Aktinium: Skillnad mellan sidversioner
Utseende
Innehåll som raderades Innehåll som lades till
EmausBot (Diskussion | Bidrag) m r2.6.4) (robot Lägger till: mrj:Актиний |
Adville (Diskussion | Bidrag) -stubb |
||
(42 mellanliggande sidversioner av 26 användare visas inte) | |||
Rad 1: | Rad 1: | ||
{{Grundämne |
{{Grundämne |
||
|namn = Aktinium |
|||
|tecken = Ac |
|||
|atomnummer = 89 |
|||
|atomnr = 89 |
|||
|tecken = Ac |
|||
|föreg-namn = [[radium]] |
|||
|grupp = N/A |
|||
|nästa-namn = [[torium]] |
|||
|period = 7 |
|||
|föreg-i-serie = [[Lantan|La]] |
|||
|block = f |
|||
|nästa-i-serie = |
|||
<!-- BILDER --> |
|||
|bild-periodiska-systemet = Ac-TableImage.png |
|||
|bild = |
|||
|kemisk-serie = aktinoider |
|||
|bildtext = |
|||
|grupp = 3 |
|||
|emissionsspektrum = Actinium spectrum visible.png |
|||
|period = 7 |
|||
|block = d |
|||
|ämnesklass = aktinoid |
|||
|densitet = 10070 |
|||
|aggregationstillstånd = [[Fast form|Fast]] |
|||
|densitet = 10 070 |
|||
|hårdhet = |
|hårdhet = |
||
|utseende = Silvervit, glödande med en blåaktig färg<ref>{{webbref|url=http://pubs.acs.org/cen/80th/actinium.html |titel=C&EN: It's Elemental: The Periodic Table - Actinium |författare=Wall, Greg |datum=8 September 2003 |verk=C&EN: It's Elemental: The Periodic Table |utgivare=Chemical and Engineering News |hämtdatum=2 June 2011}}</ref> |
|||
|utseende = Silvrig |
|||
| |
|relativ_atommassa = 227,0278 |
||
|atomradie = 195 |
|atomradie = 195 |
||
|kovalent-radie = |
|kovalent-radie = |
||
Rad 23: | Rad 25: | ||
|kristallstruktur = |
|kristallstruktur = |
||
|tillstånd = fast |
|tillstånd = fast |
||
|smältpunkt = |
|smältpunkt = 1 323 [[Kelvin|K]] (1 050 [[grad Celsius|°C]]) |
||
|kokpunkt = |
|kokpunkt = 3 473 K (3 200 °C) |
||
|molvolym = 22,55 |
|molvolym = 22,55 |
||
|molpotens = -6 |
|molpotens = -6 |
||
Rad 36: | Rad 38: | ||
|värmeledning = 12 |
|värmeledning = 12 |
||
|joniseringspot-1 = 499 |
|joniseringspot-1 = 499 |
||
|joniseringspot-2 = |
|joniseringspot-2 = 1 170 |
||
|isotoper = |
|isotoper = |
||
{{Grundämne/Isotop |
{{Grundämne/Isotop |
||
Rad 62: | Rad 64: | ||
|sönderfallsprodukt = <sup>223</sup>[[Francium|Fr]]<br /><sup>227</sup>[[Torium|Th]] |
|sönderfallsprodukt = <sup>223</sup>[[Francium|Fr]]<br /><sup>227</sup>[[Torium|Th]] |
||
}} |
}} |
||
<!-- Säkerhetsinformation --> |
|||
|säkerhetsinformation_ref = |
|||
|GHS-ref = |
|||
|GHS-symboler = |
|||
|H-fraser = |
|||
|EUH-fraser = |
|||
|P-fraser = |
|||
|faroref = |
|||
|farosymboler = |
|||
|R-fraser = |
|||
|S-fraser = |
|||
|NFPA704 = |
|||
|LD50 = |
|||
|flampunkt = |
|||
|brandpunkt = |
|||
|självantändningspunkt = |
|||
|radioaktiv = ja |
|||
|övriga_faror = |
|||
}} |
}} |
||
'''Aktinium''' är ett [[grundämne]] med kemiskt tecken<ref>Om kemiskt tecken, nomenklaturutskottet, Svenska kemisamfundet, [https://kemisamfundet.se/om-oss/nomenklaturutskottet/]</ref> Ac. Aktinium är radioaktivt<ref name="ne ac">{{ne|författare=Rydberg, Jan|titel=uppslagsverk/encyklopedi/lång/aktinium|namn=Aktinium|hämtdatum=18 januari 2016}}</ref> och tillhör [[aktinider]]na, som det även gett namn till.<ref name="ne aktinider">{{ne|författare=Rydberg, Jan|titel=uppslagsverk/encyklopedi/lång/aktinider|namn=Aktinider|hämtdatum=18 januari 2016}}</ref> Det bildas vid sönderfall av [[uran]] eller [[torium]].<ref name="ne ac"/> |
|||
'''Aktinium''' är ett [[radioaktivt]] [[grundämne]] och tillhör [[aktinider]]na. Det bildas vid sönderfall av [[uran]] eller [[torium]]. |
|||
Aktinium upptäcktes av [[André-Louis Debierne]] 1899 och [[Friedrich Oskar Giesel]] 1902, oberoende av varandra.<ref name="ne ac"/><ref name="eb">{{webbref|efternamn=Morss|förnamn=Lester|titel=Actinium (Ac)|url=http://global.britannica.com/science/actinium|utgivare=Encyclopædia Britannica|hämtdatum=18 januari 2016}}</ref> |
|||
== Se även == |
== Se även == |
||
* [[Periodiska systemet]] |
* [[Periodiska systemet]] |
||
== Källor == |
|||
[[Kategori:Grundämnen]] |
|||
<references/> |
|||
{{Periodiska systemet navbox}} |
|||
{{Grundämnesstub}} |
|||
{{UA|ro}} |
|||
[[Kategori:Grundämnen]] |
|||
[[Kategori:Naturliga radioaktiva grundämnen]] |
|||
{{Auktoritetsdata}} |
|||
[[af:Aktinium]] |
|||
[[ar:أكتينيوم]] |
|||
[[ast:Actiniu]] |
|||
[[az:Aktinium]] |
|||
[[bn:অ্যাক্টিনিয়াম]] |
|||
[[be:Актыній]] |
|||
[[bs:Aktinijum]] |
|||
[[bg:Актиний]] |
|||
[[ca:Actini]] |
|||
[[cv:Актини]] |
|||
[[cs:Aktinium]] |
|||
[[co:Attiniu]] |
|||
[[cy:Actiniwm]] |
|||
[[da:Actinium]] |
|||
[[de:Actinium]] |
|||
[[et:Aktiinium]] |
|||
[[el:Ακτίνιο (στοιχείο)]] |
|||
[[en:Actinium]] |
|||
[[es:Actinio]] |
|||
[[eo:Aktinio]] |
|||
[[eu:Aktinio]] |
|||
[[fa:اکتینیم]] |
|||
[[hif:Actinium]] |
|||
[[fr:Actinium]] |
|||
[[fur:Atini]] |
|||
[[ga:Achtainiam]] |
|||
[[gv:Aghtinnium]] |
|||
[[gl:Actinio]] |
|||
[[xal:Актиниум]] |
|||
[[ko:악티늄]] |
|||
[[hy:Ակտինիում]] |
|||
[[hi:एक्टिनियम]] |
|||
[[hr:Aktinij]] |
|||
[[io:Aktiniumo]] |
|||
[[id:Aktinium]] |
|||
[[it:Attinio]] |
|||
[[he:אקטיניום]] |
|||
[[jv:Aktinium]] |
|||
[[kk:Актиний]] |
|||
[[kv:Актиний]] |
|||
[[ht:Aktiniòm]] |
|||
[[mrj:Актиний]] |
|||
[[la:Actinium]] |
|||
[[lv:Aktīnijs]] |
|||
[[lb:Actinium]] |
|||
[[lt:Aktinis]] |
|||
[[lij:Attinio]] |
|||
[[jbo:jinmrtaktini]] |
|||
[[hu:Aktínium]] |
|||
[[ml:ആക്റ്റിനിയം]] |
|||
[[mr:एक्टिनियम]] |
|||
[[ms:Aktinium]] |
|||
[[mn:Актини]] |
|||
[[my:အက်တီနီယမ်]] |
|||
[[nl:Actinium]] |
|||
[[new:एक्टिनियम]] |
|||
[[ja:アクチニウム]] |
|||
[[no:Actinium]] |
|||
[[nn:Actinium]] |
|||
[[oc:Actini]] |
|||
[[pnb:ایکٹینیم]] |
|||
[[nds:Actinium]] |
|||
[[pl:Aktyn]] |
|||
[[pt:Actínio]] |
|||
[[ro:Actiniu]] |
|||
[[qu:Aktinyu]] |
|||
[[ru:Актиний]] |
|||
[[sah:Актиниум]] |
|||
[[stq:Aktinium]] |
|||
[[sq:Aktiniumi]] |
|||
[[scn:Attiniu]] |
|||
[[simple:Actinium]] |
|||
[[sk:Aktínium]] |
|||
[[sl:Aktinij]] |
|||
[[sr:Актинијум]] |
|||
[[sh:Aktinijum]] |
|||
[[fi:Aktinium]] |
|||
[[tl:Aktinyo]] |
|||
[[ta:அக்டினியம்]] |
|||
[[th:แอกทิเนียม]] |
|||
[[tr:Aktinyum]] |
|||
[[uk:Актиній]] |
|||
[[ur:عیکٹنیئم]] |
|||
[[ug:ئاكتىنىي]] |
|||
[[vi:Actini]] |
|||
[[war:Actinyo]] |
|||
[[yo:Actinium]] |
|||
[[zh-yue:錒]] |
|||
[[zh:锕]] |
Nuvarande version från 7 april 2022 kl. 19.05
Aktinium | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Emissionsspektrum | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Generella egenskaper | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Relativ atommassa | 227,0278 u | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Utseende | Silvervit, glödande med en blåaktig färg[1] | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Fysikaliska egenskaper | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Densitet | 10 070 kg/m³ (273 K) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Aggregationstillstånd | Fast | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Smältpunkt | 1 323 K (1 050 °C) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Kokpunkt | 3 473 K (3 200 °C) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Molvolym | 22,55 × 10-6 m³/mol | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Smältvärme | 62 kJ/mol | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Atomära egenskaper | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Atomradie | 195 pm | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Jonisationspotential | Första: 499 kJ/mol Andra: 1 170 kJ/mol (Lista) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Elektronkonfiguration | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Elektronkonfiguration | [Rn] 6d1 7s2 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
e− per skal | 2, 8, 18, 32, 18, 9, 2 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Kemiska egenskaper | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Oxidationstillstånd | 3 (neutral) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Elektronegativitet | 1,1 (Paulingskalan) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Diverse | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Identifikation | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Historia | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Stabilaste isotoper | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Säkerhetsinformation | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
SI-enheter och STP används om inget annat anges. |
Aktinium är ett grundämne med kemiskt tecken[2] Ac. Aktinium är radioaktivt[3] och tillhör aktiniderna, som det även gett namn till.[4] Det bildas vid sönderfall av uran eller torium.[3]
Aktinium upptäcktes av André-Louis Debierne 1899 och Friedrich Oskar Giesel 1902, oberoende av varandra.[3][5]
Se även[redigera | redigera wikitext]
Källor[redigera | redigera wikitext]
- ^ Wall, Greg (8 september 2003). ”C&EN: It's Elemental: The Periodic Table - Actinium”. C&EN: It's Elemental: The Periodic Table. Chemical and Engineering News. http://pubs.acs.org/cen/80th/actinium.html. Läst 2 juni 2011.
- ^ Om kemiskt tecken, nomenklaturutskottet, Svenska kemisamfundet, [1]
- ^ [a b c] Rydberg, Jan: Aktinium i Nationalencyklopedins nätupplaga. Läst 18 januari 2016.
- ^ Rydberg, Jan: Aktinider i Nationalencyklopedins nätupplaga. Läst 18 januari 2016.
- ^ Morss, Lester. ”Actinium (Ac)”. Encyclopædia Britannica. http://global.britannica.com/science/actinium. Läst 18 januari 2016.
|