Авары

Шаблон:Вызн (грэч. Άβαροι, Ουαρχωννιται; лац.: Avari; аг.-усх.-слав.: О́бры) — саюз качавых народаў, галоўным чынам цюркамоўных, роднасных гунам.

Асноўным этнічным кампанентам авараў была частка жужаняў, якія перасяліліся з Цэнтральнай Азіі на захад і ўключылі ў свой саюз плямёны Заходняй Сібіры, Прыўралля і Паволжа. У 550–562 яны вышлі на Паўночны Каўказ. У гэты час авараў налічалася ўсяго каля 50 тыс. чалавек, у іх ліку 10 тыс. воінаў. Характэрнай рысай знешнасці аварскіх воінаў былі доўгія валасы, заплеценыя ў косы. Да 565 году авары, разграміўшы і падпарадкаваўшы кутрыгураў на Дунаі, вышлі да меж Усходняй Рымскай імперыі (Шаблон:Вызн2). Аварскі хан накіраваў да імператара пасольства з трохсот сваіх супляменнікаў, запатрабаваўшы выплаты штогадовай даніны, але Юсцін II, які незадоўга да гэтага ўзышоў на візантыйскі сталец на афіцыйнай сустрэчы з пасламі (21.11.565) рашуча адмовіў аварам. У 567 годзе пад кіраўніцтвам хана Баяна ў Паноніі ўтварылася дзяржава Аварскі каганат, захаваўшая за сабой землі да Усходняга Прыазоўя. Авары здзяйснялі набегі на славян, франкаў, лангабардаў, грузін, а таксама на правінцыі Усходняй Рымскай імперыі (Візантыі). Аварскі каганат трымаўся на ваенным падначаленні розных плямёнаў і подкупе племянной знаці. У 626 годзе авары ўмяшаліся ў зацяжную персідска-візантыйскую вайну (602—628) і разам з падуладнымі славянамі аблажылі Канстанцінопаль, але пацярпелі паразу. Адчувальнымі для авараў былі паразы ад балгараў, якія ўтварылі ў 680 уласнае ханства, франкаў і саюза славянскіх плямёнаў, створанага ў 623 франкскім купцом Сама — г.зв. «дзяржавы Сама». Да канца 7 ст. авары былі выцесненыя з Паўночнага Прычарнамор'я; саслабеў іхні ўплыў у Падунаўі. Канчатковую паразу Аварскі каганат пацярпеў у канцы 8 ст., калі войскі франкаў пад кіраўніцтвам Карла Вялікага разграмілі значнейшыя аварскія крэпасці, у т.л. і сталіцу каганата — Рынг. Пасля падзення Аварскага каганата авары сталі даннікамі славянскіх мараўскіх плямёнаў. У пачатку 10 ст. землі, на якіх жылі авары, былі заваяваныя венграмі і імя авараў знікла з гісторыі.