Дзева Марыя: Розніца паміж версіямі
[дагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
др r2.6.4) (робат дадаў: oc:Maria, maire de Jèsus |
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 |
||
(Не паказана 48 прамежкавых версій 33 удзельнікаў) | |||
Радок 1: | Радок 1: | ||
{{Святы}} |
|||
[[Image:Икона-Божией-Матери-Троеручица.jpg|thumb|right|250px|Ікона Багародзіцы "Траеручніца"]] |
|||
'''Дзева Марыя''', '''Божая Маці''', '''Мадонна''' |
'''Дзева Марыя''', '''Божая Маці''', '''Панна Марыя, Мадонна''' — адна з цэнтральных постацей хрысціянскага веравучэння, маці бязгрэшна зачатага [[Ісус Хрыстос|Ісуса Хрыста]]. |
||
У праваслаўі, каталіцызме, англіканстве, лютэранстве вераць, што як маці Хрыста Марыя з'яўляецца Багародзіцай, маці Бога. У пратэстанцтве існуюць і іншыя погляды, прычым яны вельмі адрозніваюцца паміж сабой, некаторыя з іх сцвярджаюць, што Марыя мае значна меншы статус. |
|||
У [[Евангелле|евангеллях]] пра яе сказана, што яна была дачкою [[Іякім з Назарэта|Іякіма з Назарэта]] і ў 14-гадовым узросце заручана са старцам [[Іосіф]]ам, у выніку бязгрэшнага зачацця ад [[Бог]]а Марыя нарадзіла сына, прысутнічала пры пакаранні яго смерцю, памерла ва ўзросце 48 гадоў і была забрана на неба. |
|||
== Біблейскія звесткі == |
|||
Культ маці-багіні, заступніцы чалавецтва, меў месца ў язычніцкіх традыцыях. У IV ст. Дзева Марыя абвешчана «прачыстай», на [[Трэці Усяленскі сабор, 431|3-ім Усяленскім саборы]] ([[Горад Эфес|Эфес]], [[431]]) афіцыйна прызнана '''Багародзіцай''' і Царыцай Нябеснай. У [[каталіцызм]]е, дзе культ Мадонны асабліва папулярны, абвешчаны шэраг догматаў, якіх не было ў старажытнай царкоўнай традыцыі. 3 ХІІ ст. на Захадзе распаўсюджваецца ўяўленне пра бязгрэшнае зачацце Марыі яе маці Ганнай. У [[1854]] гэта афіцыйна замацавана ў форме догмату. У [[1950]] прыняты догмат аб цялесным узнясенні Багародзіцы пасля смерці на неба, а ў [[1964]] папам [[Павел VI, папа рымскі|Паўлам VI]] найсвяцейшая Дзева Марыя абвешчана «маці царквы». |
|||
У [[Евангелле|евангеллях]] пра яе сказана, што яна была дачкою [[Іякім з Назарэта|Яўхіма з Назарэта]] і ў 14-гадовым узросце заручана са старцам [[Іосіф Абручнік|Іосіфам]]. Яна была абрана ў выніку бязгрэшнага зачацця ад [[Бог]]а. Марыя нарадзіла сына ў [[Віфлеем|Віфліеме]], выгадавала яго ў горадзе Назарэт у Галілеі і была ў Ерусаліме падчас яго распяцця і з апосталамі пасля яго ўшэсця. Памерла ва ўзросце 48 гадоў і, хаця пра яе далейшае жыццё ў Бібліі нічога не сказана, Каталіцкая і Усходнія хрысціянскія цэрквы (у тым ліку Беларуская праваслаўная царква) вераць, што яна была забрана на неба. |
|||
== Імя == |
|||
У яе гонар хрысціянская царква ўстанавіла шэраг рэлігійных свят і прысвяціла вялікую колькасць ікон (лічыцца, што першую Яе ікону напісаў евангеліст [[Лука, евангеліст|Лука]]). Колькасць ікон Багародзіцы значна пераўзыходзіць колькасці ікон іншых постацей хрысціянскага веравучэння, нават Хрыста. |
|||
Імя Марыі ў арыгінальных рукапісах [[Новы Запавет|Новага Запавету]] было заснавана на яе арыгінальным [[Арамейскія мовы|арамейскім]] імені מרי מ, транслітараваным як Мар'ям. Зараз імя Марыя і яго формы з'яўляецца адным з самых распаўсюджаных у свеце. |
|||
== Культ == |
|||
{{літ|1= |
|||
[[Файл:Abraz.jpg|міні|злева|[[Абраз Маці Божай Будслаўскай]] — апякункі [[Беларусь|Беларусі]]]] |
|||
|{{крыніцы/СкарынаТв|130}} |
|||
Культ маці-багіні, заступніцы чалавецтва, меў месца ў язычніцкіх традыцыях. У IV ст. Дзева Марыя абвешчана Найсвяцейшай, а на 3-ім [[Сусветны сабор|Сусветным саборы]] ([[Эфес (горад)|Эфес]], [[431]]) афіцыйна прызнана '''Багародзіцай''' і Каралевай Нябеснай. У каталіцтве абвешчаны шэраг звязаных з Марыяй догматаў, не прынятых у праваслаўі. Лічыцца, што Святая Марыя была зачата беззаганна, бо Маці Божай магла стаць толькі чыстая Дзева, пазбаўленая ад бруду першароднага граху. У [[1854]] гэта было афіцыйна замацавана.<ref>{{Cite web|lang=be-by|url=https://old.catholic.by/2/liturgy/year/100121.html|title=Catholic.by - Догмат аб Беззаганным Зачацці ў Апостальскім лісце Папы Пія IX «INEFFABILIS DEUS»|website=old.catholic.by|access-date=2023-08-16}}</ref> У [[1950]] прыняты [[Унебаўзяцце Найсвяцейшай Дзевы Марыі|догмат аб цялесным узнясенні Багародзіцы]] пасля смерці на неба, а ў [[1964]] папам [[Павел VI|Паўлам VI]] Найсвяцейшая Панна Марыя абвешчана «Маці Касцёла». |
|||
}} |
|||
== Багародзічныя святы == |
|||
[[Катэгорыя:Асобы]] |
|||
У гонар Дзевы Марыі хрысціянская царква ўстанавіла шэраг рэлігійных свят: |
|||
* [[Раство Прасвятой Багародзіцы]] — 8 [[21 верасня|(21) верасня]]; |
|||
{{Link FA|hr}} |
|||
* [[Увядзенне ў храм Прасвятой Багародзіцы]] — 21 лістапада ([[4 снежня]]); |
|||
{{Link FA|sk}} |
|||
* [[Дабравешчанне Прасвятой Багародзіцы]] — 25 сакавіка ([[7 красавіка]]); |
|||
* [[Успенне Прасвятой Багародзіцы]] — 15 [[28 жніўня|(28) жніўня]]. |
|||
Гэтыя 4 святы ў праваслаўі ўваходзяць у дванаццаць найважнейшых пасля [[Вялікдзень|Вялікдня]] вядомых як [[Дванадзясятыя святы]]. |
|||
[[af:Maria]] |
|||
[[ar:مريم العذراء]] |
|||
Да Вялікіх свя у Беларуская праваслаўная царкве адносяцца [[Пакровы Прасвятой Багародзіцы]], якія адзначаюцца 1 (14) кастрыніка. |
|||
[[arc:ܡܪܝܡ (ܐܡܗ ܕܝܫܘܥ)]] |
|||
[[arz:العدرا مريم]] |
|||
== Выявы Дзевы Марыі == |
|||
[[az:Məryəm]] |
|||
Лічыцца, што першы абраз Дзевы Марыі напісаў евангеліст [[Лука (евангеліст)|Лука]]. Колькасць абразоў Багародзіцы значна пераўзыходзіць колькасці абразоў іншых постацей хрысціянскага веравучэння, нават Хрыста. |
|||
[[bar:D Jungfrau]] |
|||
[[be-x-old:Багародзіца]] |
|||
=== [[:Катэгорыя:Іканаграфія Багародзіцы|Іканаграфія Багародзіцы]] === |
|||
[[bg:Богородица]] |
|||
[[Абраз Маці Божай Вастрабрамскай]] — адна з галоўных хрысціянскіх святынь Беларусі і Літвы, знаходзіцца ў капліцы [[Вострая брама|Вострай брамы]] ў [[Вільнюс|Вільнюсе]]. Абраз адносіцца да рэдкага тыпу выявы Багародзіцы без дзіцяці на руках. |
|||
[[bo:མིར་ཡམ །]] |
|||
[[br:Mari, mamm Jezuz]] |
|||
[[ca:Maria, mare de Jesús]] |
|||
Тэма Багародзіцы з Дзіцём шырока выкарыстоўваецца ў сусветным выяўленчым мастацтве і літаратуры. |
|||
[[ceb:María (inahan ni Jesús)]] |
|||
[[cs:Maria (matka Ježíšova)]] |
|||
=== У беларускім мастацтве === |
|||
[[cy:Y Forwyn Fair]] |
|||
У карцінах [[Міхаіл Андрэевіч Савіцкі|Міхаіла Савіцкага]]: |
|||
[[da:Jomfru Maria]] |
|||
[[de:Maria (Mutter Jesu)]] |
|||
* «Партызанская Мадонна» (1867) |
|||
[[el:Παναγία]] |
|||
* «[[Партызанская мадонна (Мінская)|Партызанская Мадонна (Мінская)]]» (1972) |
|||
[[eml:Maria (mèr ad Gesü)]] |
|||
* «Чарнобыльская Мадонна» (серыя «Чорная быль», 1988-1989) |
|||
[[en:Mary (mother of Jesus)]] |
|||
* «Мадонна Біркенау» (серыя «Лічбы на сэрцы», 1978) |
|||
[[eo:Sankta Maria]] |
|||
[[es:María (madre de Jesús)]] |
|||
* «Чарнобыльская Мадонна» Віктара Барабанцава |
|||
[[et:Maarja]] |
|||
[[eu:Maria]] |
|||
== Гл. таксама == |
|||
[[fa:مریم]] |
|||
[[fi:Neitsyt Maria]] |
|||
* [[Дзева Марыя, якая корміць грудзьмі дзіця]] |
|||
[[fr:Marie (mère de Jésus)]] |
|||
[[ga:Muire]] |
|||
{{зноскі}} |
|||
[[gd:Moire]] |
|||
[[gl:Virxe María]] |
|||
== Літаратура == |
|||
[[he:מרים, אם ישו]] |
|||
[[hi:मरियम (ईसा मसीह की माँ)]] |
|||
* {{крыніцы/СкарынаТв|130}} |
|||
[[hr:Marija (majka Isusova)]] |
|||
[[hsb:Knježna Marija]] |
|||
== Спасылкі == |
|||
[[hu:Szűz Mária]] |
|||
{{Commonscat|Virgin Mary}} |
|||
[[ia:Maria (matre de Jesus)]] |
|||
* [http://www.udayton.edu/mary/aboutmary2.html www.udayton.edu — адзін з самых вялікіх сайтаў пра Марыю (англ.)] |
|||
[[id:Maria]] |
|||
* [http://www.questia.com/PM.qst?a=o&d=9348951 Giovanni Miegge, Waldo Smith, John A. Mackay. The Virgin Mary: The Roman Catholic Marian Doctrine] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20120303033024/http://www.questia.com/PM.qst?a=o&d=9348951 |date=3 сакавіка 2012 }} |
|||
[[io:Madono]] |
|||
[[is:María mey]] |
|||
{{Багародзіца}} |
|||
[[it:Maria (madre di Gesù)]] |
|||
{{Wikidata/Ancestors}} |
|||
[[ja:イエスの母マリア]] |
|||
{{Бібліяінфармацыя}} |
|||
[[jv:Maria]] |
|||
[[ka:მარიამ ღვთისმშობელი]] |
|||
[[Катэгорыя:Дзева Марыя| ]] |
|||
[[kn:ಸಂತ ಮೇರಿ]] |
|||
[[Катэгорыя:Персанажы «Боскай камедыі»]] |
|||
[[ko:마리아 (예수의 어머니)]] |
|||
[[Катэгорыя:Каталіцкія і праваслаўныя святыя]] |
|||
[[ku:Meryem]] |
|||
[[Катэгорыя:Жанчыны Новага Запавету]] |
|||
[[kw:Maria Wynn]] |
|||
[[la:Maria (mater Iesu)]] |
|||
[[li:Maria]] |
|||
[[lmo:Maria, mader de Gesü]] |
|||
[[ln:Maria wa Nazaleti]] |
|||
[[lt:Marija (Jėzaus motina)]] |
|||
[[lv:Jaunava Marija]] |
|||
[[mk:Богородица Марија]] |
|||
[[ml:മറിയം]] |
|||
[[ms:Maryam]] |
|||
[[nah:María Ichpōchtli]] |
|||
[[nl:Maria (moeder van Jezus)]] |
|||
[[nn:Jomfru Maria]] |
|||
[[no:Jomfru Maria]] |
|||
[[nrm:Sainte Mathie]] |
|||
[[oc:Maria, maire de Jèsus]] |
|||
[[os:Мады Майрæм]] |
|||
[[pa:ਕੁਆਰੀ ਮਰਯਮ]] |
|||
[[pl:Maria z Nazaretu]] |
|||
[[pnb:مریم]] |
|||
[[pt:Maria (mãe de Jesus)]] |
|||
[[qu:Qullana Mariya]] |
|||
[[ro:Fecioara Maria]] |
|||
[[ru:Богородица]] |
|||
[[sh:Marija (majka Isusova)]] |
|||
[[si:මරියා (ජේසුස් තුමාගේ මව)]] |
|||
[[simple:Mary (mother of Jesus)]] |
|||
[[sk:Panna Mária]] |
|||
[[sl:Sveta Marija]] |
|||
[[sq:Shën Maria]] |
|||
[[sr:Марија (мајка Исусова)]] |
|||
[[sv:Jungfru Maria]] |
|||
[[sw:Bikira Maria]] |
|||
[[ta:மரியாள் (இயேசுவின் தாய்)]] |
|||
[[te:మరియమ్]] |
|||
[[th:มารีย์ (มารดาพระเยซู)]] |
|||
[[tr:Meryem (İsa'nın annesi)]] |
|||
[[uk:Діва Марія]] |
|||
[[ur:مریم علیہا السلام]] |
|||
[[vec:Maria (mare de Gesù)]] |
|||
[[vi:Maria]] |
|||
[[vls:Maria (moedre van Jezus)]] |
|||
[[wa:Mareye (mame da Djezus)]] |
|||
[[yo:Màríà (ìyá Jésù)]] |
|||
[[zh:馬利亞 (耶穌的母親)]] |
Актуальная версія на 16:43, 29 жніўня 2023
Дзева Марыя | |
---|---|
арам.: ܡܪܝܡ іўр.: מרים | |
| |
Дата нараджэння | I стагоддзе да н.э. |
Месца нараджэння | |
Дата смерці | I стагоддзе ці 48 |
Месца смерці |
|
Месца пахавання | |
У ліку | святы[2] |
Дзень памяці | 15 жніўня |
Бацька | Святы Іаакім[d][1] |
Маці | Святая Ганна[1] |
Муж | Іосіф Абручнік |
Дзеці | Ісус Хрыстос |
Дзева Марыя, Божая Маці, Панна Марыя, Мадонна — адна з цэнтральных постацей хрысціянскага веравучэння, маці бязгрэшна зачатага Ісуса Хрыста.
У праваслаўі, каталіцызме, англіканстве, лютэранстве вераць, што як маці Хрыста Марыя з'яўляецца Багародзіцай, маці Бога. У пратэстанцтве існуюць і іншыя погляды, прычым яны вельмі адрозніваюцца паміж сабой, некаторыя з іх сцвярджаюць, што Марыя мае значна меншы статус.
Біблейскія звесткі[правіць | правіць зыходнік]
У евангеллях пра яе сказана, што яна была дачкою Яўхіма з Назарэта і ў 14-гадовым узросце заручана са старцам Іосіфам. Яна была абрана ў выніку бязгрэшнага зачацця ад Бога. Марыя нарадзіла сына ў Віфліеме, выгадавала яго ў горадзе Назарэт у Галілеі і была ў Ерусаліме падчас яго распяцця і з апосталамі пасля яго ўшэсця. Памерла ва ўзросце 48 гадоў і, хаця пра яе далейшае жыццё ў Бібліі нічога не сказана, Каталіцкая і Усходнія хрысціянскія цэрквы (у тым ліку Беларуская праваслаўная царква) вераць, што яна была забрана на неба.
Імя[правіць | правіць зыходнік]
Імя Марыі ў арыгінальных рукапісах Новага Запавету было заснавана на яе арыгінальным арамейскім імені מרי מ, транслітараваным як Мар'ям. Зараз імя Марыя і яго формы з'яўляецца адным з самых распаўсюджаных у свеце.
Культ[правіць | правіць зыходнік]
Культ маці-багіні, заступніцы чалавецтва, меў месца ў язычніцкіх традыцыях. У IV ст. Дзева Марыя абвешчана Найсвяцейшай, а на 3-ім Сусветным саборы (Эфес, 431) афіцыйна прызнана Багародзіцай і Каралевай Нябеснай. У каталіцтве абвешчаны шэраг звязаных з Марыяй догматаў, не прынятых у праваслаўі. Лічыцца, што Святая Марыя была зачата беззаганна, бо Маці Божай магла стаць толькі чыстая Дзева, пазбаўленая ад бруду першароднага граху. У 1854 гэта было афіцыйна замацавана.[3] У 1950 прыняты догмат аб цялесным узнясенні Багародзіцы пасля смерці на неба, а ў 1964 папам Паўлам VI Найсвяцейшая Панна Марыя абвешчана «Маці Касцёла».
Багародзічныя святы[правіць | правіць зыходнік]
У гонар Дзевы Марыі хрысціянская царква ўстанавіла шэраг рэлігійных свят:
- Раство Прасвятой Багародзіцы — 8 (21) верасня;
- Увядзенне ў храм Прасвятой Багародзіцы — 21 лістапада (4 снежня);
- Дабравешчанне Прасвятой Багародзіцы — 25 сакавіка (7 красавіка);
- Успенне Прасвятой Багародзіцы — 15 (28) жніўня.
Гэтыя 4 святы ў праваслаўі ўваходзяць у дванаццаць найважнейшых пасля Вялікдня вядомых як Дванадзясятыя святы.
Да Вялікіх свя у Беларуская праваслаўная царкве адносяцца Пакровы Прасвятой Багародзіцы, якія адзначаюцца 1 (14) кастрыніка.
Выявы Дзевы Марыі[правіць | правіць зыходнік]
Лічыцца, што першы абраз Дзевы Марыі напісаў евангеліст Лука. Колькасць абразоў Багародзіцы значна пераўзыходзіць колькасці абразоў іншых постацей хрысціянскага веравучэння, нават Хрыста.
Іканаграфія Багародзіцы[правіць | правіць зыходнік]
Абраз Маці Божай Вастрабрамскай — адна з галоўных хрысціянскіх святынь Беларусі і Літвы, знаходзіцца ў капліцы Вострай брамы ў Вільнюсе. Абраз адносіцца да рэдкага тыпу выявы Багародзіцы без дзіцяці на руках.
Тэма Багародзіцы з Дзіцём шырока выкарыстоўваецца ў сусветным выяўленчым мастацтве і літаратуры.
У беларускім мастацтве[правіць | правіць зыходнік]
У карцінах Міхаіла Савіцкага:
- «Партызанская Мадонна» (1867)
- «Партызанская Мадонна (Мінская)» (1972)
- «Чарнобыльская Мадонна» (серыя «Чорная быль», 1988-1989)
- «Мадонна Біркенау» (серыя «Лічбы на сэрцы», 1978)
- «Чарнобыльская Мадонна» Віктара Барабанцава
Гл. таксама[правіць | правіць зыходнік]
Зноскі
- ↑ а б Gospel of James
- ↑ Brozović D., Ladan T. Marija, sv. // Hrvatska enciklopedija — LZMK, 1999. — 9272 с.
- ↑ Catholic.by - Догмат аб Беззаганным Зачацці ў Апостальскім лісце Папы Пія IX «INEFFABILIS DEUS»(нявызн.). old.catholic.by. Праверана 16 жніўня 2023.
Літаратура[правіць | правіць зыходнік]
- Скарына Ф. Творы: Прадмовы, сказанні, пасляслоўі, акафісты, пасхалія / Уступ. арт., падрыхт. тэкстаў, камент., слоўнік А. Ф. Коршунава, паказальнікі А. Ф. Коршунава, В. А. Чамярыцкага. — Мн.: Навука і тэхніка, 1990. — С. 130. — 207 с.: іл. ISBN 5-343-00151-3.
Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]
Дзева Марыя ў Вікіцытатніку | |
Дзева Марыя на Вікісховішчы |