Tachtichjierrige Oarloch: ferskil tusken ferzjes

Content deleted Content added
ferw.
red
Rigel 1:
[[Ofbyld:Spanish Empire around 1580.png|thumb|It Spaanske ryk om 1580 hinne]]
De '''Tachtichjierrige oarloch''' (yn de modernere skiedskriuwing ek wol '''''De Opstân''''' of '''''de [[Nederlânske Opstân]]''''' neamd) wie in oarloch tusken de [[Republyk fan de Sân Feriene Nederlannen]] — it hjoeddeistige [[Nederlân]] — en [[Spanje]]. Nederlân krige troch dizze kriich syn ûnôfhinklikens.
 
It begjin fan de oarloch wurdt rekkene fan de [[slach by Heiligerlee]] ôf op [[23 maaie]] [[1568]] en gie - mei in ûnderbrekking fan 1609 oant 1621 (it [[tolvejierrich bestân]]) - troch oant de [[Frede fan Munster]] op [[30 jannewaris]] [[1648]].
Rigel 6:
== It begjin fan de oarloch ==
[[Ofbyld:BattleOfHeiligerlee.jpg|thumb|lright|200px|De slach by Heiligerlee, it begjin fan oarloch]]
De direkte oanlieding wienen de ''[[byldenstoarmbyldestoarm]]'' ([[1566]]) mei de dêrop folgjende ynstelling fan de ''Ried fan Beroerten of Bloedried'' ([[1567]]), de massale flecht [[kalvinisten]] nei û.o. [[Dútslân]] en de tanimmende sintralisaasje fan it [[Habsbrugers|Habsburgske]] bewâld, wêrby fral it besykjen fan hartoch [[Fernando Álvarez de Toledo|Alva]] om de ''[[Tsiende Penning]]'' ynfierd te krijen op hevich ferset stuitte. Mei de stipe fan in protte útwikkenen waard ûnder lieding fan prins [[Willem fan Oranje]] in leger ferwurven om it leger fan Alva te ferjeijen. Yn de [[slach by Heiligerlee]] op [[23 maaie]] [[1568]] behelle de broer fan Willem, [[Loadewyk fan Nassau]] in oerwinning op de Spanjerts, mar koart dêrnei waard hy troch it Spaanske leger ûnder Alva ferslein.
 
== Utwreiding fan de Opstân ==
Rigel 23:
Doe't de Republyk nei it bestân, û.o. troch de dea fan Van Oldenbarnevelt, ynwindich ferswakke wie, besocht Spanje op 'e nij Noardlike Nederlannen te betwingen. Yn gearwurking mei de katolike Dútske foarsten hannele Spinoza krêftich en súksesfol tsjin Maurits. Brabant waard troch him ferovere en it easten fan Gelderlân. Lykwols makke de opfolger fan Maurits, [[Freark Hindrik fan Oranje Nassau|Freark Hindrik]] in pear jier letter alle oermasteringen fan Spinola ûngedien. Nije fjildtochten fan him rûnen út op de besetting fan oare steden yn Limburch en Brabant. Yn dy tiid foel de Tachtichjierrige oarloch tagelyk mei de [[Tritichjierrige Oarloch]]. Keizerlike troepen kamen de Spanjerts yn de Nederlannen te help en Dútske protestanten krigen stipe fan de Nederlânske gewesten. Nei in skoft langen beide partijen nei frede, dy't nei trije jier fan ûnderhannelings yn [[1648]] ta stân brocht waard.
 
== Keppeling om utens ==
* [http://dutchrevolt.leidenuniv.nl ''De Tachtigjarige Oorlog''], [[Universiteit Leien]]
* [http://home.wish.net/~mgelten/Historie/1568-1648.htm wichtige foarfallen út de tachtichjierrige oarloch]
* [http://www.militair.net/Oorlogen/Tachtigjarige%20oorlog/ de tachtichjierrige oarloch]
 
{{boarnen|boarnefernijing=
Line 35 ⟶ 39:
}}
 
 
== Keppeling om utens ==
* [http://dutchrevolt.leidenuniv.nl ''De Tachtigjarige Oorlog''], [[Universiteit Leien]]
 
[[Kategory:Tachtichjierrige oarloch]]