زبان ونیزی زبانی هندواروپایی از شاخه زبان‌های رومی است که جمعیتی نزدیک به دومیلیون و سیصد هزار تن در اروپا و سایر نقاط جهان بدان سخن می‌گویند.

زبان ونیزی
Vèneto
زبان بومی در ایتالیا
 اسلوونی
 مکزیک
شمار گویشوران
سه میلیون و نهصد هزارتن  (بدون تاریخ)
کدهای زبان
ایزو ۳–۶۳۹vec
گلاتولوگvene1258[۱]
زبان‌شناسی51-AAA-n
{{{mapalt}}}
این نوشتار شامل نمادهای آوایی آی‌پی‌ای است. بدون پشتیبانی مناسب تفسیر، ممکن است علامت‌های سوال، جعبه یا دیگر نمادها را جای نویسه‌های یونی‌کد ببینید.

تاریخچه

ویرایش

این زبان در حدود ایتالیای امروزی و سواحل مدیترانه تحت تأثیر سلتی‌ها رشد و نمو پیدا کرد و در قرون وسطی نویسندگانی مانند روزانته و کارلو کولدونی به این زبان آثاری را ثبت نمودند.ونیزی مدت‌ها در مناطق مدیترانه بعنوان زبان میانجی بکار می‌رفت.با تأسیس پادشاهی ایتالیا و پس از آن جمهوری ایتالیا رفته رفته از اهمیت این زبان کاسته شد.سیستم فاشیستی حکومت ایتالیا در گذشته موجب شد شمار بسیار زیادی از گویشوران این زبان به مناطق دیگر مانند لاتزیو فرستاده شوند.

پراکندگی جغرافیایی

ویرایش

زبان ونیزی در ایتالیا در منطقه ونتو و برخی مناطق همجوار صحبت می‌شود.همچنین گروه‌هایی از مردم ونیزی زبان نیز در اسلوونی و کرواسی و نیز در منطقه تولچیا در رومانی بسر می‌برند.در کشور مکزیک مردم شهر چیپیلو و در برزیل (در مناطق بسیار زیادی از کشور) این زبان رایج است.گویش ونیزی زبان‌های برزیل را تالی می‌گویند.همچنین از دوره حکمرانی ونیز در آبهای مدیترانه شماری از ونیزی زبان‌ها در جزیره یونانی کورفو بسر می‌برند.

 
یک تابلوی ونیزی در ایتالیا که نوشته شده"ما در اینجا به زبان ونیزی نیز سخن می‌گوییم"

نمونه زبانی

ویرایش
ونیزی فارسی ایتالیایی
uncò, 'ncò, incò, anco, ancuo امروز oggi
apoteca داروخانه farmacia
trincàr نوشیدن bere
bisa, biso مار serpente
trar via انداختن tirare
cantón گوشه/کنار angolo/parte
catàr یافتن-گرفتن trovare+prendere
caréga, trón صندلی sedia
petar sò افتادن cascare
چاو درود/بدرود ciao
ciapàr گرفتن prendere
co کِـی quando
copàr کشتن uccidere
fanela پیراهن.تکپوش maglietta underwear
gòto, bicer پیاله bicchiere
insìa خروج uscita
mi من io
munìn, gato , gatin گربه gatto
musso خر asino
pantegàna موش ratto
pomo/pón سیب mela
schei پول denaro soldi
sgorlàr, scorlàr تکان دادن scuotere
strica خط linea, striscia
tòr su برداشتن raccogliere
tosàto, tosàt, buteleto , fio پسربچه ragazzo
puto, putèło, putełeto , putèo پسر/پور ragazzo
vaca گاو mucca, vacca
sc-iopa, sc-iopòn اسلحه fucile-scoppiare

منابع

ویرایش
  1. Nordhoff, Sebastian; Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, eds. (2013). "Venetian". Glottolog 2.2. Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology. {{cite book}}: Invalid |display-editors=4 (help)