کاربر:Mahdi Mousavi/درباره قوانین

ویکی‌پدیا نه تنها با تلاش و کوشش بسیار کاربران فعال‌تر، بلکه با مشارکت‌های افراد ناشناس و تازه‌واردان کنجکاو گسترش می‌یابد. همهٔ ما روزی تازه‌وارد بودیم، حتی آنهایی که آنقدر خوش‌شانس یا حواس جمع بودند که اشتباه معمولی مرتکب نشدند، و بسیاری از ما حتی با گذشت چند ماه از مشارکت خود را تازه‌وارد می‌پنداریم.

شهروندان ویکی‌پدیا کسانی نیستند که برای هدف خاصی برنامه‌ریزی شده باشند، ولی غالباً در مورد ویکی‌پدیا یکسان فکر می‌کنند و همگی به آزادی گردش اطلاعات معتقدند. از این رو تلاش دارند خود آگاه شوند و دیگران را نیز آگاه کنند، انسان را دارای تفکر می‌دانند و به فکرش احترام می‌گذارند، همه می‌دانند که چندان نمی‌دانند ولی اندک دانسته‌های خود را با دیگران شریک می‌شوند و هر روز بر دانش خود و دیگران اضافه می‌کنند. آن‌ها دانش خود را با ترس در صندوقچه پنهان نمی‌کنند، چرا که می‌دانند دانش کسی بر دیگری برتر نیست. شهروندان تمام دانش خود را عرضه می‌کنند و همه برابرند. در ویکی‌پدیا معامله‌ای در کار نیست، کسی نیز انتظار ندارد در مقابل اطلاعاتش چیزی دریافت کند. هیچ چیز مقدسی وجود ندارد، حتی دانش هم مقدس نیست.

ویکی‌پدیا شهری بدون شهردار است. هر شهروند شهردار خویش است و فرهنگ شهروندان کارهای شهر را پیش می‌برد. فرهنگ برتر پیش‌کسوتانِ شهر، تازه‌واردان را کمک می‌کند، ولی ساختار ویکی‌پدیا به هیچ وجه اجازه نمی‌دهد کسی اعمال سلیقهٔ شخصی کند و بدین ترتیب هر روز فرهنگی جدیدتر و بهتر در نتیجه مخلوط شدن فرهنگهای مختلف پدید می‌آید. شما نیز بدون نگرانی در ارائه فرهنگ خودتان جسور باشید، چنانچه فرهنگ شما مطلوب نباشد، به تدریج از سطح فرهنگ شهروندی ویکی‌پدیا زدوده خواهد شد، چرا که شهروندان فهیم و اندیشمند ویکی‌پدیا قادر خواهند بود آنچه بهترین است را برگزینند.

آیا ویکی‌پدیا مرا مشهور خواهد کرد؟

این خیال‌بافی است. اگر با این هدف شهروند شده‌اید، نوشته‌های ویکی‌پدیا از نظر نشر تحت توافق‌نامهٔ مستندات آزاد گنو هستند، این توافق‌نامه را بخوانید تا دریابید هیچ امیدی به این که از این طریق مشهور شوید وجود ندارد.

ویکی‌پدیا سامانه‌ای است که مخارج خود را به وسیله تبلیغات تأمین نمی‌کند، لذا گاهی سامانه کند می‌شود و گاهی این مشکل ممکن است بسیار محسوس باشد. با این وجود شما به عنوان کاربر نیازی نیست که به فکر بهره‌وری سامانه باشید. در بسیاری از موارد اصلاحات شما در کند شدن یا سریع شدن سیستم تأثیر ناچیزی دارند. این سامانه به نحوی طراحی شده‌است که از کندشدن سیستم به دست کاربرها جلوگیری کند. این مدیران سامانهٔ استخدام‌شده در بنیاد ویکی‌مدیا هستند که باید نگران بهره‌وری سامانه در گسترهٔ کل سایت (site-wide performance) باشند.

ویکی‌پدیا بر اساس ایجاد اجماع (به انگلیسی: consensus به معنی توافق عمومی یا حس مشترک) کار می‌کند. اجماع در واقع از ویکی بودن ویکی‌پدیا به آن ارث رسیده‌است. اساس این روند چنین است: یک کاربر ویرایشی در مقاله انجام می‌دهد، و بعد تمام کاربرهای دیگری که صفحه را می‌خوانند پیش خودشان تصمیم می‌گیرند که آیا صفحه به همان حالت بماند، یا متن دوباره تغییر کند. به مرور زمان، تمام آنچه که در یک صفحه می‌ماند، عملاً از تأیید ضمنی مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا (یا حداقل بخشی از آنان، که به آن صفحه نگاهی انداخته‌اند) برخوردار است. اصل «سکوت نشانهٔ رضایت است» نشانهٔ نهایی اجماع است؛ وقتی یک کاربر تغییری در صفحه می‌دهد و هیچ‌کس آن را اصلاح نمی‌کند، یعنی بقیه با آن موافق هستند. به‌طور معمول، اجماع محصول طبیعی روند ویرایش‌های مکرر یک مقاله است.

وقتی در یک مورد اختلاف نظر وجود دارد، این اختلافات با بحث و تبادل نظر مؤدبانه، به سمت حصول اجماع حرکت خواهند کرد. وقتی در یک مورد خاص چندین بار در بحث‌های مختلف اجماع حاصل می‌شود، این مورد را به صورت یک رهنمود درمی‌آوریم، تا وقت کاربران دیگر برای حصول دوبارهٔ اجماع در آن مورد تلف نشود. وقتی اختلاف نظر وجود داشته باشد، معمولاً اجماع از طریق بحث در صفحه‌های بحث میسر می‌گردد. مباحثات در سایت‌های دیگر، فوروم‌های اینترنتی، آی‌آرسی، به وسیلهٔ ایمیل، یا به انحای دیگر خارج از پروژه عموماً نهی می‌گردد و هنگام تعیین اجماع درون ویکی نادیده گرفته می‌شود. در برخی موارد چنان ارتباطات برون ویکی ممکن است شک و بی‌اعتمادی ایجاد کند. بیشتر مباحثات مرتبط با ویکی‌پدیا باید در ویکی‌پدیا، جایی که بتواند توسط همهٔ شرکت کنندگان مشاهده شود انجام شود.

ویکی‌دُردانه کاربر باسابقه‌ای است که معتقد است از دیگر کاربران مهمتر است، و به تأیید همیشگی این عقیده نیاز دارد.

در سازمان‌ها و مجموعه‌های بزرگ افرادی که مشارکت و همکاری طولانی‌مدت و مؤثری دارند همیشه مورد توجه هستند البته این توجه به معنی برتری فرد بر دیگران یا فخرفروش نیست.

در ویکی‌پدیا برای باسابقه شدن یک کاربر، زمان زیادی صرف می‌شود و دیگر کاربران با هشدار دادن و کمک کردن و راهنمایی کردن، هزینهٔ زمانی زیادی برای آموزش کاربر باسابقه، خرج می‌کنند. پس سعی کنیم به جای استناد مکرر به وپ:دردانه در بحثمان با کاربران باسابقه، وی را به آرامش دعوت کنیم و کاربر باسابقه هم این متن را بهانه‌ای برای خودستایی یا جلب توجه در نظر نگیرد فقط بداند که در ویکی‌پدیا احترام وی واجب است چون پیشکسوت است و از وی انتظار می‌رود که به جای بحث‌های فرسایشی و به رخ‌کشیدن مدت‌زمان ویرایش یا میزان ویرایشش، سعی کند در کمال احترام با جامعه همکاری کند هرچند که با بعضی از موضوعات موافق نباشد.

همچنین از کاربران پیشکسوت انتظار نمی‌رود که نظر دیگر کاربران را -سوای درستی یا نادرستی دیدگاه ایشان- با تکیه بر ناچیز شمردن نسبی شمار ویرایش‌های وی، زیر سؤال برده یا کم‌اهمیت بشمرند. کم نبوده و کم نیستند آنهایی که به خیال خام خودشان برای اهدافی ناپاک و مریض به اینجا آمده‌اند و پس از چندی مشتشان برای جامعهٔ ویکی‌پدیا فارسی باز شده‌است. بیشترین زحمت اینها به گردن نگهبانان است (ویکی‌بان نگهبانیست که زره و نیزه دارد، مدیر هم نگهبانیست که جارو دارد!).