|
'''Taylor Alison Swift''' (sinh ngày 13 tháng 12 năm 1989) là một nữ [[ca sĩ kiêm sáng tác nhạc]] [[người Mỹ]]. Những [[Danh sách đĩa nhạc của Taylor Swift|bài hát]] trải dài trên nhiều thể loại khác nhau, và cách viết nhạc theo hướng tự sự của cô—thường lấy cảm hứng từ đời sống cá nhân của chính cô—đã nhận được sự tán dương rộng rãi của giới truyền thông và giới phê bình. Sinh ra tại [[West Reading, Pennsylvania]], Swift chuyển đến [[Nashville, Tennessee]] ở tuổi 14 nhằm theo đuổi sự nghiệp [[nhạc đồng quê]]. Cô đã ký hợp đồng sáng tác với [[Sony/ATV Music Publishing]] vào năm 2004 và hợp đồng thu âm với [[Big Machine Records]] vào năm 2005, đồng thời phát hành [[Taylor Swift (album)|album phòng thu đầu tay cùng tên]] vào năm 2006.
Cô khám phá dòng [[nhạc pop đồng quê]] trong album phòng thu thứ hai và thứ ba, ''[[Fearless (album của Taylor Swift)|Fearless]]'' (2008) và ''[[Speak Now]]'' (2010). Thành công của hai đĩa đơn "[[Love Story (bài hát của Taylor Swift)|Love Story]]" và "[[You Belong with Me]]" đã đưa Swift trở thành nghệ sĩ [[Nhạc crossover|crossover]] hàng đầu. Cô đã thử nghiệm nhiều thể loại nhạc gồm [[Nhạc pop|pop]], [[Nhạc rock|rock]] và [[Nhạc điện tử|điện tử]] trong album phòng thu thứ tư của mình, ''[[Red (album của Taylor Swift)|Red]]'' (2012). Album phòng thu thứ 5 của cô thuộc thể loại [[synth-pop]] ''[[1989 (album của Taylor Swift)|1989]]'' (2014), biến Swift từ một ca sĩ nhạc đồng quê thành ngôi sao nhạc pop, với các đĩa đơn quán quân [[Billboard Hot 100|''Billboard'' Hot 100]] bao gồm "[[Shake It Off]]", "[[Blank Space]]" và "[[Bad Blood (bài hát của Taylor Swift)|Bad Blood]]". Sự soi mói của giới truyền thông đối với đời sống cá nhân của Swift đã truyền cảm hứng cho album phòng thu thứ sáu, ''[[Reputation (album của Taylor Swift)|Reputation]]'' (2017), đi sâu vào âm hưởng [[Urban contemporary|urban]].
Sau khi chia tay Big Machine và ký hợp đồng với [[Republic Records]] vào năm 2018, Swift phát hành album phòng thu thứ bảy của cô, ''[[Lover (album)|Lover]]'', vào(2019) nămvà 2019phát hành phim tài liệu ''[[Miss Americana]]'' (2020). Sau những thành công thương mại trong thập niên 2010, cô đã mạnh dạn theo đuổi dòng nhạc [[indie folk]] và [[alternative rock]] trong các album phòng thu năm 2020, ''[[Folklore (album của Taylor Swift)|Folklore]]'' và ''[[Evermore (album của Taylor Swift)|Evermore]]'', với chất trữ tình, lấy cảm hứng từ [[chủ nghĩa thoát ly]] trong [[đại dịch COVID-19]],. Bộ đôi album được giới phê bình khen ngợi vì cách kể chuyện đầy sắc thái. Để giành được [[Tranh cãi quyền sở hữu tác phẩm của Taylor Swift|quyền sở hữu bản gốc các tác phẩm cũ của bản thân]], Swift đã phát hành hai album tái thu âm vào năm 2021, ''[[Fearless (Taylor's Version)]]'' và ''[[Red (Taylor's Version)]]'', cả hai đều được đánh giá cao về chất lượng âm nhạc và hiệu suất giọng hát được cải thiện. Album ''[[Midnights]]'' (2022) của cô và đĩa đơn "[[Anti-Hero (bài hát)|Anti-Hero]]" đã phá vỡ nhiều kỷ lục âm nhạc. Bên cạnh âm nhạc, Swift đã có nhiều vai diễn khác nhau trong các bộ phim như ''[[Ẩn số tình yêu|Valentine's Day]]'' (2010) và ''[[Cats: Những chú mèo|Cats]]'' (2019). Cô đã phát hành bộ phim tài liệu tự thuật ''[[Miss Americana]]'' (2020), và các bộ phim âm nhạc do cô tự đạo diễn gồm ''[[Folklore: The Long Pond Studio Sessions]]'' (2020) và ''[[All Too Well: The Short Film]]'' (2021).
Đã bán được hơn 200 triệu đĩa trên toàn thế giới, Swift là một trong [[Danh sách nghệ sĩ âm nhạc bán đĩa nhạc chạy nhất|những nghệ sĩ âm nhạc bán đĩa nhạc chạy nhất mọi thời đại]]. TámChín trong số những bài hát của cô đã đạt vị trí quán quân trên [[Billboard Hot 100|''Billboard'' Hot 100]], và [[Danh sách buổi biểu diễn trực tiếp của Taylor Swift|các chuyến lưu diễn của cô]] là một trong số những tour diễn có doanh thu cao nhất trong lịch sử. Cô đã nhận được 1112 [[giải Grammy]] (trong đó có 3 giải Album của năm), 1 [[giải Emmy]], 29 [[Giải thưởng Âm nhạc Billboard|giải thưởng Âm nhạc ''Billboard'']] (nữ nghệ sĩ giành nhiều giải nhất), 3440 [[giải thưởng Âm nhạc Mỹ]] (nghệ sĩ nhận nhiều giải nhất), và 5892 ''[[kỷ lục Guinness thế giới]]'', trong sốvà [[Danh sách giải thưởng và đề cử của Taylor Swift|nhiều giải thưởng khác]]. Cô góp mặt trong danh sách [[100 nhạc sĩ vĩ đại nhất mọi thời đại của Rolling Stone|100 nhạc sĩ vĩ đại nhất mọi thời đại]] (2015) của ''[[Rolling Stone]]'', đứng thứ 8 trong danh sách Nghệ sĩ xuất sắc nhất mọi thời đại của ''Billboard'' (2019) và nhiều lần xuất hiện trong các bảng xếp hạng quyền lực như [[Time 100|''Time'' 100]] và [[Danh sách 100 người nổi tiếng quyền lực nhất thế giới theo Forbes|''Forbes'' Celebrity 100]]. Được ''Billboard'' vinh danh là [[Billboard Women in Music|Người phụ nữ của thập niên 2010]] và được Giải thưởng Âm nhạc Mỹ trao tặng giải [[Giải thưởng Âm nhạc Mỹ#Nghệ sĩ của thập kỷ|Nghệ sĩ của thập niên 2010]], Swift được coi là một [[biểu tượng đại chúng]] do sự nghiệp đầy sức ảnh hưởng của cô, hoạt động từ thiện, ủng hộ quyền nghệ sĩ và trao quyền cho phụ nữ trong ngành công nghiệp âm nhạc.
== Cuộc đời và sự nghiệp ==
|