Навальніца: Розніца паміж версіямі
[дагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
др робат дадаў: fy:Unwaar |
VladimirZhV (размовы | уклад) |
||
(Не паказана 12 прамежкавых версій 11 удзельнікаў) | |||
Радок 1: | Радок 1: | ||
[[File:Wall cloud with lightning - NOAA - rotated.jpg|thumb|220px]] |
|||
[[Выява:Lightnings sequence 2 animation.gif|thumb|200px|Навальніца]] |
|||
'''Навальні́ца''' — складаная атмасферная з'ява, неабходнай часткай якой з'яўляюцца шматразовыя электрычныя зарады паміж [[хмара]]мі альбо паміж хмарай і зямлёй ([[маланка|маланкі]]), якія таксама суправаджаюцца гукавой з'явай — [[гром]]ам. |
'''Навальні́ца''' — складаная атмасферная з'ява, неабходнай часткай якой з'яўляюцца шматразовыя электрычныя зарады паміж [[хмара]]мі альбо паміж хмарай і зямлёй ([[маланка|маланкі]]), якія таксама суправаджаюцца гукавой з'явай — [[гром]]ам. |
||
== Прырода навальніц == |
== Прырода навальніц == |
||
Навальніца звязана з развіццём магутных кублавата-дажджавых воблакаў, што таксама звязана з моцнай хісткасцю [[стратыфікацыя|стратыфікацыі]] [[паветра]] пры высокім утрыманні [[Вільготнасць паветра|вільгаці]]. З гэткай прычыны навальніца суправаджаецца моцнымі шквалістымі [[Вецер|вятрамі]] і [[залева]]й, а часам разам з [[град]]ам. У той самы час навальніца — |
Навальніца звязана з развіццём магутных кублавата-дажджавых воблакаў, што таксама звязана з моцнай хісткасцю [[стратыфікацыя атмасферы|стратыфікацыі]] [[паветра]] пры высокім утрыманні [[Вільготнасць паветра|вільгаці]]. З гэткай прычыны навальніца суправаджаецца моцнымі шквалістымі [[Вецер|вятрамі]] і [[залева]]й, а часам разам з [[град]]ам. У той самы час навальніца — з’ява адносна нядоўгатэрміновая, кожная навальніца рэдка цягнецца больш за 2 гадзіны. Вылучаюць навальніцы франтальныя і унутрымасавыя. |
||
== Геаграфія навальніц == |
== Геаграфія навальніц == |
||
[[Выява:Global Lightning Frequency. |
[[Выява:Global Lightning Frequency.png|480px|міні|Размеркаванне навальнічных разрадаў па паверхні Зямлі.]] |
||
Адначасова на Зямлі дзейнічае каля паўтары тысяч навальніц, сярэдняя інтэнсіўнасць разрадаў ацэньваецца як 46 маланак у секунду. Па паверхні планеты навальніцы размяркоўваюцца нераўнамерна. Над акіянам навальніц назіраецца прыблізна ў дзесяць разоў менш, чым над кантынентамі. У трапічнай і субтрапічнай зоне (ад 30° паўночнай шыраты да 30° паўднёвай шыраты) засяроджана каля 78 % усіх маланкавых разрадаў. Максімум навальнічнай актыўнасці прыпадае на [[Цэнтральная Афрыка|Цэнтральную Афрыку]]. У палярных раёнах [[Арктыка|Арктыкі]] і [[Антарктыка|Антарктыкі]] і над палюсамі навальніц практычна не бывае. Інтэнсіўнасць навальніц ідзе за сонцам: максімум навальніц прыпадае на лета (у сярэдніх шыротах) і дзённыя пасляпаўдзённыя гадзіны. Мінімум зарэгістраваных навальніц прыпадае на час перад узыходам сонца. |
Адначасова на Зямлі дзейнічае каля паўтары тысяч навальніц, сярэдняя інтэнсіўнасць разрадаў ацэньваецца як 46 маланак у секунду. Па паверхні планеты навальніцы размяркоўваюцца нераўнамерна. Над акіянам навальніц назіраецца прыблізна ў дзесяць разоў менш, чым над кантынентамі. У трапічнай і субтрапічнай зоне (ад 30° паўночнай шыраты да 30° паўднёвай шыраты) засяроджана каля 78 % усіх маланкавых разрадаў. Максімум навальнічнай актыўнасці прыпадае на [[Цэнтральная Афрыка|Цэнтральную Афрыку]]. У палярных раёнах [[Арктыка|Арктыкі]] і [[Антарктыка|Антарктыкі]] і над палюсамі навальніц практычна не бывае. Інтэнсіўнасць навальніц ідзе за сонцам: максімум навальніц прыпадае на лета (у сярэдніх шыротах) і дзённыя пасляпаўдзённыя гадзіны. Мінімум зарэгістраваных навальніц прыпадае на час перад узыходам сонца. |
||
На навальніцы ўплываюць таксама геаграфічныя асаблівасці мясцовасці: моцныя навальнічныя цэнтры знаходзяцца ў горных раёнах [[Гімалаі|Гімалаяў]] і [[Кардыльеры|Кардыльераў]]<ref>[http://science.nasa.gov/headlines/y2001/ast05dec_1.htm Where Lightning Strikes]</ref>. |
На навальніцы ўплываюць таксама геаграфічныя асаблівасці мясцовасці: моцныя навальнічныя цэнтры знаходзяцца ў горных раёнах [[Гімалаі|Гімалаяў]] і [[Кардыльеры|Кардыльераў]]<ref>[http://science.nasa.gov/headlines/y2001/ast05dec_1.htm Where Lightning Strikes] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20080317074637/http://science.nasa.gov/headlines/y2001/ast05dec_1.htm |date=17 сакавіка 2008 }}</ref>. |
||
== Меры бяспекі == |
== Меры бяспекі == |
||
Радок 16: | Радок 17: | ||
== Гл. таксама == |
== Гл. таксама == |
||
* [[Снежная навальніца]] |
* [[Снежная навальніца]] |
||
* [[ |
* [[Бліскавіца]] |
||
* [[Палярнае ззянне]] |
* [[Палярнае ззянне]] |
||
* [[Навальнічная энергетыка]] |
* [[Навальнічная энергетыка]] |
||
Радок 22: | Радок 23: | ||
{{зноскі}} |
{{зноскі}} |
||
== Літаратура == |
|||
* {{Крыніцы/Беларусь: энцыклапедычны даведнік (1995)|Навальні́ца|511}} |
|||
== Спасылкі == |
== Спасылкі == |
||
{{Commons|Category:Thunderstorm}} |
{{Commons|Category:Thunderstorm}} |
||
{{ |
{{Надвор’е}} |
||
{{Бібліяінфармацыя}} |
|||
[[Катэгорыя:Атмасферныя электрычныя |
[[Катэгорыя:Атмасферныя электрычныя з’явы]] |
||
{{Link GA|en}} |
|||
[[ar:عاصفة رعدية]] |
|||
[[bat-smg:Perkūnėjė]] |
|||
[[be-x-old:Навальніца]] |
|||
[[cs:Bouřka]] |
|||
[[de:Gewitter]] |
|||
[[el:Καταιγίδα]] |
|||
[[en:Thunderstorm]] |
|||
[[eo:Fulmotondro]] |
|||
[[es:Tormenta eléctrica]] |
|||
[[et:Äike]] |
|||
[[eu:Trumoi-ekaitz]] |
|||
[[fi:Ukkonen]] |
|||
[[fr:Orage]] |
|||
[[fy:Unwaar]] |
|||
[[gl:Treboada]] |
|||
[[he:סופת רעמים]] |
|||
[[hr:Grmljavinska oluja]] |
|||
[[hu:Zivatar]] |
|||
[[id:Badai petir]] |
|||
[[is:Þrumuveður]] |
|||
[[it:Temporale]] |
|||
[[ja:雷雨]] |
|||
[[ka:ჭექა-ქუხილი]] |
|||
[[kk:Найзағай]] |
|||
[[ko:뇌우]] |
|||
[[la:Tempestas (meteorologia)]] |
|||
[[lb:Donnerwieder]] |
|||
[[lt:Perkūnija]] |
|||
[[lv:Negaiss]] |
|||
[[ml:തണ്ടർസ്റ്റോം]] |
|||
[[ms:Ribut petir]] |
|||
[[my:လေမုန်တိုင်း]] |
|||
[[nl:Onweer]] |
|||
[[nn:Torevêr]] |
|||
[[no:Tordenvær]] |
|||
[[oc:Auratge]] |
|||
[[pl:Burza]] |
|||
[[pt:Trovoada]] |
|||
[[qu:Tuyur]] |
|||
[[ru:Гроза]] |
|||
[[sco:Thunnerstorm]] |
|||
[[sh:Grmljavinska oluja]] |
|||
[[simple:Thunderstorm]] |
|||
[[sl:Nevihta]] |
|||
[[sr:Олуја са грмљавином]] |
|||
[[sv:Åska]] |
|||
[[ta:இடியுடன் கூடிய மழை]] |
|||
[[tr:Gök gürültülü fırtına]] |
|||
[[uk:Гроза]] |
|||
[[vi:Giông]] |
|||
[[zh:雷暴]] |
Актуальная версія на 13:26, 25 мая 2023
Навальні́ца — складаная атмасферная з'ява, неабходнай часткай якой з'яўляюцца шматразовыя электрычныя зарады паміж хмарамі альбо паміж хмарай і зямлёй (маланкі), якія таксама суправаджаюцца гукавой з'явай — громам.
Прырода навальніц[правіць | правіць зыходнік]
Навальніца звязана з развіццём магутных кублавата-дажджавых воблакаў, што таксама звязана з моцнай хісткасцю стратыфікацыі паветра пры высокім утрыманні вільгаці. З гэткай прычыны навальніца суправаджаецца моцнымі шквалістымі вятрамі і залевай, а часам разам з градам. У той самы час навальніца — з’ява адносна нядоўгатэрміновая, кожная навальніца рэдка цягнецца больш за 2 гадзіны. Вылучаюць навальніцы франтальныя і унутрымасавыя.
Геаграфія навальніц[правіць | правіць зыходнік]
Адначасова на Зямлі дзейнічае каля паўтары тысяч навальніц, сярэдняя інтэнсіўнасць разрадаў ацэньваецца як 46 маланак у секунду. Па паверхні планеты навальніцы размяркоўваюцца нераўнамерна. Над акіянам навальніц назіраецца прыблізна ў дзесяць разоў менш, чым над кантынентамі. У трапічнай і субтрапічнай зоне (ад 30° паўночнай шыраты да 30° паўднёвай шыраты) засяроджана каля 78 % усіх маланкавых разрадаў. Максімум навальнічнай актыўнасці прыпадае на Цэнтральную Афрыку. У палярных раёнах Арктыкі і Антарктыкі і над палюсамі навальніц практычна не бывае. Інтэнсіўнасць навальніц ідзе за сонцам: максімум навальніц прыпадае на лета (у сярэдніх шыротах) і дзённыя пасляпаўдзённыя гадзіны. Мінімум зарэгістраваных навальніц прыпадае на час перад узыходам сонца.
На навальніцы ўплываюць таксама геаграфічныя асаблівасці мясцовасці: моцныя навальнічныя цэнтры знаходзяцца ў горных раёнах Гімалаяў і Кардыльераў[1].
Меры бяспекі[правіць | правіць зыходнік]
Пры навальніцы рэкамендуецца зачыняць вокны, не карыстацца электрапрыборамі, на вуліцы не шукаць схованку пад дрэвамі або лініямі электраперадачы. У час навальніцы катэгарычна забаронена купацца і лепш адысці далей ад вадаёма. Аўтамабілістам не трэба запраўляць машыну ў час навальніцы, а непагоду лепш перачакаць у салоне.
Гл. таксама[правіць | правіць зыходнік]
Зноскі
- ↑ Where Lightning Strikes Архівавана 17 сакавіка 2008.
Літаратура[правіць | правіць зыходнік]
- Навальні́ца // Беларусь: энцыклапедычны даведнік / Рэдкал. Б. І. Сачанка (гал. рэд.) і інш.; Маст. М. В. Драко, А. М. Хількевіч. — Мн.: БелЭн, 1995. — С. 511. — 800 с. — 5 000 экз. — ISBN 985-11-0026-9.
Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]
На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Навальніца