Volgograd: Erod versijoiden keskes
pEi ole vajehtusen ühthevedoid |
istorii ližaduz |
||
(11 ližavajehtused by 2 kävutajad ei ole ozutadud) | |||
Rivi 1: | Rivi 1: | ||
{{10000}} |
{{10000}}{{A10000}} |
||
{{Eländpunkt |
{{Eländpunkt |
||
| Nimi = Volgograd<br />Волгоград |
| Nimi = Volgograd<br />Волгоград |
||
Rivi 7: | Rivi 7: | ||
| Flag text = Volgogradan flag |
| Flag text = Volgogradan flag |
||
| Valdkund = Venäma |
| Valdkund = Venäma |
||
| Eläjiden lugu = 1, |
| Eläjiden lugu = 1,025,662 |
||
| Voz' = |
| Voz' = 2023 |
||
| Pind = 859.35 |
| Pind = 859.35 |
||
| Fail = VLG collage.jpg |
| Fail = VLG collage.jpg |
||
| Pämez' = |
| Pämez' = Vladimir Marčenko<br/>(sügüz'ku 2021—) |
||
| Telefonkod = +7-844-xxx-xx-xx |
| Telefonkod = +7-844-xxx-xx-xx |
||
| Avtokod = 34. 134 |
| Avtokod = 34. 134 |
||
| Aigvö = [[UTC]]+3 ([[MSK]]+0) |
| Aigvö = [[UTC]]+3 ([[MSK]]+0) |
||
}} |
}} |
||
[[Fail:Volgograd, Russia, city and vicinities, near natural colors, LandSat-5, 2010-06-21.jpg|thumb|left|250px|Lidnan da ezilidnoiden nägu Man kaimdajaspäi |
[[Fail:Volgograd, Russia, city and vicinities, near natural colors, LandSat-5, 2010-06-21.jpg|thumb|left|250px|Lidnan da ezilidnoiden nägu Man kaimdajaspäi]] |
||
[[Fail:Municipality of Volgograd 001.JPG|thumb|left|250px|Lidnan Duman ištundoiden zal.]] |
|||
⚫ | |||
'''Volgograd''' ({{lang-ru|Волгоград}} [vəlɡɐˈɡrat]) om [[Venäma]]n millionerlidn da lidnümbrik [[Volg]]-jogen oiktal randal. Se om [[Volgogradan agj]]an administrativine keskuz da kaikiš suremb lidn. |
'''Volgograd''' ({{lang-ru|Волгоград}} [vəlɡɐˈɡrat]) om [[Venäma]]n millionerlidn da lidnümbrik [[Volg]]-jogen oiktal randal. Se om [[Volgogradan agj]]an administrativine keskuz da kaikiš suremb lidn. |
||
== Istorii == |
== Istorii == |
||
Nügüd'aigaižen eländpunktan aluz om pandud vl 1589 kuti ''lidnuz Caricin-sarel'' ({{lang-ru|крепость на острове Царицын}}). Eländpunkt sai lidnan statusad vl 1780 ''Caricin''-nimenke. Vozil 1925−1961 nimitihe lidnad ''Stalingrad:aks''. Vs 1936 tal'vkun 5. päiväspäi Stalingrad |
Nügüd'aigaižen eländpunktan aluz om pandud vl 1589 kuti ''lidnuz Caricin-sarel'' ({{lang-ru|крепость на острове Царицын}}). Kaks' voz'sadad se kaiči ümbrištod kalajdajid heimoid vaste. Likvidiruihe Caricinan kaičendjonod vl 1775 kaičendlidnusiden čepin sirdandan suvemb tagut. Eländpunkt sai lidnan statusad vl 1780 ''Caricin''-nimenke, sätihe Caricinan makundad ühtenaigašti, ezilidnad šingotaškanziba. Vl 1820 kaičendseinäd läksiba lidnan pertišton udes planaspäi. Caricin kändihe tegimišton sijaližeks keskuseks, maorjusen heitand ližadui uziden tegimištkompleksoiden sauvondan tempoid. Vl 1862 raudte tuli lidnha. Šingotihe Kaspijan kivivoin ümbriradmižel. Vl 1919 uz' nevondkundaline tobmuz pani lidnad Caricinan gubernijan keskuseks. Vozil 1925−1961 nimitihe lidnad ''Stalingrad:aks''. Vll 1932−1934 se oli Alavolgan randan (1928−1934) pälidnaks, vll 1934−1936 — Stalingradan randan. Vs 1936 tal'vkun 5. päiväspäi Stalingrad kändihe [[Volgogradan agj|Stalingradan agjan]] keskuseks. Vozil 1942 (17. heinku) — 1943 (2. uhoku) [[Stalingradan tora]] tegihe lidnas, se oli pandud mantazole läz täuzin, sid' udessündutadud. |
||
Vozil 1945−1958 Stalingrad oli alištunu [[VNFST|VNFST:n]] tobmudele oikti, kuti federativižen tazovaldkundan toižed-ki sured lidnad. Vn 1961 10. päiväl kül'mkud udesnimitihe lidnad nügüdläižikš. |
Vozil 1945−1958 Stalingrad oli alištunu [[VNFST|VNFST:n]] tobmudele oikti, kuti federativižen tazovaldkundan toižed-ki sured lidnad. Vn 1961 10. päiväl kül'mkud udesnimitihe lidnad nügüdläižikš. |
||
Volgograd šingotase ižandusen nenil päsarakoil: mašinansauvomine (kivivoin samižen da veimiden täht, raketkompleksad), [[metallurgii]] (specialižed terased i [[alüminii]]), himine, erazvuitte sömtegimišt, elektroenergetine, sauvondmaterialiden pästand. |
|||
== Geografijan andmused == |
== Geografijan andmused == |
||
Kaik lidn om 60 km pitte, seižub [[Volgan gidroelektrostancii|Volgan GES:an]] padoseinän al. Lidnan tobj pala sijadase pidust' Volg-joged 0..156 metrad korktusil valdmeren pindan päl, [[Volgaveren ülüz|Volgaveren ülüdel]]. Lidnan keskuz da randaline pala om alemba valdmeren tazopindad, −13..0 m korktusil, [[Kaspijanveren alangišt]]on augpalas. Matkad [[Moskv]]hasai om 964 km lodeheze. Lähembaižed järedad lidnad oma [[Volžskii]] (pohjoižpäivnouzmaižes röunas Volgogradanke) i [[Kamišin]] 198 km pohjoižhe. |
Kaik lidn om 60 km pitte, seižub [[Volgan gidroelektrostancii|Volgan GES:an]] padoseinän al. Lidnan tobj pala sijadase pidust' Volg-joged 0..156 metrad korktusil valdmeren pindan päl, [[Volgaveren ülüz|Volgaveren ülüdel]]. Lidnan keskuz da randaline pala om alemba valdmeren tazopindad, −13..0 m ü.m.t. korktusil, [[Kaspijanveren alangišt]]on augpalas. Matkad [[Moskv]]hasai om 964 km lodeheze. Lähembaižed järedad lidnad oma [[Volžskii]] (pohjoižpäivnouzmaižes röunas Volgogradanke) i [[Kamišin]] 198 km pohjoižhe. |
||
Klimat om [[ven vö|ven]] kontinentaline kuiv. Voden keskmäine lämuz om +8,6 C°, kezakun-elokun +22..+24 C°, semendkun i sügüz'kun +16 C°, tal'vkun-uhokun −4..−6 C°. Ekstremumad oma −33 C° i +42,6 C°. Paneb sadegid 217 mm vodes, 11 (eloku) .. 28 (semendku) mm kuidme. |
|||
⚫ | |||
⚫ | Lidn om lidnümbrikon üks'jäižeks eländpunktaks vn 2010 keväz'kuspäi, sil aigal mülütihe läz 30 radnikžilod, žilod da futorad lidnha. Volgograd jagase kahesaks territorialižeks rajonaks vspäi 1975. Rajonad oma administracijoita (pohjoižespäi suvhe): Traktortegimen, Rusttan Oktäbrin, Keskuzrajon, Dzeržinskijan, Vorošilovan, Nevondkundaline, Kirovan, Rusttan Armijan rajonad. |
||
== Eläjad == |
== Eläjad == |
||
Vl 1901 eläjiden lugu oli 70 tuhad ristituid. Vn 2010 Venäman rahvahanlugemižen mödhe eläjiden lugu oli 1 021 215 ristitud |
Vl 1901 eläjiden lugu oli 70 tuhad ristituid. Vn 2010 Venäman rahvahanlugemižen mödhe lidnan eläjiden lugu oli 1 021 215 ristitud. Vl 2017 kaik 1 015 586 ristitud eliba lidnas. Kaikiš suremb lidnan ristitišt oli 1 028 036 eläjad vl 2021. |
||
Volgogradas om saudud da avaitud 244 päivkodid, 123 keskškolad, 15 gimnazijad, 10 liceid, 12 školad-internatad, 18 čomamahtoiden lapsiden školad, 27 lapsiden sportškolad i ühesa muzikškolad lapsiden täht (vn 2014 olend). Lidnan professionaližen opendusen valdkundaližed aluzkundad oma kümnikad kolledžid da tehnikumoid, viž universitetad, koume akademijad, čomamahtoiden da kul'turan institut, konservatorii. Kaikiš znamasižemb om Volgogradan valdkundaline universitet<ref>[http://volsu.ru/ Volgogradan valdkundaližen universitetan sait (''volsu.ru'').] {{ref-ru}}</ref> (alusenpanend 1980, läz 14 tuhad üläopenikoid). Toižiden lidnoiden (Moskv, Alauz'lidn) üläopendusen aluzkundoiden 16 filialad oma avaitud lidnas. Privatine Caricinan ortodoksižen hristanuskondan universitet radab vspäi 1993. |
|||
Edeližed lidnan pämehed oma Vitalii Lihačov (sügüz'ku 2018 — sügüz'ku 2021), Andrei Kosolapov (heinku 2014 — sügüz'ku 2018). |
|||
== Transport == |
== Transport == |
||
Lidn om |
Lidn om järedaks avtotesol'meks. Om koume irdad-avtoted pidust' kaiked lidnad. [[Volgan-Donan vezite]]n agj om lidnan suves. Jogitransport om šingotadud lidnas da sen ümbrištos. Keskuzline ''Volgograd I''-päraudtestancii om passažoroiden täht, suvine ''Volgograd II''-päraudtestancii om jügujonusiden täht. |
||
⚫ | Avtobusad, trolleibusad, tramvaid, kiruhtramvaid (vspäi 1984, üks' jono, 22 stancijad, 17 km raudted), taksid da lidnelektrojonused (vspäi 1959, viž jonod, 38 stancijad, läz 100 km raudted) oma kundaližeks transportaks lidnas. Rahvahidenkeskeine civiline ''Volgograd (Gumrak)''-lendimport<ref>[http://airportvolgograd.ru/ Volgogradan lendimportan sait (''airportvolgograd.ru'').] {{ref-ru}} {{ref-en}}</ref> (''VOG / ВГГ / URWW'', 1,4 mln matknikoid vl 2021) sijadase 15 km lodeheze lidnan keskusespäi, Dzeržinskijan rajonas. Sišpäi tehtas sezonreisid [[Uzbekistan]]an da [[Kazahstan]]an lidnoihe, čarterreisid [[Stambul]]ha da [[Salonikid|Salonikihe]], om äi reisid Venämadme. |
||
== Galerei == |
|||
<gallery mode="packed" heights="125px"> |
|||
Municipality of Volgograd 001.JPG|Lidnan tobmuden sauvuz (Duman i Adminstracijan, 2010) |
|||
⚫ | |||
Mamaev Kurgan 2021.jpg|Mamain käp i Volgograd-Siti (tagamal, 2021) |
|||
Александро-Невский собор и Александровский сад.jpg|Ph. Aleksandr Nevalaižen kafedraline päjumalanpert' sauvomižen lopus (2020) i sad senno |
|||
Kazan Cathedral on 13 July 2012 001.JPG|Jumalanmaman Kazanin jumalaižen päjumalanpert', vn 2012 nägu |
|||
A Church in Volgograd, Russia.jpg|Kaikiden pühämehiden jumalanpert', vn 2012 nägu |
|||
Titan-Barrikady 01.jpg|«Titan—Barrikadi»-tegimen pätulend vl 2018 (azegišt) |
|||
Волга и завод "Красный Октябрь" - panoramio.jpg|«Krasnii Oktäbr'»-tegim Volgan randal vl 2015 |
|||
Бизнес-центр Меркурий. - panoramio.jpg|«Merkurii»-bizneskeskuz vl 2010 |
|||
Volgograd State University 003.jpg|Volgogradan valdkundaline universitet (2013) |
|||
Площадь у драматического театра.jpg|Uz' eksperimentaline teatr (Dramteatr) da torg senno vl 2020 |
|||
Central Concert Hall in Volgograd 001.jpg|Keskuzline koncertzal (2000-nded voded) |
|||
Volgograd arena aerial view 1.jpg|Volgograd Arena (2018) |
|||
Gumrak Airport 012.jpg|''Volgograd (Gumrak)''-lendimportan uz' terminal vl 2018 |
|||
May2015 Volgograd img18 Central station.jpg|''Volgograd I''-päraudtestancii vl 2015 |
|||
</gallery> |
|||
== Homaičendad == |
|||
⚫ | Avtobusad, trolleibusad, tramvaid, kiruhtramvaid (vspäi 1984, |
||
<references /> |
|||
== Irdkosketused == |
== Irdkosketused == |
||
* [http://www.volgsovet.ru/ Volgograd-lidnan Duman oficialine sait (''volgsovet.ru'').] {{ref-ru}} |
* [http://www.volgsovet.ru/ Volgograd-lidnan Duman oficialine sait (''volgsovet.ru'').] {{ref-ru}} |
||
* [http://www.volgadmin.ru/ Volgograd-lidnan |
* [http://www.volgadmin.ru/ Volgograd-lidnan Administracijan oficialine sait (''volgadmin.ru'').] {{ref-ru}} |
||
{{Commons|Volgograd}} |
{{Commons|Volgograd}} |
||
Jäl'gmäine vajehtuz 2. reduku 2023, kell 11:52
Lidnanznam |
Flag |
Valdkund | Venäma |
Eläjiden lugu (2023) | 1,025,662 ristitud |
Pind | 859,35 km² |
Pämez' | Vladimir Marčenko (sügüz'ku 2021—) |
Telefonkod | +7−844-xxx-xx-xx |
Avtokod | 34, 134 |
Aigvö | UTC+3 (MSK+0) |
Volgograd (ven.: Волгоград [vəlɡɐˈɡrat]) om Venäman millionerlidn da lidnümbrik Volg-jogen oiktal randal. Se om Volgogradan agjan administrativine keskuz da kaikiš suremb lidn.
Istorii[vajehta | vajehtada tekst]
Nügüd'aigaižen eländpunktan aluz om pandud vl 1589 kuti lidnuz Caricin-sarel (ven.: крепость на острове Царицын). Kaks' voz'sadad se kaiči ümbrištod kalajdajid heimoid vaste. Likvidiruihe Caricinan kaičendjonod vl 1775 kaičendlidnusiden čepin sirdandan suvemb tagut. Eländpunkt sai lidnan statusad vl 1780 Caricin-nimenke, sätihe Caricinan makundad ühtenaigašti, ezilidnad šingotaškanziba. Vl 1820 kaičendseinäd läksiba lidnan pertišton udes planaspäi. Caricin kändihe tegimišton sijaližeks keskuseks, maorjusen heitand ližadui uziden tegimištkompleksoiden sauvondan tempoid. Vl 1862 raudte tuli lidnha. Šingotihe Kaspijan kivivoin ümbriradmižel. Vl 1919 uz' nevondkundaline tobmuz pani lidnad Caricinan gubernijan keskuseks. Vozil 1925−1961 nimitihe lidnad Stalingrad:aks. Vll 1932−1934 se oli Alavolgan randan (1928−1934) pälidnaks, vll 1934−1936 — Stalingradan randan. Vs 1936 tal'vkun 5. päiväspäi Stalingrad kändihe Stalingradan agjan keskuseks. Vozil 1942 (17. heinku) — 1943 (2. uhoku) Stalingradan tora tegihe lidnas, se oli pandud mantazole läz täuzin, sid' udessündutadud.
Vozil 1945−1958 Stalingrad oli alištunu VNFST:n tobmudele oikti, kuti federativižen tazovaldkundan toižed-ki sured lidnad. Vn 1961 10. päiväl kül'mkud udesnimitihe lidnad nügüdläižikš.
Volgograd šingotase ižandusen nenil päsarakoil: mašinansauvomine (kivivoin samižen da veimiden täht, raketkompleksad), metallurgii (specialižed terased i alüminii), himine, erazvuitte sömtegimišt, elektroenergetine, sauvondmaterialiden pästand.
Geografijan andmused[vajehta | vajehtada tekst]
Kaik lidn om 60 km pitte, seižub Volgan GES:an padoseinän al. Lidnan tobj pala sijadase pidust' Volg-joged 0..156 metrad korktusil valdmeren pindan päl, Volgaveren ülüdel. Lidnan keskuz da randaline pala om alemba valdmeren tazopindad, −13..0 m ü.m.t. korktusil, Kaspijanveren alangišton augpalas. Matkad Moskvhasai om 964 km lodeheze. Lähembaižed järedad lidnad oma Volžskii (pohjoižpäivnouzmaižes röunas Volgogradanke) i Kamišin 198 km pohjoižhe.
Klimat om ven kontinentaline kuiv. Voden keskmäine lämuz om +8,6 C°, kezakun-elokun +22..+24 C°, semendkun i sügüz'kun +16 C°, tal'vkun-uhokun −4..−6 C°. Ekstremumad oma −33 C° i +42,6 C°. Paneb sadegid 217 mm vodes, 11 (eloku) .. 28 (semendku) mm kuidme.
Lidn om lidnümbrikon üks'jäižeks eländpunktaks vn 2010 keväz'kuspäi, sil aigal mülütihe läz 30 radnikžilod, žilod da futorad lidnha. Volgograd jagase kahesaks territorialižeks rajonaks vspäi 1975. Rajonad oma administracijoita (pohjoižespäi suvhe): Traktortegimen, Rusttan Oktäbrin, Keskuzrajon, Dzeržinskijan, Vorošilovan, Nevondkundaline, Kirovan, Rusttan Armijan rajonad.
Eläjad[vajehta | vajehtada tekst]
Vl 1901 eläjiden lugu oli 70 tuhad ristituid. Vn 2010 Venäman rahvahanlugemižen mödhe lidnan eläjiden lugu oli 1 021 215 ristitud. Vl 2017 kaik 1 015 586 ristitud eliba lidnas. Kaikiš suremb lidnan ristitišt oli 1 028 036 eläjad vl 2021.
Volgogradas om saudud da avaitud 244 päivkodid, 123 keskškolad, 15 gimnazijad, 10 liceid, 12 školad-internatad, 18 čomamahtoiden lapsiden školad, 27 lapsiden sportškolad i ühesa muzikškolad lapsiden täht (vn 2014 olend). Lidnan professionaližen opendusen valdkundaližed aluzkundad oma kümnikad kolledžid da tehnikumoid, viž universitetad, koume akademijad, čomamahtoiden da kul'turan institut, konservatorii. Kaikiš znamasižemb om Volgogradan valdkundaline universitet[1] (alusenpanend 1980, läz 14 tuhad üläopenikoid). Toižiden lidnoiden (Moskv, Alauz'lidn) üläopendusen aluzkundoiden 16 filialad oma avaitud lidnas. Privatine Caricinan ortodoksižen hristanuskondan universitet radab vspäi 1993.
Edeližed lidnan pämehed oma Vitalii Lihačov (sügüz'ku 2018 — sügüz'ku 2021), Andrei Kosolapov (heinku 2014 — sügüz'ku 2018).
Transport[vajehta | vajehtada tekst]
Lidn om järedaks avtotesol'meks. Om koume irdad-avtoted pidust' kaiked lidnad. Volgan-Donan veziten agj om lidnan suves. Jogitransport om šingotadud lidnas da sen ümbrištos. Keskuzline Volgograd I-päraudtestancii om passažoroiden täht, suvine Volgograd II-päraudtestancii om jügujonusiden täht.
Avtobusad, trolleibusad, tramvaid, kiruhtramvaid (vspäi 1984, üks' jono, 22 stancijad, 17 km raudted), taksid da lidnelektrojonused (vspäi 1959, viž jonod, 38 stancijad, läz 100 km raudted) oma kundaližeks transportaks lidnas. Rahvahidenkeskeine civiline Volgograd (Gumrak)-lendimport[2] (VOG / ВГГ / URWW, 1,4 mln matknikoid vl 2021) sijadase 15 km lodeheze lidnan keskusespäi, Dzeržinskijan rajonas. Sišpäi tehtas sezonreisid Uzbekistanan da Kazahstanan lidnoihe, čarterreisid Stambulha da Salonikihe, om äi reisid Venämadme.
Galerei[vajehta | vajehtada tekst]
-
Lidnan tobmuden sauvuz (Duman i Adminstracijan, 2010)
-
Purehvoibištelend (2009)
-
Mamain käp i Volgograd-Siti (tagamal, 2021)
-
Ph. Aleksandr Nevalaižen kafedraline päjumalanpert' sauvomižen lopus (2020) i sad senno
-
Jumalanmaman Kazanin jumalaižen päjumalanpert', vn 2012 nägu
-
Kaikiden pühämehiden jumalanpert', vn 2012 nägu
-
«Titan—Barrikadi»-tegimen pätulend vl 2018 (azegišt)
-
«Krasnii Oktäbr'»-tegim Volgan randal vl 2015
-
«Merkurii»-bizneskeskuz vl 2010
-
Volgogradan valdkundaline universitet (2013)
-
Uz' eksperimentaline teatr (Dramteatr) da torg senno vl 2020
-
Keskuzline koncertzal (2000-nded voded)
-
Volgograd Arena (2018)
-
Volgograd (Gumrak)-lendimportan uz' terminal vl 2018
-
Volgograd I-päraudtestancii vl 2015
Homaičendad[vajehta | vajehtada tekst]
- ↑ Volgogradan valdkundaližen universitetan sait (volsu.ru). (ven.)
- ↑ Volgogradan lendimportan sait (airportvolgograd.ru). (ven.) (angl.)
Irdkosketused[vajehta | vajehtada tekst]
- Volgograd-lidnan Duman oficialine sait (volgsovet.ru). (ven.)
- Volgograd-lidnan Administracijan oficialine sait (volgadmin.ru). (ven.)
Volgograd Vikiaitas |
Volgogradan agjan lidnad | ||
Dubovk | Frolovo | Kalač Donal | Kamišin | Kotel'nikovo | Kotovo | Krasnoslobodsk | Leninsk | Mihailovk | Nikolajevsk | Novoanninskii | Pallasovk | Petrov Val | Serafimovič | Surovikino | Žirnovsk | Urüpinsk | Volgograd | Volžskii | ||
Venälaižen Federacijan subjektoiden pälidnad | ||
Abakan | Alauz'lidn | Anadir' | Arhangel'sk | Astrahan' | Barnaul | Belgorod | Birobidžan | Blagoveščensk | Bränsk | Čeboksarad | Čeläbinsk | Čerkessk | Čit | Elist | Gatčin | Gorno-Altaisk | Groznii | Habarovsk | Hanti-Mansiisk | Irkutsk | Iževsk | Ivanovo | Jakutsk | Jaroslavl' | Jekaterinburg | Joškar-Ol | Kaliningrad | Kalug | Kazan' | Kemerovo | Kirov | Kizil | Kostrom | Krasnodar | Krasnogorsk | Krasnojarsk | Kurgan | Kursk | Lipeck | Magadan | Magas | Mahačkal | Maikop | Moskv | Murmansk | Nal'čik | Nar'jan Mar | Novosibirsk | Omsk | Orel | Orenburg | Penz | Perm' | Petropavlovsk Kamčatkal | Petroskoi | Piter | Pskov | Rostov Donal | Räzan' | Salehard | Samar | Saransk | Saratov | Siktivkar | Simferopol' (de fakto) | Sevastopol' (de fakto) | Smolensk | Stavropol' | Sur' Uz'lidn | Suvisahalinsk | Tambov | Tomsk | Tul | Tver' | Tümen' | Uf | Ulan Ude | Ul'janovsk | Vladikavkaz | Vladimir | Vladivostok | Volgograd | Vologd | Voronež | ||