Ir al contenido

Diferencia entre revisiones de «Triticum»

De Biquipedia
Contenido eliminado Contenido añadido
rebierto
AraBot (descutir | contrebucions)
 
(No se muestran 74 ediciones intermedias de 29 usuarios)
Linia 1: Linia 1:
{{Grafía EFA}}
{{Articlo 1000|-10}}
{{Taxobox_begin | color = lightgreen | name = Trigo}}
{{Taxobox_begin | color = lightgreen | name = Trigo}}
{{Taxobox_image | image = [[Imachen:Standing wheat in Kansas.jpg|250px|Trigo]] | caption = Trigo}}
{{Taxobox_image | image = [[Imachen:Standing wheat in Kansas.jpg|250px|Trigo]] | caption = Trigo}}
Linia 8: Linia 10:
{{Taxobox ordo entry | taxon = [[Poales]]}}
{{Taxobox ordo entry | taxon = [[Poales]]}}
{{Taxobox familia entry | taxon = [[Poaceae]]}}
{{Taxobox familia entry | taxon = [[Poaceae]]}}
{{Taxobox genus entry | taxon = '''[[Triticum]]'''}}
{{Taxobox genus entry | taxon = '''Triticum'''}}
{{Taxobox_end_placement}}
{{Taxobox_end_placement}}
{{Taxobox_section_subdivision | color = lightgreen | plural_taxon = Espezies}}
{{Taxobox_section_subdivision | color = lightgreen | plural_taxon = Especies}}
*''[[Triticum aestivum]]''
*''[[Triticum aestivum]]''
*''Triticum aethiopicum''
*''Triticum aethiopicum''
Linia 38: Linia 40:
{{Taxobox_end}}
{{Taxobox_end}}


O '''trigo''' (d'o [[latín]] ''triticum'') ye un [[zerial]]. Chunto á lo panizo y l'arroz ye un dos tres zerials más produzitos por l'ombre.
O '''trigo''' (d'o [[latín]] ''triticu'')<ref>{{es}} [[José María Enguita Utrilla]]:''Un vocabulario agrícola turiasonense de 1382'', Turiaso n°8, [[1989]], ISSN 0211-7207, p.139-178</ref> ye un [[cerial]]. Chunto a o [[panizo]] y o [[roz]] ye un dos tres cerials mas producitos por l'hombre.


O suyo orichen ye en l'aria ozidental d'o [[crexient fertil]]: [[Palestina]], [[Israel]], ueste de [[Chordania]], [[Libano]], [[Siria]], on se desembolicó a cultura natufiziense, primero mesolitica y dimpués neolítica.
O suyo orichen ye en l'aria occidental d'o [[creixient fertil]]: [[Palestina]], [[Israel]], ueste de [[Chordania]], [[Liban]], [[Siria]], on se desembolicó a cultura [[natuficiense]], primero [[Mosolitico|mesolitica]] y dimpués [[Neolitico|neolítica]].


As más antiguas ebidenzias arqueolóchicas d'o cultibo de trigo bienen de [[Siria]], [[Chordania]], [[Turquía]] y [[Irak]]. A cultibo d'o trigo s'estendió con l'agricultura primero ta as montañas y semontanos d'[[Asiria]], [[Kurdistán]] y [[Irán]] y dimpués por amplas zonas templadas de o Viello Mundo.
As mas antigas evidencias [[Arqueolochía|arquiolóchicas]] d'o cultivo de trigo estan en os actuals paises de [[Siria]], [[Chordania]], [[Turquía]] y [[Irak]]. O cultivo d'o trigo s'estendió con l'agricultura primero ta as montanyas y semontanos d'[[Asiria]], [[Kurdistán]] y [[Irán]] y dimpués por amplas zonas templadas d'o [[Viello Mundo]].


O suyo grano ye utilizato ta o consumo humán fendo [[farina]], semola y [[biera]] prencipalment y ta consumo animal fendo tamién farina u pienso.
[[Categoría:Zerials]]
[[Categoría:Poaceae]]


== Especies <ref>[http://www.itis.gov/servlet/SingleRpt/SingleRpt?search_topic=TSN&search_value=42236]</ref>==
[[ar:قمح]]
* ''[[Triticum aestivum]]'', trigo común.
[[bat-smg:Kvėitē]]
* ''[[Triticum aethiopicum]]''.
[[bg:Пшеница]]
* ''[[Triticum araraticum]]''.
[[ca:Blat]]
* ''[[Triticum boeoticum]]''.
[[cs:Pšenice]]
* ''[[Triticum carthlicum]]''.
[[cy:Gwenith]]
* ''[[Triticum compactum]]''.
[[da:Hvede]]
* ''[[Triticum dicoccoides]]''.
[[de:Weizen]]
* ''[[Triticum dicoccon]]'' .
[[en:Wheat]]
* ''[[Triticum ispahanicum]]''.
[[eo:Tritiko]]
[[es:Triticum]] {{Destacato|es}}
* ''[[Triticum karamyschevii]]''.
* ''[[Triticum macha]]''.
[[fa:گندم]]
* ''[[Triticum militinae]]''.
[[fi:Vehnät]]
* ''[[Triticum monococcum]]''.
[[fr:Blé]]
* ''[[Triticum persiicum]]''.
[[gl:Trigo]]
* ''[[Triticum sinskajae]]''.
[[gn:Avati mirĩ]]
* ''[[Triticum spelta]]'': espelta.<ref name="Sesma">{{es}} [[Ángeles Líbano Zumalacárregui|LÍBANO, Ángeles]] y [[José Ángel Sesma Muñoz|SESMA, J. Ángel]], ''Léxico comercial en Aragón (Siglo XV)'' Institución Fernando el Católico, 1982.</ref>
[[he:חיטה]]
* ''[[Triticum sphaerococcum]]''.
[[hi:गेहूँ]]
* ''[[Triticum timopheevii]]''
[[hr:Pšenica]]
* ''[[Triticum turanicum]].''
[[ht:Ble (sereyal)]]
* ''[[Triticum turgidum]]''.
[[hu:Búza]]
* ''[[Triticum urartu]]'', trigo borde.
[[id:Gandum]]
* ''[[Triticum vavilovii]]''.
[[io:Frumento]]
* ''[[Triticum zhukovskyi]]''.
[[is:Hveiti]]

[[it:Frumento]]
== Bibliografia ==
[[ja:コムギ]]
* Aykroyd, W.R. & Doughty, Joyce (1970). ''El trigo en la alimentación humana''. Roma: FAO. ISBN 92-5-3004371.
[[jv:Gandum]]
* Ruiz Camacho, Rubén (1981) ''Cultivo del Trigo y la Cebada''. Bogotá: Temas de Orientación Agropecuaria. ISBN 0049-3333.
[[ko:밀]]

[[ku:Genim]]
== Referencias ==
[[la:Triticum]]
{{Listaref}}
[[lij:Gran]]

[[lt:Kvietys]]
== Vinclos externos ==
[[nl:Tarwe]]
{{biquiespecies_line}}
[[nn:Kveite]]
{{commonscat}}
[[no:Hvete]]
{{commonsart}}
[[oc:Blat]]
* {{es}} [http://www.infoagro.com/herbaceos/cereales/trigo.asp ''El Cultivo del trigo''. ''InfoAgro''].
[[os:Мæнæу]]
* {{es}} [http://www.monografias.com/trabajos6/trigo/trigo.shtml ''El Trigo''.]
[[pa:ਕਣਕ]]

[[pdc:Weeze]]
{{Control d'autoridaz}}
[[pl:Pszenica]]

[[ps:غنم]]
[[pt:Trigo]]
[[Categoría:Cerials]]
[[qu:Triyu]]
[[Categoría:Poaceae]]
[[rmy:Giv]]
[[ro:Grâu]]
[[ru:Пшеница]]
[[scn:Furmentu]]
[[simple:Wheat]]
[[sk:Pšenica]]
[[sl:Pšenica]]
[[sr:Пшеница]]
[[sv:Veten]]
[[sw:Ngano]]
[[ta:கோதுமை]]
[[tg:Гандум]]
[[th:ข้าวสาลี]]
[[tr:Buğday]]
[[uk:Пшениця]]
[[vi:Lúa mì]]
[[wa:Frumint]]
[[yi:ווייץ]]
[[zh:小麦]]
[[zh-min-nan:Be̍h-á]]

Zaguera versión d'o 13:59 7 chul 2024

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Articlo d'os 1000
Trigo
Trigo
Trigo
Dominio: Eukaryota
Reino: Plantae
División: Magnoliophyta
Clase: Liliopsida
Orden: Poales
Familia: Poaceae
Chenero: Triticum
Especies

Ref: ITIS 42236 2002-09-22

O trigo (d'o latín triticu)[1] ye un cerial. Chunto a o panizo y o roz ye un dos tres cerials mas producitos por l'hombre.

O suyo orichen ye en l'aria occidental d'o creixient fertil: Palestina, Israel, ueste de Chordania, Liban, Siria, on se desembolicó a cultura natuficiense, primero mesolitica y dimpués neolítica.

As mas antigas evidencias arquiolóchicas d'o cultivo de trigo estan en os actuals paises de Siria, Chordania, Turquía y Irak. O cultivo d'o trigo s'estendió con l'agricultura primero ta as montanyas y semontanos d'Asiria, Kurdistán y Irán y dimpués por amplas zonas templadas d'o Viello Mundo.

O suyo grano ye utilizato ta o consumo humán fendo farina, semola y biera prencipalment y ta consumo animal fendo tamién farina u pienso.

Especies [2][editar | modificar o codigo]

Bibliografia[editar | modificar o codigo]

  • Aykroyd, W.R. & Doughty, Joyce (1970). El trigo en la alimentación humana. Roma: FAO. ISBN 92-5-3004371.
  • Ruiz Camacho, Rubén (1981) Cultivo del Trigo y la Cebada. Bogotá: Temas de Orientación Agropecuaria. ISBN 0049-3333.

Referencias[editar | modificar o codigo]

  1. (es) José María Enguita Utrilla:Un vocabulario agrícola turiasonense de 1382, Turiaso n°8, 1989, ISSN 0211-7207, p.139-178
  2. [1]
  3. (es) LÍBANO, Ángeles y SESMA, J. Ángel, Léxico comercial en Aragón (Siglo XV) Institución Fernando el Católico, 1982.

Vinclos externos[editar | modificar o codigo]