Ingveonismen: ferskil tusken ferzjes
L robot Erbij: hu:Anglofríz nyelvváltozás |
|||
(10 tuskenferzjes fan 6 meidoggers net werjûn) | |||
Rigel 53: | Rigel 53: | ||
!style="border: 1px #aaaaaa solid;"|Ingelsk |
!style="border: 1px #aaaaaa solid;"|Ingelsk |
||
!style="border: 1px #aaaaaa solid;"|Frysk |
!style="border: 1px #aaaaaa solid;"|Frysk |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
!style="border: 1px #aaaaaa solid;"|Nederlânsk |
!style="border: 1px #aaaaaa solid;"|Nederlânsk |
||
!style="border: 1px #aaaaaa solid;"|Dútsk |
!style="border: 1px #aaaaaa solid;"|Dútsk |
||
Rigel 59: | Rigel 61: | ||
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|himself |
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|himself |
||
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|him |
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|him |
||
⚫ | |||
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|em |
|||
|style="border: 1px #aaaaaa solid;" rowspan="4"|zich |
|style="border: 1px #aaaaaa solid;" rowspan="4"|zich |
||
|style="border: 1px #aaaaaa solid;" rowspan="4"|sich |
|style="border: 1px #aaaaaa solid;" rowspan="4"|sich |
||
Rigel 65: | Rigel 69: | ||
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|herself |
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|herself |
||
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|har |
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|har |
||
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|heurself |
|||
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|eur |
|||
|- |
|- |
||
!style="border: 1px #aaaaaa solid;"|3e meartal |
!style="border: 1px #aaaaaa solid;"|3e meartal |
||
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|themselves |
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|themselves |
||
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|har |
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|har |
||
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|hunself |
|||
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|ulder |
|||
|- |
|- |
||
!style="border: 1px #aaaaaa solid;"|ûnbeskaat |
!style="border: 1px #aaaaaa solid;"|ûnbeskaat |
||
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|oneself |
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|oneself |
||
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|jin |
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|jin |
||
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|ut |
|||
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|et |
|||
|- |
|- |
||
!style="border: 1px #aaaaaa solid;"|foarnamwurd |
!style="border: 1px #aaaaaa solid;"|foarnamwurd |
||
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|oanwizend |
|||
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|oanwizend |
|||
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|oanwizend |
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|oanwizend |
||
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|oanwizend |
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|oanwizend |
||
Rigel 91: | Rigel 103: | ||
!style="border: 1px #aaaaaa solid;"|Ingelsk |
!style="border: 1px #aaaaaa solid;"|Ingelsk |
||
!style="border: 1px #aaaaaa solid;"|Frysk |
!style="border: 1px #aaaaaa solid;"|Frysk |
||
!style="border: 1px #aaaaaa solid;"|Nederdútsk |
|||
!style="border: 1px #aaaaaa solid;"|Nederlânsk |
!style="border: 1px #aaaaaa solid;"|Nederlânsk |
||
!style="border: 1px #aaaaaa solid;"|Dútsk |
!style="border: 1px #aaaaaa solid;"|Dútsk |
||
|- |
|- |
||
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"| |
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|''five'' |
||
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"| |
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|''fiif'' |
||
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"| |
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|''fiev'', ''fief'' |
||
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|''vijf'' |
|||
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|fünf |
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|fünf |
||
|- |
|- |
||
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"| |
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|''soft'' |
||
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"| |
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|''sêft'' |
||
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"| |
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|''sacht'' |
||
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|''zacht'' |
|||
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|sanft |
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|sanft |
||
|- |
|- |
||
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"| |
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|''us'' |
||
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"| |
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|''ús'' |
||
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"| |
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|''us'' |
||
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"| |
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|ons (West-Flaamsk ''uus'', Limburchsk ''oos'', ''ós'') |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|uns |
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|uns |
||
|- |
|- |
||
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"| |
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|''goose'' |
||
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"| |
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|''goes'', ''guos'' |
||
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|''Goos'' |
|||
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|gans |
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|gans |
||
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|Gans |
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|Gans |
||
⚫ | |||
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|''other'' |
|||
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|''oar'' |
|||
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|anner |
|||
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|ander (Frânsk-Flaamsk ''aajer'') |
|||
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|ander |
|||
|} |
|} |
||
|} |
|} |
||
Rigel 137: | Rigel 155: | ||
|- |
|- |
||
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|da''y'' |
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|da''y'' |
||
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"| |
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|de''i'' |
||
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|dag |
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|dag |
||
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|Tag |
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|Tag |
||
|- |
|- |
||
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|wa''y'' |
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|wa''y'' |
||
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"| |
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|we''i'' |
||
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|weg |
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|weg |
||
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|Weg |
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|Weg |
||
|- |
|- |
||
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"| |
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|r''ai''n |
||
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"| |
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|r''ei''n |
||
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|regen |
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|regen |
||
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|Regen |
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|Regen |
||
Rigel 189: | Rigel 207: | ||
|- |
|- |
||
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|he''dge'' |
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|he''dge'' |
||
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"| |
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|hegge ([[Sealterfrysk|Sealtersk]]) |
||
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|heg |
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|heg |
||
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|Hecke |
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|Hecke |
||
Rigel 218: | Rigel 236: | ||
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|Kaff |
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|Kaff |
||
|- |
|- |
||
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"| |
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|''ch''urn |
||
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|''tsj''ernje |
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|''tsj''ernje |
||
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|karnen |
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|karnen |
||
Rigel 228: | Rigel 246: | ||
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|Kessel |
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|Kessel |
||
|- |
|- |
||
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"| |
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|broken |
||
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|'' |
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|bru''ts''en |
||
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|gebroken |
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|gebroken |
||
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|gebrochen |
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|gebrochen |
||
Rigel 238: | Rigel 256: | ||
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|strekken |
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|strekken |
||
|- |
|- |
||
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"| |
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|sti''tch'' |
||
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|stekke |
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|stekke |
||
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|stekken |
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|stekken |
||
Rigel 255: | Rigel 273: | ||
!style="border: 1px #aaaaaa solid;"|Dútsk |
!style="border: 1px #aaaaaa solid;"|Dútsk |
||
|- |
|- |
||
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"| |
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|bridge |
||
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|brêge |
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|brêge, brigge |
||
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|brug |
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|brug |
||
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|Brücke |
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|Brücke |
||
|- |
|- |
||
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"| |
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|ridge |
||
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"| |
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|rêch, rich |
||
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|rug |
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|rug |
||
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|Rücke |
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|Rücke |
||
|- |
|- |
||
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"| |
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|thin |
||
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"| |
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|tin |
||
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|dun |
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|dun |
||
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|dünn |
|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|dünn |
||
Rigel 273: | Rigel 291: | ||
== Namme == |
== Namme == |
||
De namme "Ingveonisme" komt fan de [[Ingvaeonen]], de Noardseekustbewoaners fan [[Galje]] oant [[Denemark]], yn de earste |
De namme "Ingveonisme" komt fan de [[Ingvaeonen]], de Noardseekustbewoaners fan [[Galje]] oant [[Denemark]], yn de earste iuw nei Kristus, sa't dy beskreaun waarden troch de [[Romeinen]]. Der wurdt ûngelyk tocht oer dizze namme om't in ferbân mei dit folk, sa't de namme it suggerearret, hielendal net oantoand wurde kin. |
||
[[Kategory:Frysk]] |
[[Kategory:Frysk]] |
||
[[en:Ingvaeonic nasal spirant law]] |
|||
[[hu:Anglofríz nyelvváltozás]] |
|||
[[ja:北海ゲルマン語の鼻音の消失]] |
|||
[[nl:Ingveonismen]] |
|||
[[vls:Ingveoons]] |
|||
[[zh:北海日耳曼語鼻音消失法則]] |
De hjoeddeiske ferzje sûnt 20 okt 2020 om 09.41
De Ingveonismen binne in stikmannich taalkundige fernijings yn de Westgermaanske talen, dy't har oer it algemien pas yn 'e twadde helte fan it earste milennium foardienen. Yn dizze fernijings lizze foar in grut part de ferskillen tusken de Noardwestgermaanske talen en de Súdwestgermaanske talen. It is lykwols al sa dat de Ingveonismen har foar in part ek oppenearre hawwe yn 'e Nederfrankysk-Nedersaksyske subgroep fan 'e Súdwestgermaanske talen. De Heechdútske talen hawwe dêrfoar gjin part oan de Ingveonismen hân.
Oersjoch[bewurkje seksje | boarne bewurkje]
De wichtichste Ingveonismen binne:
- Ienheidsmeartal fan tiidwurden
- Weromwurkjend gebrûk fan foarnamwurden
- Nasaalútfal
- Assibilaasje
Dêrnjonken wurde lykwols ek noch oare feroarings beskôge as Ingveonismen. Hjirûnder wurde de ferskate Ingveonismen toand út de ferskillen tusken Noarwestgermaansk Ingelsk en Frysk, Súdwestgermaansk - Nederfrankysk-Nedersaksysk Nederlânsk en Súdwestgermaansk - Heechdútsk Dútsk.
Ienheidsmeartal fan tiidwurden[bewurkje seksje | boarne bewurkje]
By de talen oars as de Heechdútske talen waarden de ferskillende ferbûgings wei fan 'e meartalfoarmen fan tiidwurden.
Bygelyks, de ferskate talen hawwe de neikommende persoansfoarmen foar it tiidwurd "hawwen":
|
Weromwurkjend gebrûk fan foarnamwurden[bewurkje seksje | boarne bewurkje]
By de Noardwestgermaanske talen waard it aparte, weromwurkjend foarnamwurd fan de tredde persoan wei en waard it ferfongen troch foarmen fan it oanwizend foarnamwurd.
Bygelyks, yn sinnen as "Hy wasket him.", hawwe de talen yn it iental de neikommende weromwurkjende foarnamwurden:
|
Nasaalútfal[bewurkje seksje | boarne bewurkje]
By de Noardwestgermaanske talen foel in nasale klank wei foar beskate ploffers en wriuwlûden. Foar in lytser part barde dit ek yn de Nederfrankysk-Nedersaksyske talen.
Bygelyks, de neikommende wurden hienen yn it Westgermaansk in n. (De weiwurden parten binne yn dizze tabel mei iepenings oanjûn.)
|
Assiblaasje[bewurkje seksje | boarne bewurkje]
Yn de Noardwestgermaanske talen hat assibilaasje west. Dit binne ferskate lûdferskowings, yn posysjes foarôfgeande oan beskate lûden.
Bygelyks, yn de neikommende foarbylden binne de skeane letters foarmen fan assiblaasje.
|
|
|
Namme[bewurkje seksje | boarne bewurkje]
De namme "Ingveonisme" komt fan de Ingvaeonen, de Noardseekustbewoaners fan Galje oant Denemark, yn de earste iuw nei Kristus, sa't dy beskreaun waarden troch de Romeinen. Der wurdt ûngelyk tocht oer dizze namme om't in ferbân mei dit folk, sa't de namme it suggerearret, hielendal net oantoand wurde kin.