Schwa
| Schwa | ||
|---|---|---|
| IPA-Nummere | ||
| IPA-Zeiche | ə | |
| IPA-Bildli | ||
| Teuthonista | ? | |
| X-SAMPA | @ | |
| Kirshenbaum | @ | |
Schwa (us em Hebräische: 'das Nichtige') isch e zentralisierte Vokal (IPA: [ə]), wo in de germanische Schprôche (hischtorisch gsee) e reduzierte Vokaal isch. Uf Dütsch (und in de maischte andere germanische Schprôche) wird dä Vokaal als <e> gschribe. Ds foneetisch Zeiche ə het dr bayerisch Germanischt Johann Andreas Schmeller erfunde.
Im Alemannische chunt dr Schwa wie i de meischte Sproche numme inere unbetonte Silbe vor. Er isch usserdäm im Alemannische näbem /i/ dr einzigi Vokal wo i sonere Silbe vorchunt. Numme wenigi Sproche hen au en betonte Schwa, z. B. Albanisch, Rumänisch, Bulgarisch, Afrikaans, mangi Dialäkt vum Katalanische un mangi kaukasische un uralische Sproche.
Bispil: e Taschelampe, mache, Schlüssel, Schüssle, verplämperle
I dr alemannische Literatur wird dä Buechstabe fasch immer mit <e> gschribe. I dr Schwyz wird aber bsunders i dr Laieschrybig hüüffig <ä> gschribe. En Grund wird sy, das ds <ä> ou ganz churzi Tekschte eidütig als Dialäkt-Tekschte kennzeichnet.
Luutig
[ändere | Quälltäxt bearbeite]
(noch em SDS III 1).
Die gnaui Lutig vo dem Schwa im Alemannische schwankt vo Dialekt zu Dialekt, im Schwööbische und Bündenertütsche goot s mee zumene /a/ hi und i de Dialekt vode Zentralschwiz me is /ä/.
Au i andere Sproche isch d gnaui Ussproch vum Schwa arg unterschiedlich un cha starch vo dr Umgebig abhänge. Im Änglische zum Byspiil tendiert d Ussproch vum Schwa oft zwüsche meereri Vokäl.