigâdvuođah — Saaʹmi ǩiõlʼlaž vuõiggâdvuõđ]. Suomâ riehtiministeriö. s. 28. Čujottum 24.8.2021<small>(orjâlâš-, anarâš- já nuorttâlâškielân)</small></ref> |
|||
</references> |
</references> |
||
Versio 25. porgemáánu 2021 tme 05.02
Vuáđuvuoigâdvuođah láá almoliih olmoošvuoigâdvuođah, moh kolgâččii iävtuittáá kuullâđ mist juáhážân. Vuáđuvuoigâdvuođah já olmoošvuoigâdvuođah láá kuittâg ereslágáneh nubijnis nuuvt, et vuossâmuuh láá torvejum staatâ vuáđulaavâst já majemuuh aalmugijkoskâsâš olmoošvuoigâdvuotâsopâmušâin.
Vuáđuvuoigâdvuođâi luokittâllâm
Persovnliih rijjâvuotâvuoigâdvuođah
Tágáreh vuoigâdvuođah láá el. vuoigâdvuotâ elimân, persovnlii rijjâvuotân já kuoskâmettumvuotân sehe priivaateellim syeji, omâduv syeji já servâmrijjâvuotâ.[1]
Poolitliih vuoigâdvuođah já rijjâvuođah
Poolitliih vuoigâdvuođah já rijjâvuođah láá ovdâmerkkân jienâstemvuoigâdvuotâ, sänirijjâvuotâ, čokkânemrijjâvuotâ já servâmrijjâvuotâ.
Täsiárvuvuoigâdvuođah
Täsiárvuvuoigâdvuođáid kuleh el. suhâpiälálâš oovtâviärdásâšvuotâ já oskoldâhlâš oovtâviärdásâšvuotâ.
Ekonomâliih, sosiaalliih já čuovviittâsliih vuoigâdvuođah
Vuáđuvuoigâdvuođáid kuleh meid ekonomâliih, sosiaalliih já čuovviittâsliih vuoigâdvuođah ađai ESČ-vuoigâdvuođah. Tagaráid vuoigâdvuođáid kuleh ovdâmerkkân vuoigâdvuotâ paargon, sosiaaltoorvon já máttááttâsân.
Kielâliih vuoigâdvuođah
Kielâliih vuoigâdvuođah láá teháliih vuáđuvuoigâdvuođah,[2] nuuvtko Suomâ täsivääldi president Tarja Halonen pahudij Sämitige ive 2008 lekkâmtilálâšvuođâst: "[k]ielâliih vuoigâdvuođah láá távjá ulmui eres vuáđuvuoigâdvuođâi olášume iähtu."[3]
Vuáđuvuoigâdvuođah Suomâst
Suomâ vuáđulaavâ mield vuáđuvuoigâdvuođah kuleh puohháid, iäge tuše Suomâ aalmugáid.[4]
Suomâ vuáđulaavâ 2. lovvoost láá torvejum el. čuávuvááh vuoigâdvuođah:
- 6 §. Oovtâviärdásâšvuotâ
- 10 §. Priivaateellim syeji
- 11 §. Oskolduv já uámitobdo rijjâvuotâ
- 12 §. Sänirijjâvuotâ já almosvuotâ
- 13 §. Čokkânem- já servâmrijjâvuotâ
- 15 §. Omâduv syeji
- 17 §. Vuoigâdvuotâ jieijâs kielân já kulttuurân
- 18 §. Vuoigâdvuotâ paargon já iäláttâsrijjâvuotâ
- 19 §. Vuoigâdvuotâ sosiaaltoorvon
- 20 §. Ovdâsvástádâs ohtsii pirrâsist
- 21 §. Vuoigâdvuođâtorvo
- 23 §. Vuáđuvuoigâdvuođah spiekâstâhtile ääigi
Käldeeh
- ↑ Eduskunnan oikeusasiamies. Čujottum 24.8.2021 (suomâkielân)
- ↑ Sápmelaččaid gielalaš vuoigatvuođat — Sämmilij kielâliih vuoigâdvuođah — Saaʹmi ǩiõlʼlaž vuõiggâdvuõđ. Suomâ riehtiministeriö. s. 28. Čujottum 24.8.2021(orjâlâš-, anarâš- já nuorttâlâškielân)
- ↑ Tasavallan presidentti Tarja Halosen puhe saamelaiskäräjien avajaisissa 29.3.2008. Suomâ täsivääldi president. 29.3.2008. Čujottum 24.8.2021 (suomâkielân)
- ↑ Suomâ vuáđulaahâ anarâškielân. Suomâ riehtiministeriö. Čujottum 24.8.2021
