Sintraal stasjon (Amsterdam): ferskil tusken ferzjes
Content deleted Content added
FreyaSport (oerlis | bydragen) →Treinferbinings: Intercity's |
FreyaSport (oerlis | bydragen) L tikfl. |
||
| (13 tuskenferzjes fan deselde meidogger net werjûn) | |||
Rigel 1:
| namme = Stasjon Amsterdam Sintraal<br>''station Amsterdam Centraal''
| ôfbylding = Amsterdam Centraal 2016-09-13.jpg
Rigel 29:
| perrontagong =
| tagong =
| spoarline = [[
| metroline = [[Amsterdamske metro]]
| busline =
Rigel 51:
| tekst by posysjekaart =
}}
'''Stasjon Amsterdam Sintraal''' ('''Asd''') is it [[sintraal stasjon]] fan de [[Nederlân]]ske haadstêd [[Amsterdam]]. It is boud tusken [[1881]] en [[1889]] troch [[arsjitekt]] [[Pierre Cuypers|P.J.H. Cuypers]] en yngenieur/arsjitekt [[Adolf Leonard van Gendt|A.L. van Gendt]]. It waard boud as ferfanging fan [[Stasjon Amsterdam Willemspoarte]] dat tsjinoer de [[Haarlimmerpoart (Amsterdam)|Haarlimmerpoarte]] stie.
It stasjon telt seis perrons dy 't fia trije gongen ûnder de 15 spoaren troch (wêrfan 11 perronspoaren) berikber binne. Alle dagen telt Amsterdam Sintraal likernôch 160.000 yn- en útstappers, wêrmei't it nei [[Stasjon Utert-Sintraal]] it drokste stasjon fan Nederlân is. Reizgers kinne gebrûk meitsje fan treinen, [[metro]]'s, [[tram]]s, [[autobus|bussen]] en [[Fear (ferfier)|fearren]]. It stasjon leit op it spesjaal foar it stasjon yn it [[IJ (Amsterdam)|IJ]] oanleine [[Stasjonseilân]].
== Gebou ==
Cuypers de arsjitekt fan it stasjon ûntwurp ek it yn [[1885]] iepene [[Ryksmuseum Amsterdam|Ryksmuseum]], dêr't it Sintraal Stasjon sterk op liket. yngenieur Van Gendt wie belútsen by de ûntwurpen fan alle stasjons oan de [[steatsline K]] en yn Amsterdam sels ûntwurp Van Gendt ûnder oare de [[Hollandsche Manege]], it [[Keninklik Konsertgebou|Konsertgebou]] en it [[Boargersikehûs]].
It stasjon is it earste stasjon yn Nederlân dat troch in ferneamde arsjitekt ûntwurpen waard. Dêrfoar wiene it faak yngenieurs en minder ferneamde arsjitekten, mar de omjouwing en oansjen fan it te bouwen pân fregen neffens de bestjoerders om in ferneamde arsjitekt. Troch de oanlis fan de spoaren en it stasjon op trije keunstmjittige eilannen yn in part fan it IJ, waard it Iepen Havenfront ôfsletten fan iepen wetter, mar sa waard wol foarkaam dat de âlde stêd trochsnien waard mei spoarlinen.
Oan de eastkant fan it stasjon is it Keningspaviljoen (hjoed-de-dei de [[Keninklike wachtkeamer]]) te finen, kompleet mei ynpanich parkearplak foar in koets as foar in auto. it paviljoen befettet dekoraasjes fan de hân fan keunstskilder [[Georg Sturm]], mei as tema it keningshûs en it gesach.
Cuypers woe mei de twa tuorren oan wjerskanten fan de kap oanjaan dat it stasjon in "nije [[stedspoarte]]" wie. It stasjonsgebou fertoant dan ek sterke gelikenis mei it yn 1885 oplevere Ryksmuseum, dat troch deselde arsjitekt oan de súdkant fan de binnenstêd boud is.
===útwreidings en fernijingen===
Yn de fyftiger jierren waard de stasjonshal ferboud en modernisearre. De loketten yn de hal fan Amsterdam Centraal Station; foar de ûnderskate rjochtingen hie men aparte loketten. ''Dit stie wol bekend as it oargel''. waarden ferfongen troch doe moderne loketten. Fierder kaam der yn [[1955]] in [[fuotgongerstunnel]] fan it [[VVV]]-gebouke ôf op it Stasjonsplein ûnder de wei foar it stasjon troch dy't útkaam yn de stasjonshal. Yn ferbân mei de bou fan it einstasjon fan de [[Amsterdamske Metro|metro]] ferdwûn dizze tunnel yn [[1980]]. De rydbaan soe doe dochs, yn ferbân mei in werynrjochting fan it stasjonsplein, ferfalle. It ferwiderjen fan de rydbaan dy't flak foar it stasjon del rûn wie mooglik troch trams, bussen, taksy's en auto's tenei nei de eastlike óf de westlike helte fan it stasjonsplein ride te litten. De fuotgongers (ûnder oare de rap groeiende groep toeristen) koene tenei feilich tusken dizze twa ferkearsstreamen yn rinne nei it iennige oerstekplak dat it stasjon doe fan it [[Damrak]] skiede. Yn [[2020]] is op it plak fan de âlde tunnel in nije tunnel mei roltreppen ferezen, dizze ferbynt de sintrale hal mei de sintrale metrohal ûnder it Stasjonsplein.
Tusken [[1980]] en [[1984]] binne de sintrale hal en middentunnel foars ferbrede en modernisearre. De reden wie dat de middentunnel doe al frij drok wie, dy wie destiids kwa grutte fergelykber mei de hjoeddeistige easttunnel en mei it each op de komst fan mear treinen, troch iepening fan inkelde nije spoarlinen wie útwreiding nêdich.
It perron fan spoar 1 hat yn [[1992]] syn oerkaping krigen. Ek is it perron yn dy tiid ferlinge sadat it foar reizgerstreinen geskikt waard. It waard tenei brûkt foar treinen nei [[Stasjon Haarlim|Haarlim]] en fierder. Yn [[1996]] waarden de trije ûnoerdekte spoaren (8, 9 en 10) tusken de twa oarspronklike kappen dochs noch oerdutsen, sadat dy perrons better oan ynternasjonale kwaliteitsstanderts foldogge. Fierder is it perron lâns spoar 15, dat ek foar frachtferfier brûkt waard, ferboud ta in folweardich reizgersperron sadat it ek oan de eastlike kant foar reizgerstreinen geskikt wie, sûnder de treinen op spoar 14 te hinderjen. Yn 1998 waard it perron lâns spoar 15 ek oan de westkant ferlinge. Dêrta moasten in tal gebouwen njonken it stasjon oan de De Ruijterkade ûnteigene en ôfbrutsen wurde.
Yn 1995 waard troch de NS in nije ferkearsliedingspost yn gebrûk nommen. Dizze leit oan de westkant, by it [[Westerdok]], foarhinne siet de post yn it stasjon sels. Ek boude NS oan útwreiding fan it westlike ''emplacement'' en oan de útwreiding fan fjouwer nei seis spoaren westlik fan it stasjon. Dizze oanpassing waard útfierd tusken 1991 en 1996.
Ein jierren 90 waard de westtunnel ferbrede en modernisearre om't de middentunnel foar in part bûten gebrûk gie foar de oanlis fan de [[Metroline 52|Noard/Súdline]]. De ferbrede westtunnel waard yn [[2000]] iepene. Yn neifolging fan de middentunnel krige ek de westtunnel roltreppen. Ek binne der yn dizze tunnel liften pleatst om dit part fan it stasjon better tagonklik te meitsjen foar reizgers mei in [[rolstoel]]. Fierder kamen der winkels yn dizze ferbrede westtunnel. Dêrnei waard úteinset mei it ferlingjen fan de perronspoaren 10 -15 yn de westlike rjochting. Wêrtroch 't der romte kaam om ynternasjonale en hegesnelheidstreinen op dit part fan it stasjon te ûntfangen.
Nei it klearkommen fan de rûchbou fan de metrobuizen fan de Noard/Súdline koe de middentunnel nei in renovaasje en werynrjochting yn desimber [[2013]] weriepene wurde: dizze hat ûngefear deselde breedte behâlden mar wol binne der folle mear winkels ûnderbrocht. Troch it ferpleatsen fan de yn de jierren 80 oanleine treppen, fan it midden nei de sydkant fan de tunnel is de rinromte yn dizze tunnel grutter wurden, en is der mear romte kreëarre op de perrons boppe.
It gebiet oan de foarside fan it stasjon is tusken 2018 en 2022 yngreven oanpakt. Sa is de Prins Hendrikkade op 'e hichte fan it Sintraal Stasjon sûnt de simmer fan [[2018]] ôfsletten foar autoferkear. It Iepen Havenfront, Sa it wetter foar it stasjon neamd wurd is fergrutte troch it diels ôfgraven fan de Prins Hendrikkade en it eardere Prins Hendrikplantsoen. En it hiele gebiet om it Stasjonseilân hinne is it domein wurden fan fuotgongers, fytsers en trams.
== Treinferbinings ==
Line 123 ⟶ 148:
|1400
|[[Nachtnet]] [[Intercity]]<br>([[Nederlandse Spoorwegen|NS]])
|[[Stasjon Utert-Sintraal|Utert Sintraal]] – [[Stasjon Amsterdam Bijlmer ArenA|Amsterdam Bijlmer ArenA]] – '''Amsterdam Sintraal''' – [[Stasjon Skiphol Airport|Skiphol Airport]] – [[Stasjon
|De treinsearje 21400 foar de trajektferlingingen [[Stasjon Rotterdam Sintraal|Rotterdam Sintraal]] - [[Stasjon Eindhoven Sintraal|Eindhoven Sintraal]] en [[Stasjon Utert-Sintraal|Utert Sintraal]] - Eindhoven ride allinnich yn freed en sneon te nacht. Yn it earste part fan woansdei en tongersdei te nacht stoppet de trein yn [[Stasjon Gouda|Gouda]] yn plak fan [[Stasjon Delft|Delft]] op. Dêrneist wurde bussen ynset op it trajekt Rotterdam Sintraal - Delft – De Haach HS.
|-
|1500
|[[Intercity]]<br>([[Nederlandse Spoorwegen|NS]])
|'''Amsterdam Sintraal''' – [[Stasjon Hilfertsom|Hilfertsom]] – [[Stasjon Amersfoart Sintraal|Amersfoart Sintraal]] – [[Stasjon
|Rydt op wurkdagen yn de spits fan en nei [[Stasjon Dimter|Dimter]]. Yn de dal oeren is dat 1x de 2 oeren.
|-
|2100
|[[Intercity]]<br>([[Nederlandse Spoorwegen|NS]])
|'''Amsterdam Sintraal''' – [[Stasjon Haarlim|Haarlim]] – [[Stasjon
|Rydt allinnich yn de spits fan moandei oant en mei tongersdei.
|-
|2200
|[[Intercity]]<br>([[Nederlandse Spoorwegen|NS]])
|'''Amsterdam Sintraal''' – [[Stasjon Amsterdam Sloterdijk|Amsterdam Sloterdijk]] – [[Stasjon Haarlim|Haarlim]] – [[Stasjon
|-
|2600
Line 163 ⟶ 188:
|[[Intercity]]<br>([[Nederlandse Spoorwegen|NS]])
|[[Stasjon Inkhuzen|Inkhuzen]] – [[Stasjon Hoarn|Hoarn]] – '''Amsterdam Sintraal''' – [[Stasjon Utert-Sintraal|Utert Sintraal]] – [[Stasjon 's-Hertogenbosch|'s-Hertogenbosch]] – [[Stasjon Eindhoven Sintraal|Eindhoven Sintraal]] – [[Stasjon Weert|Weert]] – [[Stasjon Roermond|Roermond]] – [[Stasjon Sittard|Sittard]] – [[Stasjon Heerlen|Heerlen]]
|Rydt op freed oant en mei snein oant 18:00 oere, net tusken Amsterdam Sintraal en [[Stasjon Heerlen|Heerlen]]. Tusken [[Stasjon Eindhoven Sintraal|Eindhoven Sintraal]] en Heerlen rydt dan de 13900. Wurdt yn de jûnsoeren ferfongen troch searje 2900.
|-
|4500
|[[Intercity]]<br>([[Nederlandse Spoorwegen|NS]])
|'''Amsterdam Sintraal''' – [[Stasjon Hoarn|Hoarn]] – [[Stasjon Inkhuzen|Inkhuzen]]
|Rydt allinnich yn de spitsrjochting, rydt net op freed.
|-
|22200
||[[Intercity]]<br>([[Nederlandse Spoorwegen|NS]])
|'''Amsterdam Sintraal''' – [[Stasjon Haarlim|Haarlim]]
|Rydt twa kear deis, yn de nachten fan freed op sneon, en sneon op snein yn beide rjochtingen.
|-
!colspan=4|<small>Sprinters</small>
|-
! Searje
! Treintype
! Rûte
! Tsjinstroaster
|-
|4000
|[[Sprinter (trein)|Sprinter]] ([[Nederlandse Spoorwegen|NS]])
|[[Stasjon Uitgeest|Uitgeest]] – [[Stasjon Saandam|Saandam]] – '''Amsterdam Sintraal''' – [[Stasjon Breukelen|Breukelen]] – [[Stasjon Woerden|Woerden]] – [[Stasjon Gouda|Gouda]] – [[Stasjon Rotterdam Sintraal|Rotterdam Sintraal]]
|
|-
|4600
|[[Sprinter (trein)|Sprinter]] ([[Nederlandse Spoorwegen|NS]])
|[[Stasjon De Haach Sintraal|De Haach Sintraal]] – [[Stasjon Leien Sintraal|Leien Sintraal]] – [[Stasjon Skiphol Airport|Skiphol Airport]] – [[Stasjon Amsterdam Sloterdijk|Amsterdam Sloterdijk]] – '''Amsterdam Sintraal''' – [[Stasjon Weesp|Weesp]] – [[Stasjon Almere Sintrum|Almere Sintrum]] – [[Stasjon Almere Bûten|Almere Bûten]] – [[Stasjon Lelystêd Sintrum|Lelystêd Sintrum]] – [[Stasjon Swol|Swol]]
|Ryd alline yn de jûnsoeren en it wykein ek fan en nei Den Haach Sintraal. Troch de wike is it ein en begjinpunt [[Stasjon Leien Sintraal|Leien Sintraal]].
|-
|4800
|[[Sprinter (trein)|Sprinter]] ([[Nederlandse Spoorwegen|NS]])
|'''Amsterdam Sintraal''' – [[Stasjon Haarlim|Haarlim]] – [[Stasjon Alkmar|Alkmar]] – [[Stasjon Hoarn|Hoarn]]
|Rydt fan 20.00 oere ôf ien kear yn de oere tusken [[Stasjon Alkmar|Alkmar]] en [[Stasjon Hoarn|Hoarn]].
|-
|5400
|[[Sprinter (trein)|Sprinter]] ([[Nederlandse Spoorwegen|NS]])
|'''Amsterdam Sintraal''' – [[Stasjon Haarlim|Haarlim]] – [[Stasjon Zandvoort aan Zee|Zandvoort aan Zee]]
|Ryd jûns nei 20:00 en yn it wykein net tusken Amsterdam Sintraal en [[Stasjon Haarlim|Haarlim]].
|-
|5800
|[[Sprinter (trein)|Sprinter]] ([[Nederlandse Spoorwegen|NS]])
| [[Stasjon Amersfoart Vathorst|Amersfoart Vathorst]] – [[Stasjon Amersfoart Sintraal|Amersfoart Sintraal]] – [[Stasjon Hilfertsom|Hilfertsom]]– [[Stasjon Weesp|Weesp]] – '''Amsterdam Sintraal''' – [[Stasjon Amsterdam Sloterdijk|Amsterdam Sloterdijk]] – [[Stasjon Skiphol Airport|Skiphol Airport]] – [[Stasjon Hoofddorp|Hoofddorp]]
|Ryd allinnich yn 'e betide moarnsoeren, yn 'e spits en yn it wykein troch fan Amsterdam Sintraal nei Hoofddorp.
|-
|7400
|[[Sprinter (trein)|Sprinter]] ([[Nederlandse Spoorwegen|NS]])
|[[Stasjon Uitgeest|Uitgeest]] – [[Stasjon Saandam|Saandam]] – '''Amsterdam Sintraal''' – [[Stasjon Breukelen|Breukelen]] – [[Stasjon Utert-Sintraal|Utert Sintraal]] – [[Stasjon Driebergen-Zeist|Driebergen-Zeist]]
|}
Line 175 ⟶ 247:
[[Kategory:Bouwurk yn Amsterdam]]
[[Kategory:Ryksmonumint yn Noard-Hollân]]
[[Kategory:Spoarstasjon yn Noard-Hollân|Amsterdam Sintraal]]
[[Kategory:Bouwurk út 1889]]
| |||