Diferencia entre revisiones de «Triticum»
m r2.6.3) (Robot Adhibito: sn:Gorosi |
→top: clean up and re-categorisation per CFD, replaced: Arquiolochía|arquiolóchicas]] d'o cultivo de trigo estan en os actuals paises de Siria, Chordania, Turquía y Irak. O cultivo d'o trigo s'estendió con l'agricultura primero ta as montanyas y semontanos d'Asiria, Kurdistán y Irán y dimpués por amplas zonas templadas d'o arquiolóchicas d'o cultivo de trigo estan en os actuals paises de Siria, Chordania, [[Turquí… |
||
(No se muestran 30 ediciones intermedias de 17 usuarios) | |||
Linia 1: | Linia 1: | ||
{{Grafía EFA}} |
|||
{{Articlo 1000|-10}} |
{{Articlo 1000|-10}} |
||
{{Taxobox_begin | color = lightgreen | name = Trigo}} |
{{Taxobox_begin | color = lightgreen | name = Trigo}} |
||
Linia 9: | Linia 10: | ||
{{Taxobox ordo entry | taxon = [[Poales]]}} |
{{Taxobox ordo entry | taxon = [[Poales]]}} |
||
{{Taxobox familia entry | taxon = [[Poaceae]]}} |
{{Taxobox familia entry | taxon = [[Poaceae]]}} |
||
{{Taxobox genus entry | taxon = ''' |
{{Taxobox genus entry | taxon = '''Triticum'''}} |
||
{{Taxobox_end_placement}} |
{{Taxobox_end_placement}} |
||
{{Taxobox_section_subdivision | color = lightgreen | plural_taxon = Especies}} |
{{Taxobox_section_subdivision | color = lightgreen | plural_taxon = Especies}} |
||
Linia 39: | Linia 40: | ||
{{Taxobox_end}} |
{{Taxobox_end}} |
||
O '''trigo''' (d'o [[latín]] '' |
O '''trigo''' (d'o [[latín]] ''triticu'')<ref>{{es}} [[José María Enguita Utrilla]]:''Un vocabulario agrícola turiasonense de 1382'', Turiaso n°8, [[1989]], ISSN 0211-7207, p.139-178</ref> ye un [[cerial]]. Chunto a o [[panizo]] y o [[roz]] ye un dos tres cerials mas producitos por l'hombre. |
||
O suyo orichen ye en l'aria occidental d'o [[creixient fertil]]: [[Palestina]], [[Israel]], ueste de [[Chordania]], [[Liban]], [[Siria]], on se desembolicó a cultura [[natuficiense]], primero [[Mosolitico|mesolitica]] y dimpués [[Neolitico|neolítica]]. |
O suyo orichen ye en l'aria occidental d'o [[creixient fertil]]: [[Palestina]], [[Israel]], ueste de [[Chordania]], [[Liban]], [[Siria]], on se desembolicó a cultura [[natuficiense]], primero [[Mosolitico|mesolitica]] y dimpués [[Neolitico|neolítica]]. |
||
As |
As mas antigas evidencias [[Arqueolochía|arquiolóchicas]] d'o cultivo de trigo estan en os actuals paises de [[Siria]], [[Chordania]], [[Turquía]] y [[Irak]]. O cultivo d'o trigo s'estendió con l'agricultura primero ta as montanyas y semontanos d'[[Asiria]], [[Kurdistán]] y [[Irán]] y dimpués por amplas zonas templadas d'o [[Viello Mundo]]. |
||
O suyo grano ye utilizato ta o consumo humán fendo [[farina]], semola y [[biera]] prencipalment y ta consumo animal fendo tamién farina u pienso. |
|||
{{Destacato|es}} |
|||
== Especies <ref>[http://www.itis.gov/servlet/SingleRpt/SingleRpt?search_topic=TSN&search_value=42236]</ref>== |
|||
* ''[[Triticum aestivum]]'', trigo común. |
|||
* ''[[Triticum aethiopicum]]''. |
|||
* ''[[Triticum araraticum]]''. |
|||
* ''[[Triticum boeoticum]]''. |
|||
* ''[[Triticum carthlicum]]''. |
|||
* ''[[Triticum compactum]]''. |
|||
* ''[[Triticum dicoccoides]]''. |
|||
* ''[[Triticum dicoccon]]'' . |
|||
* ''[[Triticum ispahanicum]]''. |
|||
* ''[[Triticum karamyschevii]]''. |
|||
* ''[[Triticum macha]]''. |
|||
* ''[[Triticum militinae]]''. |
|||
* ''[[Triticum monococcum]]''. |
|||
* ''[[Triticum persiicum]]''. |
|||
* ''[[Triticum sinskajae]]''. |
|||
* ''[[Triticum spelta]]'': espelta.<ref name="Sesma">{{es}} [[Ángeles Líbano Zumalacárregui|LÍBANO, Ángeles]] y [[José Ángel Sesma Muñoz|SESMA, J. Ángel]], ''Léxico comercial en Aragón (Siglo XV)'' Institución Fernando el Católico, 1982.</ref> |
|||
* ''[[Triticum sphaerococcum]]''. |
|||
* ''[[Triticum timopheevii]]'' |
|||
* ''[[Triticum turanicum]].'' |
|||
* ''[[Triticum turgidum]]''. |
|||
* ''[[Triticum urartu]]'', trigo borde. |
|||
* ''[[Triticum vavilovii]]''. |
|||
* ''[[Triticum zhukovskyi]]''. |
|||
== Bibliografia == |
|||
* Aykroyd, W.R. & Doughty, Joyce (1970). ''El trigo en la alimentación humana''. Roma: FAO. ISBN 92-5-3004371. |
|||
* Ruiz Camacho, Rubén (1981) ''Cultivo del Trigo y la Cebada''. Bogotá: Temas de Orientación Agropecuaria. ISBN 0049-3333. |
|||
== Referencias == |
|||
{{Listaref}} |
|||
== Vinclos externos == |
|||
{{biquiespecies_line}} |
|||
{{commonscat}} |
|||
{{commonsart}} |
|||
* {{es}} [http://www.infoagro.com/herbaceos/cereales/trigo.asp ''El Cultivo del trigo''. ''InfoAgro'']. |
|||
* {{es}} [http://www.monografias.com/trabajos6/trigo/trigo.shtml ''El Trigo''.] |
|||
[[Categoría:Cerials]] |
[[Categoría:Cerials]] |
||
[[Categoría:Poaceae]] |
[[Categoría:Poaceae]] |
||
[[als:Weizen]] |
|||
[[am:ስንዴ]] |
|||
[[ang:Hƿǣte]] |
|||
[[ar:قمح]] |
|||
[[arc:ܚܛܬܐ]] |
|||
[[arz:قمح]] |
|||
[[az:Buğda]] |
|||
[[bat-smg:Kvėitē]] |
|||
[[be:Пшаніца]] |
|||
[[be-x-old:Пшаніца]] |
|||
[[bg:Пшеница]] |
|||
[[bn:গম]] |
|||
[[bo:གྲོ།]] |
|||
[[br:Gwinizh]] |
|||
[[bs:Pšenica]] |
|||
[[ca:Blat]] |
|||
[[cs:Pšenice]] |
|||
[[cy:Gwenith]] |
|||
[[da:Hvede]] |
|||
[[de:Weizen]] |
|||
[[dv:ގޮދަން]] |
|||
[[el:Σιτάρι]] |
|||
[[en:Wheat]] |
|||
[[eo:Tritiko]] |
|||
[[es:Triticum]] |
|||
[[et:Nisu]] |
|||
[[eu:Gari (landarea)]] |
|||
[[ext:Triticum]] |
|||
[[fa:گندم]] |
|||
[[fi:Vehnät]] |
|||
[[fiu-vro:Nisu]] |
|||
[[fr:Blé]] |
|||
[[gan:小麥]] |
|||
[[gl:Trigo]] |
|||
[[gn:Avati mirĩ]] |
|||
[[gu:ઘઉં]] |
|||
[[he:חיטה]] |
|||
[[hi:गेहूँ]] |
|||
[[hr:Pšenica]] |
|||
[[hsb:Pšeńca]] |
|||
[[ht:Ble (sereyal)]] |
|||
[[hu:Búza]] |
|||
[[id:Gandum]] |
|||
[[io:Frumento]] |
|||
[[is:Hveiti]] |
|||
[[it:Triticum]] |
|||
[[ja:コムギ]] |
|||
[[jv:Gandum]] |
|||
[[kk:Бидай]] |
|||
[[ko:밀]] |
|||
[[ku:Genim]] |
|||
[[la:Triticum]] |
|||
[[lbe:ЛачӀа]] |
|||
[[lij:Gran]] |
|||
[[lmo:Formét]] |
|||
[[ln:Blé]] |
|||
[[lt:Kvietys]] |
|||
[[lv:Kvieši]] |
|||
[[mk:Пченица]] |
|||
[[ml:ഗോതമ്പ്]] |
|||
[[mn:Улаан буудай]] |
|||
[[mr:गहू]] |
|||
[[mrj:Шӓдӓнгӹ]] |
|||
[[mwl:Trigo]] |
|||
[[nap:Rano]] |
|||
[[new:छो]] |
|||
[[nl:Tarwe]] |
|||
[[nn:Kveite]] |
|||
[[no:Hveteslekten]] |
|||
[[nv:Tłʼoh naadą́ą́ʼ]] |
|||
[[oc:Blat]] |
|||
[[os:Мæнæу]] |
|||
[[pa:ਕਣਕ]] |
|||
[[pam:Trigu]] |
|||
[[pcd:Blèi]] |
|||
[[pdc:Weeze]] |
|||
[[pl:Pszenica]] |
|||
[[pnb:کنک]] |
|||
[[ps:غنم]] |
|||
[[pt:Trigo]] |
|||
[[qu:Triyu]] |
|||
[[rmy:Giv]] |
|||
[[ro:Grâu]] |
|||
[[ru:Пшеница]] |
|||
[[sah:Сэлиэhинэй]] |
|||
[[sc:Trigu]] |
|||
[[scn:Furmentu]] |
|||
[[sco:Wheat]] |
|||
[[sh:Pšenica]] |
|||
[[simple:Wheat]] |
|||
[[sk:Pšenica]] |
|||
[[sl:Pšenica]] |
|||
[[sn:Gorosi]] |
|||
[[sr:Пшеница]] |
|||
[[stq:Weete]] |
|||
[[sv:Vetesläktet]] |
|||
[[sw:Ngano]] |
|||
[[ta:கோதுமை]] |
|||
[[te:గోధుమ]] |
|||
[[tg:Гандум]] |
|||
[[th:ข้าวสาลี]] |
|||
[[tl:Trigo]] |
|||
[[tr:Buğday]] |
|||
[[uk:Пшениця]] |
|||
[[ur:گندم]] |
|||
[[vec:Formento]] |
|||
[[vi:Lúa mì]] |
|||
[[wa:Frumint]] |
|||
[[war:Trigo]] |
|||
[[yi:ווייץ]] |
|||
[[zh:小麦]] |
|||
[[zh-classical:麥]] |
|||
[[zh-min-nan:Be̍h-á]] |
|||
[[zh-yue:小麥]] |
Zaguera versión d'o 20:31 23 ago 2023
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla. |
Trigo | ||||||||||||||
Trigo | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
Especies
| ||||||||||||||
Ref: ITIS 42236 2002-09-22 |
O trigo (d'o latín triticu)[1] ye un cerial. Chunto a o panizo y o roz ye un dos tres cerials mas producitos por l'hombre.
O suyo orichen ye en l'aria occidental d'o creixient fertil: Palestina, Israel, ueste de Chordania, Liban, Siria, on se desembolicó a cultura natuficiense, primero mesolitica y dimpués neolítica.
As mas antigas evidencias arquiolóchicas d'o cultivo de trigo estan en os actuals paises de Siria, Chordania, Turquía y Irak. O cultivo d'o trigo s'estendió con l'agricultura primero ta as montanyas y semontanos d'Asiria, Kurdistán y Irán y dimpués por amplas zonas templadas d'o Viello Mundo.
O suyo grano ye utilizato ta o consumo humán fendo farina, semola y biera prencipalment y ta consumo animal fendo tamién farina u pienso.
Especies [2][editar | modificar o codigo]
- Triticum aestivum, trigo común.
- Triticum aethiopicum.
- Triticum araraticum.
- Triticum boeoticum.
- Triticum carthlicum.
- Triticum compactum.
- Triticum dicoccoides.
- Triticum dicoccon .
- Triticum ispahanicum.
- Triticum karamyschevii.
- Triticum macha.
- Triticum militinae.
- Triticum monococcum.
- Triticum persiicum.
- Triticum sinskajae.
- Triticum spelta: espelta.[3]
- Triticum sphaerococcum.
- Triticum timopheevii
- Triticum turanicum.
- Triticum turgidum.
- Triticum urartu, trigo borde.
- Triticum vavilovii.
- Triticum zhukovskyi.
Bibliografia[editar | modificar o codigo]
- Aykroyd, W.R. & Doughty, Joyce (1970). El trigo en la alimentación humana. Roma: FAO. ISBN 92-5-3004371.
- Ruiz Camacho, Rubén (1981) Cultivo del Trigo y la Cebada. Bogotá: Temas de Orientación Agropecuaria. ISBN 0049-3333.
Referencias[editar | modificar o codigo]
- ↑ (es) José María Enguita Utrilla:Un vocabulario agrícola turiasonense de 1382, Turiaso n°8, 1989, ISSN 0211-7207, p.139-178
- ↑ [1]
- ↑ (es) LÍBANO, Ángeles y SESMA, J. Ángel, Léxico comercial en Aragón (Siglo XV) Institución Fernando el Católico, 1982.
Vinclos externos[editar | modificar o codigo]
- Wikispecies tiene un articlo sobre Triticum.
- Se veigan as imáchens de Commons sobre Triticum.
- Se veigan as imáchens de Commons sobre Triticum.
- (es) El Cultivo del trigo. InfoAgro.
- (es) El Trigo.