Edukira joan

Donostiako geltokia: berrikuspenen arteko aldeak

Wikipedia, Entziklopedia askea
Nabigazio historia interaktiboa
← Aurreko ezberdintasuna
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
IkusizkoaWikitestua
Enekorga (eztabaida | ekarpenak)
50.560 edits
No edit summary
No edit summary
 
(10 erabiltzailek tartean egindako 38 berrikusketa ez dira erakusten)
1. lerroa: 1. lerroa:
{{Jatorrizko ikerketa}}
{{beste erabilpen batzuk|Iparreko geltokia}}
{{Erreferentzia falta}}
{{Koord|43.317756|-1.976917|display=title}}
{{Geltoki infotaula
{{Geltoki infotaula||fondokolore=#f0282d|kokapena=kokapenmapa|herrialdea=Gipuzkoa|udalerria=[[Donostia]]|linea1={{garraio|C1||DONOSTIA}}|azpititulua=[[Bartzelona]]tik {{garraio|MD|S}} trena geltokian|irudi=Renfe_MD_449-059_en_San_Sebastián.jpg|letrakolore=white|kodea=11511|hurrengoa1=[[Groseko geralekua|Gros]]|aurrekoa1=[[Loiolako geralekua|Loiola]]|izena=[[Fitxategi:Cercanias Logo Negativo.svg|20px|link=Donostiako Renfe Aldiriak]] <big>Donostia</big><br><small>Donostia–San Sebastián</small>|eragilea=[[Renfe Operadora]]|jabea=[[ADIF]]|bidaiariak=2 084 538 <small>(2013)</small><ref>{{erreferentzia|url=http://www.ferropedia.es/wiki/N%C3%BAmero_de_viajeros_de_Renfe_por_estaciones|egilea=Ferropedia|artikulua=Número de viajeros de Renfe por estaciones|hizkuntza=es|sartze-data=2014-01-10}}</ref>|trenbide=6|nasa=3|zerbitzuak={{garraio zerbitzu|igogailu}}{{garraio zerbitzu|txarteldegi}}{{garraio zerbitzu|komun}}{{garraio zerbitzu|kafetegi}}{{garraio zerbitzu|jatetxe}}{{garraio zerbitzu|alokairu}}{{garraio zerbitzu|postetxe}}{{garraio zerbitzu|telefono}}|irekiera=[[1864]]ko [[abuztuaren 15]]|distantziaertaina={{garraio linea|white|#956fff|25|'''Irun '''↔''' Miranda Ebro'''}}| nongo aldirikoak = Donostiako Renfe Aldiriak|gunea=<span style="color:white; background:red; padding:1px">''' 1. gunea '''</span>| irisgarria = {{Garraio|GELTOKI IRISGARRI}}| aldirikoak = {{garraio|C1||DONOSTIA}} '''Irun '''↔''' Brinkola'''| helbidea = [[Frantzia pasealekua (Donostia)|Frantzia pasealekua]], 22; 20012| donostibus = {{garraio linea|white|#21bbef|17|Gros - Amara - Miramon}} <br> {{garraio linea|white|#daab00|24|Altza - Gros - Antiguo - Intxaurrondo}} <br> {{garraio linea|white|#004d86|37|Rodil - Zorroaga}}| bestelakoak = {{Garraio|TAXI|M}} Taxi <br> {{Garraio|BIZIKLETA|M}} [[dBizi]]|lurraldebus=[[Donostiako autobus geltokia]]|distantzialuzea={{garraio|ALVIA}}}}
|letrakolore=white
{{Donostiako Aldiriak C-1}}
|fondokolore=#006F3B
|kokapena=kokapenmapa
|irudi=RENFE San Sebastian station 2.JPG
|azpititulua=Geltokiko ikuspegia
|izena=Donostia
|aurrekoa1=[[Loiolako geralekua|Loiola]]
|linea1={{garraio|RENFE ALDIRIAK||DONOSTIA}}{{garraio|C1||DONOSTIA}}
|hurrengoa1=[[Groseko geralekua|Gros]]
|kodea=
|zerbitzuak={{garraio zerbitzu|igogailu}}{{garraio zerbitzu|txarteldegi}}{{garraio zerbitzu|komun}}{{garraio zerbitzu|kafetegi}}{{garraio zerbitzu|jatetxe}}{{garraio zerbitzu|alokairu}}{{garraio zerbitzu|postetxe}}{{garraio zerbitzu|telefono}}
|herrialdea=Gipuzkoa
|udalerria=[[Donostia]]
|helbidea=[[Frantzia pasealekua (Donostia)|Frantzia pasealekua]], 22; 20012
|irekiera=[[1864]]ko [[abuztuaren 15]]a
|eragilea=[[Renfe Operadora]]
|jabea=[[Administrador de Infraestructuras Ferroviarias|Trenbide Azpiegituren Administratzailea]]
|nasa=3
|trenbide=6
|aldageltokia={{Garraio|TREN}}{{Garraio|BUS}}
|irisgarria={{Garraio|GELTOKI IRISGARRI}}
|bidaiariak=


|aldirikoak={{garraio|C1|M|DONOSTIA}} '''Irun '''↔''' Brinkola'''
'''Donostia''' ('''San Sebastián''', gaztelaniaz, '''Donostia–San Sebastián''', '''San Sebastián–Donostia''' ''edo'' '''Donostia/San Sebastián''', ofizialik, '''Atotxa''', '''Ipar''' edo '''Norte''', batzuetan) [[Gipuzkoa|Gipuzkoako]] [[Donostia|izan berez hiriburuko]] udalerriko geltokia da, [[Euskal Herria]]n dagoena. [[Donostiako Renfe Aldiriak]] sarearen {{garraio|C1||DONOSTIA}}linearen trenak zerbitzu da eta[[Renfe Operadora|Renfe Operadorako]] distantzia Ertain eta Luzeko zerbitzuak ditu.
|donostibus={{bus|DBUS17}} '''Gros '''↔''' Miramon'''<br>{{bus|DBUS24}} '''Altza '''↔''' Intxaurrondo'''<br>{{bus|DBUS37}} '''Rodil '''↔''' Zorroaga'''
|distantziaertaina={{garraio|MD}} '''Irun '''↔''' Miranda Ebro'''|hasiera1=Brinkolako geltokia|amaiera1=Irungo geltokia}}
{{Donostiako Aldiriak C-1}}
'''Donostiako geltokia''' [[Gipuzkoa]]ko hiriburuan dagoen [[tren geltoki]]a da. [[1864]]ko [[abuztuaren 15]]an ireki zen eta gaur egun [[ADIF]] enpresaren jabetzarena da. [[2023]]ko apiril amaieran, Eusko Trenbide Sareak ordu arteko geltoki historiko babestua eraitsarazi egin zuen [[Euskal Y-a|Abiadura Handiko Trenerako linearako]] birmoldatze-lanetan.<ref>https://irutxulo.hitza.eus/2023/05/12/norteko-geltokia-zer-zen-eta-zer-den/</ref><ref>{{Erreferentzia|izena=TAI GABE DIGITALA|abizena=SL|izenburua=Eusko Trenbide Sarea incumple su palabra con el total derribo de la estación de Donostia|hizkuntza=es|data=2023-05-03|url=https://www.naiz.eus/eu/info/noticia/20230503/eusko-trenbide-sarea-incumple-su-palabra-con-el-total-derribo-de-la-estacion-de-donostia|aldizkaria=naiz:|sartze-data=2023-06-22}}</ref>


== Izenak ==
== Izenak ==
10. lerroa: 35. lerroa:


=== ''Norte'' edo ''Ipar'' ===
=== ''Norte'' edo ''Ipar'' ===
''Norteko geltokia, Ipar geltokia'' edo ''Iparraldeko geltokia'' izena [[Norteko Konpainia|Ferrocarriles del Norte trenbide-konpainiatik]] dator. Bera izan zen trenbidea [[Gipuzkoa|Gipuzkoara]] ekartzeaz arduratu zena, baita [[Madril-Hendaia burdinbidea|Madril—Hendaia burdinbidearen]] operadorea ere trenbidearen nazionalizazioraino, non [[Red Nacional de los Ferrocarriles Españoles|RENFEk]] hartu zuen ardura hori. Denbora luzez hainbat konpainia batera zeudenez, [[Donostia|Donostian]] ''Norteko geltokia'', ''Ferrocarriles Vascongados geltokia'' eta abar zeuden. Horregatik, eta beste hiri askotan bezala, geltoki honek ''Norteko geltokia'' izena irabazi zuen puntu kardinal bezala. Eta handik bere euskal bertsiora pasa zen, ''Iparraldeko geltokia'' edo ''Ipar geltokia''.
''Norteko geltokia, Ipar geltokia'' edo ''Iparraldeko geltokia'' izena [[Norteko Konpainia|Ferrocarriles del Norte trenbide-konpainiatik]] dator. Bera izan zen trenbidea [[Gipuzkoa]]ra ekartzeaz arduratu zena, baita [[Madril-Hendaia burdinbidea|Madril—Hendaia burdinbidearen]] operadorea ere trenbidearen nazionalizazioraino, non [[Red Nacional de los Ferrocarriles Españoles|RENFEk]] hartu zuen ardura hori. Denbora luzez hainbat konpainia batera zeudenez, [[Donostia]]n ''Norteko geltokia'', ''Ferrocarriles Vascongados geltokia'' eta abar zeuden. Horregatik, eta beste hiri askotan bezala, geltoki honek ''Norteko geltokia'' izena irabazi zuen puntu kardinal bezala. Eta handik bere euskal bertsiora pasa zen, ''Iparraldeko geltokia'' edo ''Ipar geltokia''.


=== ''Atotxa'' ===
=== ''Atotxa'' ===
''Atotxako geltokia'' izena aurrekoaren nahiko antzekoa da. [[Donostia|Donostian]] hainbat geltoki zeudenez, horietako batzuk izen berekoak, ''Donostia'', geltoki horrek [[Atochako geltokia|Madril-Atocha geltokiaren]] izena (''Atocha'', besterik gabe) hartu zuen, geltoki horretatik abiatzen ziren trenen helmuga. Denborarekin, euskaldundu egin zen ''Atotxa''.
''Atotxako geltokia'' izena aurrekoaren nahiko antzekoa da. [[Donostia]]n hainbat geltoki zeudenez, horietako batzuk izen berekoak, ''Donostia'', geltoki horrek [[Atochako geltokia|Madril-Atocha geltokiaren]] izena (''Atocha'', besterik gabe) hartu zuen, geltoki horretatik abiatzen ziren trenen helmuga. Denborarekin, euskaldundu egin zen ''Atotxa''.


=== ''Donostia'' edo ''San Sebastián'' ===
=== ''Donostia'' edo ''San Sebastián'' ===
Trenbide guztiak berrantolatu ondoren, eta aginte berarekin, ''Donostia'' izeneko geltoki guztiak birritan bildu ziren: [[Amara-Donostia geltokia|Amara-Donostia]], zabalera laburreko trenentzat, eta hau, zabalera luzeko trenentzat. Horregatik, jada geltoki nagusi bakarra zegoen [[Donostia|Donostian]], eta logikoena bere izena eramatea zen, bai [[Gaztelania|gaztelaniazko]] bertsioan (''San Sebastián''), bai [[Euskara|euskal]] bertsioan (''Donostia'').
Trenbide guztiak berrantolatu ondoren, eta aginte berarekin, ''Donostia'' izeneko geltoki guztiak birritan bildu ziren: [[Amara-Donostia geltokia|Amara-Donostia]], zabalera laburreko trenentzat, eta hau, zabalera luzeko trenentzat. Horregatik, jada geltoki nagusi bakarra zegoen [[Donostia]]n, eta logikoena bere izena eramatea zen, bai [[gaztelania]]zko bertsioan (''San Sebastián''), bai [[Euskara|euskal]] bertsioan (''Donostia'').


==== ADIFen bertsioa ====
==== ADIFen bertsioa ====
[[Administrador de Infraestructuras Ferroviarias|ADIF]] -ek, geltokia mantentzeko eta trenen ordutegiak antolatzeko arduraduna den aldetik, inskripzioak eta errotuluak ere jartzen ditu geltokietan. Horregatik, geltokiaren izen ofiziala ''San Sebastián–Donostia'' dela uste du, nahiz eta errotuluetan ''Donostia–San Sebastián'' jartzen duen.<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Adif - Información de la estación - San Sebastián - Donostia|url=http://www.adif.es/es_ES/infraestructuras/estaciones/11511/informacion_000031.shtml|aldizkaria=www.adif.es|sartze-data=2020-05-01}}</ref>
[[Administrador de Infraestructuras Ferroviarias|ADIFef]], geltokia mantentzeko eta trenen ordutegiak antolatzeko arduraduna den aldetik, inskripzioak eta errotuluak ere jartzen ditu geltokietan. Horregatik, geltokiaren izen ofiziala ''San Sebastián–Donostia'' dela uste du, nahiz eta errotuluetan ''Donostia–San Sebastián'' jartzen duen.<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Adif - Información de la estación - San Sebastián - Donostia|url=http://www.adif.es/es_ES/infraestructuras/estaciones/11511/informacion_000031.shtml|aldizkaria=www.adif.es|sartze-data=2020-05-01}}</ref>


==== RENFEren bertsioa ====
==== RENFEren bertsioa ====
[[Renfe Operadora|Renfe Operadorak]], trenen ustiapenaren arduraduna den aldetik, [[Alvia]] zein [[Donostiako Renfe Aldiriak|aldirikoak]], izenak jartzen ditu lineen mapetan eta trenen barruan. Horregatik, geltokiaren izen ofiziala ''Donostia/San Sebastián'' dela uste du.<ref name=":0" />
[[Renfe Operadora]]k, trenen ustiapenaren arduraduna den aldetik, [[Alvia]] zein [[Donostiako Renfe Aldiriak|aldirikoak]], izenak jartzen ditu lineen mapetan eta trenen barruan. Horregatik, geltokiaren izen ofiziala ''Donostia/San Sebastián'' dela uste du.


==== Udalaren bertsioa ====
==== Udalaren bertsioa ====
[[Donostiako Udala|Donostiako Udalak]], besteak beste, hiriko bide-seinaleen eta mapen arduraduna den aldetik, mapa horietan eta seinaleetan jartzen ditu izenak. Horregatik, geltokiaren izen ofiziala ''Atotxa'' dela uste du.<ref name=":1">http://www.donostia.org/home.nsf/0/06E19538B28EF07DC12573D30027BBA0?OpenDocument&idioma=eus</ref>
[[Donostiako Udala]]k, besteak beste, hiriko bide-seinaleen eta mapen arduraduna den aldetik, mapa horietan eta seinaleetan jartzen ditu izenak. Horregatik, geltokiaren izen ofiziala ''Atotxa'' dela uste du.


==== Bertsio ofiziala ====
==== Bertsio ofiziala ====
31. lerroa: 56. lerroa:


== Egoera ==
== Egoera ==
Geltokia [[Madril-Hendaia burdinbidea|Madril—Hendaia burdinbidearen]] 522,56 kilometro-puntuan dago, 4,60 metroko altueran, [[Loiolako geralekua|Loiola]] eta [[Groseko geralekua|Gros]] geltokien artean. Tartea bide bikoitzekoa da eta elektrifikatuta dago.<ref>{{Erreferentzia|izenburua=San Sebastián (Est.) :: © EuroFerroviarios ® :: El Punto de Encuentro de los Trabajadores Ferroviarios|url=http://www.euroferroviarios.net/index.php?name=Reviews&req=showcontent&id=8290|aldizkaria=www.euroferroviarios.net|sartze-data=2020-05-01}}</ref>
Geltokia [[Madril-Hendaia burdinbidea|Madril—Hendaia burdinbidearen]] 622,56 kilometro-puntuan dago, 4,60 metroko altueran, [[Loiolako geralekua|Loiola]] eta [[Groseko geralekua|Gros]] geltokien artean. Tartea bide bikoitzekoa da eta elektrifikatuta dago.<ref>{{Erreferentzia|izenburua=San Sebastián (Est.) :: © EuroFerroviarios ® :: El Punto de Encuentro de los Trabajadores Ferroviarios|url=http://www.euroferroviarios.net/index.php?name=Reviews&req=showcontent&id=8290|aldizkaria=www.euroferroviarios.net|sartze-data=2020-05-01}}</ref>


== Sarbideak ==
== Sarbideak ==
42. lerroa: 67. lerroa:


== Historia ==
== Historia ==
[[Fitxategi:Anden de la estación del Norte (1 de 1) - Fondo Car-Kutxa Fototeka.jpg|thumb|Geltokiko nasa [[1920|1920ean]]|261x261px]]
[[Fitxategi:Anden de la estación del Norte (1 de 1) - Fondo Car-Kutxa Fototeka.jpg|thumb|Geltokiko nasa [[1920]]ean|261x261px]]
[[Fitxategi:Fachada principal estación San Sebastián.jpg|thumb|Fatxada nagusia|256x256px]]
[[Fitxategi:Fachada principal estación San Sebastián.jpg|thumb|Fatxada nagusia|256x256px]]
[[1858|1858ko]] [[Ekainaren 22|ekainaren 22an]], [[Norteko Konpainia|Iparraldeko Trenbidea]] eraikitzeko lanak hasi ziren. Goiz hartan lantegiak itxi egin ziren eta kanpai hotsa izan zen. Donostiako Udalbatza ekitaldian izan zen, eta aurretik, zaletuen, danbolinen, klarineroen eta mazeroen musika izan zuten. Glaziarrera iritsi ziren, ibaira jaisten zen aldapan zabalgunera, gabarretan ontziratu eta [[Urumea|Urumea ibaia]] zeharkatu zuten. [[Santa Katalina zubia]] bandera ezberdinez apaindua zegoen, eta hiriko eta inguruko herrietako biztanleak, batzuk ontziratuak, beste batzuk ertzetatik, eta besteak hurbileko muinoetan behera, koadrorik ikusgarriena osatzera zetozen, musikaren oihartzunek interesgarriago egiten zituztenak. Ekitaldian hitzaldiak eta bedeinkapenak izan ziren, eta hirurehun gaztek osatutako koru batek abesten zuen une horretarako prestatutako ereserkia.
[[1858]]ko [[ekainaren 22]]an, [[Norteko Konpainia|Iparraldeko Trenbidea]] eraikitzeko lanak hasi ziren. Goiz hartan lantegiak itxi egin ziren eta kanpai hotsa izan zen. Donostiako Udalbatza ekitaldian izan zen, eta aurretik, zaletuen, danbolinen, klarineroen eta mazeroen musika izan zuten. Glaziarrera iritsi ziren, ibaira jaisten zen aldapan zabalgunera, gabarretan ontziratu eta [[Urumea|Urumea ibaia]] zeharkatu zuten. [[Santa Katalina zubia]] bandera ezberdinez apaindua zegoen, eta hiriko eta inguruko herrietako biztanleak, batzuk ontziratuak, beste batzuk ertzetatik, eta besteak hurbileko muinoetan behera, koadrorik ikusgarriena osatzera zetozen, musikaren oihartzunek interesgarriago egiten zituztenak. Ekitaldian hitzaldiak eta bedeinkapenak izan ziren, eta hirurehun gaztek osatutako koru batek abesten zuen une horretarako prestatutako ereserkia.


Gabarren itzulera animazio handikoa izan zen eta hainbat ekitaldi ofizialekin jarraitu zuen eguna. Arratsaldeko zazpietatik [[Konstituzio plaza (Donostia)|Konstituzio plazara]] joaten zen jendea, argiztapena piztuz. Plazaren erdian oholtza bat zegoen, banderatxodun pabiloien formako edalontziekin argiztatua. Zaletuen musikak, danbolina tartekatuz, behin eta berriz abestu zuen horretarako konposatutako ereserkia, eta dantza eta alaitasuna izan ziren nagusi. Jaia [[1858|1858ko]] [[Ekainaren 22|ekainaren 22ko]] gaueko hamabietan amaitu zen, zezensuzkoarekin.<ref>Olaizola, Juanjo. Lopez, Jose (argazkiak) (1995), 18-19. or.</ref>
Gabarren itzulera animazio handikoa izan zen eta hainbat ekitaldi ofizialekin jarraitu zuen eguna. Arratsaldeko zazpietatik [[Konstituzio plaza (Donostia)|Konstituzio plazara]] joaten zen jendea, argiztapena piztuz. Plazaren erdian oholtza bat zegoen, banderatxodun pabiloien formako edalontziekin argiztatua. Zaletuen musikak, danbolina tartekatuz, behin eta berriz abestu zuen horretarako konposatutako ereserkia, eta dantza eta alaitasuna izan ziren nagusi. Jaia [[1858]]ko [[ekainaren 22]]ko gaueko hamabietan amaitu zen, zezensuzkoarekin.<ref>Olaizola, Juanjo. Lopez, Jose (argazkiak) (1995), 18-19. or.</ref>


[[Norteko Konpainia|Norteko Trenbidearen]] geltokia, [[C. A. Letourneur]] ingeniariak egina, [[1864|1864ko]] [[Abuztuaren 15|abuztuaren 15ean]] inauguratu zen. Hartara, [[Frantzia]] zein [[Italia|Italiarekiko]] konexio zuzena ekarri zuen. Hasiera batean, geltokia behin-behinekoa zen; hiriko zabalgunea mugatzen zuen [[Urumea|Urumea ibaiaren]] beste ertzean eraikia eta bakartua. Beranduago (1905), ordea, zubi bat kokatu zen geltokiaren sarrera monumentalarekin lerrokatuta: Maria Cristinaren zubia. Geltokiaren aldamenean, gerora Atotxako dorrea eraikiko zuten orubean, [[Herederos de Ramón Mújica|Herederos de Ramón Múgica]] enpresa finkatu zen XIX. mende-amaieran eta, geltokia aldamenean zuenez, tren-fabrikazioan hasi zen, zurezko bagoiak egiten batez ere.<ref>Olaizola, Juanjo. Lopez, Jose (argazkiak) (1995), 56-57. or.</ref>
[[Norteko Konpainia|Norteko Trenbidearen]] geltokia, [[C. A. Letourneur]] ingeniariak egina, [[1864]]ko [[abuztuaren 15]]ean inauguratu zen. Hasiera batean, geltokia behin-behinekoa zen; hiriko zabalgunea mugatzen zuen [[Urumea|Urumea ibaiaren]] eskuinaldean zegoen. Beranduago, ordea (1905), zubi bat kokatu zen geltokiaren sarrera monumentalera lerrokatuta: Maria Cristinaren zubia. Geltokiaren aldamenean, gerora Atotxako dorrea eraikiko zuten orubean, [[Herederos de Ramón Mújica|Herederos de Ramón Múgica]] enpresa finkatu zen XIX. mende-amaieran eta, geltokia aldamenean zuenez, tren-fabrikazioan hasi zen, zurezko bagoiak egiten batez ere.<ref>Olaizola, Juanjo. Lopez, Jose (argazkiak) (1995), 56-57. or.</ref>


Geltokiko lehen urratsen artean, aipatzekoa da Donostiako Iparraldeko Geltokitik egin zuela ihes Isabel II.a erreginak Frantziako erbestera 1868an, La Gloriosa iraultzaren ondoren.
Geltokiko lehen urratsen artean, aipatzekoa da Donostiako Iparraldeko Geltokitik egin zuela ihes Isabel II.a erreginak Frantziako erbestera 1868an, La Gloriosa iraultzaren ondoren.


[[1881|1881ean]], [[Biarez]] frantziarrak egindako lehen eraberritzea gertatu zen, alboen handitzearekin, bi pabiloi berri eraikitzearekin eta trenbideak estaltzen dituen markesina metalikoaren instalazioarekin. Markesina hau [[Gustave Eiffel|Gustave Eiffelen]] tailerretan egin zen, [[Eiffel dorrea]] eraiki zuen ingeniari bera.<ref name=":1" />
[[1881]]ean, [[Biarez]] frantziarrak egindako lehen eraberritzea gertatu zen, alboen handitzearekin, bi pabiloi berri eraikitzearekin eta trenbideak estaltzen dituen markesina metalikoaren instalazioarekin. Markesina hau [[Gustave Eiffel]]en tailerretan egin zen, [[Eiffel dorrea]] eraiki zuen ingeniari bera.


[[1868|1868an]], urtaro hau ospetsu egin zen, [[Elisabet II.a Borboikoa (Espainia)|Elisabet II.a Borboikoa]] erreginaren ihesaldiaren abiapuntua izan zelako.
[[1868]]an, urtaro hau ospetsu egin zen, [[Elisabet II.a Borboikoa (Espainia)|Elisabet II.a Borboikoa]] erreginaren ihesaldiaren abiapuntua izan zelako.


[[1905|1905ean]] obra berriak egin ziren: pasabide goratuak, bere bost arkuekin eta erloju bikain batekin, Maria Kristinako zubi berria [[Donostiako zezen-plaza|Atotxako zezen plazarekin]] komunikatuko zuena.
[[1905]]ean obra berriak egin ziren: pasabide goratuak, bere bost arkuekin eta erloju bikain batekin, Maria Kristinako zubi berria [[Donostiako zezen-plaza|Atotxako zezen plazarekin]] komunikatuko zuena.


[[1941|1941ean]], [[Norteko Konpainia|Norteko konpainiaren]] burdinbideak nazionalizazioarekin, [[Norteko Konpainia|Norte]] desagertu egin zen eta [[Red Nacional de los Ferrocarriles Españoles|RENFEren]] parte izatera pasa zen. Azken honek kudeatu zuen barrutia [[Administrador de Infraestructuras Ferroviarias|ADIF]] sortu zen arte, [[2004]]. urtearen amaieran.
[[1941]]ean, [[Norteko Konpainia|Norteko konpainiaren]] burdinbideak nazionalizazioarekin, [[Norteko Konpainia|Norte]] desagertu egin zen eta [[Red Nacional de los Ferrocarriles Españoles|RENFEren]] parte izatera pasa zen. Azken honek kudeatu zuen barrutia [[Administrador de Infraestructuras Ferroviarias|ADIF]] sortu zen arte, [[2004]]. urtearen amaieran.


[[2016|2016an]], [[Donostiako autobus geltokia|Donostiako autobus geltoki berria]] inauguratu zen haren ondoan, Pio XII.aren behin-behineko geltoki zaharraren ordez.
[[2016]]an, [[Donostiako autobus geltokia|Donostiako autobus geltoki berria]] inauguratu zen haren ondoan, Pio XII.aren behin-behineko geltoki zaharraren ordez.

[[2023]]an, emandako hitz janez, Eusko Trenbide Sareak ordu arteko geltoki klasikoa erabat eraitsarazi zuen [[Euskal Y-a|Abiadura Handiko Trenerako]] linearako birmoldatze-lanetan.<ref>{{Erreferentzia|izena=TAI GABE DIGITALA|abizena=SL|izenburua=Eusko Trenbide Sarea incumple su palabra con el total derribo de la estación de Donostia|hizkuntza=es|data=2023-05-03|url=https://www.naiz.eus/eu/info/noticia/20230503/eusko-trenbide-sarea-incumple-su-palabra-con-el-total-derribo-de-la-estacion-de-donostia|aldizkaria=naiz:|sartze-data=2023-05-03}}</ref> [[Áncora elkartea]]k oso gogor kritikatu zuen txikizioa.<ref>https://www.diariovasco.com/san-sebastian/historica-estacion-reducida-cascotes-tren-donostia-20230428184751-nt.html</ref>


== Zerbitzuak ==
== Zerbitzuak ==
=== Distantzia luzea ===
{| align="center"
|
{|
|{{trenbide zerbitzu
{| align="center"
|enpresa=RENFE
|+{{garraio|RENFE|XL}}{{garraio|LD|XL}}<ref>https://www.renfe.com/viajeros/larga_distancia/productos/index.html</ref><ref>https://www.renfe.com/viajeros/larga_distancia/productos/alvia.html</ref>
|linea1 = MADRIL-IRUN
! bgcolor="#800080" |{{color|white|Jatorria}}
|linea2 = BARTZELONA-IRUN
! bgcolor="#800080" |{{color|white|Aurrekoa}}
}}
! bgcolor="#800080" |{{color|white|Linea}}
! bgcolor="#800080" |{{color|white|Hurrengoa}}
! bgcolor="#800080" |{{color|white|Norakoa}}
|- align="center"
| align="center" |'''[[Madrid-Chamartín geltokia|Madrid–Chamartín]]'''
| align="center" |[[Altsasuko geltokia|Altsasu]]
| align="center" |{{garraio|ALVIA|XL}}
| colspan="2" align="center" |[[Irungo geltokia|'''Irun''']]
|- bgcolor="#efefef" align="center"
| align="center" |'''[[Bartzelona-Sants geltokia|Bartzelona–Sants]]'''
| align="center" |[[Altsasuko geltokia|Altsasu]]
| align="center" |{{garraio|ALVIA|XL}}
| colspan="2" align="center" |[[Irungo geltokia|'''Irun''']]
|}
|-
|
{| align="center"
|+{{garraio|RENFE|XL}}{{garraio|MD|XL}}<ref>https://www.renfe.com/viajeros/mediadistancia/mapas_y_trayectos/mapa_norte.html</ref>
! bgcolor="#800080" |{{color|white|Jatorria}}
! bgcolor="#800080" |{{color|white|Aurrekoa}}
! bgcolor="#800080" |{{color|white|Linea}}
! bgcolor="#800080" |{{color|white|Hurrengoa}}
! bgcolor="#800080" |{{color|white|Norakoa}}
|- align="center" bgcolor="#efefef"
| align="center" |'''[[Miranda Ebroko geltokia|Miranda Ebro]]'''
| align="center" |[[Tolosako geltokia|Tolosa]]
| align="center" bgcolor="#956fff" |'''[[25. linea (Renfe Distantzia Ertaina)|<span style="color:white">25</span>]]'''
| align="center" |[[Pasaiako geltokia (Adif)|Pasaia]]
| align="center" |'''[[Irungo geltokia|Irun]]'''
|}
|-
|
{| align="center"
|+{{garraio|RENFE|XL}}{{garraio|RENFE ALDIRIAK|XL|DONOSTIA}}<ref name=":0">{{Erreferentzia|izenburua=Renfe - Plano de Cercanías San Sebastián|url=https://www.renfe.com/viajeros/cercanias/planos/sansebastian.html|aldizkaria=www.renfe.com|sartze-data=2020-05-01}}</ref>
! bgcolor="#f0282d" |{{color|white|Jatorria}}
! bgcolor="#f0282d" |{{color|white|Aurrekoa}}
! bgcolor="#f0282d" |{{color|white|Linea}}
! bgcolor="#f0282d" |{{color|white|Hurrengoa}}
! bgcolor="#f0282d" |{{color|white|Norakoa}}
|- align="center" bgcolor="#efefef"
| align="center" |[[Brinkolako geltokia|'''Brinkola''']]
| align="center" |[[Loiolako geralekua|Loiola]]
| align="center" |{{garraio|C1|XL|DONOSTIA}}
| align="center" |[[Groseko geralekua|Gros]]
| align="center" |'''[[Irungo geltokia|Irun]]'''
|}
|}

=== Distantzia ertaina ===
{|
|{{trenbide zerbitzu
|enpresa=RENFE
|linea1=25
}}
|}
|}

=== Aldiriko tren ===
{{trenbide zerbitzu
|enpresa=RENFE
|sarea=DONOSTIA
|linea1=DONOSTIA-C1
}}


== Etorkizuna ==
== Etorkizuna ==


=== [[Abiadura handiko tren|Abiadura Handiko Trena]] eta geltokiaren moldaketa ===
=== [[Abiadura handiko tren|Abiadura Handiko Trena]] eta geltokiaren moldaketa ===
[[Euskal Trenbide Sarea|Euskal Trenbide Sareak]] geltokia moldatuko du [[Euskal Y-a]] hartzeko. Hainbat lan egingo dira, besteak beste:<ref>{{Erreferentzia|abizena=Irekia|izenburua=Irekia - Argi berdea Donostiako abiadura handiko geltoki berriaren eraikuntza proiektuari|hizkuntza=eu|url=https://www.irekia.euskadi.eus/eu/news/45884-luz-verde-proyecto-constructivo-nueva-estacion-alta-velocidad-donostia|aldizkaria=www.irekia.euskadi.eus|sartze-data=2018-06-05}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izenburua=La estación del AVE tendrá tres andenes y funcionará con energías renovables|hizkuntza=es-ES|data=2009-09-26|url=https://www.diariovasco.com/20090926/san-sebastian/estacion-tendra-tres-andenes-20090926.html|aldizkaria=El Diario Vasco|sartze-data=2020-05-01}}</ref>
[[Euskal Trenbide Sarea]]k geltokia moldatuko du [[Euskal Y-a]] hartzeko. Hainbat lan egingo dira, besteak beste:<ref>{{Erreferentzia|abizena=Irekia|izenburua=Irekia - Argi berdea Donostiako abiadura handiko geltoki berriaren eraikuntza proiektuari|hizkuntza=eu|url=https://www.irekia.euskadi.eus/eu/news/45884-luz-verde-proyecto-constructivo-nueva-estacion-alta-velocidad-donostia|aldizkaria=www.irekia.euskadi.eus|sartze-data=2018-06-05}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izenburua=La estación del AVE tendrá tres andenes y funcionará con energías renovables|hizkuntza=es-ES|data=2009-09-26|url=https://www.diariovasco.com/20090926/san-sebastian/estacion-tendra-tres-andenes-20090926.html|aldizkaria=El Diario Vasco|sartze-data=2020-05-01}}</ref>


==== Eraikina handitu ====
==== Eraikina handitu ====
129. lerroa: 126. lerroa:


==== Estalitako plaza bat sortzea ====
==== Estalitako plaza bat sortzea ====
788 m<sup>2</sup>-ko azaleradun estalkiaren gainean plaza bat proiektatu da. Plazatik [[Tabakalera|Tabakalerara]] ere sartu ahal izango da. Horrela, hegoaldean gune estalia proiektatu da, pergola edo markesina modukoa, eraikinaren ikuspegi nagusian eraginik izango ez duena.
788 m<sup>2</sup>-ko azaleradun estalkiaren gainean plaza bat proiektatu da. Plazatik [[Tabakalera]]ra ere sartu ahal izango da. Horrela, hegoaldean gune estalia proiektatu da, pergola edo markesina modukoa, eraikinaren ikuspegi nagusian eraginik izango ez duena.


==== Azpialdeko igarobideak sortzea ====
==== Azpialdeko igarobideak sortzea ====
135. lerroa: 132. lerroa:


==== Konektibitatearen hobekuntza ====
==== Konektibitatearen hobekuntza ====
Garraioaren erabilera eta intermodalitatea sustatzeko helburuarekin, proposamenak, [[Tabakalera|Tabakalerako]] eraikineko instalazioen eta Egia aldean dagoen aldirietako nasaren arteko konexio zuzena planteatzen du. Proiektu berriari esker [[Donostiako autobus geltokia|Donostiako autobus-geltokira]] eta 400 ibilgailu jasotzeko ahalmena duten bi aparkaleku-oinetara heldu ahal izango da. Horrela, intermodalitatea hobetzea eta toki horretan bat egiten duten garraio-modu desberdinetako bidaiarien ibilbideak murriztea lortzen da.
Garraioaren erabilera eta intermodalitatea sustatzeko helburuarekin, proposamenak, [[Tabakalera]]ko eraikineko instalazioen eta Egia aldean dagoen aldirietako nasaren arteko konexio zuzena planteatzen du. Proiektu berriari esker [[Donostiako autobus geltokia|Donostiako autobus-geltokira]] eta 400 ibilgailu jasotzeko ahalmena duten bi aparkaleku-oinetara heldu ahal izango da. Horrela, intermodalitatea hobetzea eta toki horretan bat egiten duten garraio-modu desberdinetako bidaiarien ibilbideak murriztea lortzen da.


==== Nasak birbanatzea ====
==== Nasak birbanatzea ====
Nasei dagokienez, distantzia ertaineko [[25. linea (Renfe Distantzia Ertaina)|Renfe Distantzia Ertaineko 25. linearen]] trenak trenbide bat hartuko dute (zabalera luzea). [[Abiadura handiko tren|Abiadura handiko trenek]], hala nola [[Alta Velocidad Española|AVE]], [[Alvia]] edo [[Train à Grande Vitesse|TGV]] (zabalera normala), erdiko 3 nasak erabiliko dituzte. [[Aldiriko tren|Aldiriko trenek]] alboko bi trenbideak hartuko dituzte, zabalera luzekoak.
Nasei dagokienez, distantzia ertaineko [[25. linea (Renfe Distantzia Ertaina)|Renfe Distantzia Ertaineko 25. linearen]] trenak trenbide bat hartuko dute (zabalera luzea). [[Abiadura handiko tren]]ek, hala nola [[Alta Velocidad Española|AVE]], [[Alvia]] edo [[Train à Grande Vitesse|TGV]] (zabalera normala), erdiko 3 nasak erabiliko dituzte. [[Aldiriko tren]]ek alboko bi trenbideak hartuko dituzte, zabalera luzekoak.


== Erreferentziak ==
== Erreferentziak ==
{{Erreferentzia zerrenda}}
{{Erreferentzia zerrenda}}
== Ikus, gainera ==


== Ikus, gainera ==
* [[Madril-Hendaia burdinbidea|Madril—Hendaia burdinbidea]]
*[[Donostiako Renfe Aldiriak]]


* [[Administrador de Infraestructuras Ferroviarias]]
== Kanpoko estetak ==
* [[Renfe Operadora]]


== Kanpo estekak ==
*[https://www.renfe.com/viajeros/cercanias/sansebastian/index.html Donostiako Renfe Aldiriak sarearen web gunea]
* [https://irutxulo.hitza.eus/2023/05/12/norteko-geltokia-zer-zen-eta-zer-den/ Sara Ibarguren: "Norteko geltokia, zer zen eta zer den", ''Hirutxuloko Hitza'', 2357.zk., 2023/05/12.]
* [https://www.renfe.com/viajeros/mediadistancia/mapas_y_trayectos/Euskadi.html Media Distancia - Euskadi web gunea]
* {{es}}:[https://www.naiz.eus/eu/info/noticia/20230503/eusko-trenbide-sarea-incumple-su-palabra-con-el-total-derribo-de-la-estacion-de-donostia] Geltokia eraistea naiz.eus webgunean.
{{autoritate kontrola}}
* [https://web.archive.org/web/20210603080109/http://www.adif.es/eu_ES/index.shtml ADIF enpresako web gunea]
* [https://www.renfe.com/EU/viajeros/index.html RENFE enpresako web gunea]


{{Madril-Hendaia burdinbidea}}
{{autoritate kontrola}}{{Gipuzkoako garraio aurkibidea}}{{Euskal Herriko hiriburuetako tren geltokiak}}{{Madril-Hendaia burdinbidea}}
{{line egoera
|hasiera=[[Chamartingo Clara Campoamor geltokia|Madril–Chamartin]]
|aurrekoa=[[Loiolako geralekua|Loiola]]
|geltokia=Donostia
|hurrengoa=[[Groseko geralekua|Gros]]
|amaiera=[[Hendaiako geltokia|Hendaia]]
}}


[[Kategoria:Madril-Hendaia burdinbidea]]
[[Kategoria:Madril-Hendaia burdinbidea]]
[[Kategoria:Donostiako eraikinak]]
[[Kategoria:Donostiako eraikinak]]
[[Kategoria:Gipuzkoako tren geltokiak]]
[[Kategoria:Gipuzkoako tren geltokiak]]
[[Kategoria:Euskal Herriko tren geltokiak]]
[[Kategoria:Donostiako Renfe Aldiriak]]

Hauxe da oraingo bertsioa, 17:21, 5 azaroa 2023 data duena

 Artikulu honetan jatorrizko ikerketa egon liteke.
Mesedez, txerta itzazu eduki horri buruzko erreferentziak, eta ager itzazu zeure iritziak eztabaida orrian.
Artikulu honek erreferentziak behar ditu.
Hemen erreferentzia egiaztagarriak gehituz lagun dezakezu.
Donostia
Hurrengo trenak
Geltokiko ikuspegia
Map
Lineak
« Loiola ◄    ► Gros »
Kokapena
HelbideaFrantzia pasealekua, 22; 20012
UdalerriaDonostia,  Gipuzkoa
Geltokiaren datuak
Kodea11511
Irekiera1864ko abuztuaren 15a
IrisgarriaGeltoki irisgarria 
Zerbitzuak Pertsonaldun txarteldegia    Kotxe alokairua   
AldageltokiaTrena Autobusa 
Nasak3
Trenbideak6
JabeaTrenbide Azpiegituren Administratzailea
EragileaRenfe Operadora
Garraio zerbitzuak
Distantzia ertaina  Irun ↔ Miranda Ebro
Renfe Aldiriak  Irun ↔ Brinkola
d·bus17  Gros ↔ Miramon
24  Altza ↔ Intxaurrondo
37  Rodil ↔ Zorroaga

Donostiako geltokia Gipuzkoako hiriburuan dagoen tren geltokia da. 1864ko abuztuaren 15an ireki zen eta gaur egun ADIF enpresaren jabetzarena da. 2023ko apiril amaieran, Eusko Trenbide Sareak ordu arteko geltoki historiko babestua eraitsarazi egin zuen Abiadura Handiko Trenerako linearako birmoldatze-lanetan.[1][2]

Izenak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Geltokiak izen asko eta era askotakoak jasotzen ditu.

Norte edo Ipar

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Norteko geltokia, Ipar geltokia edo Iparraldeko geltokia izena Ferrocarriles del Norte trenbide-konpainiatik dator. Bera izan zen trenbidea Gipuzkoara ekartzeaz arduratu zena, baita Madril—Hendaia burdinbidearen operadorea ere trenbidearen nazionalizazioraino, non RENFEk hartu zuen ardura hori. Denbora luzez hainbat konpainia batera zeudenez, Donostian Norteko geltokia, Ferrocarriles Vascongados geltokia eta abar zeuden. Horregatik, eta beste hiri askotan bezala, geltoki honek Norteko geltokia izena irabazi zuen puntu kardinal bezala. Eta handik bere euskal bertsiora pasa zen, Iparraldeko geltokia edo Ipar geltokia.

Atotxa

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Atotxako geltokia izena aurrekoaren nahiko antzekoa da. Donostian hainbat geltoki zeudenez, horietako batzuk izen berekoak, Donostia, geltoki horrek Madril-Atocha geltokiaren izena (Atocha, besterik gabe) hartu zuen, geltoki horretatik abiatzen ziren trenen helmuga. Denborarekin, euskaldundu egin zen Atotxa.

Donostia edo San Sebastián

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Trenbide guztiak berrantolatu ondoren, eta aginte berarekin, Donostia izeneko geltoki guztiak birritan bildu ziren: Amara-Donostia, zabalera laburreko trenentzat, eta hau, zabalera luzeko trenentzat. Horregatik, jada geltoki nagusi bakarra zegoen Donostian, eta logikoena bere izena eramatea zen, bai gaztelaniazko bertsioan (San Sebastián), bai euskal bertsioan (Donostia).

ADIFen bertsioa

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

ADIFef, geltokia mantentzeko eta trenen ordutegiak antolatzeko arduraduna den aldetik, inskripzioak eta errotuluak ere jartzen ditu geltokietan. Horregatik, geltokiaren izen ofiziala San Sebastián–Donostia dela uste du, nahiz eta errotuluetan Donostia–San Sebastián jartzen duen.[3]

RENFEren bertsioa

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Renfe Operadorak, trenen ustiapenaren arduraduna den aldetik, Alvia zein aldirikoak, izenak jartzen ditu lineen mapetan eta trenen barruan. Horregatik, geltokiaren izen ofiziala Donostia/San Sebastián dela uste du.

Udalaren bertsioa

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Donostiako Udalak, besteak beste, hiriko bide-seinaleen eta mapen arduraduna den aldetik, mapa horietan eta seinaleetan jartzen ditu izenak. Horregatik, geltokiaren izen ofiziala Atotxa dela uste du.

Bertsio ofiziala

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Bai ADIF -en bertsioa, bai RENFE -rena, bai udalarena ofizialak dira, eta, beraz, estazioa horrela idatzita agertzen da agente bakoitzaren jarduera-eremuan. Ondorioz, geltokia Donostia–San Sebastián bezala seinaleztatuta egon daiteke, San Sebastián–Donostia bezala, Donostia/San Sebastián bezala, Atotxa bezala.

Egoera

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Geltokia Madril—Hendaia burdinbidearen 622,56 kilometro-puntuan dago, 4,60 metroko altueran, Loiola eta Gros geltokien artean. Tartea bide bikoitzekoa da eta elektrifikatuta dago.[4]

Sarbideak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Geltokiak sarbide bakarra du, Frantzia pasealekutik kaleko kotan. Nasa-aldaketa trenbideak behetik zeharkatzen dituen pasabidearen bidez egiten da, eskailera zein igogailua erabiltzeko aukerarekin.

  • Arrapala bidezko sarbidea Aparkalekua Autobusa Taxi Sarbide irisgarria  Frantzia pasealekua, 22

Irisgarritasuna

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Geltokia irisgarria den arren, nasa eta trenen arteko tarteak handiak izan daitezke mugikortasun urriko pertsona-talde batzuek laguntzarik gabe erabili ahal izateko.

Historia

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Geltokiko nasa 1920ean
Fatxada nagusia

1858ko ekainaren 22an, Iparraldeko Trenbidea eraikitzeko lanak hasi ziren. Goiz hartan lantegiak itxi egin ziren eta kanpai hotsa izan zen. Donostiako Udalbatza ekitaldian izan zen, eta aurretik, zaletuen, danbolinen, klarineroen eta mazeroen musika izan zuten. Glaziarrera iritsi ziren, ibaira jaisten zen aldapan zabalgunera, gabarretan ontziratu eta Urumea ibaia zeharkatu zuten. Santa Katalina zubia bandera ezberdinez apaindua zegoen, eta hiriko eta inguruko herrietako biztanleak, batzuk ontziratuak, beste batzuk ertzetatik, eta besteak hurbileko muinoetan behera, koadrorik ikusgarriena osatzera zetozen, musikaren oihartzunek interesgarriago egiten zituztenak. Ekitaldian hitzaldiak eta bedeinkapenak izan ziren, eta hirurehun gaztek osatutako koru batek abesten zuen une horretarako prestatutako ereserkia.

Gabarren itzulera animazio handikoa izan zen eta hainbat ekitaldi ofizialekin jarraitu zuen eguna. Arratsaldeko zazpietatik Konstituzio plazara joaten zen jendea, argiztapena piztuz. Plazaren erdian oholtza bat zegoen, banderatxodun pabiloien formako edalontziekin argiztatua. Zaletuen musikak, danbolina tartekatuz, behin eta berriz abestu zuen horretarako konposatutako ereserkia, eta dantza eta alaitasuna izan ziren nagusi. Jaia 1858ko ekainaren 22ko gaueko hamabietan amaitu zen, zezensuzkoarekin.[5]

Norteko Trenbidearen geltokia, C. A. Letourneur ingeniariak egina, 1864ko abuztuaren 15ean inauguratu zen. Hasiera batean, geltokia behin-behinekoa zen; hiriko zabalgunea mugatzen zuen Urumea ibaiaren eskuinaldean zegoen. Beranduago, ordea (1905), zubi bat kokatu zen geltokiaren sarrera monumentalera lerrokatuta: Maria Cristinaren zubia. Geltokiaren aldamenean, gerora Atotxako dorrea eraikiko zuten orubean, Herederos de Ramón Múgica enpresa finkatu zen XIX. mende-amaieran eta, geltokia aldamenean zuenez, tren-fabrikazioan hasi zen, zurezko bagoiak egiten batez ere.[6]

Geltokiko lehen urratsen artean, aipatzekoa da Donostiako Iparraldeko Geltokitik egin zuela ihes Isabel II.a erreginak Frantziako erbestera 1868an, La Gloriosa iraultzaren ondoren.

1881ean, Biarez frantziarrak egindako lehen eraberritzea gertatu zen, alboen handitzearekin, bi pabiloi berri eraikitzearekin eta trenbideak estaltzen dituen markesina metalikoaren instalazioarekin. Markesina hau Gustave Eiffelen tailerretan egin zen, Eiffel dorrea eraiki zuen ingeniari bera.

1868an, urtaro hau ospetsu egin zen, Elisabet II.a Borboikoa erreginaren ihesaldiaren abiapuntua izan zelako.

1905ean obra berriak egin ziren: pasabide goratuak, bere bost arkuekin eta erloju bikain batekin, Maria Kristinako zubi berria Atotxako zezen plazarekin komunikatuko zuena.

1941ean, Norteko konpainiaren burdinbideak nazionalizazioarekin, Norte desagertu egin zen eta RENFEren parte izatera pasa zen. Azken honek kudeatu zuen barrutia ADIF sortu zen arte, 2004. urtearen amaieran.

2016an, Donostiako autobus geltoki berria inauguratu zen haren ondoan, Pio XII.aren behin-behineko geltoki zaharraren ordez.

2023an, emandako hitz janez, Eusko Trenbide Sareak ordu arteko geltoki klasikoa erabat eraitsarazi zuen Abiadura Handiko Trenerako linearako birmoldatze-lanetan.[7] Áncora elkarteak oso gogor kritikatu zuen txikizioa.[8]

Zerbitzuak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Distantzia luzea

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
 Renfe Operadora
 Zerbitzua   Hasiera   Ibilbidea   Amaiera ⁠
Alvia  Madril
Chamartin		 Segovia–Guiomar • Valladolid–Campo Grande • Burgos–Rosa Manzano • Miranda Ebro • Gasteiz • Altsasu • Donostia Irun⁠
Alvia  Bartzelona
Sants		 Camp de Tarragona • Lleida–Pirineus • Zaragoza–Delicias • Tutera • Castejon • Tafalla • Iruña • Altsasu • Zumarraga • Donostia Irun

Distantzia ertaina

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
 Renfe Operadora
 Zerbitzua   Hasiera   Ibilbidea   Amaiera ⁠
25 Miranda Ebro Manzanos • Argantzon • Langraiz • Gasteiz • Estibalitz–Oreitia • Dulantzi • Agurain • Araia • Altsasu • Legazpi • Zumarraga • Beasain • Ordizia • Tolosa • Donostia • Pasaia • Lezo–Errenteria Irun

Aldiriko tren

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
 Donostiako Renfe Aldiriak
 Zerbitzua   Hasiera   Ibilbidea   Amaiera ⁠
 C-1 Irun Irungo Bentak • Lezo–Errenteria • Pasaia • Herrera • Intxaurrondo • Ategorrieta • Gros • Donostia • Loiola • Martutene • Hernani • Hernani–Erdia • Urnieta • Andoain • Andoain–Erdia • Billabona–Zizurkil • Anoeta • Tolosa–Erdia • Tolosa • Alegia • Ikaztegieta • Legorreta • Itsasondo • Ordizia • Beasain • Ormaiztegi • Zumarraga • Legazpi Brinkola

Etorkizuna

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Abiadura Handiko Trena eta geltokiaren moldaketa

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Euskal Trenbide Sareak geltokia moldatuko du Euskal Y-a hartzeko. Hainbat lan egingo dira, besteak beste:[9][10]

Eraikina handitu

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

600 m2-ko azalerako bi oin eraikiko dira, jatorrizko eraikina baino atzerago, bertan dagoen hoteleko eraikinarekin eta abiadura handiko trenak sartzeko eraikin berriarekin bat egingo dutenak. Ataria ere handituko da eta une honetan geltoki zaharreko sarrerako estalkiaren azpian dagoen espazioa hartuko da, beirazko horma-gortina egitea aurreikusten baita.

Lurpeko geltokia eraikitzea

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Geltokia beheko oinean (sarrerako kalearen kotan) eta sotoan eraikiko da. Lehenengo oinean abiadura handiko atarirako sarbidea egongo da, eta sotoko oinean atari hori eta abiadura handiko nasetarako sarbidea; baita segurtasun-kontrolak ere, atarien eta itxaroteko guneen azalera osoa 2.612 m2koa izanik. Abiadura handiko atarian sor daitekeen soto efektua kentzeko helburuarekin, argi naturala sartzeko eta bi oinen arteko ikuste-konexio zuzenerako aukera ematen duen espazio bikoitza edo mezzanina proiektatu da. 612 m2-ko lokalak egongo dira bezeroentzako oinarrizko zerbitzuetarako, eta 139 m2-koa komunetarako.

Estalitako plaza bat sortzea

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

788 m2-ko azaleradun estalkiaren gainean plaza bat proiektatu da. Plazatik Tabakalerara ere sartu ahal izango da. Horrela, hegoaldean gune estalia proiektatu da, pergola edo markesina modukoa, eraikinaren ikuspegi nagusian eraginik izango ez duena.

Azpialdeko igarobideak sortzea

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Proiektuak azpialdeko 3 igarobide aurreikusten ditu. Horietako batek Donostia erdialdea Egia auzoarekin lotzen du gaur egun, eta azpialdeko beste bi igarobide distantzia ertain-luzeko eta aldirietako nasetara sartzeko erabiliko dira.

Konektibitatearen hobekuntza

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Garraioaren erabilera eta intermodalitatea sustatzeko helburuarekin, proposamenak, Tabakalerako eraikineko instalazioen eta Egia aldean dagoen aldirietako nasaren arteko konexio zuzena planteatzen du. Proiektu berriari esker Donostiako autobus-geltokira eta 400 ibilgailu jasotzeko ahalmena duten bi aparkaleku-oinetara heldu ahal izango da. Horrela, intermodalitatea hobetzea eta toki horretan bat egiten duten garraio-modu desberdinetako bidaiarien ibilbideak murriztea lortzen da.

Nasak birbanatzea

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Nasei dagokienez, distantzia ertaineko Renfe Distantzia Ertaineko 25. linearen trenak trenbide bat hartuko dute (zabalera luzea). Abiadura handiko trenek, hala nola AVE, Alvia edo TGV (zabalera normala), erdiko 3 nasak erabiliko dituzte. Aldiriko trenek alboko bi trenbideak hartuko dituzte, zabalera luzekoak.

Erreferentziak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  1. ↑ https://irutxulo.hitza.eus/2023/05/12/norteko-geltokia-zer-zen-eta-zer-den/
  2. ↑ (Gaztelaniaz) SL, TAI GABE DIGITALA. (2023-05-03). «Eusko Trenbide Sarea incumple su palabra con el total derribo de la estación de Donostia» naiz: (Noiz kontsultatua: 2023-06-22).
  3. ↑ «Adif - Información de la estación - San Sebastián - Donostia» www.adif.es (Noiz kontsultatua: 2020-05-01).
  4. ↑ «San Sebastián (Est.) :: © EuroFerroviarios ® :: El Punto de Encuentro de los Trabajadores Ferroviarios» www.euroferroviarios.net (Noiz kontsultatua: 2020-05-01).
  5. ↑ Olaizola, Juanjo. Lopez, Jose (argazkiak) (1995), 18-19. or.
  6. ↑ Olaizola, Juanjo. Lopez, Jose (argazkiak) (1995), 56-57. or.
  7. ↑ (Gaztelaniaz) SL, TAI GABE DIGITALA. (2023-05-03). «Eusko Trenbide Sarea incumple su palabra con el total derribo de la estación de Donostia» naiz: (Noiz kontsultatua: 2023-05-03).
  8. ↑ https://www.diariovasco.com/san-sebastian/historica-estacion-reducida-cascotes-tren-donostia-20230428184751-nt.html
  9. ↑ Irekia. «Irekia - Argi berdea Donostiako abiadura handiko geltoki berriaren eraikuntza proiektuari» www.irekia.euskadi.eus (Noiz kontsultatua: 2018-06-05).
  10. ↑ (Gaztelaniaz) «La estación del AVE tendrá tres andenes y funcionará con energías renovables» El Diario Vasco 2009-09-26 (Noiz kontsultatua: 2020-05-01).

Ikus, gainera

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Kanpo estekak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Loiola Donostia Gros
Madril–Chamartin Hendaia
"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Donostiako_geltokia&oldid=9440874"(e)tik eskuratuta