Lucretia Mott: berrikuspenen arteko aldeak

'''Lucretia Mott''' ([[Nantucket]], [[Massachusetts]];, 1793ko[[1793]]ko [[urtarrilaren 3a3]]a - [[Cheltenham udalerria (Montgomery konderria, Pennsylvania)|Cheltenham]], [[Pennsylvania|Pensilvania]];, 1880ko[[1880]]ko [[azaroaren 11]]) emakumeen [[Emakumeen eskubideak|eskubideen]] defendatzailea izan zen, beste arrazoi batzuen artean, historian sartu zen [[Feminismo|mugimendu feministaren]] aitzindaria izan zen, besteak beste. [[Seneca Fallseko Batzarrakonbentzioa|Seneca Fallseko Konbentzioa]] antolatzeagatik.

familia [[Adiskideen Erlijiozko Elkartea|Kuakero]] batean jaio zen, zazpi anai-arrebetatik bigarrena. Gurasoak Thomas Coffin eta Anna Folger ziren, aita baleontziko kapitaina zen eta ama familiako baserriaz arduratzen zen.

1812ko apirilaren 10ean, James Mott-ekin ezkondu zen, bere eskolako beste irakasle batekin, eta harekin sei seme-alaba izan zituen, lehena bost urterekin hil zen. 1821ean bikotea [[Filadelfia|Filadelfiara]]ra joan zen bizitzera eta bertako kuakeroen taldeko predikari izendatu zuten.

[[Dispepsia]] zuen, eta horrek ez zion eragotzi ekintzaile gisa egindako lana egitea. Esklabotza abolitzeko Mott-en aktibismoa zela eta, haien etxea Filadelfiako esklabutzaren aurkako mugimenduaren erdigune eta "[[Lurpeko burdinbidea|Lurpeko burdinbidearen]]ren" etapa bihurtu zen, ihes egindako esklaboen ihesbidea.

[[Fitxategi:The_Anti-Slavery_Society_Convention,_1840_by_Benjamin_Robert_Haydon.jpg|thumb| Exeter Hall-eko [[Esklabutzaren Aurkako Elkartea|Esklabutzaren Aurkako Elkartearen]]ren batzarreko margolana, non emakumeak, horietako batzuk intelektual ospetsuak, sufragistak eta Mott bezalako feministak dauden, ohartzekoa da emakumeak gelaren amaieran daudela, ia bereizita daudela, behartuta rol osagarria izatera konbentzioan.]]

Ministro kuakeroa bezala, bere sermoietan [[Esklabotza|esklabutzaren]] aurkako eta gizartearen erreforma moralaren aldeko eskaerak sartzen hasi zen. [[1830|1830erako]]erako Mottek jada bazuen nolabaiteko onarpena abolizionista gisa.

[[Abolizionismo|Abolizionismoa]]a erabakigarria izango da bere pentsamendua moldatzerakoan, eta senarrarekin batera lan bizia burutu zuten mugimendu horren barruan. Kuakeroek uste zutenez, esklabutza Jainkoak debekatutako jarduera da eta, ondorioz, Mott-ek uko egiten dio baserri esklabistetako ondasunak erabiltzeari, hala nola kanabera azukreari.

[[1833|1833an]]an "Pennsylvania Anti-Slavery Society" sortu zuen senarrarekin, baina bere lankideek (gizonak) aurka egin zioten, urte hartako abenduan, Mott bere senarrarekin joan zen [[Ingalaterra Berria|Ingalaterra Berriko]] esklabutzaren aurkako gizartera. William Lloyd Garrisonek gonbidatuta, Lukreziak paper garrantzitsua izango du elkarrizketetan, kongresuan delegatu gisa parte hartzen zuen senarrak baino gehiago.

[[1837|1837an]]an, emakume amerikarren esklabutzaren aurkako batzarrean, Mott-ek oso eginkizun garrantzitsua izan zuen; Konbentzio berean, [[Angelina Grimké|Angelina Grimkék]]k bere ezaugarriak direla eta, gizakientzat hunkigarria izango den hitzaldia emango du, garai hartan emakumeei debekatutako jarrerak eta hizkuntza erabiltzeagatik. Ondorioz, Mott-ek mespretxua jasoko zuen, bere arerioek atean zaborra botatzera ailegatuz.

Buruzagi abolizionista ezaguna izan eta kongresuan parte hartu zuten sei delegatuetako bat (emakumeak) izan arren, [[1840|1840an]]an Londresen egin zen Munduko Biltzar Abolizionistan parte hartzea formalki ukatu zioten, emakumea zelako besterik gabe. Gizonek emakumezkoen parte hartzeari betoa jartzeko eta gainerako parte-hartzaileengandik bereizteko botoa eman zuten. Gizon batzuek emakumeak baztertzeagatik protesta egin zuten, besteak beste, [[William Lloyd Garrison]] eta [[Wendell Phillips|Wendell Phillips.]] Hiru gizon emakumezkoen ondoan eseri ziren, emakumezko ordezkariek jasan zuten marjinazioaren aurrean protesta egiteko. Eztabaida latzak izan ondoren, tarteko irtenbidea bilatu zen, Mott-i aulki altuagoa emanez, emakumeei utzitako postutik esku-hartzeekin jarrai zezan eta, azkenean, konponketa moduan, Mott emakume gutxietako bat da, biltzarreko oroigarriko margolanean agertu dena<ref name="npg">[https://web.archive.org/web/20160303165117/http://www.npg.org.uk/livecollections/search/portrait.aspphp?LinkID=mp00224&rNo=0&role=sit ''Anti-Slavery Society Convention''], 1840, [[Benjamin Robert Haydon]], accedido el 6 de2011ko marzomartxoaren de6an 2011eskuratua</ref> eta inpresio handia utzi zien bertaratutakoei, eta horietako batzuek laguntza erakustaldi handia eman zioten.

[[John Tyler]] presidentearekin bildu zen, eta bere hitzaldiarekin harrituta, esklabutzaren aldeko [[John C. Calhoun|John C. Calhounekin]]ekin eztabaidatzeko proposatu zion.<ref>Bacon, Margaret Hope (1980). Valiant Friend: the life of Lucretia Mott. New York: Walker and Company.</ref>

=== Seneca Fallseko BatzarraKonbentzioa ===

[[Elizabeth Cady Stanton|Elizabeth Cady Stantonekin]]ekin batera, Mott Londresen 1840an egin zen nazioarteko biltzar abolizionistaren garaian emakumeen marjinazioaren aurka protesta egin zuen emakumeetako bat izan zen, bilera honen ostean, bi buruzagien arteko lankidetza estua garatuko da batzar bat ospatzeko eta emakumeen eskubideen defentsarako elkartea sortzeko.

Urte batzuk igarotzen dira eta 1848ko uztailaren 19an, Stanton-ek eta Mott-ek, beste batzuekin batera, emakumeen eskubideen inguruko batzarra antolatu zuten Seneca Falls-en, [[New York|New Yorken]]en . [[Seneca FallsFallseko hitzarmenakonbentzioa|Seneca Fallseko BatzarraKonbentzioa]] Estatu Batuetako emakumeen lehen bilera publikoa izan zen, bilera Seneca Falls-eko kapera metodistan egin zen. Gizonak lehen saiora joatekoak ez ziren arren, bertaratu ziren gizonak ez zituzten kanporatu.

Stanton emakumearen eskubideen aldeko borrokaren sortzailetzat jotzen da, hala ere, lan bateratua eta Mott-en tutoretza funtsezkoak izan ziren batzarrak arrakasta izan zezan. Mott-en arreba, [[Martha Coffin Wright]] ere antolakuntzan parte hartu zuen eta [[Seneca Falls sentimenduen adierazpena|Seneca Fallseko sentimenduen adierazpenarenAdierazpena]] sinatzaileetako bat da, emakumeen eskubideen aldeko aldarria, [[Ameriketako Estatu Batuetako Independentzia Aldarrikapena|Estatu Batuetako Independentzia Deklarazioan]] oinarrituta eta onartu ondoren liburuxka gisa banatu zena

* {{Cite webErreferentzia|url=http://www.anb.org/articles/15/15-00494.html|authoregilea=Unger, Nancy C.|accessdate=4 de febrero de 2008|titleizenburua=Mott, Lucretia Coffin|publisherargitaletxea=American National Biography Online}}

== kanpoIkus, estekakgainera ==

* {{en}} [https://web.archive.org/web/20110324035804/http://antislavery.eserver.org/religious/mottsermon A Sermon to Medical Students, 1849] From the Antislavery Literature Project

* {{en}} [https://web.archive.org/web/20071118131816/http://wc.rootsweb.com/cgi-bin/igm.cgi?op=DESC&db=glencoe&id=I16133 Relation to Benjamin Franklin]