Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Wikipedia:Nguồn đáng tin cậy”

Dù mới hay cũ thì nguồn nào cũng có thể bị [[WikipediaBản mẫu:Chủ nghĩa gần đâyRecentism|chủ nghĩa gần đây]] ảnh hưởng. Khi đó, cần biên tập cẩn thận để bài viết bách khoa được cân bằng.

*Cố gắng dựa vào càng nhiều [[WP:NCNP|nguồn thứ cấp]] càng tốt. Ví dụ, báo cáo khoa học đánh giá một công trình nghiên cứu, bài phê bình, đánh giá, [[:en:Monograph|tài liệu chuyên khảo]], [[:en:Textbook|sách giáo khoa đại học]]. Các nguồn này đều tốt hơn công trình nghiên cứu sơ cấp. Khi sử dụng nguồn sơ cấp, phải hết sức cẩn thận: thànhngười viênviết không nên tự suy luận nội dung từ nguồn sơ cấp. Xem [[Wikipedia:Không đăng nghiên cứu chưa được công bố]] và [[Wikipedia:Thái độ trung lập]].

*Có thể dùng luận án tốt nghiệp tiến sỹ hoặc các bài luận văn được viết trong chương trình học vị tiến sỹ nhưng nên cẩn trọng vì đây thường là nguồn sơ cấp (có thể mượn từ thư viện hoặc tiếp cậnlấy tạiở [[:en:ProQuest|ProQuest]]). Nhiều luậnbài vănluận đã qua thẩm định, nhưng nhiều luậnbài vănluận khác thì chưa. Tốt nhất nên dùng các bài luận đã được sách vở lấy làm nguồn, được chuyên gia có chuyên môn giám sát hoặc đã được các bên độc lập đánh giá. Luận án đang viết chưa qua thẩm định thì không được coi là "đã xuất bản" nên không phải là nguồn đáng tin cậy. Nếu sau này luận án được xuất bản thành tài liệu chuyên khảo hàn lâm hoặc bài báo trên tạp chí hàn lâm đã quađược người trong ngành [[bình duyệt|thẩm định]] thì đây sẽ là nguồn mạnh hơn các luận án vừa công bố. LuậnCác vănbài luận viết trong chương trình học thạc sỹ và luận ánvăn tốt nghiệp thạc sĩ chỉ đáng tin cậy khi đã được chứng minh là có mức độ ảnh hưởng đáng kể trong giới hàn lâm.

*Tài liệu càng được bàn tới nhiều trong giới hàn lâm chính thống thì càng uy tín. Với tài liệu tiếng Anh, có thể kiểm tra số lần tài liệu đó đã được dẫn làm nguồn trong các công trình khoa học bằng [[:en:Citation index|chỉ số dẫn nguồn]] (''citation index'') hoặc các danh sách như ''[[:en:Directory of Open Access Journals|Directory of Open Access Journals]]'' (Thư mục tập san truy cập mở). Bài báo khoa học nào nằm ngoài các cơ sở dữ liệu có thể không được bàn tới nhiều trong giới hàn lâm chính thống. Còn việc có thể sử dụng các bài báo đó cólàm sửnguồn dụngcho đượcbài đểbách làm nguồnkhoa hay không tùy thuộc vào ngữ cảnh.

*Các nghiên cứu biệt lập thường được coi là mang tính tạm thời. Kết quả nghiên cứu có thể trở nên hết giá trị khi sau này xuất hiện các nghiên cứu mới hơn. Không nên dùng nguồn sơ cấp nếu có tồn tại nguồn thứ cấp cũng viết về nội dung đó. Độ khả tín của một nghiên cứu đơn (''single study'') phụ thuộc vào lĩnh vực. Tránh [[WP:NHANMANH|nhấn mạnh]] thiên về một bên khi sử dụng nghiên cứu đơn trong các lĩnh vực đó. Nghiên cứu thuộc các lĩnh vực phức tạp và trừu tượng (chẳng hạn như y học) thường ít mang tính chắc chắn hơn và nên tránh. Ưu tiên dùng các nguồn thứ cấp như [[phân tích tổng hợp]], sách giáo khoa đại học và các bài phê bình họchàn thuậtlâm.

*Có thể dùng tài liệu từ các cơ quan thông tấn báo chí chính thống. Các nguồn báo chí thường chứa cả dữ kiện và quan điểm -, cần rất cẩn thận để phân biệt giữa hai điều này. '''Các nội dung quan điểm chỉ đáng tin cậy cho các khẳng định về quan điểm của tác giả, không phải cho các khẳng định về dữ kiện.''' Tin tức từ các hãng tin có uy tín thường được coi là đáng tin cậy cho các khẳng định dữ kiện (dù thỉnh thoảng có thể tồn tại sai sót), chẳng hạn như ''[[The Washington Post]]'' của Mỹ, ''[[The Times]]'' của Anh. Tin tức từ các ''outlet'' ít nổi hơn thì độ khả tín cũng kém hơn. Nhiều tờ báo cũng in lại tin tức từ các hãng thông tấn xã mà có thể chịu trách nhiệm cho độ chính xác như ''[[Reuters]]'', ''[[:en:Interfax|Interfax]]'', ''[[AFP|Agence France-Presse]]'', ''[[:en:United Press International|United Press International]]'' và hãng tin ''[[Associated Press]]''. Trong trường hợp đó nên ghi nhận cả thông tấn xã lẫn tên tờ báo trong chú thích nguồn gốc.

*Khi trích dẫn quan điểm trong bài bách khoa, định rõ danh tính tác giả sẽ giúp xác định độ khả tín của thông tin đó. Quan điểm của chuyên gia và người có chuyên môn, thẩm quyền sẽ đáng tin cậy hơn, cũng như có thể được dùng làm nguồn khi cần phải phản ánh một quan điểm có tầm quan trọng.{{efn|Khẳng định đặc biệt thì luôn cần nguồn mạnh, đây là quy định.}} Nếu tuyên bố đó không phải do cơ quan có thẩm quyền đưa ra, cần quy chiếu tên tác giả một cách rõ ràng ngay trong bài và đừng trình bày như thể nó là một dữ kiện thật đã xảy ra. Bài phê bình sách, phim ảnh, tác phẩm nghệ thuật... có thể là quan điểm, bản tóm tắt hoặc bài nghiên cứu hàn lâm.

Đối với các tổ chức và cá nhân quảng bá các học thuyết được đa số xem là ''fringe theory'' (nghĩa là các quan điểm thiểu số, đối lập với quan điểm chính thống trong lĩnh vực đó), chẳng hạn như [[:en:Historical revisionism (negationism)|một vài hình thức phủ nhận lịch sử]] hoặc [[Giả khoa học|ngụy khoa học]], chỉ nên dùng các nguồn này cho các nội dung về chính họ, hoặc để bổ sung chi tiết cho các quan điểm của những người đề xướng chủ đề (nhưng phải ghi rõ ràng về tác giả và mức độ thiểu số). Khi nói đến những nguồn này, không được làm ảnh hưởng xấu đến miêu tả về quan điểm chính thống, không được dùng các nguồn này để miêu tả quan điểm chính thống hay để miêu tả đánh giá về chính các học thuyết thiểu số này. Khi sử dụng các nguồn này, phải tìm được các nguồn chính thốnglưu đáng tin cậy để có thể miêu tả và trình bày về bất đồng một cách công bằng, thểtrình hiệnbày được quan điểm chính thống là quan điểm đa số, vàcòn họcthuyết thuyếtnày fringechỉ là quan điểm thiểu số.

*Nguồn tránh dùng là các nguồn không được phép dùng khi chưa thông qua đồng thuận trong trường hợp cụ thể. Đây là những nguồn có lịch sử thêu dệt nội dung, bịa đặt thông tin hoặc không có uy tín trong việc xác minh dữ kiện (vì người ta dùng nó để tuyên truyền [[thuyết âm mưu]] chẳng hạn).

*Không nên dùng nguồn này để dẫn chứng cho các tuyên bố về sự việc đã xảy ra (''factual claims''). Loại này thường chỉ thích hợp để làm nguồn dẫn chứng cho nhữngtrong bài viếtbách khoa về chính nó. Trong các bài viết khác, phải dẫn từ các nguồn thứ cấp độc lập khi trình bày các bình luận về những quan điểm được trích từ loại nguồn này. Nếu bao hàm một tuyên bố hay khẳng định từ loại nguồn này mà tuyên bố đó chưa được các nguồn uy tín đề cập tới thì bài viết sẽ bị [[WP:NHANMANH|nhấn mạnh]] về phía [[Wikipedia:Thuyết quancực điểm thiểu sốđoan|quan điểm của thuyết quan điểm thiểu số]].

*Theo luật bất thành văn thì thể loại này cũng bao gồm những nguồn quảngphổ bácập thông tin sai tráilệch, không đúng với sự thật, thuyết âm mưu đã bị lật tẩy, trang web chuyên đăng tin tức giả, và các nguồn quảng bá các [[Giả khoa học|thông tin ngụy khoa học]], hoặc các [[Chủ nghĩa phủ nhận|hình thức phủ nhận lịch sử]].

#[[Baidu Baike]]

#Đài truyền hình quốc tế Trung Quốc ([[tiếng Trung]]: 中国国际电视台) <small>([[:zh: 中国环球电视网|zh]])</small>

*Xem '''danh sách đầy đủ''' về nguồn tránh dùng (tô màu đỏ), nguồn chỉ đáng tin cậy trong điều kiện cụ thể (tô màu vàng) và nguồn đáng tin cậy (tô màu xanh) tại [[:en:Wikipedia:Reliable sources/Perennial sources|Wikipedia:Reliable sources/Perennial sources]] (tiếng Anh).