Neidio i'r cynnwys

Dydd Gŵyl Dewi: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Oddi ar Wicipedia
Pori'r hanes yn rhyngweithiol
← Cymharer â'r fersiwn gynt
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
GweledolCystrawen wici
Dim crynodeb golygu
Titus Gold (sgwrs | cyfraniadau)
8,036 golygiad
 
(Ni ddangosir y 3 golygiad yn y canol gan 2 ddefnyddiwr arall)
Llinell 1: Llinell 1:
[[Delwedd:StDavidsDay.jpg|Dathliadau Dydd Gŵyl Dewi ym Mae Caerdydd, 2008|bawd|300px|Dathliadau Dydd Gŵyl Dewi ym Mae Caerdydd, 2008]]
[[Delwedd:Celebrating St David’s Day in Barmouth (12743916073).jpg|bawd|Merch yn ei [[gwisg Gymreig]] yn dathlu Dydd Gŵyl Dewi yn [[Abermaw]]. Ffotograff gan [[Geoff Charles]] (1960).|206x206px]]
[[Delwedd:Celebrating St David’s Day in Barmouth (12743916073).jpg|bawd|Merch yn ei [[gwisg Gymreig]] yn dathlu Dydd Gŵyl Dewi yn [[Abermaw]]. Ffotograff gan [[Geoff Charles]] (1960).]]
'''Dydd Gŵyl Dewi Sant''' ar [[1 Mawrth]] yw'r diwrnod y dethlir [[Dewi Sant]], [[nawddsant]] [[Cymru]]. Bydd nifer o blant yn gwisgo'r wisg Gymreig ac yn cystadlu mewn [[Eisteddfod|eisteddfodau ysgol]]—yn arbennig trwy ganu ac adrodd. Bydd llawer o bobl o bob oed yn gwisgo [[cenhinen bedr]] (a welir fel arwyddlun Cymreig) neu [[cenhinen|genhinen]] (arwyddlun Dewi Sant) ar y diwrnod. Cynhelir nifer o [[Noson Lawen|Nosweithiau Llawen]] a chyngerddau. Hefyd y mae nifer o gymdeithasau yn cael noson gawl a gŵr gwadd i'w hannerch.
'''Dydd Gŵyl Dewi Sant''' ar [[1 Mawrth]] yw'r diwrnod y dethlir [[Dewi Sant]], [[nawddsant]] [[Cymru]]. Bydd nifer o blant yn gwisgo'r wisg Gymreig ac yn cystadlu mewn [[Eisteddfod|eisteddfodau ysgol]]—yn arbennig trwy ganu ac adrodd. Bydd llawer o bobl o bob oed yn gwisgo [[cenhinen bedr]] (a welir fel arwyddlun Cymreig) neu [[cenhinen|genhinen]] (arwyddlun Dewi Sant) ar y diwrnod. Cynhelir nifer o [[Noson Lawen|Nosweithiau Llawen]] a chyngerddau. Hefyd y mae nifer o gymdeithasau yn cael noson gawl a gŵr gwadd i'w hannerch.

⚫
[[Delwedd:Empire State - lliwiau Cymru.jpg|bawd|chwith|120px|[[Adeilad Empire State]] gyda lliwiau [[baner Cymru]] (gwyn, coch a gwyrdd) ar Ddydd Gŵyl Dewi 2006.]]


Mae'r cyntaf o Fawrth wedi bod yn ŵyl genedlaethol ers canrifoedd; yn ôl y traddodiad bu farw Dewi Sant ar y cyntaf o Fawrth 589 OC. Gwnaed y dyddiad yn ddydd cenedlaethol (answyddogol) Cymru yn y [[18g]].
Mae'r cyntaf o Fawrth wedi bod yn ŵyl genedlaethol ers canrifoedd; yn ôl y traddodiad bu farw Dewi Sant ar y cyntaf o Fawrth 589 OC. Gwnaed y dyddiad yn ddydd cenedlaethol (answyddogol) Cymru yn y [[18g]].


Cynhelir gorymdaith flynyddol yng [[Caerdydd|Nghaerdydd]] i ddathlu'r ŵyl. Yn 2006 yn yr [[Unol Daleithiau]] cafodd Dydd Gŵyl Dewi ei gydnabod yn swyddogol fel diwrnod cenedlaethol y Cymry, ac ar y cyntaf o Fawrth cafodd [[Adeilad Empire State]] ei oleuo yn lliwiau baner Cymru. Mae cymdeithasau Cymreig drwy'r byd yn dathlu drwy gynnal ciniawau, partion a chyngerddau.
Cynhelir gorymdaith flynyddol yng [[Caerdydd|Nghaerdydd]] i ddathlu'r ŵyl. Yn 2006 yn yr [[Unol Daleithiau]] cafodd Dydd Gŵyl Dewi ei gydnabod yn swyddogol fel diwrnod cenedlaethol y Cymry, ac ar y cyntaf o Fawrth cafodd [[Adeilad Empire State]] ei oleuo yn lliwiau baner Cymru. Mae cymdeithasau Cymreig drwy'r byd yn dathlu drwy gynnal ciniawau, partion a chyngerddau.

⚫
[[Delwedd:Empire State - lliwiau Cymru.jpg|bawd|chwith|120px|[[Adeilad Empire State]] gyda lliwiau [[baner Cymru]] (gwyn, coch a gwyrdd) ar Ddydd Gŵyl Dewi 2006.]]


Cododd problem yn 2006 o ran agwedd grefyddol yr ŵyl, gan fod y cyntaf o Fawrth yn disgyn ar Ddydd Mercher Lludw, sy'n cael ei ystyried yn ddiwrnod anaddas i ddathlu. O ganlyniad, dathlwyd y diwrnod ar 28 Chwefror gan y Catholigion ac ar 2 Mawrth gan [[yr Eglwys yng Nghymru]].
Cododd problem yn 2006 o ran agwedd grefyddol yr ŵyl, gan fod y cyntaf o Fawrth yn disgyn ar Ddydd Mercher Lludw, sy'n cael ei ystyried yn ddiwrnod anaddas i ddathlu. O ganlyniad, dathlwyd y diwrnod ar 28 Chwefror gan y Catholigion ac ar 2 Mawrth gan [[yr Eglwys yng Nghymru]].

{{Clirio}}


== Ymgyrch am ŵyl banc ==
== Ymgyrch am ŵyl banc ==
{{Prif|Gŵyl banc Dydd Gŵyl Dewi}}[[Delwedd:StDavidsDay.jpg|bawd|231x231px|Dathliadau Dydd Gŵyl Dewi ym Mae Caerdydd, 2008]]
Mae ymgyrch ar droed i gael Dydd Gŵyl Dewi yn ddydd gŵyl banc swyddogol yng Nghymru. Yn ôl arolwg a gynhaliwyd ar Ddydd Gŵyl Dewi 2006 yr oedd 87% o bobl Cymru yn cefnogi hyn, gyda 65% yn barod i aberthu gŵyl banc arall yn ei le.<ref>{{Cite news|title=Poll backs St David's Day holiday|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/wales/4760362.stm|date=2006-03-01|access-date=2022-03-02|language=en-GB}}</ref> Denodd deiseb sy'n cefnogi'r ymgyrch dros 13,000 o lofnodion yn 2022.<ref>{{Cite web|title=Petition: Make St David's day a bank holiday in Wales|url=https://petition.parliament.uk/petitions/599066|website=Petitions - UK Government and Parliament|access-date=2022-03-02|language=en-GB}}</ref> Rhoddwyd diwrnod o wyliau i staff [[Cyngor Gwynedd]] a [[Parc Cenedlaethol Eryri|Pharc Cenedlaethol Eryri]] ar Ddydd Gŵyl Dewi 2022.<ref>{{Cite news|title=Galwadau o'r newydd am ŵyl y banc ar Ddydd Gŵyl Dewi|url=https://www.bbc.com/cymrufyw/60561862|work=BBC Cymru Fyw|date=2022-03-01|access-date=2022-03-01|language=cy}}</ref> Mae [[Cyngor Sir Ceredigion]], [[Cyngor Caerdydd]], a [[Cyngor Bwrdeistref Sirol Castell-nedd Port Talbot|Chyngor Castell-nedd Port Talbot]] yn ystyried gwneud yr un peth yn 2023.<ref>{{Cite web|title=Cyngor Sir Ceredigion yn ystyried rhoi gwyliau i’w staff ar Ddydd Gŵyl Dewi 2023|url=https://golwg.360.cymru/bro/2089528-cyngor-ceredigion-ystyried-rhoi-gwyliau-staff|website=Golwg360|date=2022-03-01|access-date=2022-03-01|language=cy}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://golwg.360.cymru/newyddion/2091277-cyngor-caerdydd-archwilio-rhoi-diwrnod-wyliau|title=Cyngor Caerdydd am archwilio’r posibilrwydd o roi diwrnod o wyliau i staff ar Ddydd Gŵyl Dewi 2023|last=Seabrook|first=Alex|date=18 Mawrth 2022|work=Golwg360}}</ref>
Mae ymgyrch ar droed i gael Dydd Gŵyl Dewi yn ddydd gŵyl banc swyddogol yng Nghymru. Yn ôl arolwg a gynhaliwyd ar Ddydd Gŵyl Dewi 2006 yr oedd 87% o bobl Cymru yn cefnogi hyn, gyda 65% yn barod i aberthu gŵyl banc arall yn ei le.<ref>{{Cite news|title=Poll backs St David's Day holiday|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/wales/4760362.stm|date=2006-03-01|access-date=2022-03-02|language=en-GB}}</ref> Denodd deiseb sy'n cefnogi'r ymgyrch dros 13,000 o lofnodion yn 2022.<ref>{{Cite web|title=Petition: Make St David's day a bank holiday in Wales|url=https://petition.parliament.uk/petitions/599066|website=Petitions - UK Government and Parliament|access-date=2022-03-02|language=en-GB}}</ref> Rhoddwyd diwrnod o wyliau i staff [[Cyngor Gwynedd]] a [[Parc Cenedlaethol Eryri|Pharc Cenedlaethol Eryri]] ar Ddydd Gŵyl Dewi 2022.<ref>{{Cite news|title=Galwadau o'r newydd am ŵyl y banc ar Ddydd Gŵyl Dewi|url=https://www.bbc.com/cymrufyw/60561862|work=BBC Cymru Fyw|date=2022-03-01|access-date=2022-03-01|language=cy}}</ref> Mae [[Cyngor Sir Ceredigion]], [[Cyngor Caerdydd]], a [[Cyngor Bwrdeistref Sirol Castell-nedd Port Talbot|Chyngor Castell-nedd Port Talbot]] yn ystyried gwneud yr un peth yn 2023.<ref>{{Cite web|title=Cyngor Sir Ceredigion yn ystyried rhoi gwyliau i’w staff ar Ddydd Gŵyl Dewi 2023|url=https://golwg.360.cymru/bro/2089528-cyngor-ceredigion-ystyried-rhoi-gwyliau-staff|website=Golwg360|date=2022-03-01|access-date=2022-03-01|language=cy}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://golwg.360.cymru/newyddion/2091277-cyngor-caerdydd-archwilio-rhoi-diwrnod-wyliau|title=Cyngor Caerdydd am archwilio’r posibilrwydd o roi diwrnod o wyliau i staff ar Ddydd Gŵyl Dewi 2023|last=Seabrook|first=Alex|date=18 Mawrth 2022|work=Golwg360}}</ref>


==Gorymdeithiau Gŵyl Ddewi==
==Gorymdeithiau Gŵyl Ddewi==
[[Delwedd:Wrecsam.PNG|bawd|300px|Poster o Orymdaith Wrecsam i ddathlu Dydd Gŵyl Dewi.]]
[[Delwedd:Wrecsam.PNG|bawd|321x321px|Poster o Orymdaith Wrecsam i ddathlu Dydd Gŵyl Dewi.]]
Yn y 2010au cynyddodd y nifer o orymdeithiau; mae'n ymddangos mai Caerdydd, Aberystwyth a Wrecsam oedd y cyntaf gyda'r ardaloedd canlynol yn dilyn:
Yn y 2010au cynyddodd y nifer o orymdeithiau; mae'n ymddangos mai Caerdydd, Aberystwyth a Wrecsam oedd y cyntaf gyda'r ardaloedd canlynol yn dilyn:
;Y Sadwrn cyn yr Ŵyl
;Y Sadwrn cyn yr Ŵyl
*[[Pwllheli]] (ers 2014)
*[[Pwllheli]] (ers 2014)
*[[Tremadog]] (ers 2017)<ref>[http://www.urdd.cymru/en/event/gorymdaith-dydd-gwyl-dewi-2017-03-01/ urdd.cymru;] adalwyd 9 Chwefror 2017.</ref>
*[[Tremadog]] (ers 2017)<ref>[http://www.urdd.cymru/en/event/gorymdaith-dydd-gwyl-dewi-2017-03-01/ urdd.cymru;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220301095638/https://www.urdd.cymru/en/event/gorymdaith-dydd-gwyl-dewi-2017-03-01/ |date=2022-03-01 }} adalwyd 9 Chwefror 2017.</ref>
*[[Caerfyrddin]]
*[[Caerfyrddin]]


Llinell 39: Llinell 41:


;Wythnos
;Wythnos
*[[Llandeilo]], cynhelir wythnos o weithgareddau yn yr ardal i ddathlu'r ŵyl (2017), ond nid oedd gorymdaith.<ref>[http://www.llandeilo.gov.uk/events.html llandeilo.gov.uk;] adalwyd 9 Chwefror 2017.</ref>
*[[Llandeilo]], cynhelir wythnos o weithgareddau yn yr ardal i ddathlu'r ŵyl (2017), ond nid oedd gorymdaith.<ref>[http://www.llandeilo.gov.uk/events.html llandeilo.gov.uk;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20161212211118/http://www.llandeilo.gov.uk/events.html |date=2016-12-12 }} adalwyd 9 Chwefror 2017.</ref>


==Gweler hefyd==
==Gweler hefyd==

Golygiad diweddaraf yn ôl 16:44, 28 Mai 2024

Merch yn ei gwisg Gymreig yn dathlu Dydd Gŵyl Dewi yn Abermaw. Ffotograff gan Geoff Charles (1960).

Dydd Gŵyl Dewi Sant ar 1 Mawrth yw'r diwrnod y dethlir Dewi Sant, nawddsant Cymru. Bydd nifer o blant yn gwisgo'r wisg Gymreig ac yn cystadlu mewn eisteddfodau ysgol—yn arbennig trwy ganu ac adrodd. Bydd llawer o bobl o bob oed yn gwisgo cenhinen bedr (a welir fel arwyddlun Cymreig) neu genhinen (arwyddlun Dewi Sant) ar y diwrnod. Cynhelir nifer o Nosweithiau Llawen a chyngerddau. Hefyd y mae nifer o gymdeithasau yn cael noson gawl a gŵr gwadd i'w hannerch.

Adeilad Empire State gyda lliwiau baner Cymru (gwyn, coch a gwyrdd) ar Ddydd Gŵyl Dewi 2006.

Mae'r cyntaf o Fawrth wedi bod yn ŵyl genedlaethol ers canrifoedd; yn ôl y traddodiad bu farw Dewi Sant ar y cyntaf o Fawrth 589 OC. Gwnaed y dyddiad yn ddydd cenedlaethol (answyddogol) Cymru yn y 18g.

Cynhelir gorymdaith flynyddol yng Nghaerdydd i ddathlu'r ŵyl. Yn 2006 yn yr Unol Daleithiau cafodd Dydd Gŵyl Dewi ei gydnabod yn swyddogol fel diwrnod cenedlaethol y Cymry, ac ar y cyntaf o Fawrth cafodd Adeilad Empire State ei oleuo yn lliwiau baner Cymru. Mae cymdeithasau Cymreig drwy'r byd yn dathlu drwy gynnal ciniawau, partion a chyngerddau.

Cododd problem yn 2006 o ran agwedd grefyddol yr ŵyl, gan fod y cyntaf o Fawrth yn disgyn ar Ddydd Mercher Lludw, sy'n cael ei ystyried yn ddiwrnod anaddas i ddathlu. O ganlyniad, dathlwyd y diwrnod ar 28 Chwefror gan y Catholigion ac ar 2 Mawrth gan yr Eglwys yng Nghymru.

Ymgyrch am ŵyl banc[golygu | golygu cod]

Dathliadau Dydd Gŵyl Dewi ym Mae Caerdydd, 2008

Mae ymgyrch ar droed i gael Dydd Gŵyl Dewi yn ddydd gŵyl banc swyddogol yng Nghymru. Yn ôl arolwg a gynhaliwyd ar Ddydd Gŵyl Dewi 2006 yr oedd 87% o bobl Cymru yn cefnogi hyn, gyda 65% yn barod i aberthu gŵyl banc arall yn ei le.[1] Denodd deiseb sy'n cefnogi'r ymgyrch dros 13,000 o lofnodion yn 2022.[2] Rhoddwyd diwrnod o wyliau i staff Cyngor Gwynedd a Pharc Cenedlaethol Eryri ar Ddydd Gŵyl Dewi 2022.[3] Mae Cyngor Sir Ceredigion, Cyngor Caerdydd, a Chyngor Castell-nedd Port Talbot yn ystyried gwneud yr un peth yn 2023.[4][5]

Gorymdeithiau Gŵyl Ddewi[golygu | golygu cod]

Poster o Orymdaith Wrecsam i ddathlu Dydd Gŵyl Dewi.

Yn y 2010au cynyddodd y nifer o orymdeithiau; mae'n ymddangos mai Caerdydd, Aberystwyth a Wrecsam oedd y cyntaf gyda'r ardaloedd canlynol yn dilyn:

Y Sadwrn cyn yr Ŵyl
1af o Fawrth
Y Sadwrn wedi'r Ŵyl
  • Aberystwyth, cynhaliwyd y cyntaf yn 2013 gan gerdded o Gloc y Dref i sgwâr Llys y Brenin. Yn ôl y trefnydd, Siôn Jobbins, cynhelir y digwyddiad i "ddathlu Dewi, y Gymraeg a'n traddodiadau unigryw". Ysbrydolwyd y Parêd gan orymdaith Caerdydd.
  • Abertawe tua 15.00 yp
  • Bangor (ers 2016) 12.45 yp
Sul wedi'r Ŵyl
Wythnos
  • Llandeilo, cynhelir wythnos o weithgareddau yn yr ardal i ddathlu'r ŵyl (2017), ond nid oedd gorymdaith.[8]

Gweler hefyd[golygu | golygu cod]

Cyfeiriadau[golygu | golygu cod]

  1. ↑ "Poll backs St David's Day holiday" (yn Saesneg). 2006-03-01. Cyrchwyd 2022-03-02.
  2. ↑ "Petition: Make St David's day a bank holiday in Wales". Petitions - UK Government and Parliament (yn Saesneg). Cyrchwyd 2022-03-02.
  3. ↑ "Galwadau o'r newydd am ŵyl y banc ar Ddydd Gŵyl Dewi". BBC Cymru Fyw. 2022-03-01. Cyrchwyd 2022-03-01.
  4. ↑ "Cyngor Sir Ceredigion yn ystyried rhoi gwyliau i'w staff ar Ddydd Gŵyl Dewi 2023". Golwg360. 2022-03-01. Cyrchwyd 2022-03-01.
  5. ↑ Seabrook, Alex (18 Mawrth 2022). "Cyngor Caerdydd am archwilio'r posibilrwydd o roi diwrnod o wyliau i staff ar Ddydd Gŵyl Dewi 2023". Golwg360.
  6. ↑ urdd.cymru; Archifwyd 2022-03-01 yn y Peiriant Wayback. adalwyd 9 Chwefror 2017.
  7. ↑ Gwefan Cyngor Sir Wrecsam. Adalwyd 25 Chwefror 2017.
  8. ↑ llandeilo.gov.uk; Archifwyd 2016-12-12 yn y Peiriant Wayback. adalwyd 9 Chwefror 2017.

Dolenni allanol[golygu | golygu cod]

Wedi dod o "https://cy.wikipedia.org/w/index.php?title=Dydd_Gŵyl_Dewi&oldid=12637572"