Bước tới nội dung

Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Jawaharlal Nehru”

Sửa liên kết
Đây là một bài viết cơ bản. Nhấn vào đây để biết thêm thông tin.
Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Duyệt lịch sử tương tác
← Thay đổi trước
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Trực quanMã wiki
nKhông có tóm lược sửa đổi
 
(Không hiển thị 34 phiên bản của 21 người dùng ở giữa)
Dòng 1: Dòng 1:
{{1000 bài cơ bản}}{{Infobox officeholder
{{1000 bài cơ bản}}
{{Infobox officeholder 1
|name = Jawaharlal Nehru<br />जवाहरलाल नेहरू
|name = Jawaharlal Nehru<br />जवाहरलाल नेहरू
⚫
|image = Jnehru.jpg

|imagesize = 200px
⚫
|image = Jawaharlal Nehru.jpg
|imagesize = 250px
|caption =
|caption = Nehru năm 1927.
|birth_date = [[14 tháng 11]] năm [[1889]]
|birth_date = [[14 tháng 11]] năm [[1889]]
|birth_place = [[Allahabad]], [[United Provinces of Agra and Oudh|United Provinces]], [[Ấn Độ thuộc Anh|Ấn Độ thuộc Anh]]
|birth_place = [[Allahabad]], [[Các tỉnh Tây Bắc]], [[Ấn Độ thuộc Anh]]
|death_date = [[27 tháng 5]] năm [[1964]] (74 tuổi)
|death_date = [[27 tháng 5]] năm [[1964]] (74 tuổi)
|death_place = [[New Delhi]], [[Delhi]], [[Ấn Độ]]
|death_place = [[New Delhi]], [[Delhi]], [[Ấn Độ]]
|death_cause = [[Nhồi máu cơ tim]]
|office = [[Thủ tướng Ấn Độ]] thứ nhất
|office = [[Thủ tướng Ấn Độ|Thủ tướng đầu tiên của Ấn Độ]]
|term_start = [[15 tháng 8]] năm [[1947]]
|term_start = [[15 tháng 8]] năm [[1947]]
|term_end = [[27 tháng 5]] năm [[1964]]
|term_end = [[27 tháng 5]] năm [[1964]]<br />{{số năm theo năm và ngày |1947|8|15|1964|5|27}}
|monarch = [[Vua George VI]] (đến 26 tháng 1 năm 1950)
|1namedata = [[George VI]]
|1blankname = Vua
|president = [[Rajendra Prasad]] và [[Sarvepalli Radhakrishnan]]
|president = [[Rajendra Prasad]] <br> [[Sarvepalli Radhakrishnan]]
|governor-general = [[Louis Mountbatten, 1st Earl Mountbatten of Burma|Louis Mountbatten]]<br />[[C. Rajagopalachari]]
|1namedata1 = [[Louis Mountbatten, Bá tước Mountbatten thứ nhất của Burma|Louis Mountbatten]]<br />[[C. Rajagopalachari]]
|predecessor = ''Không có''
|successor = [[Gulzarilal Nanda]] (Tạm quyền)
|1blankname1 = Toàn quyền
|predecessor1 = ''Chức vụ thành lập''
⚫
|office2 = [[Bộ trưởng ngoại giao Ấn Độ|Bộ trưởng ngoại giao]]
|successor1 = [[Gulzarilal Nanda]]
⚫
|office2 = [[Bộ trưởng Ngoại giao (Ấn Độ)|Bộ trưởng Ngoại giao]]
|term_start2 = [[15 tháng 8]] năm [[1947]]
|term_start2 = [[15 tháng 8]] năm [[1947]]
|term_end2 = [[27 tháng 5]] năm [[1964]]
|term_end2 = [[27 tháng 5]] năm [[1964]]<br />{{số năm theo năm và ngày |1947|8|15|1964|5|27}}
|predecessor2 = ''Không có''
|predecessor2 = ''Chức vụ thành lập''
|successor2 = [[Gulzarilal Nanda]]
|successor2 = [[Gulzarilal Nanda]]
|office3 = [[Bộ trưởng Tài chính Ấn Độ|Bộ trưởng Tài chính]]
|office3 = [[Bộ trưởng Tài chính (Ấn Độ)|Bộ trưởng Tài chính]]
|term_start3 = [[8 tháng 10]] năm [[1958]]
|term_start3 = [[13 tháng 2]] năm [[1958]]
|term_end3 = [[17 tháng 11]] năm [[1959]]
|term_end3 = [[13 tháng 3]] năm [[1958]]<br />{{số năm theo năm và ngày |1958|2|13|1958|3|13}}
|predecessor3 = [[T. T. Krishnamachari]]
|predecessor3 = [[T. T. Krishnamachari]]
|successor3 = [[Morarji Desai]]
|successor3 = [[Morarji Desai]]
⚫
|term_start4 = [[24 tháng 7]] năm [[1956]]
|nationality = Ấn Độ
|term_end4 = [[30 tháng 8]] năm [[1956]]<br />{{số năm theo năm và ngày |1956|7|24|1956|8|30}}
|profession = [[Trạng sư]]
|predecessor4 = [[C. D. Deshmukh]]
|successor4 = [[T. T. Krishnamachari]]
|office5 = [[Bộ trưởng Quốc phòng (Ấn Độ)|Bộ trưởng Quốc phòng]]
|term_start5 = [[31 tháng 10]] năm [[1962]]
|term_end5 = [[14 tháng 11]] năm [[1962]]<br />{{số năm theo năm và ngày |1962|10|31|1962|11|14}}
|predecessor5 = [[V. K. Krishna Menon]]
|successor5 = [[Yashwantrao Chavan]]
⚫
|term_start6 = [[30 tháng 1]] năm [[1957]]
|term_end6 = [[17 tháng 4]] năm [[1957]]<br />{{số năm theo năm và ngày |1957|1|30|1957|4|17}}
|predecessor6 = [[Kailash Nath Katju]]
|successor6 = [[V. K. Krishna Menon]]
|term_start7 = [[10 tháng 2]] năm [[1953]]
|term_end7 = [[10 tháng 1]] năm [[1955]]<br />{{số năm theo năm và ngày |1953|2|10|1955|1|10}}
|predecessor7 = [[N. Gopalaswami Ayyangar]]
|successor7 = [[Kailash Nath Katju]]
|occupation = Luật sư, Nhà văn, Chính trị gia
|spouse = [[Kamala Nehru]]
|spouse = [[Kamala Nehru]]
|children = [[Indira Gandhi]]
|children = [[Indira Gandhi]]
|relations = Xem [[Gia tộc Nehru-Gandhi]]
⚫
|alma_mater = [[Cao đẳng Trinity, Cambridge]]
|parents = [[Motilal Nehru]] <br> Swaruprani Thussu
⚫
|party = [[Đảng Quốc Đại Ấn Độ]]
⚫
|alma_mater = [[Đại học Trinity, Cambridge]]
⚫
|religion = [[Chủ nghĩa vô thần|Vô thần]]<ref>[http://news.google.co.in/newspapers?id=LZotAAAAIBAJ&sjid=jp4FAAAAIBAJ&pg=7168,1579610 p.4 The Montreal Gazette - 9 Jun 1964] Google News Archive</ref><ref>[http://timesofindia.indiatimes.com/home/opinion/edit-page/LEADER-ARTICLEBRInter-faith-Harmony-Where-Nehru-and-Gandhi-Meet/articleshow/196028.cms Inter-faith Harmony: Where Nehru and Gandhi Meet] Times of India, Ramachandra Guha, Sep 23, 2003, 12.00am IST</ref><ref>In Jawaharlal Nehru's autobiography, ''An Autobiography'' (1936), and in the Last Will & Testament of Jawaharlal Nehru, in ''Selected Works of Jawaharlal Nehru'', 2nd series, vol. 26, p. 612,</ref>
⚫
|party = [[Đảng Quốc Đại Ấn Độ|Đảng Quốc đại]]
|blank1 = Tôn giáo
⚫
|data1 = [[Chủ nghĩa vô thần|Vô thần]]<ref>[http://news.google.co.in/newspapers?id=LZotAAAAIBAJ&sjid=jp4FAAAAIBAJ&pg=7168,1579610 p.4 The Montreal Gazette - 9 Jun 1964] Google News Archive</ref><ref>[http://timesofindia.indiatimes.com/home/opinion/edit-page/LEADER-ARTICLEBRInter-faith-Harmony-Where-Nehru-and-Gandhi-Meet/articleshow/196028.cms Inter-faith Harmony: Where Nehru and Gandhi Meet] Times of India, Ramachandra Guha, Sep 23, 2003, 12.00am IST</ref><ref>In Jawaharlal Nehru's autobiography, ''An Autobiography'' (1936), and in the Last Will & Testament of Jawaharlal Nehru, in ''Selected Works of Jawaharlal Nehru'', 2nd series, vol. 26, p. 612,</ref>
|signature = Jawaharlal Nehru Signature.svg
|signature = Jawaharlal Nehru Signature.svg
}}
}}


'''Jawaharlal Nehru''' ([[tiếng Hindi]]: जवाहरलाल नेहरू; [[Bảng mẫu tự phiên âm quốc tế|IPA]]: {{IPA|[dʒəvaːhərlaːl nehruː]}}; [[14 tháng 11]] năm [[1889]] tại [[Allahabad]]&nbsp;– [[27 tháng 5]] năm [[1964]] tại [[New Delhi]]) là một nhà chính trị người Ấn và từ 1947 cho đến 1964 là [[thủ tướng]] đầu tiên của [[Ấn Độ]]. Một trong những nhân vật trung tâm chính trị Ấn Độ cho phần lớn thế kỷ 20. Ông nổi lên như là lãnh đạo tối cao của phong trào độc lập Ấn Độ dưới sự giám hộ của [[Mahatma Gandhi]] và cai trị Ấn Độ từ khi thành lập như là một quốc gia độc lập vào năm 1947 cho đến khi ông qua đời tại văn phòng năm 1964. Nehru được coi là kiến trúc sư của nhà nước hiện đại Ấn Độ: Một nước cộng hòa có chủ quyền, chủ nghĩa xã hội, thế tục và dân chủ cộng hòa. Trong suốt cuộc đời của mình, ông được biết đến như là '''''Pandit Nehru''''' ("Học giả Nehru") hay như '''''Panditji''''' ("Học giả"), trong khi nhiều trẻ em Ấn Độ biết ông là" Bác Nehru "(Chacha Nehru). Nehru cũng là [[nhà văn]], là [[sử gia không chuyên]], và là [[tộc trưởng]] của [[gia tộc Nehru-Gandhi]], họ chính trị nổi tiếng nhất ở Ấn Độ. Con gái, [[Indira Gandhi]] cũng là một thủ tướng Ấn Độ.
'''Jawaharlal Nehru''' ([[tiếng Hindi]]: जवाहरलाल नेहरू; [[Bảng mẫu tự phiên âm quốc tế|IPA]]: {{IPA|[dʒəvaːhərlaːl nehruː]}}; [[14 tháng 11]] năm [[1889]] tại [[Allahabad]] – [[27 tháng 5]] năm [[1964]] tại [[New Delhi]]) là một nhà chính trị người Ấn Độ và từ 1947 cho đến 1964 là [[thủ tướng]] đầu tiên của [[Ấn Độ]], là một trong những nhân vật trung tâm của chính trị Ấn Độ trong phần lớn thế kỷ 20. Ông nổi lên như là lãnh đạo tối cao của phong trào độc lập Ấn Độ dưới sự giám hộ của [[Mahatma Gandhi]] và đã điều hành Ấn Độ từ khi thành lập quốc gia độc lập vào năm 1947 cho đến khi ông qua đời tại văn phòng năm 1964. Nehru được coi là kiến trúc sư của nhà nước hiện đại Ấn Độ: Một nước cộng hòa có chủ quyền, thế tục và dân chủ cộng hòa. Trong suốt cuộc đời của mình, ông được biết đến như là '''''Pandit Nehru''''' ("Học giả Nehru") hay như '''''Panditji''''' ("Học giả"), trong khi nhiều trẻ em Ấn Độ biết ông là "Bác Nehru" (Chacha Nehru). Nehru cũng là [[nhà văn]], là [[sử gia không chuyên]], và là [[tộc trưởng]] của [[gia tộc Nehru-Gandhi]], họ chính trị nổi tiếng nhất ở Ấn Độ. Con gái ông, [[Indira Gandhi]] cũng là một thủ tướng Ấn Độ.


== Tiểu sử ==
Là con trai của [[Motilal Nehru]], một luật sư xuất gia và chính khách dân tộc và Swaroop Rani, Nehru đã tốt nghiệp trường cao đẳng Trinity, Cambridge và đền Inner, nơi ông được đào tạo để trở thành một luật sư. Khi trở về Ấn Độ, ông theo học tại tòa án cao cấp Allahabad, và ông quan tâm đến chính trị quốc gia, nơi đó đã thay thế cho thực hành pháp luật của minh. Những năm niên thiếu cam kết về dân tộc mình, Nehru đã trở thành một nhân vật đang lên trong chính trường Ấn Độ trong các biến động của những năm 1910. Ông trở thành nhà lãnh đạo nổi bật của phe cánh tả trong Quốc hội Ấn Độ trong những năm 1920, và cuối cùng là toàn bộ quốc hội, với sự chấp thuận ngầm của người thầy mình, Gandhi. Như là Chủ tịch Quốc hội năm 1929, Nehru kêu gọi độc lập hoàn toàn từ [[Ấn Độ thuộc Anh|thuộc địa Anh]] và thúc giục thay đổi quyết định của Đại hội về phía còn lại.
Là con trai của [[Motilal Nehru]], một luật sư xuất gia và chính khách dân tộc và Swaroop Rani, Nehru đã tốt nghiệp trường cao đẳng Trinity, Cambridge và đền Inner, nơi ông được đào tạo để trở thành một luật sư. Khi trở về Ấn Độ, ông theo học tại tòa án cao cấp Allahabad, và ông quan tâm đến chính trị quốc gia. Nehru đã trở thành một nhân vật đang lên trong chính trường Ấn Độ giữa các biến động của những năm 1910. Ông trở thành nhà lãnh đạo nổi bật của phe cánh tả trong Quốc hội Ấn Độ vào những năm 1920, và cuối cùng là toàn bộ quốc hội, với sự chấp thuận ngầm của người thầy mình, Gandhi. Như là Chủ tịch [[Đảng Quốc Đại Ấn Độ|Đảng quốc đại]] vào năm 1929, Nehru kêu gọi độc lập hoàn toàn từ [[Ấn Độ thuộc Anh|thuộc địa Anh]] và thúc giục thay đổi quyết định của Đại hội.


Nehru và Đại hội chiếm ư thế chính trị của Ấn Độ trong những năm 1930, khi đất nước chuyển sang độc lập. Ý tưởng của ông về một quốc gia thế tục được dường như xác nhận khi Quốc hội, nằm dưới sự lãnh đạo của ông, lan ra các cuộc bầu cử cấp tỉnh năm 1937 và thành lập chính phủ tại một số tỉnh. Trên mặt trận khác, sự ly khai Liên đoàn Hồi giáo ở tình trạng kém hơn nhiều. Nhưng những thành tựu đã bị tổn hại nghiêm trọng do hậu quả của việc phong trào Ấn Độ bỏ thuốc lá năm 1942, mà thấy người Anh nghiền nát hiệu quả Đại hội như một tổ chức chính trị. Nehru đã bất đắc dĩ nghe theo lời kêu gọi của Gandhi về độc lập ngay lập tức, vì ông đã yêu cầu muốn để hỗ trợ các nỗ lực chiến tranh của Đồng minh trong Chiến tranh thế giới thứ hai, ra khỏi tù dày với một cảnh quan chính trị nhiều thay đổi. Đồng nghiệp Quốc hội cũ trong Liên đoàn Hồi giáo của mình bây giờ bị mâu thuẫn. Muhammad Ali Jinnah, đã đi đến thống trị chính trị Hồi giáo ở Ấn Độ. Các cuộc đàm phán giữa Nehru và Jinnah cho việc chia sẻ quyền lực thất bại và nhường chỗ cho sự độc lập và phân vùng đẫm máu của Ấn Độ trong năm 1947.
Nehru và Đảng quốc đại thống trị chính trị Ấn Độ trong thập niên 1930 khi đất nước chuyển sang độc lập. Ý tưởng của ông về một quốc gia nhà nước thế tục dường như đã được xác nhận khi Đảng quốc đại, dưới sự lãnh đạo của ông, đã thắng lợi các cuộc bầu cử cấp tỉnh năm 1937 và thành lập chính quyền ở một số tỉnh; mặt khác, Liên đoàn Hồi giáo ly khai đã gặp nhiều khó khăn hơn. Nhưng những thành tựu này đã bị tổn hại nghiêm trọng do hậu quả của phong trào "Rời bỏ Ấn độ" vào năm 1942, điều này đã chứng kiến ​​người Anh có thể đè bẹp Đại hội như một tổ chức chính trị. Nehru, người miễn cưỡng đáp ứng lời kêu gọi độc lập ngay lập tức của Gandhi, vì ông mong muốn nỗ lực ủng hộ chiến tranh Đồng minh trong Thế chiến II, xuất phát từ một cảnh quan chính trị bị thay đổi nhiều. Liên đoàn Hồi giáo trước là đồng minh trong Quốc hội và bây giờ là đối thủ, [[Muhammad Ali Jinnah]], người đã thống trị chính trị Hồi giáo ở Ấn Độ. Các cuộc đàm phán giữa Nehru và Jinnah để chia sẻ quyền lực thất bại và nhường chỗ cho sự phân chia độc lập và đẫm máu của Ấn Độ vào năm 1947.


Tháng 10/1947, ông đối mặt với cuộc xung đột với Pakistan về tranh chấp lãnh thổ bang Kashmir, tranh chấp này xuất hiện kể từ ngày độc lập. Để khẳng định tuyên bố chủ quyền của Ấn Độ, Nehru gửi quân đến bang Kashmir. Liên Hợp Quốc đã giúp đàm phán một lệnh ngừng bắn, nhưng Kashmir vẫn tiếp tục bất ổn cho đến tận ngày nay.
⚫
Tác phẩm:

Nehru được Quốc hội bầu làm Thủ tướng đầu tiên độc lập của Ấn Độ, mặc dù câu hỏi về lãnh đạo đã được giải quyết từ năm 1941, khi Gandhi thừa nhận Nehru là người thừa kế chính trị của ông. Hiến pháp Ấn Độ đã được ban hành vào năm 1950, sau đó ông bắt tay vào một chương trình đầy tham vọng về cải cách kinh tế, xã hội và chính trị. Chủ yếu, ông giám sát quá trình chuyển đổi của Ấn Độ từ một thuộc địa sang một nước cộng hòa, trong khi nuôi dưỡng một hệ thống đa nguyên, đa đảng. Trong chính sách đối ngoại, ông giữ vai trò lãnh đạo trong Phong trào không liên kết.

Trên cương vị Thủ tướng, Nehru đã lãnh đạo Ấn Độ vượt qua bao khó khăn do tình trạng bị chia cắt đất nước và kinh tế lạc hậu. Ông là một trong những người Ấn Độ đầu tiên đã đưa ánh sáng khoa học của thế kỷ chiếu rọi vào lịch sử rất đa dạng, phong phú nhưng cũng đượm màu huyền bí của Ấn Độ; và đã phát hiện ra những mâu thuẫn giữa một bên là tiềm năng vô tận của đất mẹ và một bên là thực tế nghèo nàn của đại đa số nhân dân Ấn Độ. Từ  đó, ông đã tìm ra bí quyết của sự sống, sự vĩ đại và trí tuệ vô cùng to lớn của nhân dân Ấn Độ, và nguyên nhân dẫn đến tình trạng lạc hậu, suy thoái của đất nước dưới ách cai trị của đế quốc Anh.

Trong Chiến tranh Lạnh, Nehru cho Ấn Độ thi hành chính sách ‘trung lập tích cực’. Ông trở thành một trong những người phát ngôn quan trọng cho các quốc gia không liên kết Châu Á và Châu Phi, nhiều nước trong số đó là những thuộc địa cũ và muốn tránh sự lệ thuộc vào bất cứ cường quốc nào.

Bất chấp nỗ lực hợp tác từ cả hai phía, tranh chấp ở biên giới Trung – Ấn đã leo thang thành chiến tranh vào năm 1962. Quân Ấn Độ bị đánh bại hoàn toàn. Sự việc này tác động mạnh đến tình trạng sức khỏe đang suy yếu của Nehru. Ông qua đời ngày 27 tháng 5 năm 1964 sau một cơn đau tim nặng<ref>{{Chú thích|title=Jawaharlal Nehru|date=2022-03-23|url=https://simple.wikipedia.org/w/index.php?title=Jawaharlal_Nehru&oldid=8125697|work=Simple English Wikipedia, the free encyclopedia|language=en|access-date=2022-03-26}}</ref>. Thi hài ông được hỏa táng, tro được đem trải khắp đồng ruộng Ấn Độ và được thả xuống dòng sông Hằng ở nơi thành phố quê hương ông. 

== Cuộc sống cá nhân ==
Nehru kết hôn với Kamala Kaul vào năm 1916. Con gái duy nhất của họ [[Indira Gandhi|Indira]] được sinh ra một năm sau đó vào năm 1917. Kamala đã sinh một cậu con trai vào tháng 11 năm 1924, nhưng cậu bé đã sống chỉ một tuần.

Indira kết hôn với Feroze Gandhi vào năm 1942. Họ có hai con trai - [[Rajiv Gandhi|Rajiv]] (sinh năm 1944) và Sanjay (sinh năm 1946). Indira trở thành thủ tướng từ năm 1966 cho tới khi bị ám sát vào năm 1984. Con trai bà – [[Rajiv Gandhi|Rajiv]] – giữ chức thủ tướng từ năm 1984 đến 1989, nhưng ông cũng bị ám sát.

Sau cái chết của Kamala, Nehru được cho là đã có mối quan hệ với nhiều phụ nữ bao gồm Shraddha Mata, Padmaja Naidu và Edwina Mountbatten. Con gái của Edwina, Pamela, đã thừa nhận mối quan hệ thuần khiết của Nehru với mẹ cô Edwina. Chị gái của Nehru, Vijaya Lakshmi Pandit nói với Pupul Jayakar, bạn của Indira Gandhi rằng Padmaja Naidu và Nehru đã sống chung với nhau trong nhiều năm.

⚫
== Tác phẩm ==
*Glimpses of World History (1934)
*Glimpses of World History (1934)
*An Autobiography (1936)
*An Autobiography (1936)
*The Discovery of India (1942–46)
*The Discovery of India (1942– 1946)


== Xem thêm ==
== Xem thêm ==
Dòng 53: Dòng 93:
== Chú thích ==
== Chú thích ==
{{Tham khảo}}
{{Tham khảo}}

== Liên kết ngoài ==
== Liên kết ngoài ==
{{Commonscat}}
{{Wikiquote}}
*{{Commonscat-inline}}
* [http://vnexpress.net/Vietnam/Xa-hoi/2006/11/3B9F0568/ Thời báo châu Á tôn vinh Jawaharlal Nehru]
* [http://vnexpress.net/Vietnam/Xa-hoi/2006/11/3B9F0568/ Thời báo châu Á tôn vinh Jawaharlal Nehru]
* [http://vnexpress.net/Vietnam/The-gioi/Tu-lieu/2004/05/3B9D2948/ Triều đại Nehru - Gandhi và những bi kịch]
* [http://vnexpress.net/Vietnam/The-gioi/Tu-lieu/2004/05/3B9D2948/ Triều đại Nehru - Gandhi và những bi kịch]


{{sơ khai cơ bản}}
{{Dữ liệu nhân vật
|TÊN=Nehru, Jawaharlal
|TÊN KHÁC=
|TÓM TẮT=nhà chính trị và [[Thủ tướng Ấn Độ]] ([[1947]]–[[1964]])
⚫
|LÚC SINH=[[14 tháng 11]], [[1889]]
|NƠI SINH=[[Allahabad]], [[Uttar Pradesh]], [[Ấn Độ]]
⚫
|LÚC MẤT=[[27 tháng 5]], [[1964]]
|NƠI MẤT=[[Delhi]], [[Ấn Độ]]
}}
{{Thủ tướng Ấn Độ}}
{{Thủ tướng Ấn Độ}}
{{Thời gian sống|sinh=1889|mất=1964|tên=Nehru, Jawaharlal}}
{{Thời gian sống|sinh=1889|mất=1964|tên=Nehru, Jawaharlal}}
{{Các chủ đề|Châu Á|Lịch sử}}
{{Kiểm soát tính nhất quán}}


[[Thể loại:Thủ tướng Ấn Độ|Nehru, Jawaharlal]]
[[Thể loại:Thủ tướng Ấn Độ]]
[[Thể loại:Chủ tịch Quốc hội Ấn Độ|Nehru, Jawaharlal]]
[[Thể loại:Nhà văn Ấn Độ]]
[[Thể loại:Nhà văn Ấn Độ|Nehru, Jawaharlal]]
[[Thể loại:Jawaharlal Nehru| ]]
[[Thể loại:Hệ thống xã hội chủ nghĩa|Nehru, Jawaharlal]]
[[Thể loại:Chiến tranh Lạnh]]
[[Thể loại:Chiến tranh Lạnh|Nehru, Jawaharlal]]
[[Thể loại:Gia tộc Nehru-Gandhi]]
[[Thể loại:Người đoạt Bharat Ratna|Nehru, Jawaharlal]]
[[Thể loại:Gia tộc Nehru-Gandhi|Nehru, Jawaharlal]]
[[Thể loại:Atheist politicians|Nehru, Jawaharlal]]
[[Thể loại:Người gốc Kashmir|Nehru, Jawaharlal]]
[[Thể loại:Người Uttar Pradesh|Nehru, Jawaharlal]]
[[Thể loại:Dân chủ xã hội]]
[[Thể loại:Dân chủ xã hội]]
[[Thể loại:Trang đựng IPA]]
[[Thể loại:Mất năm 1964]]

Bản mới nhất lúc 15:46, ngày 14 tháng 2 năm 2024

Jawaharlal Nehru
जवाहरलाल नेहरू
Thủ tướng đầu tiên của Ấn Độ
Nhiệm kỳ
15 tháng 8 năm 1947 – 27 tháng 5 năm 1964
16 năm, 286 ngày
Tổng thốngRajendra Prasad
Sarvepalli Radhakrishnan
VuaGeorge VI
Toàn quyềnLouis Mountbatten
C. Rajagopalachari
Tiền nhiệmChức vụ thành lập
Kế nhiệmGulzarilal Nanda
Bộ trưởng Ngoại giao
Nhiệm kỳ
15 tháng 8 năm 1947 – 27 tháng 5 năm 1964
16 năm, 286 ngày
Tiền nhiệmChức vụ thành lập
Kế nhiệmGulzarilal Nanda
Bộ trưởng Tài chính
Nhiệm kỳ
13 tháng 2 năm 1958 – 13 tháng 3 năm 1958
28 ngày
Tiền nhiệmT. T. Krishnamachari
Kế nhiệmMorarji Desai
Nhiệm kỳ
24 tháng 7 năm 1956 – 30 tháng 8 năm 1956
37 ngày
Tiền nhiệmC. D. Deshmukh
Kế nhiệmT. T. Krishnamachari
Bộ trưởng Quốc phòng
Nhiệm kỳ
31 tháng 10 năm 1962 – 14 tháng 11 năm 1962
14 ngày
Tiền nhiệmV. K. Krishna Menon
Kế nhiệmYashwantrao Chavan
Nhiệm kỳ
30 tháng 1 năm 1957 – 17 tháng 4 năm 1957
77 ngày
Tiền nhiệmKailash Nath Katju
Kế nhiệmV. K. Krishna Menon
Nhiệm kỳ
10 tháng 2 năm 1953 – 10 tháng 1 năm 1955
1 năm, 334 ngày
Tiền nhiệmN. Gopalaswami Ayyangar
Kế nhiệmKailash Nath Katju
Thông tin cá nhân
Sinh14 tháng 11 năm 1889
Allahabad, Các tỉnh Tây Bắc, Ấn Độ thuộc Anh
Mất27 tháng 5 năm 1964 (74 tuổi)
New Delhi, Delhi, Ấn Độ
Nguyên nhân mấtNhồi máu cơ tim
Đảng chính trịĐảng Quốc đại
Phối ngẫuKamala Nehru
Quan hệXem Gia tộc Nehru-Gandhi
Con cáiIndira Gandhi
Cha mẹMotilal Nehru
Swaruprani Thussu
Alma materĐại học Trinity, Cambridge
Nghề nghiệpLuật sư, Nhà văn, Chính trị gia
Tôn giáoVô thần[1][2][3]
Chữ ký

Jawaharlal Nehru (tiếng Hindi: जवाहरलाल नेहरू; IPA: [dʒəvaːhərlaːl nehruː]; 14 tháng 11 năm 1889 tại Allahabad – 27 tháng 5 năm 1964 tại New Delhi) là một nhà chính trị người Ấn Độ và từ 1947 cho đến 1964 là thủ tướng đầu tiên của Ấn Độ, là một trong những nhân vật trung tâm của chính trị Ấn Độ trong phần lớn thế kỷ 20. Ông nổi lên như là lãnh đạo tối cao của phong trào độc lập Ấn Độ dưới sự giám hộ của Mahatma Gandhi và đã điều hành Ấn Độ từ khi thành lập quốc gia độc lập vào năm 1947 cho đến khi ông qua đời tại văn phòng năm 1964. Nehru được coi là kiến trúc sư của nhà nước hiện đại Ấn Độ: Một nước cộng hòa có chủ quyền, thế tục và dân chủ cộng hòa. Trong suốt cuộc đời của mình, ông được biết đến như là Pandit Nehru ("Học giả Nehru") hay như Panditji ("Học giả"), trong khi nhiều trẻ em Ấn Độ biết ông là "Bác Nehru" (Chacha Nehru). Nehru cũng là nhà văn, là sử gia không chuyên, và là tộc trưởng của gia tộc Nehru-Gandhi, họ chính trị nổi tiếng nhất ở Ấn Độ. Con gái ông, Indira Gandhi cũng là một thủ tướng Ấn Độ.

Tiểu sử

[sửa | sửa mã nguồn]

Là con trai của Motilal Nehru, một luật sư xuất gia và chính khách dân tộc và Swaroop Rani, Nehru đã tốt nghiệp trường cao đẳng Trinity, Cambridge và đền Inner, nơi ông được đào tạo để trở thành một luật sư. Khi trở về Ấn Độ, ông theo học tại tòa án cao cấp Allahabad, và ông quan tâm đến chính trị quốc gia. Nehru đã trở thành một nhân vật đang lên trong chính trường Ấn Độ giữa các biến động của những năm 1910. Ông trở thành nhà lãnh đạo nổi bật của phe cánh tả trong Quốc hội Ấn Độ vào những năm 1920, và cuối cùng là toàn bộ quốc hội, với sự chấp thuận ngầm của người thầy mình, Gandhi. Như là Chủ tịch Đảng quốc đại vào năm 1929, Nehru kêu gọi độc lập hoàn toàn từ thuộc địa Anh và thúc giục thay đổi quyết định của Đại hội.

Nehru và Đảng quốc đại thống trị chính trị Ấn Độ trong thập niên 1930 khi đất nước chuyển sang độc lập. Ý tưởng của ông về một quốc gia nhà nước thế tục dường như đã được xác nhận khi Đảng quốc đại, dưới sự lãnh đạo của ông, đã thắng lợi các cuộc bầu cử cấp tỉnh năm 1937 và thành lập chính quyền ở một số tỉnh; mặt khác, Liên đoàn Hồi giáo ly khai đã gặp nhiều khó khăn hơn. Nhưng những thành tựu này đã bị tổn hại nghiêm trọng do hậu quả của phong trào "Rời bỏ Ấn độ" vào năm 1942, điều này đã chứng kiến ​​người Anh có thể đè bẹp Đại hội như một tổ chức chính trị. Nehru, người miễn cưỡng đáp ứng lời kêu gọi độc lập ngay lập tức của Gandhi, vì ông mong muốn nỗ lực ủng hộ chiến tranh Đồng minh trong Thế chiến II, xuất phát từ một cảnh quan chính trị bị thay đổi nhiều. Liên đoàn Hồi giáo trước là đồng minh trong Quốc hội và bây giờ là đối thủ, Muhammad Ali Jinnah, người đã thống trị chính trị Hồi giáo ở Ấn Độ. Các cuộc đàm phán giữa Nehru và Jinnah để chia sẻ quyền lực thất bại và nhường chỗ cho sự phân chia độc lập và đẫm máu của Ấn Độ vào năm 1947.

Tháng 10/1947, ông đối mặt với cuộc xung đột với Pakistan về tranh chấp lãnh thổ bang Kashmir, tranh chấp này xuất hiện kể từ ngày độc lập. Để khẳng định tuyên bố chủ quyền của Ấn Độ, Nehru gửi quân đến bang Kashmir. Liên Hợp Quốc đã giúp đàm phán một lệnh ngừng bắn, nhưng Kashmir vẫn tiếp tục bất ổn cho đến tận ngày nay.

Nehru được Quốc hội bầu làm Thủ tướng đầu tiên độc lập của Ấn Độ, mặc dù câu hỏi về lãnh đạo đã được giải quyết từ năm 1941, khi Gandhi thừa nhận Nehru là người thừa kế chính trị của ông. Hiến pháp Ấn Độ đã được ban hành vào năm 1950, sau đó ông bắt tay vào một chương trình đầy tham vọng về cải cách kinh tế, xã hội và chính trị. Chủ yếu, ông giám sát quá trình chuyển đổi của Ấn Độ từ một thuộc địa sang một nước cộng hòa, trong khi nuôi dưỡng một hệ thống đa nguyên, đa đảng. Trong chính sách đối ngoại, ông giữ vai trò lãnh đạo trong Phong trào không liên kết.

Trên cương vị Thủ tướng, Nehru đã lãnh đạo Ấn Độ vượt qua bao khó khăn do tình trạng bị chia cắt đất nước và kinh tế lạc hậu. Ông là một trong những người Ấn Độ đầu tiên đã đưa ánh sáng khoa học của thế kỷ chiếu rọi vào lịch sử rất đa dạng, phong phú nhưng cũng đượm màu huyền bí của Ấn Độ; và đã phát hiện ra những mâu thuẫn giữa một bên là tiềm năng vô tận của đất mẹ và một bên là thực tế nghèo nàn của đại đa số nhân dân Ấn Độ. Từ  đó, ông đã tìm ra bí quyết của sự sống, sự vĩ đại và trí tuệ vô cùng to lớn của nhân dân Ấn Độ, và nguyên nhân dẫn đến tình trạng lạc hậu, suy thoái của đất nước dưới ách cai trị của đế quốc Anh.

Trong Chiến tranh Lạnh, Nehru cho Ấn Độ thi hành chính sách ‘trung lập tích cực’. Ông trở thành một trong những người phát ngôn quan trọng cho các quốc gia không liên kết Châu Á và Châu Phi, nhiều nước trong số đó là những thuộc địa cũ và muốn tránh sự lệ thuộc vào bất cứ cường quốc nào.

Bất chấp nỗ lực hợp tác từ cả hai phía, tranh chấp ở biên giới Trung – Ấn đã leo thang thành chiến tranh vào năm 1962. Quân Ấn Độ bị đánh bại hoàn toàn. Sự việc này tác động mạnh đến tình trạng sức khỏe đang suy yếu của Nehru. Ông qua đời ngày 27 tháng 5 năm 1964 sau một cơn đau tim nặng[4]. Thi hài ông được hỏa táng, tro được đem trải khắp đồng ruộng Ấn Độ và được thả xuống dòng sông Hằng ở nơi thành phố quê hương ông. 

Cuộc sống cá nhân

[sửa | sửa mã nguồn]

Nehru kết hôn với Kamala Kaul vào năm 1916. Con gái duy nhất của họ Indira được sinh ra một năm sau đó vào năm 1917. Kamala đã sinh một cậu con trai vào tháng 11 năm 1924, nhưng cậu bé đã sống chỉ một tuần.

Indira kết hôn với Feroze Gandhi vào năm 1942. Họ có hai con trai - Rajiv (sinh năm 1944) và Sanjay (sinh năm 1946). Indira trở thành thủ tướng từ năm 1966 cho tới khi bị ám sát vào năm 1984. Con trai bà – Rajiv – giữ chức thủ tướng từ năm 1984 đến 1989, nhưng ông cũng bị ám sát.

Sau cái chết của Kamala, Nehru được cho là đã có mối quan hệ với nhiều phụ nữ bao gồm Shraddha Mata, Padmaja Naidu và Edwina Mountbatten. Con gái của Edwina, Pamela, đã thừa nhận mối quan hệ thuần khiết của Nehru với mẹ cô Edwina. Chị gái của Nehru, Vijaya Lakshmi Pandit nói với Pupul Jayakar, bạn của Indira Gandhi rằng Padmaja Naidu và Nehru đã sống chung với nhau trong nhiều năm.

Tác phẩm

[sửa | sửa mã nguồn]
  • Glimpses of World History (1934)
  • An Autobiography (1936)
  • The Discovery of India (1942– 1946)

Xem thêm

[sửa | sửa mã nguồn]

Chú thích

[sửa | sửa mã nguồn]
  1. ^ p.4 The Montreal Gazette - 9 Jun 1964 Google News Archive
  2. ^ Inter-faith Harmony: Where Nehru and Gandhi Meet Times of India, Ramachandra Guha, Sep 23, 2003, 12.00am IST
  3. ^ In Jawaharlal Nehru's autobiography, An Autobiography (1936), and in the Last Will & Testament of Jawaharlal Nehru, in Selected Works of Jawaharlal Nehru, 2nd series, vol. 26, p. 612,
  4. ^ “Jawaharlal Nehru”, Simple English Wikipedia, the free encyclopedia (bằng tiếng Anh), 23 tháng 3 năm 2022, truy cập ngày 26 tháng 3 năm 2022

Liên kết ngoài

[sửa | sửa mã nguồn]
Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Jawaharlal_Nehru&oldid=71141046”