پرش به محتوا

بسیج: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
نمایش تاریخچه به صورت تعاملی
→ تفاوت قدیمی‌ترتفاوت جدیدتر ←
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
دیداریویکی‌متن
Fatemibot (بحث | مشارکت‌ها)
ربات‌ها
۵۷۷٬۴۵۰ ویرایش‌ها
جز ربات ردهٔ همسنگ (۳۰.۱) +املا+مرتب+تمیز (۱۴.۹ core): + رده:قانون جدایی جنسیتی
خط ۲۴: خط ۲۴:
| merged =
| merged =
| successor =
| successor =
| formation = ۵ آذر ۱۳۵۸ (حکم)<ref name="IPP" />{{سخ}}۱۰ اردیبهشت ۱۳۵۹ (تأسیس)<ref name="IPP">{{Citation|editor=Robin B. Wright|title= The Iran Primer: Power, Politics, and U.S. Policy|publisher=US Institute of Peace Press|year=2010|isbn=1-60127-084-4|pages=62–65}}</ref>
| formation = ۵ آذر ۱۳۵۸ (حکم)<ref name="IPP"/>{{سخ}}۱۰ اردیبهشت ۱۳۵۹ (تأسیس)<ref name="IPP">{{Citation|editor=Robin B. Wright|title= The Iran Primer: Power, Politics, and U.S. Policy|publisher=US Institute of Peace Press|year=2010|isbn=1-60127-084-4|pages=62–65}}</ref>
| founder = [[روح‌الله خمینی]]<ref name="IPP" />
| founder = [[روح‌الله خمینی]]<ref name="IPP"/>
| founding_location =
| founding_location =
| extinction = <!-- use {{end date and age|YYYY|MM|DD}} -->
| extinction = <!-- use {{end date and age|YYYY|MM|DD}} -->
| merger =
| merger =
| type = شبه نظامی<ref name="IPP" />
| type = شبه نظامی<ref name="IPP"/>
| tax_id = <!-- or | vat_id = (for European organizations) -->
| tax_id = <!-- or | vat_id = (for European organizations) -->
| registration_id = <!-- for non-profit org -->
| registration_id = <!-- for non-profit org -->
| status =
| status =
| purpose = [[خدمه]]<ref name="IPP" />
| purpose = [[خدمه]]<ref name="IPP"/>
| headquarters =
| headquarters =
| location =
| location =
خط ۴۱: خط ۴۱:
| products =
| products =
| methods =
| methods =
| fields = امنیت داخلی، اجرای قانون، پلیس اخلاقی<ref name="IPP" />
| fields = امنیت داخلی، اجرای قانون، پلیس اخلاقی<ref name="IPP"/>
| membership =
| membership =
| membership_year =
| membership_year =
خط ۴۸: خط ۴۸:
| key_people =
| key_people =
| main_organ =
| main_organ =
| parent_organization = [[سپاه پاسداران انقلاب اسلامی]]<ref name="IPP" />
| parent_organization = [[سپاه پاسداران انقلاب اسلامی]]<ref name="IPP"/>
| subsidiaries =
| subsidiaries =
| secessions =
| secessions =
خط ۵۴: خط ۵۴:
| budget = {{increase}} ۳۵۷٫۰۸ میلیون دلار<ref>{{cite web|url=http://www.azernews.az/region/91769.html|title=Iran decreases IRGC budget for next year|date=18 January 2016|work=AzerNews Newspaper|access-date=30 March 2016}}</ref>
| budget = {{increase}} ۳۵۷٫۰۸ میلیون دلار<ref>{{cite web|url=http://www.azernews.az/region/91769.html|title=Iran decreases IRGC budget for next year|date=18 January 2016|work=AzerNews Newspaper|access-date=30 March 2016}}</ref>
| budget_year = ۱۳۹۵
| budget_year = ۱۳۹۵
| staff = ۹۰٬۰۰۰ (تخمین [[مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المللی|CSIS]])<ref name="IPP" />
| staff = ۹۰٬۰۰۰ (تخمین [[مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المللی|CSIS]])<ref name="IPP"/>
| staff_year = ۲۰۰۵ میلادی
| staff_year = ۲۰۰۵ میلادی
| volunteers = ۱۱٫۲ میلیون (اطلاعات رسمی)<ref name="IPP" />
| volunteers = ۱۱٫۲ میلیون (اطلاعات رسمی)<ref name="IPP"/>
| volunteers_year = ۲۰۰۹ میلادی
| volunteers_year = ۲۰۰۹ میلادی
| slogan = «ارتش بیست میلیونی»<ref name="IPP" />
| slogan = «ارتش بیست میلیونی»<ref name="IPP"/>
| mission = «برای ایجاد قابلیت‌های لازم در همه افراد معتقد به قانون اساسی و اهداف انقلاب اسلامی برای دفاع از کشور، رژیم جمهوری اسلامی، و کمک به مردم در مورد حوادث و رویدادهای غیرمنتظره»<ref name="IPP" />
| mission = «برای ایجاد قابلیت‌های لازم در همه افراد معتقد به قانون اساسی و اهداف انقلاب اسلامی برای دفاع از کشور، رژیم جمهوری اسلامی، و کمک به مردم در مورد حوادث و رویدادهای غیرمنتظره»<ref name="IPP"/>
| website = {{URL|basij.ir}}
| website = {{URL|basij.ir}}
| remarks =
| remarks =
خط ۷۳: خط ۷۳:


== تشکیل بسیج ==
== تشکیل بسیج ==
در ۵ آذر ۱۳۵۸ فرمان تشکیل «ارتش ۲۰ میلیونی» (بسیج) از جانب آیت الله خمینی صادر شد و پس از تصویب مجلس شورای اسلامی در دی ۱۳۵۹ به صورت قانونی رسمیت پیدا کرد. ابتدا مدتی مجد و پس از آن [[سالک]] فرماندهان بسیج بودند. [[محمدعلی رحمانی]] از سال ۱۳۶۲ مسئولیت آن را بر عهده گرفت او تا پایان جنگ هشت ساله عراق علیه ایران در این سمت فعالیت می‌کرد.
در ۵ آذر ۱۳۵۸ فرمان تشکیل «ارتش ۲۰ میلیونی» (بسیج) از جانب آیت‌الله خمینی صادر شد و پس از تصویب مجلس شورای اسلامی در دی ۱۳۵۹ به صورت قانونی رسمیت پیدا کرد. ابتدا مدتی مجد و پس از آن [[سالک]] فرماندهان بسیج بودند. [[محمدعلی رحمانی]] از سال ۱۳۶۲ مسئولیت آن را بر عهده گرفت او تا پایان جنگ هشت ساله عراق علیه ایران در این سمت فعالیت می‌کرد.
وی توانست با روشی نوین نیروهایی را از پیر و جوان از نقاط دور افتاده و روستاها تا ادارات و دانشگاه‌ها و دانش آموزان و روحانیون را سازماندهی نموده و با افزایش پایگاه‌های مقاومت از ۷۰۰۰ به ۲۱۵۰۰ پایگاه نیرویی بزرگ را بوجود آورد تا در جهت اجرای فرمان خمینی به عنوان [[ارتش بیست میلیونی]] به جبهه اعزام نمایند که اعزام یکصد هزار نفری [[سپاه محمد]] حاصل این سازماندهی بود. رحمانی معتقد بود که واحد بسیج باید به صورت یک نیروی مردمی و فراگیر باقی بماند وی تا سال ۱۳۷۰ در بسیج حضور داشت.
وی توانست با روشی نوین نیروهایی را از پیر و جوان از نقاط دور افتاده و روستاها تا ادارات و دانشگاه‌ها و دانش آموزان و روحانیون را سازماندهی نموده و با افزایش پایگاه‌های مقاومت از ۷۰۰۰ به ۲۱۵۰۰ پایگاه نیرویی بزرگ را بوجود آورد تا در جهت اجرای فرمان خمینی به عنوان [[ارتش بیست میلیونی]] به جبهه اعزام نمایند که اعزام یکصد هزار نفری [[سپاه محمد]] حاصل این سازماندهی بود. رحمانی معتقد بود که واحد بسیج باید به صورت یک نیروی مردمی و فراگیر باقی بماند وی تا سال ۱۳۷۰ در بسیج حضور داشت.
پس از درگذشت روح‌الله خمینی فشار سپاه برای تبدیل واحد بسیج مستضعفین به نیروی مقاومت بسیج افزایش پیدا کرد و در نهایت با خروج رحمانی از واحد بسیج و تغییر ساختار [[نیروی مقاومت بسیج]] تشکیل شد و افشار به عنوان اولین فرمانده نیروی مقاومت بسیج منصوب گردید.
پس از درگذشت روح‌الله خمینی فشار سپاه برای تبدیل واحد بسیج مستضعفین به نیروی مقاومت بسیج افزایش پیدا کرد و در نهایت با خروج رحمانی از واحد بسیج و تغییر ساختار [[نیروی مقاومت بسیج]] تشکیل شد و افشار به عنوان اولین فرمانده نیروی مقاومت بسیج منصوب گردید.
خط ۱۰۵: خط ۱۰۵:


== اهداف ==
== اهداف ==
[[File:Basij militia of Iran بسیجیان در حال فعالیت در مناظق محروم ایران 02.jpg|thumb|بسیجیان در حال فعالیت داوطلبانه سازندگی در مناظق محروم ایران]]
[[پرونده:Basij militia of Iran بسیجیان در حال فعالیت در مناظق محروم ایران 02.jpg|بندانگشتی|بسیجیان در حال فعالیت داوطلبانه سازندگی در مناظق محروم ایران]]
اهداف بسیج مستضعفین به نقل از [[وبگاه]] آن به شرح زیر است:
اهداف بسیج مستضعفین به نقل از [[وبگاه]] آن به شرح زیر است:
# تحقق فرمایش [[روح‌الله خمینی]] مبنی بر تشکیل هسته‌های [[حزب‌الله]]
# تحقق فرمایش [[روح‌الله خمینی]] مبنی بر تشکیل هسته‌های [[حزب‌الله]]
خط ۱۴۰: خط ۱۴۰:
=== انتخابات دهم ریاست جمهوری ===
=== انتخابات دهم ریاست جمهوری ===
در [[انتخابات دهم ریاست جمهوری]] نیز [[میرحسین موسوی]] با نوشتن نامه‌ای به [[سید علی خامنه‌ای]] اعتراض خود را نسبت به مداخله نیروهای بسیج و [[سپاه]] در انتخابات نشان داد.<ref>[http://www.iranianuk.com/article.php?id=38315 نامه میرحسین موسوی به آیت‌الله خامنه‌ای<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->]</ref>
در [[انتخابات دهم ریاست جمهوری]] نیز [[میرحسین موسوی]] با نوشتن نامه‌ای به [[سید علی خامنه‌ای]] اعتراض خود را نسبت به مداخله نیروهای بسیج و [[سپاه]] در انتخابات نشان داد.<ref>[http://www.iranianuk.com/article.php?id=38315 نامه میرحسین موسوی به آیت‌الله خامنه‌ای<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->]</ref>
هم چنین بگفتهٔ [[سازمان عفو بین‌الملل]]، بسیج زخمیان و مجروحان را از بیمارستان‌ها جمع می‌کند و به مکانی نامعلوم انتقال می‌دهد. همچنین این نیروها اجازهٔ ثبت مشخصات افراد مجروح توسط کارکنان بیمارستان‌ها را نمی‌دهند. به گزارش [[دیدبان حقوق بشر]] «نیروهای شبه نظامی بسیج برای خاموش کردن بانگ «الله اکبر» شبانهٔ مردم از پشت‌بام‌ها، شبانه به خانه‌های مردم یورش می‌برند، با شکستن در خانه‌ها به‌زور وارد خانه‌هایشان می‌شوند، لوازم شخصی آنان را درهم می‌شکنند و ساکنان را مورد ضرب و شتم قرار می‌دهند.»<ref name="farda">{{یادکرد وب |نام خانوادگی= |نام= |عنوان=خرابکاری‌ها کار بسیج نبود، برخی لباس بسیج بر تن داشتند |نشانی=http://www.radiofarda.com/content/f10_Taef_Basij_Commander/1764974.html |بازبینی=۲ ژوئیه ۲۰۰۹ |اثر=رادیو فردا |تاریخ= |ناشر= |نشانی بایگانی= |تاریخ بایگانی= |کد زبان=}}</ref>[[حسین طائب]]، فرماندهٔ نیروی مقاومت بسیج، ادعا کرده‌است افرادی «لباس پلیس یا بسیج را پوشیده بودند» و دست به خرابکاری زده‌اند که برخی از این افراد دستگیرشده‌اند. همچنین طائب استدلال می‌کند که از آنجایی که ورود به بسیج آسان است افرادی ممکن است از این طریق خواسته باشند بسیج را بدنام کنند.<ref name="farda" />
هم چنین بگفتهٔ [[سازمان عفو بین‌الملل]]، بسیج زخمیان و مجروحان را از بیمارستان‌ها جمع می‌کند و به مکانی نامعلوم انتقال می‌دهد. همچنین این نیروها اجازهٔ ثبت مشخصات افراد مجروح توسط کارکنان بیمارستان‌ها را نمی‌دهند. به گزارش [[دیدبان حقوق بشر]] «نیروهای شبه نظامی بسیج برای خاموش کردن بانگ «الله اکبر» شبانهٔ مردم از پشت‌بام‌ها، شبانه به خانه‌های مردم یورش می‌برند، با شکستن در خانه‌ها به‌زور وارد خانه‌هایشان می‌شوند، لوازم شخصی آنان را درهم می‌شکنند و ساکنان را مورد ضرب و شتم قرار می‌دهند.»<ref name="farda">{{یادکرد وب |نام خانوادگی= |نام= |عنوان=خرابکاری‌ها کار بسیج نبود، برخی لباس بسیج بر تن داشتند |نشانی=http://www.radiofarda.com/content/f10_Taef_Basij_Commander/1764974.html |بازبینی=۲ ژوئیه ۲۰۰۹ |اثر=رادیو فردا |تاریخ= |ناشر= |نشانی بایگانی= |تاریخ بایگانی= |کد زبان=}}</ref>[[حسین طائب]]، فرماندهٔ نیروی مقاومت بسیج، ادعا کرده‌است افرادی «لباس پلیس یا بسیج را پوشیده بودند» و دست به خرابکاری زده‌اند که برخی از این افراد دستگیرشده‌اند. همچنین طائب استدلال می‌کند که از آنجایی که ورود به بسیج آسان است افرادی ممکن است از این طریق خواسته باشند بسیج را بدنام کنند.<ref name="farda"/>


یک نوار ویدئویی که توسط شبکهٔ تلویزیونی کانال چهار [[بریتانیا]] منتشر شده‌است، تیراندازی یک عضو پایگاه بسیج در تقاطع [[خیابان آزادی]] و [[خیابان جناح]] را از پشت‌بام به سمت مردم نشان می‌دهد؛ تیراندازی‌ای که در اثر آن دستِکم هفت نفر کشته شدند. حسین طائب مسلح بودن بسیج را رد کرده‌است ولی تأکید می‌کند که در صورت حمله به منطقه نظامی و تحت تسلط بسیج، این گروه به هر طریق ممکن از خودش دفاع می‌کند.<ref name="farda" />
یک نوار ویدئویی که توسط شبکهٔ تلویزیونی کانال چهار [[بریتانیا]] منتشر شده‌است، تیراندازی یک عضو پایگاه بسیج در تقاطع [[خیابان آزادی]] و [[خیابان جناح]] را از پشت‌بام به سمت مردم نشان می‌دهد؛ تیراندازی‌ای که در اثر آن دستِکم هفت نفر کشته شدند. حسین طائب مسلح بودن بسیج را رد کرده‌است ولی تأکید می‌کند که در صورت حمله به منطقه نظامی و تحت تسلط بسیج، این گروه به هر طریق ممکن از خودش دفاع می‌کند.<ref name="farda"/>


سرلشکر بسیجی، فیروزآبادی رئیس [[ستاد کل نیروهای مسلح]] در نامه‌ای که خطاب به امام غایب شیعیان [[حجت بن حسن]] نوشت، مدعی شد که بسیجیان و نیروهای مسلح از هیچ نوع اسلحه‌ای برای سرکوب مردم در جریان تظاهرات مربوط به اعلام نتایج انتخابات ریاست جمهوری استفاده نکرده‌اند و کسانی را که کشته شده‌اند کشته‌های دروغی خواند. وی مدعی شد که: ''در ۳۰ خرداد آشوبگران و منافقان با چهره‌ای جدید که چندان هم بی‌ارتباط با منافقان سابق نیستند، بر ملت یورش آورده و به ضرب و جرح شدید نیروهای امنیتی پرداخته‌اند. ''<ref>[http://www.asriran.com/fa/pages/?cid=77663 رنج نامه فیروز آبادی خطاب به امام زمان(عج)درباره انتخابات<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->]</ref><ref>[http://aftabnews.ir/vdcbzzb9.rhbg9piuur.html آفتاب - نامه سرلشکر فیروزآبادی به امام زمان(ع) در مورد انتخابات<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->]</ref>
سرلشکر بسیجی، فیروزآبادی رئیس [[ستاد کل نیروهای مسلح]] در نامه‌ای که خطاب به امام غایب شیعیان [[حجت بن حسن]] نوشت، مدعی شد که بسیجیان و نیروهای مسلح از هیچ نوع اسلحه‌ای برای سرکوب مردم در جریان تظاهرات مربوط به اعلام نتایج انتخابات ریاست جمهوری استفاده نکرده‌اند و کسانی را که کشته شده‌اند کشته‌های دروغی خواند. وی مدعی شد که: ''در ۳۰ خرداد آشوبگران و منافقان با چهره‌ای جدید که چندان هم بی‌ارتباط با منافقان سابق نیستند، بر ملت یورش آورده و به ضرب و جرح شدید نیروهای امنیتی پرداخته‌اند. ''<ref>[http://www.asriran.com/fa/pages/?cid=77663 رنج نامه فیروز آبادی خطاب به امام زمان(عج)درباره انتخابات<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->]</ref><ref>[http://aftabnews.ir/vdcbzzb9.rhbg9piuur.html آفتاب - نامه سرلشکر فیروزآبادی به امام زمان(ع) در مورد انتخابات<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->]</ref>
به‌دنبال فعالیت‌های نیروهای بسیجی در جریان وقایع بعد از اعلام نتایج انتخابات ریاست جمهوری در ایران، سازمان عفو بین‌الملل در بیانیه‌ای خواستار انحلال نیروهای مقاومت بسیج در ایران شد.
به‌دنبال فعالیت‌های نیروهای بسیجی در جریان وقایع بعد از اعلام نتایج انتخابات ریاست جمهوری در ایران، سازمان عفو بین‌الملل در بیانیه‌ای خواستار انحلال نیروهای مقاومت بسیج در ایران شد.
[[ناوی پیلای]]، کمیسر عالی [[شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد|حقوق بشر سازمان ملل]]، از دولت ایران خواست تا نیروهای بسیج را از اعمال خشونت علیه معترضان بازدارد.<ref name="farda" />
[[ناوی پیلای]]، کمیسر عالی [[شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد|حقوق بشر سازمان ملل]]، از دولت ایران خواست تا نیروهای بسیج را از اعمال خشونت علیه معترضان بازدارد.<ref name="farda"/>


احمدی مقدم فرماندهٔ نیروی انتظامی در واکنش به اعتراضات مردمی به ضرب و شتم و سرکوب تظاهرات‌کنندگان توسط لباس‌شخصی‌ها در مراسم صبحگاه ناجا گفت: ''مگر راهپیمایان غیرقانونی و اغتشاشگران لباس یونیفرم داشتند، آن‌ها نیز لباس‌شخصی بودند. ''<ref>[http://www.irna.ir/View/FullStory/?NewsId=576251 خبرگزاری جمهوری اسلامی:: احمدی مقدم: بی‌بی‌سی و سفارت انگلیس مرکز هدایت آشوبهای اخیر بودند<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->]</ref>
احمدی مقدم فرماندهٔ نیروی انتظامی در واکنش به اعتراضات مردمی به ضرب و شتم و سرکوب تظاهرات‌کنندگان توسط لباس‌شخصی‌ها در مراسم صبحگاه ناجا گفت: ''مگر راهپیمایان غیرقانونی و اغتشاشگران لباس یونیفرم داشتند، آن‌ها نیز لباس‌شخصی بودند. ''<ref>[http://www.irna.ir/View/FullStory/?NewsId=576251 خبرگزاری جمهوری اسلامی:: احمدی مقدم: بی‌بی‌سی و سفارت انگلیس مرکز هدایت آشوبهای اخیر بودند<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->]</ref>
خط ۱۹۰: خط ۱۹۰:
[[رده:سازمان‌های شبه‌نظامی مذهبی]]
[[رده:سازمان‌های شبه‌نظامی مذهبی]]
[[رده:سپاه پاسداران انقلاب اسلامی]]
[[رده:سپاه پاسداران انقلاب اسلامی]]
[[رده:قانون جدایی جنسیتی]]
[[رده:واحدها و تشکیلات نظامی بنیان‌گذاری‌شده در ۱۹۸۰ (میلادی)]]
[[رده:واحدها و تشکیلات نظامی بنیان‌گذاری‌شده در ۱۹۸۰ (میلادی)]]

نسخهٔ ‏۲۹ آوریل ۲۰۱۸، ساعت ۰۷:۰۱

بسیج
بنیان‌گذاری۵ آذر ۱۳۵۸ (حکم)[۱]
۱۰ اردیبهشت ۱۳۵۹ (تأسیس)[۱]
بنیان‌گذارروح‌الله خمینی[۱]
گونهشبه نظامی[۱]
هدفخدمه[۱]
زمینه‌هاامنیت داخلی، اجرای قانون، پلیس اخلاقی[۱]
فرمانده
سرتیپ پاسدار غلام‌حسین غیب‌پرور
سازمان مادر
سپاه پاسداران انقلاب اسلامی[۱]
بودجه (۱۳۹۵)
افزایش ۳۵۷٫۰۸ میلیون دلار[۲]
کارمندان (۲۰۰۵ میلادی)
۹۰٬۰۰۰ (تخمین CSIS)[۱]
شمار داوطلبان
۱۱٫۲ میلیون (اطلاعات رسمی)[۱]
شعار تبلیغاتی«ارتش بیست میلیونی»[۱]
بیانیه مأموریت«برای ایجاد قابلیت‌های لازم در همه افراد معتقد به قانون اساسی و اهداف انقلاب اسلامی برای دفاع از کشور، رژیم جمهوری اسلامی، و کمک به مردم در مورد حوادث و رویدادهای غیرمنتظره»[۱]
وبگاه

سازمان بسیج مستضعفین یکی از ساختارهای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و از یکی مهمترین بازوهای قدرت جمهوری اسلامی ایران به‌شمار می‌رود که مأموریت جذب، آموزش، سازماندهی و به‌کارگیری نیروهای داوطلب مردمی را در راستای اهداف انقلاب اسلامی و حفظ دستاوردهای آن را بر عهده دارد.

"'سازمان بسیج مستضعفین"' که در گذشته با نام نیروی مقاومت بسیج شناخته می‌شد در ۵ آذر ۱۳۵۸ به فرمان سید روح‌الله خمینی تشکیل شد و پس از تصویب مجلس شورای اسلامی در دی ۱۳۵۹ قانوناً رسمیت پیدا کرد و به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی تعلق گرفت. به اعضای این سازمان بسیجی می‌گویند و طبق ماده ۱۳ قانون مقررات استخدامی سپاه، بسیجی به فردی اطلاق می‌شود که داوطلبانه جهت تحقق ارتش ۲۰ میلیونی تحت پوشش سپاه در می‌آید. به موجب همین مادهٔ قانونی بسیجیان به سه دسته «بسیج عادی»، «بسیج فعال» و «بسیج ویژه» یا «پاسداران افتخاری» تقسیم می‌شوند.[۳] در جنگ ایران و عراق از بسیجیان بیشتر برای ارسال به صورت داوطلبانه و سازماندهی شده به جبهه‌ها استفاده می‌شد.

بسیج در ادبیات سیاسی

بر اساس یک تعریف، می‌توان بسیج را همچون روندی در نظر گرفت که در آن یک واحد اجتماعی بسیار سریع بتواند بر منابعی کنترل پیدا کند که پیش تر بر آن‌ها کنتری نداشته‌است. در واقع زمانی که بسیج از حالت گروهی فراتر رود و بخشی از جمعیت را به اعطای منابع خواسته شده برای دستیابی به هدف مطلوب برانگیزد آن گاه بسیج تبدیل به یک جنبش می‌شود. یکی از عوامل مؤثر در کار بسیج، میزان سازمان یافتگی است. در حرکت بسیج، روابط درون گروهی و فرهنگ مشترک هر چقدر محکم تر و گسترده‌تر باشد میزان احتمال پیروزی آن نیز بیشتر است و این بدان سبب است که ارتباطات و فرهنگ مشترک باعث می‌شود که تعبیر یکسان و واحدی نسبت به امر مورد نظر بوجود بیاید. رهبری لازمه سازمان و بسیج است. گروه‌های بسیج گر سعی دارند تا با تقویت هر چه گسترده‌تر اعضای گروه و ضعیف کردن دیگر پیوندهای اجتماعی و بزرگ کردن رهبر یا رهبران، باعث گسترش وفاداری اعضا در جامعه شوند. بسیج به دو صورت تهاجمی و تدافعی ظاهر می‌شود. بسیج تدافعی، وقتی صورت می‌گیرد که گروهی هنگام مواجه شدن با حمله گروهی دیگر، منابع خود را بسیج می‌کند. می‌توان شورش‌های دهقانی و اشرافی را نوعی بسیج تدافعی دانست. بسیج تهاجمی آن بسیجی است که در فرصت‌های مناسب برای این که اهداف و منابع خودش را محقق کند دست به بسیج نیروهای خود می‌زند. بسیج انقلابی نوعی از بسیج تهاجمی است. همچنین بسیج تهاجمی نیازمند شناخت دقیق در مورد محیط خارجی و رهبری کنش‌گرانه و کوشش سازمانی بیشتر است. از آن جا که بسیج هزینه بردار است لذا خصوصاً بسیج تهاجمی باید از امکانات اقتصادی لازم برخوردار باشد. ایدئولوژی بسیج می‌تواند نمادها و شعارهای مورد نیاز بسیج را فراهم کند. سازمان، رهبری و ایدئولوژی از ابعاد اساسی روند بسیج انقلابی هستند. می‌توان گفت که ایدئولوژی نقشی تعیین‌کننده‌ای در بسیج انقلابی دارد. یکی از وظایف ایدئولوژی سرزنش کردن وضع موجود و یافتن ریشه‌های نابسامانی است. دومین وظیفه ایدئولوژی نشان دادن وضع مطلوب و اهداف و آرمان هاست. سومین وظیفه آن اراده تبیین تازه‌ای از تاریخ به سود جنبش و ستایش از گذشته آن است.[۴]

تشکیل بسیج

در ۵ آذر ۱۳۵۸ فرمان تشکیل «ارتش ۲۰ میلیونی» (بسیج) از جانب آیت‌الله خمینی صادر شد و پس از تصویب مجلس شورای اسلامی در دی ۱۳۵۹ به صورت قانونی رسمیت پیدا کرد. ابتدا مدتی مجد و پس از آن سالک فرماندهان بسیج بودند. محمدعلی رحمانی از سال ۱۳۶۲ مسئولیت آن را بر عهده گرفت او تا پایان جنگ هشت ساله عراق علیه ایران در این سمت فعالیت می‌کرد. وی توانست با روشی نوین نیروهایی را از پیر و جوان از نقاط دور افتاده و روستاها تا ادارات و دانشگاه‌ها و دانش آموزان و روحانیون را سازماندهی نموده و با افزایش پایگاه‌های مقاومت از ۷۰۰۰ به ۲۱۵۰۰ پایگاه نیرویی بزرگ را بوجود آورد تا در جهت اجرای فرمان خمینی به عنوان ارتش بیست میلیونی به جبهه اعزام نمایند که اعزام یکصد هزار نفری سپاه محمد حاصل این سازماندهی بود. رحمانی معتقد بود که واحد بسیج باید به صورت یک نیروی مردمی و فراگیر باقی بماند وی تا سال ۱۳۷۰ در بسیج حضور داشت. پس از درگذشت روح‌الله خمینی فشار سپاه برای تبدیل واحد بسیج مستضعفین به نیروی مقاومت بسیج افزایش پیدا کرد و در نهایت با خروج رحمانی از واحد بسیج و تغییر ساختار نیروی مقاومت بسیج تشکیل شد و افشار به عنوان اولین فرمانده نیروی مقاومت بسیج منصوب گردید. در تاریخ ۱۲ مهر ۱۳۸۸ سردار محمدرضا نقدی با حکم سیدعلی خامنه‌ای به سمت فرمانده بسیج منصوب شده و نام بسیج نیز از «نیروی مقاومت بسیج» به «سازمان بسیج مستضعفین» تغییر پیدا می‌کند و متعاقب آن برخی تغییرات و رویکردها، ساختار و سازمان و وظایف آن پدید می‌آید که یکی از نمونه‌های آن تشکیل گردانهای جدید با نام امام علی، امام حسین و بیت‌المقدس و نیز شکل‌گیری قشرها ۲۲ گانه بسیج می‌باشد.

ساختار تشکیلاتی

نیروهای بسیج ایران از بدو تأسیس تا پایان مسئولیت سردار سید یحیی صفوی رسماً زیرمجموعه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بوده‌اند. با تغییر فرماندهی سپاه و با روی کار آمدن سردار محمدعلی جعفری مسئولیت فرماندهی بسیج برای اولین بار به فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی واگذار گردید، و حسین تائب در تیرماه ۱۳۷۸ به فرماندهی بسیج منصوب شد اما پس از انتخابات دهم ریاست جمهوری ایران فرماندهی بسیج به سردار محمدرضا نقدی سپرده شد. اخیراً و در تاریخ ۱۷ آذر ۹۵ رهبر جمهوری اسلامی ایران طی حکمی سرتیپ غلام‌حسین غیب‌پرور را به عنوان رئیس سازمان بسیج و جانشین فرمانده کل سپاه در امور بسیج منصوب کرد.[۵]

عزیز جعفری با دسته‌بندی تهدیدات علیه جمهوری اسلامی به تهدید نرم، تهدید نیمه‌سخت (شورش‌های مردمی بدون سلاح گرم،[۶] تهدیدهای اقتصادی-سیاسی داخلی و خارجی[۷]) و تهدید سخت (شورش‌های مسلحانه، جنگ داخلی و جنگ خارجی) وظیفه مبارزه با تهدید نرم را به بسیج غیرنظامی، نیمه‌سخت را به بسیج نظامی و سخت را به نیروی زمینی سپاه و بسیج نظامی محول می‌کند.[۸]

پرونده:British Embassy Storming 08.jpg
حمله عده‌ای بسیجی به سفارت بریتانیا در تهران و اشغال باغ سفارت بریتانیا و به گروگان‌گیری ۶ دیپلمات بریتانیایی، در تاریخ ۸ آذر ۱۳۹۰ خورشیدی، منجر به محکومیت جهانی و واکنش‌های بین‌المللی علیه دولت ایران شد.[۹] دامنه این محکومیت‌ها به حدی بود که آیت‌الله خامنه‌ای نیز از حمله به سفارت بریتانیا انتقاد کرد.[۱۰]

تشکل‌ها

  1. بسیج دانش آموزی
  2. بسیج دانشجویی
  3. بسیج جامعه پزشکی
  4. بسیج جامعه مهندسین
  5. بسیج اساتید
  6. بسیج خواهران
  7. بسیج ادارات
  8. بسیج مساجد و محلات
  9. بسیج طلاب و روحانیون
  10. بسیج کارخانجات و شرکت‌ها
  11. بسیج ویژه برون مرزی بسیج موقت مورد نیاز در هر مکان وزمان

بودجه

براساس قانون برنامه چهارم توسعه بایستی هر سال ۴۰۰ میلیارد تومان برای بسیج در نظر گرفته شود که در سال اول برنامه یعنی سال ۱۳۸۴، ۱۷۳ میلیارد تومان و در سال ۸۵ نیز مجدداً ۱۷۳ میلیارد تومان در نظر گرفته شده‌است.[۱۱] بگفته فرمانده بسیج و نشریه «صبح صادق» ارگان دفتر سیاسی سپاه بودجه این نهاد در سال ۱۳۸۷ ۲۰۰٪ افزایش پیدا کرده و به صورت جداگانه از این بودجه، ۵۰ میلیارد تومان نیز برای کمک به بسیجیان بیکار در نظر گرفته شده‌است.[۱۲] در سال ۱۳۸۸ هم بر اساس اعلام نشریه برنامه ارگان معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رئیس‌جمهوری، بودجه بسیج ۴۵ میلیارد و ۲۳۸ میلیون تومان افزایش یافت.[۱۳]

در سال ۱۳۸۳ به منظور تأمین منابع مالی و ارزی و رفع سریع مشکلات درمانی و خدماتی توانبخشی جانبازان و ایثارگران انقلاب اسلامی و تهیه تجهیزات و امکانات مورد نیاز گردان‌های عاشورا و الزهرای بسیج معادل ۳۵۰ میلیون دلار از محل حساب ذخیره ارزی به بسیج اختصاص یافت.[۱۴]

اهداف

بسیجیان در حال فعالیت داوطلبانه سازندگی در مناظق محروم ایران

اهداف بسیج مستضعفین به نقل از وبگاه آن به شرح زیر است:

  1. تحقق فرمایش روح‌الله خمینی مبنی بر تشکیل هسته‌های حزب‌الله
  2. ایجاد توانایی‌ها و آمادگی‌های لازم دفاعی در آحاد مردم در دفاع از کشور
  3. ایجاد توانایی‌های لازم رزمی در نیروهایی که توانایی شرکت در عملیات‌های کلاسیک و بزرگ را دارند
  4. ایجاد توانایی‌های لازم در آحاد مردم به منظور کمک به هنگام بروز بلایا و حوادث غیر پیشبینی
  5. کمک به دولت در امر سازندگی[۱۵]

نیروی انسانی

یک بسیجی داوطلب در حاشیه جاده ۴۴ شرقی ایران، در حال راهنمایی زائران پیاده از نیشابور به مشهد .

بسیج در سراسر کشور ۲۳ میلیون و ۸۰۰ هزار نیروی داوطلب دارد.[۱۶]

به اعضای بسیج که در سطح مدارس راهنمایی ایران تحصیل می‌کنند پویندگان و به اعضای در سطح دبیرستان پیشگامان گفته می‌شود.[۱۷] عضویت‌های بسیج به گروه‌های زیر تقسیم می‌گردد:

  1. بسیجی عادی: عموم قشرها معتقد به قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران هستند که پس از گذراندن دوره آموزش عمومی به عضویت بسیج درآمده و سازماندهی می‌گردند.
  2. بسیجی فعال: آن دسته از بسیجیان عادی داوطلب هستند که واجد شرایط لازم بوده و پس از گذراندن دوره‌های آموزشی سازمان دهی شده و با سپاه همکاری می‌کنند.
  3. بسیجیان ویژه: این گروه که به پاسدار افتخاری هم شناخته می‌شوند افرادی هستند که صلاحیت‌های یک پاسدار را دارا می‌باشند و پس از گذراندن آموزش‌های لازم در این زمینه سازماندهی می‌گردند.[۱۸]
  4. بسیجیان کادر:که بسیجیان فعال پس از گذراندن دوره‌های خاص به این سطح از عضویت می‌رسند؛ و حقوق دریافت می‌کنند.

حقوق بشر

سربازی کودکان

استفاده نظامی از کودکان به عنوان نیروهای داوطلب در جنگ ایران و عراق.
مقالهٔ اصلی: استفاده نظامی از کودکان
  • بسیج از افراد زیر هیجده سال «داوطلب» در طول جنگ ایران و عراق استفاده می‌کرد، این سازمان همچنان از افراد زیر هیجده سال به صورت داوطلب استفاده می‌کند.[۱۹][۲۰]

رخدادها

  • براساس گزارش سازمان دیده‌بان حقوق بشر، قوه قضائیه ایران در سال ۲۰۰۷ حکم سابق محکومیت شش بسیجی که درسال ۲۰۰۲ پنج نفر را کشته بودند را معلق کرد[۲۱]
  • موضوع مرگ زهرا بنی‌یعقوب که در سال ۸۶ پس از بازداشت، در بازداشتگاه بسیج جان خود را ازدست داد مسئله ساز شد. مسئولین این موضوع را خود کشی اعلام کردند ولی برخی از افراد از جمله خانواده بنی یعقوب با رد موضوع خودکشی اعلام کردند که بعضی مدارک ارئه شده توسط مقامات مربوطه دستکاری شده‌است[۲۲]

انتخابات

انتخابات نهم ریاست جمهوری

مهدی کروبی در سال ۱۳۸۴ بسیج را متهم به دخالت درانتخابات ریاست جمهوری به نفع محمود احمدی‌نژاد کرد.[۲۳] برخی از اصلاح طلبان نیز نیروهای بسیج را متهم به دخالت درانتخابات به نفع احمدی‌نژاد حتی از طریق تخلفات انتخاباتی می‌کنند؛ ولی اصولگرایان این موضوع را رد می‌کنند. منتقدان معتقدند که بسیج از طریق تشکیلات سازمانی خود عملاً در امر انتخابات مداخله جناحی می‌کند.[۲۴]

انتخابات دهم ریاست جمهوری

در انتخابات دهم ریاست جمهوری نیز میرحسین موسوی با نوشتن نامه‌ای به سید علی خامنه‌ای اعتراض خود را نسبت به مداخله نیروهای بسیج و سپاه در انتخابات نشان داد.[۲۵] هم چنین بگفتهٔ سازمان عفو بین‌الملل، بسیج زخمیان و مجروحان را از بیمارستان‌ها جمع می‌کند و به مکانی نامعلوم انتقال می‌دهد. همچنین این نیروها اجازهٔ ثبت مشخصات افراد مجروح توسط کارکنان بیمارستان‌ها را نمی‌دهند. به گزارش دیدبان حقوق بشر «نیروهای شبه نظامی بسیج برای خاموش کردن بانگ «الله اکبر» شبانهٔ مردم از پشت‌بام‌ها، شبانه به خانه‌های مردم یورش می‌برند، با شکستن در خانه‌ها به‌زور وارد خانه‌هایشان می‌شوند، لوازم شخصی آنان را درهم می‌شکنند و ساکنان را مورد ضرب و شتم قرار می‌دهند.»[۲۶]حسین طائب، فرماندهٔ نیروی مقاومت بسیج، ادعا کرده‌است افرادی «لباس پلیس یا بسیج را پوشیده بودند» و دست به خرابکاری زده‌اند که برخی از این افراد دستگیرشده‌اند. همچنین طائب استدلال می‌کند که از آنجایی که ورود به بسیج آسان است افرادی ممکن است از این طریق خواسته باشند بسیج را بدنام کنند.[۲۶]

یک نوار ویدئویی که توسط شبکهٔ تلویزیونی کانال چهار بریتانیا منتشر شده‌است، تیراندازی یک عضو پایگاه بسیج در تقاطع خیابان آزادی و خیابان جناح را از پشت‌بام به سمت مردم نشان می‌دهد؛ تیراندازی‌ای که در اثر آن دستِکم هفت نفر کشته شدند. حسین طائب مسلح بودن بسیج را رد کرده‌است ولی تأکید می‌کند که در صورت حمله به منطقه نظامی و تحت تسلط بسیج، این گروه به هر طریق ممکن از خودش دفاع می‌کند.[۲۶]

سرلشکر بسیجی، فیروزآبادی رئیس ستاد کل نیروهای مسلح در نامه‌ای که خطاب به امام غایب شیعیان حجت بن حسن نوشت، مدعی شد که بسیجیان و نیروهای مسلح از هیچ نوع اسلحه‌ای برای سرکوب مردم در جریان تظاهرات مربوط به اعلام نتایج انتخابات ریاست جمهوری استفاده نکرده‌اند و کسانی را که کشته شده‌اند کشته‌های دروغی خواند. وی مدعی شد که: در ۳۰ خرداد آشوبگران و منافقان با چهره‌ای جدید که چندان هم بی‌ارتباط با منافقان سابق نیستند، بر ملت یورش آورده و به ضرب و جرح شدید نیروهای امنیتی پرداخته‌اند. [۲۷][۲۸] به‌دنبال فعالیت‌های نیروهای بسیجی در جریان وقایع بعد از اعلام نتایج انتخابات ریاست جمهوری در ایران، سازمان عفو بین‌الملل در بیانیه‌ای خواستار انحلال نیروهای مقاومت بسیج در ایران شد. ناوی پیلای، کمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل، از دولت ایران خواست تا نیروهای بسیج را از اعمال خشونت علیه معترضان بازدارد.[۲۶]

احمدی مقدم فرماندهٔ نیروی انتظامی در واکنش به اعتراضات مردمی به ضرب و شتم و سرکوب تظاهرات‌کنندگان توسط لباس‌شخصی‌ها در مراسم صبحگاه ناجا گفت: مگر راهپیمایان غیرقانونی و اغتشاشگران لباس یونیفرم داشتند، آن‌ها نیز لباس‌شخصی بودند. [۲۹]

عملیات استشهادی

گروهی از بسیجیان برای مقابله با حمله نظامی آمریکا به ایران، احتمال استفاده از عملیات استشهادی را مطرح کرده‌اند.[۳۰] درآبان ۱۳۸۴ بسیج دانشجویی دانشگاه شاهرود صدها فرم شرکت داوطلبانه در عملیات استشهادی را دراختیار داوطلبان قرار داد.[۳۱] بسیج عملیات استشهادی خود را همانند اقدام رضای کرمانی در ترور ناصر الدین شاه اعلام کرده‌است.[۳۲]

انتقاد به طرح تقویت بسیج و پیامدهای آن

آنتن‌های ضبط‌شدهٔ ماهواره در نمایشگاه خیابانی دستاوردهای بسیج در شیراز.

در پی تصویب کلیات طرح تقویت نیروهای بسیج مستضعفین تنی چند از نمایندگان سرشناس مجلس با این طرح مخالفت کردند و آن را متهم به ایجاد جو و فضای امنیتی در بخش‌های غیرنظامی جامعه کرده‌اند. احمد توکلی این طرح را مغایر با اصل ۶۰ قانون اساسی قلم داد کرد. رضا علیجانی در نقد افزایش اختیارات بسیج مستضعفین اظهار کرد که چون این نیروها تحت آموزش نیروهای تندروی سپاه پاسداران قرار می‌گیرند تبدیل به پیاده‌نظامی می‌شوند که در راستای تحقق سیاست‌های تندروانه قد علم می‌کنند تا به گروه‌های سیاسی مخالف فشار وارد کنند. این موضوع از ابتدای انقلاب و در روزهای نخسته اولین انتخابات ریاست جمهوری کشور نیز مشاهده شده که نیروهای از این دست همیشه دولت‌هایی که همگرایی چندانی با ولایت فقیه نداشتند را همواره تحت فشار قرار می‌دادند. مثل دوران ریاست جمهوری بنی صدر، خاتمی و هاشمی رفسنجانی، و حتی دولت روحانی در عصر کنونی. این تحلیلگر مسائل سیاسی می‌گوید نیروهای این چنینی در زمانی به کاره ارگان یادشده می‌آیند که خود سازمان بطور قانونی نمی‌تواند در آن مسئله دخول و اعمال نظر کند. اینجاست که از این نیروهای خودسر استفاده می‌کند تا جامعه و قشر تحصیل کرده را مرعوب نمایند. نمونهٔ این اقدامات نیز تظاهرات علیه بدحجابی، حمله به سینما و سینماگران و حتی حمله به نمایندگان مجلس است. این اقدامات در واقع مصادق به خیابان کشیدن بحث‌های فرهنگی و اجتماعیست.[۳۳]

پانویس

  1. ↑ ۱٫۰۰ ۱٫۰۱ ۱٫۰۲ ۱٫۰۳ ۱٫۰۴ ۱٫۰۵ ۱٫۰۶ ۱٫۰۷ ۱٫۰۸ ۱٫۰۹ ۱٫۱۰ Robin B. Wright, ed. (2010), The Iran Primer: Power, Politics, and U.S. Policy, US Institute of Peace Press, pp. 62–65, ISBN 1-60127-084-4
  2. ↑ "Iran decreases IRGC budget for next year". AzerNews Newspaper. 18 January 2016. Retrieved 30 March 2016.
  3. ↑ «بیانیه سپاه دربارهٔ فعالیت سیاسی بسیج».
  4. ↑ حسین بشیریه، انقلاب و بسیج سیاسی،انتشارات دانشگاه تهران، مؤسسه انتشارات چاپ دانشگاه تهران، چاپ هفتم،1387ش، صص78-81
  5. ↑ انتصاب سردار غلامحسین غیب‌پرور به ریاست سازمان بسیج- farsi.khamenei.ir- 19 آذر 95
  6. ↑ کابینه دهم در معرض رأی نمایندگان مجلس - اخبار مرتبط - سرخط
  7. ↑ Psychological Operation - حکومت نرم و دکترین اقدام نامتقارن در جهاد نرم::
  8. ↑ مانور شش روزه نیروی انتظامی در سطح شهر تهران | • ایران | Deutsche Welle | ۰۹٫۱۱٫۲۰۰۸
  9. ↑ محکومیت جهانی حمله به سفارت بریتانیا در تهران، بی‌بی‌سی فارسی
  10. ↑ انتقاد آیت‌الله خامنه‌ای از حمله به سفارت بریتانیا در تهران، بی‌بی‌سی فارسی
  11. ↑ افزایش ۵/۲۹ درصدی بودجه دفاعی روزنامه شرق، ۱۱ بهمن ۱۳۸۴
  12. ↑ افزایش ۲۰۰ درصدی بودجه پایگاه‌های بسیج وبگاه رادیو فردا
  13. ↑ ۲۴۲ میلیارد تومان کاهش بودجه آموزش و پرورش روزنامه سرمایه، ۲۵ مرداد ۱۳۸۸
  14. ↑ مخالفت دولت با برداشت مجلس از حساب ارزی وبگاه بی‌بی‌سی فارسی
  15. ↑ «اهداف، مأموریت، وظایف». بسیج کارکنان دانشگاه. دریافت‌شده در ۲۰ ژانویه ۲۰۱۷.
  16. ↑ سردار نقدی در برنامه تلویزیونی «متن ـ حاشیه»:۲۳ میلیون و ۸۰۰ هزار نفر عضو بسیج هستند/ از کسی تاکنون شکایت نکرده‌ایم/ رابطه بسیج با این دولت مانند دولت قبل است خبرگزاری فارس
  17. ↑ ایران: نیروهای شبه نظامی برای نا آرامی‌های شهری آماده می‌شوند وبگاه رادیو اروپا آزاد
  18. ↑ انواع عضویت در بسیج، سایت رسمی بسیج مستضعفین.
  19. ↑ Child Soldiers Global Report 2008 - Iran unhcr
  20. ↑ گزارش ۲۰۰۸:ایران وبگاه ائتلاف برای توقف سربازی کودکان
  21. ↑ اعتراض دیده‌بان حقوق بشر به دستگیری جوانان در ایران وبگاه بی‌بی‌سی فارسی
  22. ↑ انتشار «رنج‌نامه» والدین زهرا بنی‌یعقوب وبگاه رادیو زمانه
  23. ↑ کروبی پسر آیت‌الله خامنه‌ای را به دخالت در انتخابات متهم کرد وبگاه بی‌بی‌سی فارسی
  24. ↑ 'تقلب در انتخابات' ریاست جمهوری؛ موضوعی که نظام را رها نمی‌کند وبگاه بی‌بی‌سی فارسی
  25. ↑ نامه میرحسین موسوی به آیت‌الله خامنه‌ای
  26. ↑ ۲۶٫۰ ۲۶٫۱ ۲۶٫۲ ۲۶٫۳ «خرابکاری‌ها کار بسیج نبود، برخی لباس بسیج بر تن داشتند». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲ ژوئیه ۲۰۰۹.
  27. ↑ رنج نامه فیروز آبادی خطاب به امام زمان(عج)درباره انتخابات
  28. ↑ آفتاب - نامه سرلشکر فیروزآبادی به امام زمان(ع) در مورد انتخابات
  29. ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی:: احمدی مقدم: بی‌بی‌سی و سفارت انگلیس مرکز هدایت آشوبهای اخیر بودند
  30. ↑ عملیات استشهادی در برابر حمله نظامی آمریکا وبگاه آفتاب نیوز
  31. ↑ برگزاری همایش استشهادیون در دانشگاه شاهرود
  32. ↑ همبستگی خود را با یگان استشهادی اعلام می‌کنیم وبگاه خبر گزاری مهر
  33. ↑ «طرح تقویت بسیج مستضعفین در خدمت به کدام نیروها؟».

جستارهای وابسته

منابع

پیوند به بیرون

مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به بسیج در ویکی‌گفتاورد موجود است.
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=بسیج&oldid=23136917»