Ir al contenido

Diferencia entre revisiones de «Triticum»

De Biquipedia
Contenido eliminado Contenido añadido
EmausBot (descutir | contrebucions)
m r2.7.2+) (Robot Adhibito: tt:Бодай
Jpbot (descutir | contrebucions)
→‎top: clean up and re-categorisation per CFD, replaced: Arquiolochía|arquiolóchicas]] d'o cultivo de trigo estan en os actuals paises de Siria, Chordania, Turquía y Irak. O cultivo d'o trigo s'estendió con l'agricultura primero ta as montanyas y semontanos d'Asiria, Kurdistán y Irán y dimpués por amplas zonas templadas d'o arquiolóchicas d'o cultivo de trigo estan en os actuals paises de Siria, Chordania, [[Turquí…
 
(No se muestran 20 ediciones intermedias de 12 usuarios)
Linia 1: Linia 1:
{{Grafía EFA}}
{{Articlo 1000|-10}}
{{Articlo 1000|-10}}
{{Taxobox_begin | color = lightgreen | name = Trigo}}
{{Taxobox_begin | color = lightgreen | name = Trigo}}
Linia 9: Linia 10:
{{Taxobox ordo entry | taxon = [[Poales]]}}
{{Taxobox ordo entry | taxon = [[Poales]]}}
{{Taxobox familia entry | taxon = [[Poaceae]]}}
{{Taxobox familia entry | taxon = [[Poaceae]]}}
{{Taxobox genus entry | taxon = '''[[Triticum]]'''}}
{{Taxobox genus entry | taxon = '''Triticum'''}}
{{Taxobox_end_placement}}
{{Taxobox_end_placement}}
{{Taxobox_section_subdivision | color = lightgreen | plural_taxon = Especies}}
{{Taxobox_section_subdivision | color = lightgreen | plural_taxon = Especies}}
Linia 39: Linia 40:
{{Taxobox_end}}
{{Taxobox_end}}


O '''trigo''' (d'o [[latín]] ''triticum'') ye un [[cerial]]. Chunto a o [[panizo]] y o [[roz]] ye un dos tres cerials más producitos por l'hombre.
O '''trigo''' (d'o [[latín]] ''triticu'')<ref>{{es}} [[José María Enguita Utrilla]]:''Un vocabulario agrícola turiasonense de 1382'', Turiaso n°8, [[1989]], ISSN 0211-7207, p.139-178</ref> ye un [[cerial]]. Chunto a o [[panizo]] y o [[roz]] ye un dos tres cerials mas producitos por l'hombre.


O suyo orichen ye en l'aria occidental d'o [[creixient fertil]]: [[Palestina]], [[Israel]], ueste de [[Chordania]], [[Liban]], [[Siria]], on se desembolicó a cultura [[natuficiense]], primero [[Mosolitico|mesolitica]] y dimpués [[Neolitico|neolítica]].
O suyo orichen ye en l'aria occidental d'o [[creixient fertil]]: [[Palestina]], [[Israel]], ueste de [[Chordania]], [[Liban]], [[Siria]], on se desembolicó a cultura [[natuficiense]], primero [[Mosolitico|mesolitica]] y dimpués [[Neolitico|neolítica]].


As más antigas evidencias [[Arquiolochía|arquiolóchicas]] d'o cultivo de trigo vienen de [[Siria]], [[Chordania]], [[Turquía]] y [[Irak]]. A cultivo d'o trigo s'estendió con l'agricultura primero ta as montanyas y semontanos d'[[Asiria]], [[Kurdistán]] y [[Irán]] y dimpués por amplas zonas templadas d'o Viello Mundo.
As mas antigas evidencias [[Arqueolochía|arquiolóchicas]] d'o cultivo de trigo estan en os actuals paises de [[Siria]], [[Chordania]], [[Turquía]] y [[Irak]]. O cultivo d'o trigo s'estendió con l'agricultura primero ta as montanyas y semontanos d'[[Asiria]], [[Kurdistán]] y [[Irán]] y dimpués por amplas zonas templadas d'o [[Viello Mundo]].


O suyo grano ye utilizato ta o consumo humán fendo [[farina]], semola y [[biera]] prencipalment y ta consumo animal fendo tamién farina u pienso.
{{Destacato|es}}

== Especies <ref>[http://www.itis.gov/servlet/SingleRpt/SingleRpt?search_topic=TSN&search_value=42236]</ref>==
* ''[[Triticum aestivum]]'', trigo común.
* ''[[Triticum aethiopicum]]''.
* ''[[Triticum araraticum]]''.
* ''[[Triticum boeoticum]]''.
* ''[[Triticum carthlicum]]''.
* ''[[Triticum compactum]]''.
* ''[[Triticum dicoccoides]]''.
* ''[[Triticum dicoccon]]'' .
* ''[[Triticum ispahanicum]]''.
* ''[[Triticum karamyschevii]]''.
* ''[[Triticum macha]]''.
* ''[[Triticum militinae]]''.
* ''[[Triticum monococcum]]''.
* ''[[Triticum persiicum]]''.
* ''[[Triticum sinskajae]]''.
* ''[[Triticum spelta]]'': espelta.<ref name="Sesma">{{es}} [[Ángeles Líbano Zumalacárregui|LÍBANO, Ángeles]] y [[José Ángel Sesma Muñoz|SESMA, J. Ángel]], ''Léxico comercial en Aragón (Siglo XV)'' Institución Fernando el Católico, 1982.</ref>
* ''[[Triticum sphaerococcum]]''.
* ''[[Triticum timopheevii]]''
* ''[[Triticum turanicum]].''
* ''[[Triticum turgidum]]''.
* ''[[Triticum urartu]]'', trigo borde.
* ''[[Triticum vavilovii]]''.
* ''[[Triticum zhukovskyi]]''.

== Bibliografia ==
* Aykroyd, W.R. & Doughty, Joyce (1970). ''El trigo en la alimentación humana''. Roma: FAO. ISBN 92-5-3004371.
* Ruiz Camacho, Rubén (1981) ''Cultivo del Trigo y la Cebada''. Bogotá: Temas de Orientación Agropecuaria. ISBN 0049-3333.

== Referencias ==
{{Listaref}}

== Vinclos externos ==
{{biquiespecies_line}}
{{commonscat}}
{{commonsart}}
* {{es}} [http://www.infoagro.com/herbaceos/cereales/trigo.asp ''El Cultivo del trigo''. ''InfoAgro''].
* {{es}} [http://www.monografias.com/trabajos6/trigo/trigo.shtml ''El Trigo''.]


[[Categoría:Cerials]]
[[Categoría:Cerials]]
[[Categoría:Poaceae]]
[[Categoría:Poaceae]]

[[af:Koring]]
[[als:Weizen]]
[[am:ስንዴ]]
[[ang:Hƿǣte]]
[[ar:قمح]]
[[arc:ܚܛܬܐ]]
[[arz:قمح]]
[[az:Buğda]]
[[bat-smg:Kvėitē]]
[[be:Пшаніца]]
[[be-x-old:Пшаніца]]
[[bg:Пшеница]]
[[bn:গম]]
[[bo:གྲོ།]]
[[br:Gwinizh]]
[[bs:Pšenica]]
[[ca:Blat]]
[[cs:Pšenice]]
[[cy:Gwenith]]
[[da:Hvede]]
[[de:Weizen]]
[[dv:ގޮދަން]]
[[el:Σιτάρι]]
[[en:Wheat]]
[[eo:Tritiko]]
[[es:Triticum]]
[[et:Nisu]]
[[eu:Gari (landarea)]]
[[ext:Triticum]]
[[fa:گندم]]
[[fi:Vehnät]]
[[fiu-vro:Nisu]]
[[fr:Blé]]
[[ga:Cruithneacht]]
[[gan:小麥]]
[[gl:Trigo]]
[[gn:Avati mirĩ]]
[[gu:ઘઉં]]
[[he:חיטה]]
[[hi:गेहूँ]]
[[hr:Pšenica]]
[[hsb:Pšeńca]]
[[ht:Ble (sereyal)]]
[[hu:Búza]]
[[id:Gandum]]
[[io:Frumento]]
[[is:Hveiti]]
[[it:Triticum]]
[[ja:コムギ]]
[[jv:Gandum]]
[[kbd:Гуэдз]]
[[kk:Бидай]]
[[ko:밀]]
[[krc:Будай]]
[[ku:Genim]]
[[la:Triticum]]
[[lbe:ЛачӀа]]
[[lij:Gran]]
[[lmo:Formét]]
[[ln:Blé]]
[[lt:Kvietys]]
[[lv:Kvieši]]
[[mk:Пченица]]
[[ml:ഗോതമ്പ്]]
[[mn:Улаан буудай]]
[[mr:गहू]]
[[mrj:Шӓдӓнгӹ]]
[[ms:Pokok Gandum]]
[[mwl:Trigo]]
[[my:ဂျုံ]]
[[nap:Rano]]
[[ne:गहूँ]]
[[new:छो]]
[[nl:Tarwe]]
[[nn:Kveite]]
[[no:Hveteslekten]]
[[nv:Tłʼoh naadą́ą́ʼ]]
[[oc:Blat]]
[[os:Мæнæу]]
[[pa:ਕਣਕ]]
[[pam:Trigu]]
[[pcd:Blèi]]
[[pdc:Weeze]]
[[pl:Pszenica]]
[[pnb:کنک]]
[[ps:غنم]]
[[pt:Trigo]]
[[qu:Triyu]]
[[rmy:Giv]]
[[ro:Grâu]]
[[ru:Пшеница]]
[[sa:गोधूमः]]
[[sah:Сэлиэhинэй]]
[[sc:Trigu]]
[[scn:Furmentu]]
[[sco:Wheat]]
[[sh:Pšenica]]
[[simple:Wheat]]
[[sk:Pšenica]]
[[sl:Pšenica]]
[[sn:Gorosi]]
[[sr:Пшеница]]
[[stq:Weete]]
[[su:Tarigu]]
[[sv:Vetesläktet]]
[[sw:Ngano]]
[[ta:கோதுமை]]
[[te:గోధుమ]]
[[tg:Гандум]]
[[th:ข้าวสาลี]]
[[tl:Trigo]]
[[tr:Buğday]]
[[tt:Бодай]]
[[uk:Пшениця]]
[[ur:گندم]]
[[vec:Formento]]
[[vi:Lúa mì]]
[[wa:Frumint]]
[[war:Trigo]]
[[yi:ווייץ]]
[[zh:小麦]]
[[zh-classical:麥]]
[[zh-min-nan:Be̍h-á]]
[[zh-yue:小麥]]

Zaguera versión d'o 20:31 23 ago 2023

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Articlo d'os 1000
Trigo
Trigo
Trigo
Dominio: Eukaryota
Reino: Plantae
División: Magnoliophyta
Clase: Liliopsida
Orden: Poales
Familia: Poaceae
Chenero: Triticum
Especies

Ref: ITIS 42236 2002-09-22

O trigo (d'o latín triticu)[1] ye un cerial. Chunto a o panizo y o roz ye un dos tres cerials mas producitos por l'hombre.

O suyo orichen ye en l'aria occidental d'o creixient fertil: Palestina, Israel, ueste de Chordania, Liban, Siria, on se desembolicó a cultura natuficiense, primero mesolitica y dimpués neolítica.

As mas antigas evidencias arquiolóchicas d'o cultivo de trigo estan en os actuals paises de Siria, Chordania, Turquía y Irak. O cultivo d'o trigo s'estendió con l'agricultura primero ta as montanyas y semontanos d'Asiria, Kurdistán y Irán y dimpués por amplas zonas templadas d'o Viello Mundo.

O suyo grano ye utilizato ta o consumo humán fendo farina, semola y biera prencipalment y ta consumo animal fendo tamién farina u pienso.

Especies [2][editar | modificar o codigo]

Bibliografia[editar | modificar o codigo]

  • Aykroyd, W.R. & Doughty, Joyce (1970). El trigo en la alimentación humana. Roma: FAO. ISBN 92-5-3004371.
  • Ruiz Camacho, Rubén (1981) Cultivo del Trigo y la Cebada. Bogotá: Temas de Orientación Agropecuaria. ISBN 0049-3333.

Referencias[editar | modificar o codigo]

  1. (es) José María Enguita Utrilla:Un vocabulario agrícola turiasonense de 1382, Turiaso n°8, 1989, ISSN 0211-7207, p.139-178
  2. [1]
  3. (es) LÍBANO, Ángeles y SESMA, J. Ángel, Léxico comercial en Aragón (Siglo XV) Institución Fernando el Católico, 1982.

Vinclos externos[editar | modificar o codigo]