Wales

(Flagg Wales)

(Skjaldarmerki Wales)

Tjóðarslagorð: Cymru am byth
(á føroyskum: "Wales fyri ævir")

Tjóðsangur: Hen Wlad Fy Nhadau
(á føroyskum: "Gamla land fedra mína")

Alment mál

Enskt
Walisiskt

Høvuðsstaður Cardiff (Caerdydd)

Drotning Elizabeth II

Fyrsti ráðharri Carwyn Jones

Fullveldi Onki ¹

Vídd
- tilsamans
- vøtn (%) 20.779 km²
?

Íbúgvar
- tilsamans 2009
- tættleiki 2.999.300
140/km²

Gjaldoyra Bretskt pund GBP²

Tíðarøki UTC +0

Økisnavn á alnetinum .uk²

Telefonkota +44

(1) Heimastýri síðani 1999. (2) Felags fyri Sameinda kongsríki Stóra Bretlands og Norðurírlands.

Wales ella Lítla Bretland (Bretland hitt minna) (walisiskt: Cymru) er ein hálvoyggj í suðurvestur Stóra Bretlandi. Wales er partur av Sameinda Kongsríkinum Stóra Bretland og Norðurírland. Bretski trónarvingurin ber heitið 'Prince of Wales', men hann hevur ongan politiska leiklut í Wales.

Navnið Wales stavar frá germanska orðinum fyri 'ørðvísi', eins og t.d. Vallonia og Valakia. Wales er uml. 20.768 km² til støddar og fólkatalið er uml. 2.881.000 (1990). Høvuðstaður er Cardiff.

Í bygdunum uppi millum fjalla í Wales búgva fólk av keltiskum uppruna. Tey tala sítt forna walisiska mál, sum als ikki líkist enskum.

Søga

Bretland um ár 500: Ljósareyðu økini á kortinum vóru bygd av keltiskum bretum, her spjaldraðir sum 'welsh' (walisisk). Ljósabláu økini eystanfyri vóru kontrolleraði av germanskum ættarbólkum – ljósagrønu økini norðanfyri vóru bygd av gælum og piktum.

Walisar hava alla tíð noyðst at stríðast ímóti álopshugaðum grannum fyri at verja sítt sjálvræði og mentan, Wales hevur ikki havt sjálvstýri síðan 1282, tá landið varð hertikið av enska konginum og lagt undir Ongland.

Landafrøði

Snowdon, hægsta fjallið í Wales

Meginparturin av hálvoynni Wales er fjallalendi. Fyri norðan eru fjøllini brøtt og illgongd, vaksin við grasi og lyngi. Uppi í fjøllunum eru høgir hamrar og skúmandi fossar, niðri í dølunum eru stór vøtn. Hægsti tindurin eitur Snowdon, sum merkir "Snjótindurin". Undan fjøllunum eystureftir og út ímóti havinum vestureftir ganga lýggir, breiðir og fruktagóðir dalar, har hópur av fólki býr. Fyri sunnan er landið lægri og slættari. Jørðin har er fruktagóð og væl velt.

Demografi

Fólkatalið í Wales er vaksið frá 2.903.085 í 2001 til 3.064.000 í 2011.

Mál

Walisiskt er eitt keltiskt mál, ið er nær skylt við corniskt og bretonskt.

Llanfairpwllgwyngyllgogerychwyrndrobwllllantysiliogogogoch er kendasta staðarnavnið í Wales.