پرش به محتوا

بسیج: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
Sajad-HasanAhmadi (بحث | مشارکت‌ها)
بدون خلاصۀ ویرایش
برچسب‌ها: ویرایشگر دیداری ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
Sajad-HasanAhmadi (بحث | مشارکت‌ها)
افزودن منابع
برچسب‌ها: ویرایشگر دیداری ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
خط ۸۰: خط ۸۰:
پس از محمدعلی رحمانی ، [[سردار علیرضا افشار]] با حکم رهبر انقلاب اسلامی در تاریخ دهم اسفند ماه 1368 به فرماندهی نیروی مقاومت بسیج منصوب شد؛ او هم با تداوم توسعه و ایجاد معاونت‌ها ، سازمان‌ها و مراکز جدید در بسیج به توسعه بیشتر بسیج به تناسب نیاز های جدید انقلاب در سراسر کشور همت كرد که مجموعه این فعالیت‌ها در بخش‌های نظامی ، فرهنگی ، اقتصادی ، و سیاسی ، منشاء اثر و تحولات بسیاری در ساختار و سازمان بسیج شد.
پس از محمدعلی رحمانی ، [[سردار علیرضا افشار]] با حکم رهبر انقلاب اسلامی در تاریخ دهم اسفند ماه 1368 به فرماندهی نیروی مقاومت بسیج منصوب شد؛ او هم با تداوم توسعه و ایجاد معاونت‌ها ، سازمان‌ها و مراکز جدید در بسیج به توسعه بیشتر بسیج به تناسب نیاز های جدید انقلاب در سراسر کشور همت كرد که مجموعه این فعالیت‌ها در بخش‌های نظامی ، فرهنگی ، اقتصادی ، و سیاسی ، منشاء اثر و تحولات بسیاری در ساختار و سازمان بسیج شد.


پس از گذشت 8 سال از مسئوليت سردار افشار ، سردار [[سید محمد حجازی]] با حکم [[سید علی خامنه‌ای|سیدعلی خامنه‌ای]] در در اواخر سال 1376 به فرماندهی این نهاد مردمی منصوب شد و با تداوم فعالیت‌های بسیج در ابعاد مختلف با رویکرد و توجه خاص به بخش‌های فرهنگی ، آموزشی ، ورزشی و اقتصادی به جذب ، سازماندهی ، آموزش و بکارگیری بسیجیان پرداخت و از جمله فرماندهان موفق در عرصه فرهنگی شناخته شد.
پس از گذشت 8 سال از مسئوليت سردار افشار ، سردار [[سید محمد حجازی]] با حکم [[سید علی خامنه‌ای|سیدعلی خامنه‌ای]] در در اواخر سال 1376 به فرماندهی این نهاد مردمی منصوب شد و با تداوم فعالیت‌های بسیج در ابعاد مختلف با رویکرد و توجه خاص به بخش‌های فرهنگی ، آموزشی ، ورزشی و اقتصادی به جذب ، سازماندهی ، آموزش و بکارگیری بسیجیان پرداخت و از جمله فرماندهان موفق در عرصه فرهنگی شناخته شد<ref>{{یادکرد وب|کد زبان=fa-IR|وب‌گاه=yjc.ir|نشانی=http://yjc.ir/|عنوان=خبرگزاری باشگاه خبرنگاران {{!}} آخرین اخبار ایران و جهان {{!}} YJC|بازبینی=2018-06-05}}</ref>


در تاریخ ۱۲ مهر ۱۳۸۸ [[محمدرضا نقدی|سردار محمدرضا نقدی]] با حکم سیدعلی خامنه‌ای به سمت فرمانده کل بسیج منصوب شده و نام بسیج نیز از '''''نیروی مقاومت بسیج''''' به '''''سازمان بسیج مستضعفین''''' تغییر پیدا می‌کند و متعاقب آن برخی تغییرات و رویکردها ، ساختار و سازمان و وظایف آن پدید می‌آید که یکی از نمونه‌های آن تشکیل گردانهای جدید با نام امام علی ، امام حسین و بیت‌المقدس و نیز شکل‌گیری قشرها ۲۲ گانه بسیج می‌باشد.
در تاریخ ۱۲ مهر ۱۳۸۸ [[محمدرضا نقدی|سردار محمدرضا نقدی]] با حکم سیدعلی خامنه‌ای به سمت فرمانده کل بسیج منصوب شده و نام بسیج نیز از '''''نیروی مقاومت بسیج''''' به '''''سازمان بسیج مستضعفین''''' تغییر پیدا می‌کند و متعاقب آن برخی تغییرات و رویکردها ، ساختار و سازمان و وظایف آن پدید می‌آید که یکی از نمونه‌های آن تشکیل گردانهای جدید با نام امام علی ، امام حسین و بیت‌المقدس و نیز شکل‌گیری قشرها ۲۲ گانه بسیج می‌باشد.
خط ۸۸: خط ۸۸:
== ساختار تشکیلاتی ==
== ساختار تشکیلاتی ==
{{سپاه پاسداران انقلاب اسلامی}}
{{سپاه پاسداران انقلاب اسلامی}}
نیروهای بسیج [[ایران]] از بدو تأسیس تا پایان مسئولیت سردار [[سید یحیی رحیم‌صفوی]] رسماً زیرمجموعه [[سپاه پاسداران انقلاب اسلامی]] بوده‌اند. با تغییر فرماندهی سپاه و با روی کار آمدن سردار [[محمدعلی جعفری]] مسئولیت فرماندهی بسیج برای اولین بار به فرمانده کل [[سپاه پاسداران انقلاب اسلامی]] واگذار گردید، و [[حسین تائب]] در تیرماه ۱۳۷۸ به فرماندهی بسیج منصوب شد اما پس از [[انتخابات دهم ریاست جمهوری ایران]] فرماندهی بسیج به سردار [[محمدرضا نقدی]] سپرده شد. اخیراً و در تاریخ ۱۷ آذر ۹۵ رهبر جمهوری اسلامی ایران طی حکمی سرتیپ [[غلام‌حسین غیب‌پرور]] را به عنوان رئیس سازمان بسیج و جانشین فرمانده کل سپاه در امور بسیج منصوب کرد.<ref>[http://farsi.khamenei.ir/message-content?id=35064 انتصاب سردار غلامحسین غیب‌پرور به ریاست سازمان بسیج]- farsi.khamenei.ir- 19 آذر 95</ref>
نیروهای بسیج [[ایران]] از بدو تأسیس تا پایان فرماندهی سردار [[سید یحیی رحیم‌صفوی]] رسماً زیرمجموعه [[سپاه پاسداران انقلاب اسلامی]] بوده‌اند. با تغییر فرماندهی سپاه و با روی کار آمدن سردار [[محمدعلی جعفری]] مسئولیت فرماندهی بسیج برای اولین بار به فرمانده کل [[سپاه پاسداران انقلاب اسلامی]] واگذار گردید و [[حسین تائب]] در تیرماه ۱۳۷۸ به فرماندهی بسیج منصوب شد اما پس از [[انتخابات دهم ریاست جمهوری ایران]] فرماندهی بسیج به سردار [[محمدرضا نقدی]] سپرده شد. اخیراً و در تاریخ ۱۷ آذر ۹۵ رهبر جمهوری اسلامی ایران طی حکمی سرتیپ [[غلام‌حسین غیب‌پرور]] را به عنوان رئیس سازمان بسیج و جانشین فرمانده کل سپاه در امور بسیج منصوب کرد.<ref>[http://farsi.khamenei.ir/message-content?id=35064 انتصاب سردار غلامحسین غیب‌پرور به ریاست سازمان بسیج]- farsi.khamenei.ir- 19 آذر 95</ref>


[[محمدعلی جعفری]] با دسته‌بندی تهدیدات علیه جمهوری اسلامی به تهدید نرم، تهدید نیمه‌سخت (شورش‌های مردمی بدون سلاح گرم،<ref>[http://www.sarkhat.com/fa/group/pJKP7yDPuL4gFT0yqWLUi6C9NVm4o09U کابینه دهم در معرض رأی نمایندگان مجلس - اخبار مرتبط - سرخط<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->]</ref> تهدیدهای اقتصادی-سیاسی داخلی و خارجی<ref>[http://www.arnet.ir/?lang=en&state=showbody_news&row_id=12382:: Psychological Operation - حکومت نرم و دکترین اقدام نامتقارن در جهاد نرم::<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->]</ref>) و تهدید سخت (شورش‌های مسلحانه، جنگ داخلی و جنگ خارجی) وظیفه مبارزه با تهدید نرم را به [[بسیج غیرنظامی]]، نیمه‌سخت را به [[بسیج نظامی]] و سخت را به [[نیروی زمینی سپاه]] و [[بسیج نظامی]] محول می‌کند.<ref>[http://www.dw-world.de/dw/article/0,,3776320,00.html مانور شش روزه نیروی انتظامی در سطح شهر تهران | • ایران | Deutsche Welle | ۰۹٫۱۱٫۲۰۰۸<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->]</ref>
[[محمدعلی جعفری]] با دسته‌بندی تهدیدات علیه جمهوری اسلامی به تهدید نرم ، تهدید نیمه‌سخت (شورش‌های مردمی بدون سلاح گرم ،<ref>[http://www.sarkhat.com/fa/group/pJKP7yDPuL4gFT0yqWLUi6C9NVm4o09U کابینه دهم در معرض رأی نمایندگان مجلس - اخبار مرتبط - سرخط<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->]</ref> تهدیدهای اقتصادی-سیاسی داخلی و خارجی<ref>[http://www.arnet.ir/?lang=en&state=showbody_news&row_id=12382:: Psychological Operation - حکومت نرم و دکترین اقدام نامتقارن در جهاد نرم::<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->]</ref>) و تهدید سخت (شورش‌های مسلحانه، جنگ داخلی و جنگ خارجی) وظیفه مبارزه با تهدید نرم را به [[بسیج غیرنظامی]] ، نیمه‌سخت را به [[بسیج نظامی]] و سخت را به [[نیروی زمینی سپاه]] و [[بسیج نظامی]] محول می‌کند.<ref>[http://www.dw-world.de/dw/article/0,,3776320,00.html مانور شش روزه نیروی انتظامی در سطح شهر تهران | • ایران | Deutsche Welle | ۰۹٫۱۱٫۲۰۰۸<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->]</ref>


[[پرونده:British Embassy Storming 08.jpg|بندانگشتی|حمله عده‌ای بسیجی [[حمله به سفارت بریتانیا در تهران|به سفارت بریتانیا در تهران]] و اشغال [[مناقشه باغ قلهک|باغ سفارت بریتانیا]] و به گروگان‌گیری ۶ دیپلمات بریتانیایی، در تاریخ [[۸ آذر]] ۱۳۹۰ خورشیدی، منجر به محکومیت جهانی و واکنش‌های بین‌المللی علیه دولت ایران شد.<ref>[http://www.bbc.co.uk/persian/iran/2011/11/111130_l30_uk_embassy_tehran_attack_reaxtion.shtml محکومیت جهانی حمله به سفارت بریتانیا در تهران]، بی‌بی‌سی فارسی</ref> دامنه این محکومیت‌ها به حدی بود که [[سید علی خامنه‌ای|آیت‌الله خامنه‌ای]] نیز از حمله به سفارت بریتانیا انتقاد کرد.<ref>[http://www.bbc.co.uk/persian/iran/2012/08/120807_l23_iran_uk_khamenehi_reax_british_embassy.shtml انتقاد آیت‌الله خامنه‌ای از حمله به سفارت بریتانیا در تهران]، بی‌بی‌سی فارسی</ref>|220x220پیکسل]]
[[پرونده:British Embassy Storming 08.jpg|بندانگشتی|حمله عده‌ای بسیجی [[حمله به سفارت بریتانیا در تهران|به سفارت بریتانیا در تهران]] و اشغال [[مناقشه باغ قلهک|باغ سفارت بریتانیا]] و به گروگان‌گیری ۶ دیپلمات بریتانیایی، در تاریخ [[۸ آذر]] ۱۳۹۰ خورشیدی، منجر به محکومیت جهانی و واکنش‌های بین‌المللی علیه دولت ایران شد.<ref>[http://www.bbc.co.uk/persian/iran/2011/11/111130_l30_uk_embassy_tehran_attack_reaxtion.shtml محکومیت جهانی حمله به سفارت بریتانیا در تهران]، بی‌بی‌سی فارسی</ref> دامنه این محکومیت‌ها به حدی بود که [[سید علی خامنه‌ای|آیت‌الله خامنه‌ای]] نیز از حمله به سفارت بریتانیا انتقاد کرد.<ref>[http://www.bbc.co.uk/persian/iran/2012/08/120807_l23_iran_uk_khamenehi_reax_british_embassy.shtml انتقاد آیت‌الله خامنه‌ای از حمله به سفارت بریتانیا در تهران]، بی‌بی‌سی فارسی</ref>|220x220پیکسل]]
خط ۱۷۰: خط ۱۷۰:


== جستارهای وابسته ==
== جستارهای وابسته ==
*[[پایگاه مقاومت بسیج]]
* [[وزارت اطلاعات]]
*[[حوزه مقاومت بسیج]]
*[[ناحیه مقاومت بسیج]]
* [[سپاه قدس]]
* [[سپاه قدس]]
* [[سازمان حفاظت اطلاعات سپاه پاسداران]]
* [[سازمان حفاظت اطلاعات سپاه پاسداران]]
خط ۱۸۰: خط ۱۸۲:
== منابع ==
== منابع ==
* [http://www.dwelle.de/dw/article/0,,5146428,00.html بسیج را بهتر بشناسیم] (دویچه وله فارسی)
* [http://www.dwelle.de/dw/article/0,,5146428,00.html بسیج را بهتر بشناسیم] (دویچه وله فارسی)
*[https://www.yjc.ir/fa/news/4197216/چگونگي-شکل‌گيري-سازمان-بسيج-مستضعفين چگونگی تشکیل بسیج باشگاه خبرنگاران جوان]
* تصویری از تلاش بسیجیان برای شکستن در دانشگاه تهران و ورود به آن [http://www.time.com/time/photogallery/0,29307,1904208_1897190,00.html مجله تایم]
* تصویری از تلاش بسیجیان برای شکستن در دانشگاه تهران و ورود به آن [http://www.time.com/time/photogallery/0,29307,1904208_1897190,00.html مجله تایم]
* [http://www.sajed.ir/new/maghalat/782-mobilization/18024-last-message-on-the-anniversary-of-imam-ruhollah-mobilization.html آخرین پیام حضرت روح‌الله در سالگرد تشکیل بسیج] ''ساجد''
* [http://www.sajed.ir/new/maghalat/782-mobilization/18024-last-message-on-the-anniversary-of-imam-ruhollah-mobilization.html آخرین پیام حضرت روح‌الله در سالگرد تشکیل بسیج] ''ساجد''

نسخهٔ ‏۵ ژوئن ۲۰۱۸، ساعت ۱۵:۴۳

یک نیروی شبه نظامی در ایران

بسیج
بنیان‌گذاری۵ آذر ۱۳۵۸ (حکم)[۱]
۱۰ اردیبهشت ۱۳۵۹ (تأسیس)[۱]
بنیان‌گذارروح‌الله خمینی[۱]
گونهشبه نظامی[۱]
هدفخدمه[۱]
زمینه‌هاامنیت داخلی، اجرای قانون، پلیس اخلاقی[۱]
فرمانده
سرتیپ پاسدار غلام‌حسین غیب‌پرور
سازمان مادر
سپاه پاسداران انقلاب اسلامی[۱]
بودجه (۱۳۹۵)
افزایش ۳۵۷٫۰۸ میلیون دلار[۲]
کارمندان (۲۰۰۵ میلادی)
۹۰٬۰۰۰ (تخمین CSIS)[۱]
شمار داوطلبان
۱۱٫۲ میلیون (اطلاعات رسمی)[۱]
شعار تبلیغاتی«ارتش بیست میلیونی»[۱]
بیانیه مأموریت«برای ایجاد قابلیت‌های لازم در همه افراد معتقد به قانون اساسی و اهداف انقلاب اسلامی برای دفاع از کشور، رژیم جمهوری اسلامی، و کمک به مردم در مورد حوادث و رویدادهای غیرمنتظره»[۱]
وبگاه

سازمان‌بسیج‌مستضعفین یکی از سازمان های زیرمجموعه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و یکی از مهمترین بازوهای قدرت جمهوری اسلامی ایران به‌شمار می‌رود که مأموریت جذب ، آموزش ، ساماندهی و به‌کارگیری نیروهای داوطلب مردمی را در راستای تحقّق اهداف انقلاب اسلامی و حفظ دستاوردهای آن را بر عهده دارد.

به اعضای این سازمان بسیجی می‌گویند و طبق ماده ۱۳ قانون مقررات استخدامی سپاه ، بسیجی به فردی اطلاق می‌شود که داوطلبانه جهت تحقق ارتش ۲۰ میلیونی تحت پوشش سپاه در می‌آید. به موجب همین مادهٔ قانونی بسیجیان به سه دسته بسیجی عادی ، بسیجی فعال و بسیجی ویژه یا پاسدار افتخاری تقسیم می‌شوند.[۳]

[۴]

تاریخچه بسیج

سازمان بسیج مستضعفین که در گذشته با نام نیروی مقاومت بسیج شناخته می‌شد در ۵ آذر ۱۳۵۸ به فرمان سید روح‌الله خمینی تشکیل شد و پس از تصویب مجلس شورای اسلامی در دی ماه ۱۳۵۹ به صورت قانونی رسمیت پیدا کرد و به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی تعلق گرفت.

در ابتدای تشكيل نيروی مقاومت بسيج ، "امیر مجد" فرماندهی اين نيرو را بر عهده داشت و پس از او "احمد سالک" اين مسئوليت را عهده‌دار شد. سپس با حکم سید روح‌الله خمینی "محمدعلی رحمانی" از سال ۱۳۶۲ فرماندهی بسيج را بر عهده گرفت و تا پایان جنگ تحمیلی ایران و عراق در این سمت باقی ماند.

محمدعلی رحمانی توانست با روشی نوین ، نیروهایی را اعم از پیر و جوان از نقاط دور افتاده و روستاها تا ادارات و دانشگاه‌ها و دانش‌آموزان و روحانیون را سازماندهی كرده و با افزایش پایگاه‌های مقاومت از ۷۰۰۰ به ۲۱۵۰۰ پایگاه ، در راستای فرمان سید روح‌الله خمینی ، مبنی بر تشكيل ارتش ۲۰ میلیونی ، نیرویی شكوهمند و عظيمی را به وجود آورد.

پس از محمدعلی رحمانی ، سردار علیرضا افشار با حکم رهبر انقلاب اسلامی در تاریخ دهم اسفند ماه 1368 به فرماندهی نیروی مقاومت بسیج منصوب شد؛ او هم با تداوم توسعه و ایجاد معاونت‌ها ، سازمان‌ها و مراکز جدید در بسیج به توسعه بیشتر بسیج به تناسب نیاز های جدید انقلاب در سراسر کشور همت كرد که مجموعه این فعالیت‌ها در بخش‌های نظامی ، فرهنگی ، اقتصادی ، و سیاسی ، منشاء اثر و تحولات بسیاری در ساختار و سازمان بسیج شد.

پس از گذشت 8 سال از مسئوليت سردار افشار ، سردار سید محمد حجازی با حکم سیدعلی خامنه‌ای در در اواخر سال 1376 به فرماندهی این نهاد مردمی منصوب شد و با تداوم فعالیت‌های بسیج در ابعاد مختلف با رویکرد و توجه خاص به بخش‌های فرهنگی ، آموزشی ، ورزشی و اقتصادی به جذب ، سازماندهی ، آموزش و بکارگیری بسیجیان پرداخت و از جمله فرماندهان موفق در عرصه فرهنگی شناخته شد[۵]

در تاریخ ۱۲ مهر ۱۳۸۸ سردار محمدرضا نقدی با حکم سیدعلی خامنه‌ای به سمت فرمانده کل بسیج منصوب شده و نام بسیج نیز از نیروی مقاومت بسیج به سازمان بسیج مستضعفین تغییر پیدا می‌کند و متعاقب آن برخی تغییرات و رویکردها ، ساختار و سازمان و وظایف آن پدید می‌آید که یکی از نمونه‌های آن تشکیل گردانهای جدید با نام امام علی ، امام حسین و بیت‌المقدس و نیز شکل‌گیری قشرها ۲۲ گانه بسیج می‌باشد.

هم اکنون سردار غلام‌حسین غیب‌پرور فرمانده سازمان بسیج مستضعفین است. وی در آذرماه ۱۳۹۵ با حکم سید علی خامنه‌ای ، رئیس سازمان بسیج و جانشین فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در امور بسیج شد

ساختار تشکیلاتی

نیروهای بسیج ایران از بدو تأسیس تا پایان فرماندهی سردار سید یحیی رحیم‌صفوی رسماً زیرمجموعه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بوده‌اند. با تغییر فرماندهی سپاه و با روی کار آمدن سردار محمدعلی جعفری مسئولیت فرماندهی بسیج برای اولین بار به فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی واگذار گردید و حسین تائب در تیرماه ۱۳۷۸ به فرماندهی بسیج منصوب شد اما پس از انتخابات دهم ریاست جمهوری ایران فرماندهی بسیج به سردار محمدرضا نقدی سپرده شد. اخیراً و در تاریخ ۱۷ آذر ۹۵ رهبر جمهوری اسلامی ایران طی حکمی سرتیپ غلام‌حسین غیب‌پرور را به عنوان رئیس سازمان بسیج و جانشین فرمانده کل سپاه در امور بسیج منصوب کرد.[۶]

محمدعلی جعفری با دسته‌بندی تهدیدات علیه جمهوری اسلامی به تهدید نرم ، تهدید نیمه‌سخت (شورش‌های مردمی بدون سلاح گرم ،[۷] تهدیدهای اقتصادی-سیاسی داخلی و خارجی[۸]) و تهدید سخت (شورش‌های مسلحانه، جنگ داخلی و جنگ خارجی) وظیفه مبارزه با تهدید نرم را به بسیج غیرنظامی ، نیمه‌سخت را به بسیج نظامی و سخت را به نیروی زمینی سپاه و بسیج نظامی محول می‌کند.[۹]

پرونده:British Embassy Storming 08.jpg
حمله عده‌ای بسیجی به سفارت بریتانیا در تهران و اشغال باغ سفارت بریتانیا و به گروگان‌گیری ۶ دیپلمات بریتانیایی، در تاریخ ۸ آذر ۱۳۹۰ خورشیدی، منجر به محکومیت جهانی و واکنش‌های بین‌المللی علیه دولت ایران شد.[۱۰] دامنه این محکومیت‌ها به حدی بود که آیت‌الله خامنه‌ای نیز از حمله به سفارت بریتانیا انتقاد کرد.[۱۱]

تشکل‌ها

  1. بسیج دانش آموزی
  2. بسیج دانشجویی
  3. بسیج جامعه پزشکی
  4. بسیج جامعه مهندسین
  5. بسیج اساتید
  6. بسیج خواهران
  7. بسیج ادارات
  8. بسیج مساجد و محلات
  9. بسیج طلاب و روحانیون
  10. بسیج کارخانجات و شرکت‌ها
  11. بسیج ویژه برون مرزی بسیج موقت مورد نیاز در هر مکان وزمان

بودجه

براساس قانون برنامه چهارم توسعه بایستی هر سال ۴۰۰ میلیارد تومان برای بسیج در نظر گرفته شود که در سال اول برنامه یعنی سال ۱۳۸۴، ۱۷۳ میلیارد تومان و در سال ۸۵ نیز مجدداً ۱۷۳ میلیارد تومان در نظر گرفته شده‌است.[۱۲] بگفته فرمانده بسیج و نشریه «صبح صادق» ارگان دفتر سیاسی سپاه بودجه این نهاد در سال ۱۳۸۷ ۲۰۰٪ افزایش پیدا کرده و به صورت جداگانه از این بودجه، ۵۰ میلیارد تومان نیز برای کمک به بسیجیان بیکار در نظر گرفته شده‌است.[۱۳] در سال ۱۳۸۸ هم بر اساس اعلام نشریه برنامه ارگان معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رئیس‌جمهوری، بودجه بسیج ۴۵ میلیارد و ۲۳۸ میلیون تومان افزایش یافت.[۱۴]

در سال ۱۳۸۳ به منظور تأمین منابع مالی و ارزی و رفع سریع مشکلات درمانی و خدماتی توانبخشی جانبازان و ایثارگران انقلاب اسلامی و تهیه تجهیزات و امکانات مورد نیاز گردان‌های عاشورا و الزهرای بسیج معادل ۳۵۰ میلیون دلار از محل حساب ذخیره ارزی به بسیج اختصاص یافت.[۱۵]

اهداف

عکس از بسیجیان در حال فعالیت داوطلبانه سازندگی در مناطق محروم ایران
بسیجیان در حال فعالیت داوطلبانه سازندگی در مناطق محروم ایران

اهداف بسیج مستضعفین به نقل از وبگاه آن به شرح زیر است:

  1. تحقق فرمایش روح‌الله خمینی مبنی بر تشکیل هسته‌های حزب‌الله
  2. ایجاد توانایی‌ها و آمادگی‌های لازم دفاعی در آحاد مردم در دفاع از کشور
  3. ایجاد توانایی‌های لازم رزمی در نیروهایی که توانایی شرکت در عملیات‌های کلاسیک و بزرگ را دارند
  4. ایجاد توانایی‌های لازم در آحاد مردم به منظور کمک به هنگام بروز بلایا و حوادث غیر پیشبینی
  5. کمک به دولت در امر سازندگی[۱۶]

نیروی انسانی

یک بسیجی داوطلب در حاشیه جاده ۴۴ شرقی ایران، در حال راهنمایی زائران پیاده از نیشابور به مشهد .

بسیج در سراسر کشور ۲۳ میلیون و ۸۰۰ هزار نیروی داوطلب دارد.[۱۷]

به اعضای بسیج که در سطح مدارس راهنمایی ایران تحصیل می‌کنند پویندگان و به اعضای در سطح دبیرستان پیشگامان گفته می‌شود.[۱۸] عضویت‌های بسیج به گروه‌های زیر تقسیم می‌گردد:

  1. بسیجی عادی: عموم قشرها معتقد به قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران هستند که پس از گذراندن دوره آموزش عمومی به عضویت بسیج درآمده و سازماندهی می‌گردند.
  2. بسیجی فعال: آن دسته از بسیجیان عادی داوطلب هستند که واجد شرایط لازم بوده و پس از گذراندن دوره‌های آموزشی سازمان دهی شده و با سپاه همکاری می‌کنند.
  3. بسیجیان ویژه: این گروه که به پاسدار افتخاری هم شناخته می‌شوند افرادی هستند که صلاحیت‌های یک پاسدار را دارا می‌باشند و پس از گذراندن آموزش‌های لازم در این زمینه سازماندهی می‌گردند.[۱۹]
  4. بسیجیان کادر:که بسیجیان فعال پس از گذراندن دوره‌های خاص به این سطح از عضویت می‌رسند؛ و حقوق دریافت می‌کنند.

حقوق بشر

سربازی کودکان

استفاده نظامی از کودکان به عنوان نیروهای داوطلب در جنگ ایران و عراق.
  • بسیج از افراد زیر هیجده سال «داوطلب» در طول جنگ ایران و عراق استفاده می‌کرد، این سازمان همچنان از افراد زیر هیجده سال به صورت داوطلب استفاده می‌کند.[۲۰][۲۱]

رخدادها

  • براساس گزارش سازمان دیده‌بان حقوق بشر، قوه قضائیه ایران در سال ۲۰۰۷ حکم سابق محکومیت شش بسیجی که درسال ۲۰۰۲ پنج نفر را کشته بودند را معلق کرد[۲۲]
  • موضوع مرگ زهرا بنی‌یعقوب که در سال ۸۶ پس از بازداشت، در بازداشتگاه بسیج جان خود را ازدست داد مسئله ساز شد. مسئولین این موضوع را خود کشی اعلام کردند ولی برخی از افراد از جمله خانواده بنی یعقوب با رد موضوع خودکشی اعلام کردند که بعضی مدارک ارئه شده توسط مقامات مربوطه دستکاری شده‌است[۲۳]

انتخابات

انتخابات نهم ریاست جمهوری

مهدی کروبی در سال ۱۳۸۴ بسیج را متهم به دخالت درانتخابات ریاست جمهوری به نفع محمود احمدی‌نژاد کرد.[۲۴] برخی از اصلاح طلبان نیز نیروهای بسیج را متهم به دخالت درانتخابات به نفع احمدی‌نژاد حتی از طریق تخلفات انتخاباتی می‌کنند؛ ولی اصولگرایان این موضوع را رد می‌کنند. منتقدان معتقدند که بسیج از طریق تشکیلات سازمانی خود عملاً در امر انتخابات مداخله جناحی می‌کند.[۲۵]

انتخابات دهم ریاست جمهوری

در انتخابات دهم ریاست جمهوری نیز میرحسین موسوی با نوشتن نامه‌ای به سید علی خامنه‌ای اعتراض خود را نسبت به مداخله نیروهای بسیج و سپاه در انتخابات نشان داد.[۲۶] هم چنین بگفتهٔ سازمان عفو بین‌الملل، بسیج زخمیان و مجروحان را از بیمارستان‌ها جمع می‌کند و به مکانی نامعلوم انتقال می‌دهد. همچنین این نیروها اجازهٔ ثبت مشخصات افراد مجروح توسط کارکنان بیمارستان‌ها را نمی‌دهند. به گزارش دیدبان حقوق بشر «نیروهای شبه نظامی بسیج برای خاموش کردن بانگ «الله اکبر» شبانهٔ مردم از پشت‌بام‌ها، شبانه به خانه‌های مردم یورش می‌برند، با شکستن در خانه‌ها به‌زور وارد خانه‌هایشان می‌شوند، لوازم شخصی آنان را درهم می‌شکنند و ساکنان را مورد ضرب و شتم قرار می‌دهند.»[۲۷]حسین طائب، فرماندهٔ نیروی مقاومت بسیج، ادعا کرده‌است افرادی «لباس پلیس یا بسیج را پوشیده بودند» و دست به خرابکاری زده‌اند که برخی از این افراد دستگیرشده‌اند. همچنین طائب استدلال می‌کند که از آنجایی که ورود به بسیج آسان است افرادی ممکن است از این طریق خواسته باشند بسیج را بدنام کنند.[۲۷]

یک نوار ویدئویی که توسط شبکهٔ تلویزیونی کانال چهار بریتانیا منتشر شده‌است، تیراندازی یک عضو پایگاه بسیج در تقاطع خیابان آزادی و خیابان جناح را از پشت‌بام به سمت مردم نشان می‌دهد؛ تیراندازی‌ای که در اثر آن دستِکم هفت نفر کشته شدند. حسین طائب مسلح بودن بسیج را رد کرده‌است ولی تأکید می‌کند که در صورت حمله به منطقه نظامی و تحت تسلط بسیج، این گروه به هر طریق ممکن از خودش دفاع می‌کند.[۲۷]

سرلشکر بسیجی، فیروزآبادی رئیس ستاد کل نیروهای مسلح در نامه‌ای که خطاب به امام غایب شیعیان حجت بن حسن نوشت، مدعی شد که بسیجیان و نیروهای مسلح از هیچ نوع اسلحه‌ای برای سرکوب مردم در جریان تظاهرات مربوط به اعلام نتایج انتخابات ریاست جمهوری استفاده نکرده‌اند و کسانی را که کشته شده‌اند کشته‌های دروغی خواند. وی مدعی شد که: در ۳۰ خرداد آشوبگران و منافقان با چهره‌ای جدید که چندان هم بی‌ارتباط با منافقان سابق نیستند، بر ملت یورش آورده و به ضرب و جرح شدید نیروهای امنیتی پرداخته‌اند. [۲۸][۲۹] به‌دنبال فعالیت‌های نیروهای بسیجی در جریان وقایع بعد از اعلام نتایج انتخابات ریاست جمهوری در ایران، سازمان عفو بین‌الملل در بیانیه‌ای خواستار انحلال نیروهای مقاومت بسیج در ایران شد. ناوی پیلای، کمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل، از دولت ایران خواست تا نیروهای بسیج را از اعمال خشونت علیه معترضان بازدارد.[۲۷]

احمدی مقدم فرماندهٔ نیروی انتظامی در واکنش به اعتراضات مردمی به ضرب و شتم و سرکوب تظاهرات‌کنندگان توسط لباس‌شخصی‌ها در مراسم صبحگاه ناجا گفت: مگر راهپیمایان غیرقانونی و اغتشاشگران لباس یونیفرم داشتند، آن‌ها نیز لباس‌شخصی بودند. [۳۰]

عملیات استشهادی

گروهی از بسیجیان برای مقابله با حمله نظامی آمریکا به ایران، احتمال استفاده از عملیات استشهادی را مطرح کرده‌اند.[۳۱] درآبان ۱۳۸۴ بسیج دانشجویی دانشگاه شاهرود صدها فرم شرکت داوطلبانه در عملیات استشهادی را دراختیار داوطلبان قرار داد.[۳۲] بسیج عملیات استشهادی خود را همانند اقدام رضای کرمانی در ترور ناصر الدین شاه اعلام کرده‌است.[۳۳]

انتقاد به طرح تقویت بسیج و پیامدهای آن

آنتن‌های ضبط‌شدهٔ ماهواره در نمایشگاه خیابانی دستاوردهای بسیج در شیراز.

در پی تصویب کلیات طرح تقویت نیروهای بسیج مستضعفین تنی چند از نمایندگان سرشناس مجلس با این طرح مخالفت کردند و آن را متهم به ایجاد جو و فضای امنیتی در بخش‌های غیرنظامی جامعه کرده‌اند. احمد توکلی این طرح را مغایر با اصل ۶۰ قانون اساسی قلم داد کرد. رضا علیجانی در نقد افزایش اختیارات بسیج مستضعفین اظهار کرد که چون این نیروها تحت آموزش نیروهای تندروی سپاه پاسداران قرار می‌گیرند تبدیل به پیاده‌نظامی می‌شوند که در راستای تحقق سیاست‌های تندروانه قد علم می‌کنند تا به گروه‌های سیاسی مخالف فشار وارد کنند. این موضوع از ابتدای انقلاب و در روزهای نخسته اولین انتخابات ریاست جمهوری کشور نیز مشاهده شده که نیروهای از این دست همیشه دولت‌هایی که همگرایی چندانی با ولایت فقیه نداشتند را همواره تحت فشار قرار می‌دادند. مثل دوران ریاست جمهوری بنی صدر، خاتمی و هاشمی رفسنجانی، و حتی دولت روحانی در عصر کنونی. این تحلیلگر مسائل سیاسی می‌گوید نیروهای این چنینی در زمانی به کاره ارگان یادشده می‌آیند که خود سازمان بطور قانونی نمی‌تواند در آن مسئله دخول و اعمال نظر کند. اینجاست که از این نیروهای خودسر استفاده می‌کند تا جامعه و قشر تحصیل کرده را مرعوب نمایند. نمونهٔ این اقدامات نیز تظاهرات علیه بدحجابی، حمله به سینما و سینماگران و حتی حمله به نمایندگان مجلس است. این اقدامات در واقع مصادق به خیابان کشیدن بحث‌های فرهنگی و اجتماعیست.[۳۴]

پانویس

  1. ۱٫۰۰ ۱٫۰۱ ۱٫۰۲ ۱٫۰۳ ۱٫۰۴ ۱٫۰۵ ۱٫۰۶ ۱٫۰۷ ۱٫۰۸ ۱٫۰۹ ۱٫۱۰ Robin B. Wright, ed. (2010), The Iran Primer: Power, Politics, and U.S. Policy, US Institute of Peace Press, pp. 62–65, ISBN 1-60127-084-4
  2. "Iran decreases IRGC budget for next year". AzerNews Newspaper. 18 January 2016. Retrieved 30 March 2016.
  3. «بیانیه سپاه دربارهٔ فعالیت سیاسی بسیج».
  4. حسین بشیریه، انقلاب و بسیج سیاسی،انتشارات دانشگاه تهران، مؤسسه انتشارات چاپ دانشگاه تهران، چاپ هفتم،1387ش، صص78-81
  5. «خبرگزاری باشگاه خبرنگاران | آخرین اخبار ایران و جهان | YJC». دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۶-۰۵. از پارامتر ناشناخته |وب‌گاه= صرف نظر شد (|وبگاه= پیشنهاد می‌شود) (کمک)
  6. انتصاب سردار غلامحسین غیب‌پرور به ریاست سازمان بسیج- farsi.khamenei.ir- 19 آذر 95
  7. کابینه دهم در معرض رأی نمایندگان مجلس - اخبار مرتبط - سرخط
  8. Psychological Operation - حکومت نرم و دکترین اقدام نامتقارن در جهاد نرم::
  9. مانور شش روزه نیروی انتظامی در سطح شهر تهران | • ایران | Deutsche Welle | ۰۹٫۱۱٫۲۰۰۸
  10. محکومیت جهانی حمله به سفارت بریتانیا در تهران، بی‌بی‌سی فارسی
  11. انتقاد آیت‌الله خامنه‌ای از حمله به سفارت بریتانیا در تهران، بی‌بی‌سی فارسی
  12. افزایش ۵/۲۹ درصدی بودجه دفاعی روزنامه شرق، ۱۱ بهمن ۱۳۸۴
  13. افزایش ۲۰۰ درصدی بودجه پایگاه‌های بسیج وبگاه رادیو فردا
  14. ۲۴۲ میلیارد تومان کاهش بودجه آموزش و پرورش روزنامه سرمایه، ۲۵ مرداد ۱۳۸۸
  15. مخالفت دولت با برداشت مجلس از حساب ارزی وبگاه بی‌بی‌سی فارسی
  16. «اهداف، مأموریت، وظایف». بسیج کارکنان دانشگاه. دریافت‌شده در ۲۰ ژانویه ۲۰۱۷.
  17. سردار نقدی در برنامه تلویزیونی «متن ـ حاشیه»:۲۳ میلیون و ۸۰۰ هزار نفر عضو بسیج هستند/ از کسی تاکنون شکایت نکرده‌ایم/ رابطه بسیج با این دولت مانند دولت قبل است خبرگزاری فارس
  18. ایران: نیروهای شبه نظامی برای نا آرامی‌های شهری آماده می‌شوند وبگاه رادیو اروپا آزاد
  19. انواع عضویت در بسیج، سایت رسمی بسیج مستضعفین.
  20. Child Soldiers Global Report 2008 - Iran unhcr
  21. گزارش ۲۰۰۸:ایران وبگاه ائتلاف برای توقف سربازی کودکان
  22. اعتراض دیده‌بان حقوق بشر به دستگیری جوانان در ایران وبگاه بی‌بی‌سی فارسی
  23. انتشار «رنج‌نامه» والدین زهرا بنی‌یعقوب وبگاه رادیو زمانه
  24. کروبی پسر آیت‌الله خامنه‌ای را به دخالت در انتخابات متهم کرد وبگاه بی‌بی‌سی فارسی
  25. 'تقلب در انتخابات' ریاست جمهوری؛ موضوعی که نظام را رها نمی‌کند وبگاه بی‌بی‌سی فارسی
  26. نامه میرحسین موسوی به آیت‌الله خامنه‌ای
  27. ۲۷٫۰ ۲۷٫۱ ۲۷٫۲ ۲۷٫۳ «خرابکاری‌ها کار بسیج نبود، برخی لباس بسیج بر تن داشتند». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲ ژوئیه ۲۰۰۹.
  28. رنج نامه فیروز آبادی خطاب به امام زمان(عج)درباره انتخابات
  29. آفتاب - نامه سرلشکر فیروزآبادی به امام زمان(ع) در مورد انتخابات
  30. خبرگزاری جمهوری اسلامی:: احمدی مقدم: بی‌بی‌سی و سفارت انگلیس مرکز هدایت آشوبهای اخیر بودند
  31. عملیات استشهادی در برابر حمله نظامی آمریکا وبگاه آفتاب نیوز
  32. برگزاری همایش استشهادیون در دانشگاه شاهرود
  33. همبستگی خود را با یگان استشهادی اعلام می‌کنیم وبگاه خبرگزاری مهر
  34. «طرح تقویت بسیج مستضعفین در خدمت به کدام نیروها؟».

جستارهای وابسته

منابع

پیوند به بیرون