اینوئیت: تفاوت میان نسخهها
گسترش مقاله |
|||
(۳۱ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۱۵ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{Infobox ethnic group |
{{Infobox ethnic group |
||
|group = |
|group = اینوئیت |
||
|image = [[ |
|image = [[پرونده:Qamutik 1 1999-04-01.jpg|alt=Color photograph of three Inuit persons on a traditional qamutik (sled), in a snow-covered landscape in Cape Dorset.|230px]]{{سخ}}گروهی از اینوئیتها بر روی [[سورتمه]] سنتی در [[نوناووت]]. |
||
|poptime = ۱۳۴٬۲۴۱ |
|poptime = ۱۳۴٬۲۴۱ |
||
|popplace = {{flag|Greenland}}: |
|popplace = {{flag|Greenland}}: ۵۴٬۳۶۵{{سخ}}{{CAN}}: ۵۰٬۴۸۰{{سخ}}{{USA}}: ۱۶٬۵۸۱{{سخ}}{{flag|Denmark}} (سرزمین اصلی): ۱۵٬۸۱۵ |
||
|rels = [[مسیحیت]]، [[اساطیر اینویی|آیین اینویی]] |
|rels = [[مسیحیت]]، [[اساطیر اینویی|آیین اینویی]] |
||
|langs = [[زبان گرینلندی|گرینلندی]]، [[اینوکتیتوت]]، سایر [[زبانهای اینوئیت]]، [[زبان دانمارکی|دانمارکی]]، [[زبان انگلیسی|انگلیسی]]، [[زبان فرانسوی|فرانسوی]]، [[زبان اشاره |
|langs = [[زبان گرینلندی|گرینلندی]]، [[اینوکتیتوت]]، سایر [[زبانهای اینوئیت]]، [[زبان دانمارکی|دانمارکی]]، [[زبان انگلیسی|انگلیسی]]، [[زبان فرانسوی|فرانسوی]]، [[زبان اشاره اینوئیت]] و زبانهای دیگر |
||
|related = [[مردم آلوت|آلوت]] و [[ |
|related = [[مردم آلوت|آلوت]] و [[یوپیک]]<ref name=ethno>[https://www.ethnologue.com/subgroups/eskimo-aleut "Eskimo-Aleut."] ''Ethnologue.'' Retrieved 17 Oct 2013.</ref> |
||
}} |
}} |
||
'''اینوئیت''' (به [[زبان انگلیسی|انگلیسی]]: Inuit؛ به [[اینوکتیتوت]]: {{lang|iu|{{linktext|ᐃᓄᐃᑦ}}}}) نامی است که [[اسکیمو]]های کانادا و گرینلند برای اشاره به قوم خود از آن استفاده میکنند.<ref>{{یادکرد خبر|عنوان=نوناووت؛ سرزمینی که کرونا هنوز در آن ثبت نشدهاست|نشانی=https://www.bbc.com/persian/science-54668439|کوشش=BBC News فارسی|تاریخ بازبینی=2020-10-27|زبان=fa}}</ref> در تقابل با آنها، برای اشاره به اسکیموهای سیبری نام [[یوپیک]] استفاده میشود.<ref name="kaplan">{{cite web |last=Kaplan |first=Lawrence |url=https://www.uaf.edu/anlc/resources/inuit-eskimo/ |title=Inuit or Eskimo: Which names to use? |publisher=Alaska Native Language Center, University of Alaska Fairbanks |date=2011-07-01 |accessdate=2015-05-12 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150518081326/https://www.uaf.edu/anlc/resources/inuit-eskimo/ |archivedate=۱۸ مه ۲۰۱۵ |dead-url=yes}}</ref> |
|||
از سویی دیگر، در بسیاری موارد هرچند، واژه اینوئیت به عنوان معادلی برای اسکیمو بهکار میرود. اما [[بومیهای کانادا|مردمان بومی کانادا]] و گرینلند، اصطلاح اسکیمو را تحقیرآمیز میدانند و به همین علت اخیراً واژه «اینوئیت» برای اشاره به آنها رواج یافتهاست.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی = [http://www.bartleby.com/61/24/E0212400.html |عنوان = he American Heritage Dictionary of the English Language: Fourth Edition| ناشر = |تاریخ = |تاریخ بازدید = ۹ سپتامبر ۲۰۱۶}}</ref> |
|||
'''اینوئیت''' (به [[زبان انگلیسی|انگلیسی]]: Inuit؛ به [[اینوکتیتوت]]: {{lang|iu|{{linktext|ᐃᓄᐃᑦ}}}}) گروهی از مردم بومی در مناطقی از [[آمریکا]]، [[کانادا]] و [[گرینلند]] که در منطقه [[شمالگان]] واقع شده است هستند که فرهنگی مشابه دارند.<ref>{{cite web |last=Kaplan|first=Lawrence |url=http://www.uaf.edu/anlc/resources/yupik-inuit/ |title=Comparative Yupik and Inuit |publisher=[[Alaska Native Language Center]], [[University of Alaska Fairbanks]] |date=2011-07-01 |accessdate=2015-05-12}}</ref> آنها گستردهترین اقوام بومی قطب شمال از لحاظ جغرافیایی بشمار میآیند و همچنین از لحاظ فرهنگی بسیار متنوعند و با آنکه نامهای گوناگون دارند، اکنون همگی به عنوان «اینوئیت» شناخته میشوند. «اینوئیت» یک اسم جمع است و به یک فرد «اینوک» {{به انگلیسی|Inuk}} گفته میشود.<ref name="naming">[http://www.bt-tb.tpsgc-pwgsc.gc.ca/btb.php?lang=eng&cont=039 Correct use of Inuit and Inuk]</ref> |
|||
⚫ | |||
⚫ | زبان اینوئیت، [[اینوکتیتوت]] نام دارد که در خانواده [[زبانهای اسکیمو-آلوت]] طبقهبندی |
||
اینوئیتها در شمال [[آمریکا]] و [[کانادا]] و بیشتر مناطق [[گرینلند]] ساکن هستند و فرهنگی مشابه دارند.<ref>{{cite web |last=Kaplan |first=Lawrence |url=http://www.uaf.edu/anlc/resources/yupik-inuit/ |title=Comparative Yupik and Inuit |publisher=Alaska Native Language Center, University of Alaska Fairbanks |date=2011-07-01 |accessdate=2015-05-12 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150516200017/http://www.uaf.edu/anlc/resources/yupik-inuit/ |archivedate=۱۶ مه ۲۰۱۵ |dead-url=yes}}</ref> آنها گستردهترین اقوام بومی [[قطب شمال]] از لحاظ جغرافیایی بهشمار میآیند. |
|||
واژهٔ اینوئیت شکل جمع واژهٔ «اینوک» است که در [[اینوکتیتوت|زبانهای اسکیموها]] به معنی انسان یا «انسان واقعی» است.<ref name="naming">{{یادکرد وب |url=http://www.bt-tb.tpsgc-pwgsc.gc.ca/btb.php?lang=eng&cont=039 |title=Correct use of Inuit and Inuk |accessdate=۹ سپتامبر ۲۰۱۶ |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160304031321/http://www.bt-tb.tpsgc-pwgsc.gc.ca/btb.php?lang=eng&cont=039 |archivedate=۴ مارس ۲۰۱۶ |dead-url=yes}}</ref> |
|||
⚫ | |||
⚫ | |||
در کانادا اینوئیتهای شمال غربی به اینوویالویی و در قلمرو [[نوناووت]] به اینویی معروف هستند؛ سه گروه اینویی در گرینلند عبارتند از: کالیت در ساحل غربی، اینوگویی در نقطه دوردست شمال غربی و آیت در ساحل شرقی. |
|||
⚫ | زبان اینوئیت، [[اینوکتیتوت]] نام دارد که در خانواده [[زبانهای اسکیمو-آلوت]] طبقهبندی شدهاست.<ref>{{cite web|url=http://www.bambusspiele.de/spiele/nanuuk/e_nunavut.htm|title=The Hunters of the Arctic|publisher=bambusspiele.de|accessdate=2008-01-07}}</ref> امروزه این زبان، زبانی کمکاربرد و در آستانه انقراض در [[نوناووت]] است.<ref name=AmsterdamLing>{{cite journal|title=Inuit Sign Language: a contribution to sign language typology|last=Schuit|first=Joke|last2=Baker|first2=Anne|last3=Pfau|first3=Roland|url=http://www.linguisticsinamsterdam.nl/cgi/t/text/get-pdf?c=aclc;idno=0401a01|journal=Universiteit van Amsterdam|accessdate=1 August 2015|archive-url=https://www.webcitation.org/6cjsroBjG?url=http://www.linguisticsinamsterdam.nl/cgi/t/text/get-pdf?c=aclc;idno=0401a01|archive-date=۲ نوامبر ۲۰۱۵|dead-url=yes}}</ref> |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | * '''در کانادا''' در نتایج سرشماری سال ۲۰۰۶ تعداد ۵۰٬۴۸۰ اینوئیت ذکر شده که ۴۴۴۷۰ نفر از آنها در چهار منطقه از کانادا زندگی میکنند.<ref name="caninu">{{cite web |url = http://www12.statcan.ca/census-recensement/2006/dp-pd/prof/92-594/details/page.cfm?Lang=E&Geo1=PR&Code1=01&Geo2=PR&Code2=01&Data=Count&SearchText=Canada&SearchType=Begins&SearchPR=01&B1=All&GeoLevel=PR&GeoCode=01 |title = 2006 Aboriginal Population Profile (Canada) |website = Statistics Canada |date = January 15, 2008 |accessdate = October 20, 2013}}</ref> در کانادا، بندهای ۲۵ و ۳۵ [[قانون اساسی]] ۱۹۸۲، ''اینوئیتها'' را گروهی متمایز از [[مردمان بومی]] مینامد که به عنوان ''[[اقوام اولیه کانادا|اقوام اولیه]] '' و ''[[متی (کانادا)|متیها]]'' بهشمار نمیروند.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی = http://www.native-languages.org/iaq23.htm |عنوان = Setting the Record Straight About Native Languages: What Does "Eskimo" Mean In Cree?| ناشر = native-languages.org|تاریخ = |تاریخ بازدید = ۹ سپتامبر ۲۰۱۶}}</ref> |
||
* '''در گرینلند''' از ۵۷٬۷۱۴ نفر جمعیت کل در سال ۲۰۱۳ تعداد ۵۱٬۳۶۵ نفر معادل ۸۹٪ از مجموع مردم اینوئیت بودهاند.<ref name="geinu">{{cite web |url = https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/gl.html |title = The World Factbook (Greenland) |website = Central Intelligence Agency |year = 2013 |accessdate = October 20, 2013 |archive-date = ۹ مه ۲۰۲۰ |archive-url = https://web.archive.org/web/20200509035824/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/gl.html |url-status = dead }}</ref> تقریباً برابر جمعیت اینوئیت در منطقه [[نوناووت]] کانادا. |
|||
* '''در دانمارک''' بین ۱۵٫۰۰۰ تا ۲۰٫۰۰۰ نفر از مردم اینوئیت گرینلند زندگی میکنند که در سال ۲۰۱۵ جمعیت آنها ۱۵٬۸۱۵ بودهاست.<ref name="dkinu">{{cite web |url = http://www.statistikbanken.dk/BEF5G |title = Statistikbanken |website = Statistics Denmark |year = 2015 |accessdate = January 25, 2016 |archiveurl = https://web.archive.org/web/20180722155752/http://www.statistikbanken.dk/BEF5G |archivedate = 22 ژوئیه 2018 |dead-url = yes}}</ref> اغلب این افراد برای تحصیل و مقاصد آموزشی در ۴ شهر آنجا اقامت دارند و پس از پایان تحصیلات به سرزمین خود بازمیگردند.<ref name="gebra">{{cite web |url = http://www.thelocal.dk/20150330/greenland-brain-drain-as-young-leave-for-denmark |title = Greenland: Brain drain to Denmark |date = 2015-03-30 |accessdate = January 25, 2016}}</ref> |
|||
* '''در ایالات متحده آمریکا''' با توجه به سرشماری سال ۲۰۰۰ در مجموع ۱۶٬۵۸۱ اینوئیت در سراسر کشور وجود دارند<ref name="usinu">{{cite web |url = http://www.census.gov/population/www/cen2000/briefs/phc-t18/tables/tab001.xls |format = xls |title = Table 1: American Indian and Alaska Native Alone and Alone or in Combination Population by Tribe for the United States: 2000 |website = United States Census Bureau |year = 2000 |accessdate = October 20, 2013}}</ref> که اکثریت آنها در حدود ۱۴۷۱۸ نفر در ایالت [[آلاسکا]] زندگی میکنند.<ref name="akinu">{{cite web |url = http://www.census.gov/population/www/cen2000/briefs/phc-t18/tables/tab016.xls |format = xls |title = Table 16: American Indian and Alaska Native Alone and Alone or in Combination Population by Tribe for Alaska: 2000 |website = United States Census Bureau |year = 2000 |accessdate = October 20, 2013}}</ref> |
|||
* '''در روسیه''' با توجه به سرشماری سال ۲۰۱۰ در مجموع ۱۷۳۸ اینوئیت در سراسر کشور زندگی که عمدتاً در شرق و در [[ناحیه فدرالی خاور دور]] هستند. |
|||
== جستارهای وابسته == |
== جستارهای وابسته == |
||
خط ۲۸: | خط ۳۴: | ||
* [[اقوام اولیه کانادا]] |
* [[اقوام اولیه کانادا]] |
||
* [[اسکیمو]] |
* [[اسکیمو]] |
||
* [[پوشاک اینوئیتی]] |
|||
* [[مردم آلوت|آلوت]] |
* [[مردم آلوت|آلوت]] |
||
* [[ |
* [[یوپیک]] |
||
== منابع == |
== منابع == |
||
{{پانویس}} |
{{پانویس|۲|چپچین=بله}} |
||
* {{یادکرد ویکی|عنوان = Inuit |پیوند = https://en.wikipedia.org/wiki/Inuit |زبان = انگلیسی| بازیابی = ۹ سپتامبر ۲۰۱۶}} |
* {{یادکرد ویکی|عنوان = Inuit |پیوند = https://en.wikipedia.org/wiki/Inuit |زبان = انگلیسی| بازیابی = ۹ سپتامبر ۲۰۱۶}} |
||
{{موضوعات شمالگان}} |
|||
{{مسیحیان ارتدکس شرقی و ارتدوکسی مشرقی}} |
|||
{{دادههای کتابخانهای}} |
{{دادههای کتابخانهای}} |
||
[[رده:اینوئیت]] |
[[رده:اینوئیت]] |
||
[[رده:اسکیمو]] |
[[رده:اسکیمو]] |
||
[[رده:بومیان آمریکای شمالی]] |
[[رده:بومیان آمریکای شمالی]] |
||
[[رده:بومیان در شمال کانادا]] |
|||
[[رده:تاریخ سرخپوست]] |
[[رده:تاریخ سرخپوست]] |
||
[[رده:جامعههای شکارچی-گردآورنده ایالات متحده آمریکا]] |
[[رده:جامعههای شکارچی-گردآورنده ایالات متحده آمریکا]] |
||
[[رده:جامعههای شکارچی-گردآورنده کانادا]] |
[[رده:جامعههای شکارچی-گردآورنده کانادا]] |
||
[[رده:مردمان بومی در شمالگان]] |
[[رده:مردمان بومی در شمالگان]] |
||
[[رده:ویکیسازی رباتیک]] |
|||
[[رده:بومیان در آتلانتیک کانادا]] |
نسخهٔ کنونی تا ۲۲ فوریهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۰۹:۴۶
گروهی از اینوئیتها بر روی سورتمه سنتی در نوناووت. | |
مناطق با جمعیت چشمگیر | |
---|---|
زبانها | |
گرینلندی، اینوکتیتوت، سایر زبانهای اینوئیت، دانمارکی، انگلیسی، فرانسوی، زبان اشاره اینوئیت و زبانهای دیگر | |
دین | |
مسیحیت، آیین اینویی | |
قومیتهای وابسته | |
آلوت و یوپیک[۱] |
اینوئیت (به انگلیسی: Inuit؛ به اینوکتیتوت: ᐃᓄᐃᑦ) نامی است که اسکیموهای کانادا و گرینلند برای اشاره به قوم خود از آن استفاده میکنند.[۲] در تقابل با آنها، برای اشاره به اسکیموهای سیبری نام یوپیک استفاده میشود.[۳]
از سویی دیگر، در بسیاری موارد هرچند، واژه اینوئیت به عنوان معادلی برای اسکیمو بهکار میرود. اما مردمان بومی کانادا و گرینلند، اصطلاح اسکیمو را تحقیرآمیز میدانند و به همین علت اخیراً واژه «اینوئیت» برای اشاره به آنها رواج یافتهاست.[۴]
اینوئیتها در شمال آمریکا و کانادا و بیشتر مناطق گرینلند ساکن هستند و فرهنگی مشابه دارند.[۵] آنها گستردهترین اقوام بومی قطب شمال از لحاظ جغرافیایی بهشمار میآیند.
واژهٔ اینوئیت شکل جمع واژهٔ «اینوک» است که در زبانهای اسکیموها به معنی انسان یا «انسان واقعی» است.[۶]
در کانادا اینوئیتهای شمال غربی به اینوویالویی و در قلمرو نوناووت به اینویی معروف هستند؛ سه گروه اینویی در گرینلند عبارتند از: کالیت در ساحل غربی، اینوگویی در نقطه دوردست شمال غربی و آیت در ساحل شرقی.
زبان اینوئیت، اینوکتیتوت نام دارد که در خانواده زبانهای اسکیمو-آلوت طبقهبندی شدهاست.[۷] امروزه این زبان، زبانی کمکاربرد و در آستانه انقراض در نوناووت است.[۸]
جمعیت
[ویرایش]در مجموع در حدود ۱۳۴٬۲۴۱ اینوئیت در چهار کشور، کانادا، گرینلند، دانمارک، و ایالات متحده زندگی میکنند.
- در کانادا در نتایج سرشماری سال ۲۰۰۶ تعداد ۵۰٬۴۸۰ اینوئیت ذکر شده که ۴۴۴۷۰ نفر از آنها در چهار منطقه از کانادا زندگی میکنند.[۹] در کانادا، بندهای ۲۵ و ۳۵ قانون اساسی ۱۹۸۲، اینوئیتها را گروهی متمایز از مردمان بومی مینامد که به عنوان اقوام اولیه و متیها بهشمار نمیروند.[۱۰]
- در گرینلند از ۵۷٬۷۱۴ نفر جمعیت کل در سال ۲۰۱۳ تعداد ۵۱٬۳۶۵ نفر معادل ۸۹٪ از مجموع مردم اینوئیت بودهاند.[۱۱] تقریباً برابر جمعیت اینوئیت در منطقه نوناووت کانادا.
- در دانمارک بین ۱۵٫۰۰۰ تا ۲۰٫۰۰۰ نفر از مردم اینوئیت گرینلند زندگی میکنند که در سال ۲۰۱۵ جمعیت آنها ۱۵٬۸۱۵ بودهاست.[۱۲] اغلب این افراد برای تحصیل و مقاصد آموزشی در ۴ شهر آنجا اقامت دارند و پس از پایان تحصیلات به سرزمین خود بازمیگردند.[۱۳]
- در ایالات متحده آمریکا با توجه به سرشماری سال ۲۰۰۰ در مجموع ۱۶٬۵۸۱ اینوئیت در سراسر کشور وجود دارند[۱۴] که اکثریت آنها در حدود ۱۴۷۱۸ نفر در ایالت آلاسکا زندگی میکنند.[۱۵]
- در روسیه با توجه به سرشماری سال ۲۰۱۰ در مجموع ۱۷۳۸ اینوئیت در سراسر کشور زندگی که عمدتاً در شرق و در ناحیه فدرالی خاور دور هستند.
جستارهای وابسته
[ویرایش]منابع
[ویرایش]- ↑ "Eskimo-Aleut." Ethnologue. Retrieved 17 Oct 2013.
- ↑ «نوناووت؛ سرزمینی که کرونا هنوز در آن ثبت نشدهاست». BBC News فارسی. دریافتشده در ۲۰۲۰-۱۰-۲۷.
- ↑ Kaplan, Lawrence (2011-07-01). "Inuit or Eskimo: Which names to use?". Alaska Native Language Center, University of Alaska Fairbanks. Archived from the original on 18 May 2015. Retrieved 2015-05-12.
- ↑ [«he American Heritage Dictionary of the English Language: Fourth Edition» مقدار
|نشانی=
را بررسی کنید (کمک). دریافتشده در ۹ سپتامبر ۲۰۱۶. - ↑ Kaplan, Lawrence (2011-07-01). "Comparative Yupik and Inuit". Alaska Native Language Center, University of Alaska Fairbanks. Archived from the original on 16 May 2015. Retrieved 2015-05-12.
- ↑ «Correct use of Inuit and Inuk». بایگانیشده از اصلی در ۴ مارس ۲۰۱۶. دریافتشده در ۹ سپتامبر ۲۰۱۶.
- ↑ "The Hunters of the Arctic". bambusspiele.de. Retrieved 2008-01-07.
- ↑ Schuit, Joke; Baker, Anne; Pfau, Roland. "Inuit Sign Language: a contribution to sign language typology". Universiteit van Amsterdam. Archived from the original on 2 November 2015. Retrieved 1 August 2015.
- ↑ "2006 Aboriginal Population Profile (Canada)". Statistics Canada. January 15, 2008. Retrieved October 20, 2013.
- ↑ «Setting the Record Straight About Native Languages: What Does "Eskimo" Mean In Cree?». native-languages.org. دریافتشده در ۹ سپتامبر ۲۰۱۶.
- ↑ "The World Factbook (Greenland)". Central Intelligence Agency. 2013. Archived from the original on 9 May 2020. Retrieved October 20, 2013.
- ↑ "Statistikbanken". Statistics Denmark. 2015. Archived from the original on 22 July 2018. Retrieved January 25, 2016.
- ↑ "Greenland: Brain drain to Denmark". 2015-03-30. Retrieved January 25, 2016.
- ↑ "Table 1: American Indian and Alaska Native Alone and Alone or in Combination Population by Tribe for the United States: 2000" (xls). United States Census Bureau. 2000. Retrieved October 20, 2013.
- ↑ "Table 16: American Indian and Alaska Native Alone and Alone or in Combination Population by Tribe for Alaska: 2000" (xls). United States Census Bureau. 2000. Retrieved October 20, 2013.
- مشارکتکنندگان ویکیپدیا. «Inuit». در دانشنامهٔ ویکیپدیای انگلیسی، بازبینیشده در ۹ سپتامبر ۲۰۱۶.