Tadeusz Borowski

Tadeusz Borowski (Zhytomyr, Ukrainako Sobietar Errepublika Sozialista, 1922ko azaroaren 12a – Varsovia, 1951ko uztailaren 3a) poloniar kazetari eta idazlea izan zen.

Tadeusz Borowski
Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	Tadeusz Borowski
Jaiotza	Zhytomyr, 1922ko azaroaren 12a
Herrialdea	Poloniako Bigarren Errepublika
Heriotza	Varsovia, 1951ko uztailaren 3a (28 urte)
Hobiratze lekua	Powązki Military Cemetery (en)
Heriotza modua	suizidioa: asfixia
Familia
Ezkontidea(k)	Maria Borowska-Bayer (en)
Seme-alabak	ikusi Małgorzata Borowska (en)
Hezkuntza
Heziketa	Varsoviako Unibertsitatea : Polish studies (en)
Hizkuntzak	poloniera
Jarduerak
Jarduerak	kazetaria, poeta, idazlea, kritikaria eta iritzi-kazetaria
Lan nabarmenak	ikusi This Way for the Gas, Ladies and Gentlemen (en) Kamienny świat (en)
Jasotako sariak	ikusi Commander of the Order of Polonia Restituta
Sinesmenak eta ideologia
Alderdi politikoa	Poloniako Langileen Alderdi Batua

Poloniar familia batean jaio zen, Sobietar Ukrainan. Aita eta ama gulagera deportatu zituzten. Stalingo Purga Handian zehar Poloniara atzerriratu zituzten preso komunisten truke eta Varsovian kokatu ziren.

Nazien okupazioan, poloniarrei unibertsitateko hezkuntza debekatu zitzaien. Borowskik literatura poloniarreko ikasketa klandestinoak egin zituen Varsoviako Unibertsitatean. Poema bildumak ere legez kanpo argitaratzen hasi zen.

Alemaniarrek 1943ko otsailean atxilotu zuten, Maria Rundo neska-laguna atxilotu ondoren, eta bi hilabete geroago Auschwitzeko kontzentrazio-esparrura bidali zuten. Esklabo lana egitera behartua, pneumonia hartu zuen. 1944an Dachaura eraman zuten eta estatubatuarrek 1945eko maiatzaren 1ean askatu zuten.

Parisen denbora bat igaro eta Poloniara itzuli zen 1946ko maiatzean. Han bere neskalagunarekin elkartu zen eta abenduan ezkondu ziren. Poesiatik prosara aldatu eta Auschwitzeko bizitzari buruzko istorioak idatzi zituen, eta eguneroko izuak besteekiko axolagabetasuna eta heroismorik eza. Poloniako agintariek nihilista, ezmorala eta dekadentea izatea leporatu zioten.

Uste zuen komunismoa zela indar bakarra beste Auschwitz bat saihesteko eta liburuxka politikoak idatzi zituen. Gobernu komunistak lagun bati egin zizkion torturen ondoren, erregimen sozialistarekiko desengainua hartu zuen. 1951n bere buruaz beste egin zuen berogailu batetik gasa arnastuta, alaba jaio eta gutxira.

Lan hautatuak

• Proszę państwa do gazu
• Byliśmy w Oświęcimiu
• Niedyskrecje pocztowe: korespondencja Tadeusza Borowskiego
• Tadeusz Borowski: Selected Poems, Kalifornia, 1990.
• Here in Our Auschwitz and Other Stories (Yale University Press, 2021). Madeline G. Levine itzultzailea.

Kanpo estekak

• Datuak: Q100005
• Multimedia: Tadeusz Borowski (writer) / Q100005