Tham nhũng

Tham nhũng có nghĩa là lạm dụng chức vụ cho lợi ích riêng. Chức vụ là một vị trí công tác dựa trên cơ sở niềm tin, được đề bạt mà từ đó một người được nhận một thẩm quyền hành động nhân danh một định chế nào đó.

Trên đây là định nghĩa trong Công cụ hỗ trợ cho tính minh bạch trong công tác cai trị ở địa phương (Tools to support transparency in local governance) của Tổ chức Minh bạch quốc tế (Transparency International) được nhiều tổ chức quốc tế và học giả sử dụng.

Công cụ nhận dạng tham nhũng

Các tác giả trong cuốn sách trên đã xác định ra qui luật hoạt động của tham nhũng trong thực tế công quyền dưới dạng công thức tạm dịch như sau:

Tham nhũng = Độc quyền + Bưng bít thông tin - Trách nhiệm giải trình.

(Nguyên văn: Corruption = Monopoly + Discretion - Accountability.)

Với công thức trên, có thể dễ dàng nhận dạng tham nhũng trong các biểu hiện của nó: thừa độc quyền, thừa bưng bít thông tin, thiếu (phi) trách nhiệm giải trình.

Công cụ nhận dạng tham nhũng cho thấy được bản chất của tham nhũng, mà con người là yếu tố quan trọng tham gia vào.

Thực trạng tham nhũng trên thế giới

Theo Tổ chức Minh bạch quốc tế (Transparency International), một tổ chức phi chính phủ, công bố ngày 18 tháng 10 năm 2005 có tới 2/3 trong 159 nước được thăm dò có tình trạng tham nhũng nghiêm trọng một kết quả đáng buồn.

• Các nước Bắc Âu được đánh giá là tốt nhất: Iceland (1),Phần Lan và New Zealand (2), Đan Mạch (4), Thụy Điển (6) và Na Uy (8). Các nước nghèo cũng chính là những nước có tình trạng tham nhũng nặng đội sổ Bangladesh và Tchad (158), tiếp đó là Haiti, Myanma và Turkmenistan.
• Châu Á: Singapore (5), Hong Kong (15), Nhật (21), Đài Loan (32), Malaysia (39) và Hàn Quốc (40). Thái Lan (59), Trung Quốc (78), Ấn Độ (88), Philippines (117) và Indonesia (137). Trong đó Việt Nam (107) cùng hạng với Belarus, Eritrea, Honduras, Kazakhstan, Nicaragua, Palestine, Ukraine, Zambia và Zimbabwe.
• Chủ tịch của Transparency International, Peter Eigen, nhận xét: "Tham nhũng là nguyên nhân chính của đói nghèo khóa chặt người dân trong vòng nghèo khổ."

Chống tham nhũng ở Việt Nam

Cho đến nay việc chống tham nhũng ở Việt Nam chưa có kết quả rõ ràng. Các tổ chức kinh tế quốc tế đánh giá Việt Nam là một trong những quốc gia có nạn tham nhũng trầm trọng nhất trên thế giới, được thế giới xếp hạng (107). Các lãnh đạo Đảng Cộng sản và nhà nước Việt Nam cũng thừa nhận rằng tham nhũng đang là một "quốc nạn". Chính vì thế chuẩn bị có luật chống tham nhũng.

Một số học giả cho rằng nguyên nhân của tình trạng tham nhũng ở Việt Nam là do hoạt động lập pháp, hành pháp, tư pháp còn hạn chế. Lý do là đồng thời cả ba quyền hành pháp, lập pháp và tư pháp đều bị chi phối bởi Đảng Cộng sản Việt Nam.