Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Henry VIII của Anh”

| tên = Henry VIII của Anh

| hình = Henry-Enrique VIII-kingofengland 1491-1547de Inglaterra, por Hans Holbein el Joven.jpg

| ghi chú hình = Vua Henry VIII, tranhvào năm 1540 hoạ phẩm của [[Hans Holbein the Younger]]

| chức vị = [[Danh sách quân chủ Anh|Quốc vương củanước Anh và Ireland]]

| tại vị = {{nowrap|21 tháng 4, 1509 – 28 tháng 1, 1547}}<br>({{sốSố năm theo năm và ngày|1509|4|21|1547|1|28}})

| tiền nhiệm = [[Henry VII của Anh|Henry VII]] {{Vương miện}}

| kế nhiệm = [[Edward VI của Anh|Edward VI]] {{Vương miện}}

* [[ElizabethMary I của Anh]] {{Vương miện}}

* [[EdwardElizabeth VII của Anh]] {{Vương miện}}

| kiểu hoàng tộc = [[NhàVương Tudor]]tộc

| chahoàng tộc = [[HenryVương VIItộc củaTudor|Nhà AnhTudor]]

| nơi an táng = 4 tháng 2 năm 1547 Nguyện[[Nhà đườngnguyện St. George, Lâu đài Windsor]]

| tôn giáo = [[Anh giáo]],<br> (cải đạo từ [[Giáo hội Công giáo|Công giáo La Rô-maMã]])|

| phối ngẫu = [[CatherineCatalina của Aragón|Catalina xứ AragonAragón]] <br>
[[Anne Boleyn]] <br>
[[Jane Seymour]] <br>
[[AnneAnna củaxứ ClevesKleve]] <br>
[[Catherine Howard]] <br>
[[Catherine Parr]]

'''Henry VIII''' ([[28 tháng 6]] năm [[1491]] – [[28 tháng 1]] năm [[1547]]) là [[VuaDanh nướcsách quân chủ Anh|Quốc vương của nước Anh]] từ ngày [[21 tháng 4]] năm [[1509]] cho đến khi [[băng hà]]. Ông là Lãnh chúa, về sau là Vua của Ireland. Giống các vua Anh khác, ông tự nhận danh hiệu Quốc vương Pháp. Henry là vua thứ hai thuộc [[Nhà Tudor]], kế vị phụ vương [[Henry VII của Anh|Henry VII]].

[[Tập tin:Michel Sittow 002.jpg|nhỏ|trái|140px|[[CatherineCatalina xứcủa AragonAragón]], khoảng năm 1502.]]

Năm [[1502]], Arthur lìa đời ở tuổi 15, chỉ 20 tuần lễ sau khi kết hôn với Catherine[[Catalina xứcủa AragonAragón]],<ref name="crofton126">Crofton (2006). p. 126.</ref> để lại mọi nghĩa vụ và kỳ vọng trên vai cậu em trai Henry mới 10 tuổi. Tháng 9 năm 1502, Henry kế vị anh trai để trở thành [[Công tước xứ Cornwall]], rồi [[Thân vương xứ Wales]], và Bá tước Chester vào tháng 2 năm 1503.<ref>Scarisbrick (1997). pp. 4&ndash;5.</ref>

Do muốn củng cố liên minh quân sự giữa [[Anh]] và [[Tây Ban Nha]], Henry VII buộc con trai thứ hai của mình kết hôn với CatherineCatalina, con gái của Quốc vương FerdinandFerrando II và Nữ vương IsabellaIsabel I,<ref name="crofton126"/> chỉ một thời gian ngắn khi Arthur lìa đời, với sự quyết tâm từ IsabellaIsabel và Henry VII.<ref>Loades (2009). p. 22.</ref> Henry, mới 11 tuổi, không được phép sống chung với CatherineCatalina lớn hơn cậu năm tuổi; hai bên được yêu cầu phải chờ đợi.<ref name="loades22">{{harvnb|Loades|2009|p=22}}</ref> Song, do Nữ vương IsabellaIsabel I qua đời năm 1504, rồi những vấn đề nảy sinh từ việc kế vị vương quốc CastileCastilla, đã làm thay đổi vị thế của CatherineCatalina. Cha cô, FerdinandFerrando, muốn cô ở lại Anh trong cương vị đại sứ cho Tây Ban Nha, nhưng mối quan hệ giữa Henry VII và FerdinandFerrando đã xấu đi.<ref>Loades (2009). pp. 22&ndash;23.</ref>

Sau khi Henry VII băng hà ngày 22 tháng 4, 1509, tân vương tuyên bố kết hôn với CatherineCatalina.<ref>Scarisbrick (1997). p. 8.</ref><ref>Loades (2009). p. 23.</ref> Henry VIII cho rằng đó là ước muốn của vua cha trước khi từ trần. Dù điều này có thật hay không, thì cuộc hôn nhân là ích lợi cho Henry vào thời điểm ấy: Hoàng đế Maximilian I của [[Đế quốc La Mã Thần thánh|Đế quốc La Mã thánh]] muốn gả concháu gái, Eleanor,[[Leonor chocủa Henry;Áo côvà vừaCastilla|Leonor bịcủa ngườiCastilla]], yêucho bỏ rơiHenry.<ref>Scarisbrick (1997). p. 12.</ref>

Năm 1513, Henry xâm lấn nước Pháp, quân Anh đánh bại quân Pháp trong Trận Spurs. Mặc dù anh rể ông, [[James IV của Scotland]], xâm lăng nước Anh theo yêu cầu của [[Louis XII của Pháp]],<ref>Guicciardini, ''History of Italy'', 280.</ref> Henry vẫn không chịu lui binh. Vương hậu CatherineCatalina, đang nắm quyền nhiếp chính khi Henry vắng mặt, lãnh đạo quân Anh đánh bại quân Scotland trong Trận Flodden vào ngày 9 tháng 9, 1513. James IV thiệt mạng trong chiến trận, chấm dứt sự can thiệp ngắn ngủi của [[Scotland]].

Ngày 18 tháng 2, 1516, CatherineCatalina sinh cho Henry người con duy nhất còn sống đến tuổi trưởng thành, Công[[Mary I của Anh|Vương chúanữ Mary]] (trước đó, năm 1511, CatherineCatalina sinh một con trai, là [[Henry Tudor|Henry, Công tước xứ Cornwall]] nhưng chỉ sống vài tuần sau khi chào đời).

Khi mới lên ngôi, Henry phụ thuộc nhiều vào các cố vấn, nhưng về sau nhà vua nắm toàn quyền. Từ năm 1514 đến 1529, [[Thomas Wolsey]] (1473-1530), một hồng y Công giáo, làm tể tướng, trong thực tế kiểm soát chính sách ngoại giao và nội trị cho ông vua trẻ. Ông thương thảo một cuộc hưu chiến với Pháp. Ông đã dẫn dắt nước Anh lúc tiến lúc thoái trong vai trò đồng minh với Pháp lẫn Đế quốc La Mã thánh. Wolsey tập trung quyền lực về chính quyền trung ương. Song, chủ trương của Wolsey sử dụng các khoản nợ bắt buộc để tài trợ cho các cuộc viễn chinh cùng số lượng tài sản khổng lồ và nếp sống phô trương của ông gây căm phẫn trong giới giàu có ở Anh. Rồi Wolsey làm nhà vua thất vọng vì không thể giúp ông hủyxóa bỏ cuộc hôn nhân với Vương hậu CatherineCatalina. Ngân khố trống rỗng sau nhiều năm tiêu xài hoang phí, và khi sự bất mãn dâng cao Henry cần có giải pháp mới: Wolsey bị thay thế. Sau 16 năm sống trên đỉnh cao danh vọng và quyền lực, năm 1529 Wolsey bị thất sủng, năm sau ông bị bắt giữ, bị gán tội phản loạn, rồi chết trong tù. Sự sụp đổ của Wolsey là lời cảnh báo cho Giáo hoàng và giới tăng lữ ở Anh về những gì họ sẽ đối diện nếu không thuận theo ý nhà vua. Henry toàn quyền cai trị đất nước, mặc cho các phe phái trong triều vẫn tiếp tục đấu đá và trừ khử lẫn nhau.

Geoffrey Elton (1962) suy luận rằng có một cuộc cách mạng quan trọng xảy ra trong triều. Mặc dù thừa nhận Henry là một quân vương thông minh sắc sảo, Elton tìm thấy phần đóng góp lớn lao trong các động thái tích cực, nhất là quyết định tách rời khỏi Rô-ma, là do [[Thomas Cromwell]] chứ không phải nhà vua. Elton nhận thấy Henry là nhà lãnh đạo tài năng nhưng ông không đủ kiên nhẫn để theo đuổi những kế hoạch lâu dài; đúng hơn, nhà vua là một kẻ cơ hội, nhờ người khác đưa ra các ý tưởng và sử dụng họ để đạt đến mục đích. Những cuộc phiêu lưu tình ái của Henry là một phần trong chuỗi chứng cứ của Elton; một người đàn ông kết hôn đến sáu lần, theo Elton, không thể là người có thể kiểm soát số phận của mình. Elton nhận ra rằng chính Thomas Cromwell là người đã hình thành ý niệm về một nước Anh thịnh vượng với sự tham gia tích cực của người dân thông qua Quốc hội, và đó là sự khởi đầu cho một nhà nước pháp quyền. Cần có sự chuẩn thuận của Quốc hội không có nghĩa là nhà vua nhượng bộ; Henry là nhà cai trị chuyên chế, chưa bao giờ tỏ ra ngần ngại khi sử dụng quyền lực của mình. Sự đồng thuận của người dân chỉ giúp làm tăng chứ không hạn chế quyền lực hoàng gia.<ref>G. R. Elton, ''The Tudor Revolution in Government: Administrative Changes in the Reign of Henry VIII'' (1962) [http://www.questia.com/read/2993196?title=The%20Tudor%20Revolution%20in%20Government%3a%20Administrative%20Changes%20in%20the%20Reign%20of%20Henry%20VIII online edition] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110418203609/http://www.questia.com/read/2993196?title=The%20Tudor%20Revolution%20in%20Government%3A%20Administrative%20Changes%20in%20the%20Reign%20of%20Henry%20VIII |date=2011-04-18 }}; Elton, ''Reform and Reformation: England, 1509–1558'' (1977) is sharply hostile toward the king — an "ego-centric monstrosity," whose reign "owed its successes and virtues to better and greater men about him; most of its horrors and failures sprang more directly from himself." p. 43</ref>

Henry chưa bao giờ chính thức bác bỏ thần học Công giáo, nhưng từ năm 1534, nhà vua tự nhận mình là nhà lãnh đạo tối cao của giáo hội tại Anh. Quyết định này, kết hợp với những động thái kế tiếp nhau, dần dà hình thành nên một giáo hội tách rời khỏi Rô-ma, Giáo hội Anh. Henry và các cố vấn của ông cảm thấy rằng Giáo hoàng, trong các vấn đề thế tục, đang hành động như là một vương quyền [[Ý]], do đó làm lu mờ vai trò lãnh đạo tôn giáo của ông. Vì quyền lợi quốc gia, Henry ngày càng cảm thấy khó chấp nhận khi những vấn đề nội chính quan trọng của nước Anh đều được quyết định bởi [[người Ý]]. Sự kiện hủy hôn với CatherineCatalina là một thí dụ điển hình nhưng chính nó không phải là nguyên nhân của sự việc.<ref>A. F. Pollard, ''Henry VIII'' (1905) provides the classic statement of the Henrician position, esp. pp 230–38. Pollard argues that that Spain and France stayed loyal because they controlled the papacy.</ref>

Không như mọi người vẫn nghĩ về ông, Henry không có quá nhiều mối quan hệ ngoài hôn nhân, có thể xác định chắc chắn là trường hợp của hai người tình: Elizabeth Blount và Mary Boleyn.<ref>Fraser considers that only three named mistresses are definitely known: Bessie Blount, Mary Boleyn and Madge Shelton, but even the last is now disputed. Fraser p. 220</ref> Mặt khác, cũng khó có thể nói Henry không có ai khác ngoài hai người tình kể trên; Alison Weir tin rằng Henry dính líu đến nhiều mối quan hệ ngắn ngủi và bí mật, hầu hết đều diễn ra ở tòa nhà Jordan House bên bờ sông.<ref name = "Weir">{{chú thích sách | last = Weir | first = Alison | title = Henry VIII: The King and His Court | url = https://archive.org/details/henryviiikinghis0000alis | publisher=Random House | year = 2002 | isbn = 978-0-345-43708-2}}</ref>

[[Mary Boleyn]] là người tình của Henry trước khi em gái cô, [[Anne Boleyn]], trở thành vợ thứ hai của nhà vua. Trước đó cô thuộc đoàn tùy tùng của CatherineCatalina. Đã có đồn đại rằng hai con của Mary, Catherine và Henry, là con của nhà vua, nhưng Henry chưa bao giờ thừa nhận điều này như ông đã làm với Henry FitzRoy.

==HủyTiêu hôn: 1525-1533==

[[Tập tin:Catalina de Aragón, por un artista anónimo.jpg|nhỏ|trái|140px|[[CatherineCatalina xứcủa AragonAragón]], Vương hậu đầu tiên của Henry.]]

Henry mất kiên nhẫn với việc CatherineCatalina không có khả năng sinh con trai để nối ngôi. Ngoại trừ Mary, các con của CatherineCatalina đều chết khi còn nhỏ,<ref>Lacey, p. 70.</ref> mà Henry khao khát có một con trai để củng cố quyền lực triều đại Tudor.

Năm 1525, Henry phải lòng một thiếu nữ quyến rũ trong đoàn tùy tùng của Vương hậu, [[Anne Boleyn]].<ref>Scarisbrick, p. 154.</ref> Lúc đầu, Anne khước từ mọi mời mọc của Henry, và từ chối trở thành người tình của nhà vua như chị cô, Mary Boleyn từng làm. Cô nói : "Tôi khẩn thiết nài xin hoàng thượng từ bỏ ý định ấy. Tôi thà mất mạng sống còn hơn đánh mất sự chân thật của mình."<ref name = "Weir" />{{rp |160}} Lời khước từ của cô gái làm cô trở nên quyến rũ hơn, khiến nhà vua càng kiên trì theo đuổi cô.

Cuối cùng, khi nhận thấy những cơ hội thuận lợi khi được nhà vua say mê, Anne bày tỏ sự cương quyết chỉ nhận lời nếu cô chính thức trở thành Vương hậu.<ref name = "cehen">{{ws|"[[s:Catholic Encyclopedia (1913)/Henry VIII|Henry VIII]]" in the 1913 ''Catholic Encyclopedia''}}</ref> Nhà vua quyết tâm hủy bỏ hôn nhân với CatherineCatalina.<ref>Brigden, p. 114.</ref>

Henry trực tiếp thỉnh cầu Giáo hoàng mà không thông qua Hồng y Thomas Wolsey. Thư ký của Henry, William Knight, được sai đến gặp [[Giáo hoàng Clêmentê VII]] để xin hủy hôn với lập luận sắc thư do [[Giáo hoàng Giuliô II]] ban hành là không có cơ sở, bởi vì cuộc hôn nhân ngắn ngủi giữa CatherineCatalina với Arthur đã được công nhận là hoàn hợp (hai người đã nên vợ chồng trong khuê phòng). Vì vậy, Henry thỉnh cầu được phép tái hôn.

Tuy nhiên, khi ấy Giáo hoàng đang bị quản thúc bởi cháu của CatherineCatalina, [[Karl V của Thánh chế La Mã|Hoàng đế CharlesKarl V]], rất khó khăn Knight mới có thể gặp Giáo hoàng, và cũng chỉ xoay xở xin được quy chế tái hôn có điều kiện. Henry buộc phải nhờ Wolsey. Wolsey làm mọi điều có thể để nhà vua hài lòng, ông triệu tập một phiên tòa giáo hội tại Anh với sự có mặt của đặc sứ của Giáo hoàng.<ref name= "cehen"/>

Vở Henry VIII của Shakespeare miêu tả chính xác hành động ngoạn mục của CatherineCatalina tại phiên tòa. Bà quỳ phục trước Henry, khẩn nài nhà vua, và trình bày sự việc cách thuyết phục, rồi rời khỏi phiên tòa trong nước mắt. Charles V chống lại việc hủy hôn dù không chắc là ông có nhiều ảnh hưởng trên Giáo hoàng. Dù vậy, Henry tin rằng Giáo hoàng sẽ không cho phép hủy bỏ cuộc hôn nhân với cô của hoàng đế<ref>Morris, p. 166.</ref> Giáo hoàng cấm Henry tái hôn cho đến khi có quyết định đến từ Rôma, chứ không phải tại Anh. Tin rằng Wolsey là kẻ phản bội, Anne Boleyn duy trì áp lực cho đến khi Wolsey bị bãi nhiệm năm 1529. Sau khi mất chức, Wolsey nài xin Anne giúp ông phục hồi quyền lực nhưng bị từ chối. Wolsey âm mưu lưu đày Anne, đồng thời bắt liên lạc với Vương hậu CatherineCatalina và Giáo hoàng để thực hiện kế hoạch. Khi âm mưu bị bại lộ, Henry ra lệnh bắt giữ Wolsey; nếu không chết vì bệnh tật năm 1530, có lẽ ông đã bị xử tử hình vì cáo buộc phản quốc.<ref>[[Christopher Haigh]] p.92f</ref> Thay thế Wolsey, [[Thomas More]] bắt đầu hợp tác với nhà vua thực thi chính sách mới, tại Quốc hội ông lên án Wolsey và công bố quan điểm các nhà thần học tại [[Đại học Oxford|Oxford]] và [[Đại học Cambridge|Cambridge]] cho rằng hôn nhân giữa Henry và CatherineCatalina là bất hợp lệ. Tuy nhiên, khi Henry khởi sự bác bỏ thẩm quyền của Giáo hoàng, sự e ngại của More cũng gia tăng.

Một năm sau, CatherineCatalina bị trục xuất khỏi triều đình. Sau khi Wolsey bị thất sủng, quyền lực chính trị của Anne gia tăng đáng kể. Là một phụ nữ thông minh và học thức, một điều hiếm có vào thời ấy, Anne quan tâm đến giáo huấn của những nhà cải cách Kháng Cách. Khi Tổng Giám mục Canterbury William Warham qua đời, Anne vận động cho tuyên úy của gia đình bà, [[Thomas Cranmer]], được bổ nhiệm vào vị trí này. Nhờ sự can thiệp của Vua nước Pháp, sự bổ nhiệm được Rôma chuẩn thuận.<ref name= "cepop">{{ws|"[[s:en:Catholic Encyclopedia (1913)/Pope Clement VII|Clement VII]]" in the 1913 ''Catholic Encyclopedia''}}</ref>

Mùa đông năm 1532, trong lần hội kiến với [[François I của Pháp|Francis I của Pháp]] tại Calais, Henry có được sự hậu thuẫn của vua nước Pháp,<ref>Williams, p.123</ref> ngay khi vừa về đến Dover, Anh, Henry và Anne bí mật tổ chức hôn lễ.<ref>Starkey, pp. 462–4.</ref> Anne mang thai, hai người tổ chức hôn lễ lần thứ hai vào ngày 25 tháng 1, 1533. Ngày 23 tháng 5, 1533, trong một phiên tòa đặc biệt tại Dunstable Priory, Cranmer tuyến bố cuộc hôn nhân giữa nhà vua với CatherineCatalina không còn giá trị. Năm ngày sau, Cranmer tuyên bố hôn nhân giữa Henry và Anne là hợp pháp.<ref>Williams, p.124</ref>

Ngày 1 tháng 6, 1533, Anne được tấn phong Vương hậu; ngày 7 tháng 9, 1533 bà sinh cho nhà vua một con gái, [[Elizabeth I của Anh|Elizabeth]], được đặt theo tên của bà nội.<ref>Williams, pp.128–31</ref> Với Đạo luật Kế vị 1533, Quốc hội bác bỏ quyết định của Giáo hoàng và công nhận hôn nhân của Henry và Anne là hợp pháp. Con gái của CatherineCatalina, Mary, bị xem là con bất hợp pháp, và hậu duệ của Anne được công nhận quyền kế vị. Mọi thần dân đến tuổi trưởng thành đều được yêu cầu tuyên thệ chấp nhận Đạo luật; ai từ chối tuyên thệ đều bị bắt giam. Bất cứ ấn phẩm nào tuyên truyền cuộc hôn nhân này là bất hợp lệ đều bị xem là mưu phản và tác giả bị xử tử hình.

Cùng lúc, Quốc hội nghiêm cấm việc thỉnh thị ý kiến Rô-ma trong các vấn đề tôn giáo cũng như trong các lĩnh vực khác, và trừng phạt những ai quảng bá các chỉ dụ của Giáo hoàng trong nước Anh. Quốc hội cũng cấm Giáo hội ban hành các chuẩn tắc tôn giáo mà không có sự chuẩn thuận của nhà vua. Giáo hoàng Clement chỉ còn cách xét đến biện pháp rút phép thông công Henry và Thomas Cranmer,<ref>Historians disagree on the exact date of the excommunication; according to [[Winston Churchill]]'s 'History of the English Speaking Peoples', the bull of 1533 was a draft with penalties left blank and was not made official until 1535. Others say Henry was not officially excommunicated until 1538, by [[Pope Paul III]], brother of [[Cardinal (Catholicism)|Cardinal]] Franklin de la Thomas.</ref><ref>According to J. J. Scarisbrick, ''Henry VIII'', p.361, Pope Paul promulgated the Bull of Excommunication on ngày 17 tháng 12 năm 1538</ref> đồng thời tuyên bố quyết định của Henry hủy hôn với CatherineCatalina và hôn nhân của Henry với Anne là bất hợp lệ. Sứ thần của Giáo hoàng bị triệu hồi, và bang giao giữa Rô-ma với nước Anh bị cắt đứt.<ref name="cepop"/>

Cả nhà vua lẫn Vương hậu đều không hài lòng với cuộc sống hôn nhân. Họ từng vui hưởng những ngày bình yên và hạnh phúc, nhưng Anne không chịu phục tùng nhà vua như bà được mong đợi phải làm. Tính sôi nổi hoạt bát và trí thông minh không cần giấu kín từng làm Anne là một người tình quyến rũ thì những tính cách này tỏ ra không thích hợp với vai trò mẫu nghi thiên hạ, bởi vì Henry đòi hỏi sự thần phục tuyệt đối của mọi người trong triều. Thái độ này khiến Anne có nhiều kẻ thù. Về phần mình, Henry không mấy thích thú với những cơn giận dữ thường xuyên của Anne. Sau một lần sẩy thai năm 1534, Henry xem việc Anne không thể sinh con trai cho ông là một sự phản bội. Đến Giáng sinh năm 1534, Henry bàn với Cranmer và Cromwell về những cơ hội bỏ rơi Anne mà không phải quay trở lại với CatherineCatalina.<ref>Williams, p.138</ref>

Ngày 8 tháng 1, 1536, nhà vua và Vương hậu biết tin CatherineCatalina qua đời. Lúc ấy Vương hậu đang mang thai, bà biết số phận của mình sẽ ra sao nếu không thể sinh con trai, bởi vì nếu cả hai Vương hậu khuất bóng thì nhà vua có thể tự do tái hôn mà không ai có thể xem cuộc hôn nhân mới là bất hợp pháp. Đến cuối tháng, Henry bị ngã ngựa trong một cuộc thi đấu và bị chấn thương nghiêm trọng. Khi biết tin, Vương hậu chấn động và bị sẩy thai, một bé trai 15 tuần tuổi.<ref>Williams, p.141</ref>

[[Tập tin:Anne of Cleves, by Hans Holbein the Younger.jpg|phải|nhỏ|upright|150px|[[AnneAnna củaxứ Cleves|Anne of ClevesKleve]].]]

Năm 1540, Henry cho phá hủy những điện thờ các thánh. Cùng lúc, nhà vua muốn tái hôn để đảm bảo chắc chắn sự nối ngôi. Thomas Cromwell, đã được phong tước Bá đề cử AnneAnna, em gái Công tước xứ ClevesKleve (ClevesKleve hoặc Jülich-ClevesKleve-BergeBerg là lãnh thổ phần lớn thuộc nước Đức, phần còn lại thuộc Hà Lan ngày nay). Công tước Clevesxứ Kleve là tín hữu Kháng Cách, người được xem sẽ là một đồng minh quan trọng trong trường hợp Công giáo Rô-ma tấn công nước Anh. Hans Holbein được sai đến gặp ClevesKleve để vẽ chân dung AnneAnna về trình nhà vua. Henry đồng ý kết hôn, nhưng sau khi gặp AnneAnna, nhà vua tỏ ra thất vọng về nhan sắc của cô dâu.<ref>Lindsey, Karen (1995). "Divorced, Beheaded, Survived", pp.136–157. Addison-Wesley Publishing Co., Reading, MA. ISBN 0-201-60895-2.</ref>

Henry muốn hủytiêu hôn; trong khi đó Công tước Clevesxứ Kleve đang tranh chấp với Hoàng đế La Mã thánh, người Henry không muốn đối đầu. Vương hậu AnneAnna đủ khôn ngoan để không làm trái ý nhà vua, bà làm chứng rằng cuộc nhân của họ là không hoàn chỉnhthiện. Henry được thuật lại rằng mỗi đêm đến phòng cô dâu chỉ để hôn lên trán cô trước khi về phòng mình. Cuộc hôn nhân bị hủytiêu bỏhủy, Anne nhận tước vị "Em gái nhà vua", và được ban tặng Lâu đài Hever, trước đó là nơi ở của gia đình Boleyn. Bởi vì đã tích cực sắp xếp cuộc hôn nhân này mà Cromwell bị thất sủng, cuối cùng bị xử chém. Ngày Cromwell bị hành hình (ngày [[28 tháng 7]] năm 1540) cũng là ngày Henry cưới [[Catherine Howard]], em họ của Anne Boleyn, trước đây thuộc đoàn tùy tùng của Anne.<ref>Farquhar, Michael (2001). ''A Treasure of Royal Scandals'', p.75. Penguin Books, New York. ISBN 0-7394-2025-9.</ref> Nhà vua rất thích cô vợ mới. Tuy nhiên, không lâu sau khi kết hôn, Vương hậu Catherine có quan hệ tình cảm với Thomas Culpeper. Bà cũng chọn Francis Dereham, người yêu cũ và là hôn phu của bà trước khi trở thành Vương hậu, làm thư ký riêng cho bà.

Catherine Parr cũng giúp Henry hòa giải với các con gái của ông, Lady [[Mary I của Anh|Mary]] và Lady [[Elizabeth I của Anh|Elizabeth]]. Năm 1544, một đạo luật được thông qua phục hồi quyền kế vị cho họ, kế tiếp [[Edward VI của Anh|Edward]], Thân vương xứ Wales, mặc dù họ vẫn bị xem là con ngoại hôn. Cuối đời, Henry VIII phát phì, vòng bụng ông lên đến 54 inches /137&nbsp;cm và cần có thiết bị hỗ trợ mới có thể di chuyển. Nhà vua chịu nhiều đau đớn thể xác, thân thể bị nhiều ung nhọt, và có lẽ mắc bệnh thống phong. Sự béo phì và các vấn đề sức khỏe khác của Henry có lẽ phát sinh từ tai nạn năm 1536 khi nhà vua bị chấn thương trong một trận cưỡi ngựa đấu thương (tai nạn này cũng là nguyên nhân khiến Anne Boleyin bị sẩy thai), làm tái phát và lần này trầm trọng hơn ở vết thương cũ ở chân của nhà vua. Vết thương bị lở loét và trở thành ung nhọt suốt phần đời còn lại của Henry và làm suy yếu sức khỏe của ông. Người ta tin rằng bệnh tật đã khiến tính cách của Henry trở nên thất thường.<ref>{{chú thích báo|url=http://www.independent.co.uk/news/uk/this-britain/the-jousting-accident-that-turned-henry-viii-into-a-tyrant-1670421.html |title=The jousting accident that turned Henry VIII into a tyrant — This Britain, UK |work=The Independent |location=UK |date=ngày 18 tháng 4 năm 2009 |access-dateaccessdate =ngày 25 tháng 8 năm 2010}}</ref>

Suốt trong thời trị vì của Henry đã có khá nhiều điều chỉnh cho danh hiệu hoàng gia. Khởi thủy, Henry dùng danh hiệu "''Henry đệ Bát, bởi ân điển của Thiên Chúa, Vua Anh, Pháp, và Lãnh chúa Ireland''". Năm 1521, nhờ cuốn "Bảo vệ Bảy Bí tích" Henry viết đả kích [[Martin Luther]], Giáo hoàng [[Giáo hoàng Lêô X|Leo X]] ban tặng nhà vua danh hiệu ''Người Bảo vệ Đức tin''. Do đó, danh hiệu nhà vua trở thành "''Henry đệ Bát, bởi ân điển của Thiên Chúa, Vua Anh và Pháp, Người Bảo vệ Đức tin và Lãnh chúa Ireland''". Sau khi rút phép thông công Henry, Giáo hoàng [[Giáo hoàng Phaolô III|Paul III]] hủy bỏ việc ban tặng danh hiệu "''Người Bảo vệ Đức tin''", [[Quốc hội Anh]] liền thông qua một đạo luật công bố danh hiệu ấy vẫn có giá trị, và vẫn được hoàngVương giathất Anh sử dụng cho đến ngày nay.

FileTập tin:Coat of Arms of the Tudor Princes of Wales (1489-1574).svg|Huy hiệu của HoàngThân tửvương xứ Wales

FileTập tin:Coat of Arms of Henry VIII of England (1509-1547).svg|Huy hiệu của Vua Henry VIII (thời kỳ đầu)

FileTập tin:Coat of Arms of England (1509-1554).svg|Huy hiệu của Vua Henry VIII (thời kỳ sau)

*[[Rusty Goffe]] trong ''[[U.F.O. (film)|U.F.O.]] (1993)''

| 5 = 5. [[Margaret Beaufort, Bá tước phu nhân xứ Richmond và Derby|Margaret Beaufort]]

| 9 = 9. [[Catherine decủa ValoisPháp]]

| 12 = 12. [[Richard nhà YorkPlantaganet, Công tước thứ 3 xứ York thứ 3]]

| 13 = 13. [[Cecily Neville, Bà Công tước xứ York|Cecily Neville]]

*[[Vương tộc Tudor|Triều đại Tudor]]

!colspan=4|'''''Bởi [[CatherineCatalina xứcủa AragonAragón]]''''' (kết hôn ngày 11 tháng 6, 1509; hủytiêu hôn ngày 23 tháng 5, 1533)

|[[Henry Tudor|Henry, Công tước xứ Cornwall]]||1 tháng 1, 1511||22 tháng 2, 1511||chết khi gần hai tháng tuổi

! colspan="4" style="background:#d5d5d5;"|'''''Bởi [[Anne Boleyn]]''''' (kết hôn ngày 25 tháng 1, 1533; hủytiêu hôn ngày 17 tháng 5, 1536) hành hình ngày 19 tháng 5, 1536

! colspan="4" style="background:#d5d5d5;"|'''''Bởi [[Anne của Cleves|AnneAnna xứ ClevesKleve]]''''' (kết hôn 6 tháng 1, 1540; hủytiêu hôn 9 tháng 7, 1540)

! colspan="4" style="background:#d5d5d5;"|'''''Bởi [[Catherine Howard]]''''' (kết hôn 28 tháng 7, 1540; hủytiêu hôn 23 tháng 11, 1541) hành hình 13 tháng 2, 1542

|[[Henry FitzRoy, Công tước xứ Richmond và Somerset]]||15 tháng 6, 1519||23 tháng 7, 1536||con ngoại hôn; kết hôn năm 1533, Lady Mary Howard; không con cái

* Smith, Lacey Baldwin. ''Henry VIII: the Mask of Royalty'' (1971), [http://www.questia.com/read/85955084?title=Henry%20VIII%3a%20The%20Mask%20of%20Royalty online edition] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110425002220/http://www.questia.com/read/85955084?title=Henry%20VIII%3A%20The%20Mask%20of%20Royalty |date=2011-04-25 }}

|access-date accessdate=ngày 17 tháng 8 năm 2008

* Elton, G. R. ''The Tudor Revolution in Government: Administrative Changes in the Reign of Henry VIII'' (1953; revised 1962), major interpretation [http://www.questia.com/read/2993196?title=The%20Tudor%20Revolution%20in%20Government%3a%20Administrative%20Changes%20in%20the%20Reign%20of%20Henry%20VIII online edition] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110418203609/http://www.questia.com/read/2993196?title=The%20Tudor%20Revolution%20in%20Government%3A%20Administrative%20Changes%20in%20the%20Reign%20of%20Henry%20VIII |date=2011-04-18 }}

* Lindsey, Karen. ''Divorced, Beheaded, Survived: A Feminist Reinterpretation of the Wives of Henry VIII'' (1995) [http://www.questia.com/read/6981860?title=Divorced%2c%20Beheaded%2c%20Survived%3a%20A%20Feminist%20Reinterpretation%20of%20the%20Wives%20of%20Henry%20VIII online edition] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110424235243/http://www.questia.com/read/6981860?title=Divorced%2C%20Beheaded%2C%20Survived%3A%20A%20Feminist%20Reinterpretation%20of%20the%20Wives%20of%20Henry%20VIII |date=2011-04-24 }}

* Mackie, J. D. ''The Earlier Tudors, 1485–1558'' (1952), a political survey of the era [http://www.questia.com/read/8546253?title=The%20Earlier%20Tudors%2c%201485-1558 online edition] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110404002859/http://www.questia.com/read/8546253?title=The%20Earlier%20Tudors%2C%201485-1558 |date=2011-04-04 }}

* Slavin, Arthur J., ed. ''Henry VIII and the English Reformation'' (1968), readings by historians. [http://www.questia.com/read/97615501?title=Henry%20VIII%20and%20the%20English%20Reformation online edition] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110424235248/http://www.questia.com/read/97615501?title=Henry%20VIII%20and%20the%20English%20Reformation |date=2011-04-24 }}

* Smith, H. Maynard. ''Henry VIII and the Reformation'' (1948) [http://www.questia.com/read/8851653?title=Henry%20VIII%20and%20the%20Reformation online edition] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110425010403/http://www.questia.com/read/8851653?title=Henry%20VIII%20and%20the%20Reformation |date=2011-04-25 }}

{{thể loại CommonsCommonscat|Henry VIII of England}}

{{S-hou|[[Triều đại Tudor|Nhà Tudor]]|28 tháng 6|1491|28 tháng 1|1547|}}

{{S-regroy|en}}

{{S-bef
| rows = 2
| before = [[Henry VII của Anh|Henry VII]]
}}

{{S-non|reason title = [[CrownKing of Ireland|Lãnh Actchúa 1542Ireland]]}}

{{S-ttl
| title = [[Vua Ireland]]
| years = 1541–1547
}}

{{S-ttl|title before = [[Arthur, Thân vương xứ Wales|PrinceArthur ofcủa WalesAnh]]|years=1502–1509}}

{{HoàngThân tửvương xứ Wales}}