Bước tới nội dung

Toàn quyền Canada

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Toàn quyền Canada
Badge
Đương nhiệm
Mary May Simon

từ 26 tháng 7 năm 2021
Vicereine
Chức vụHer Excellency The Right Honourable
Dinh thựHội trường, Ottawa;
La Citadelle, Thành phố Québec
Bổ nhiệm bởiQuân chủ Canada
Nhiệm kỳ[[Tại Bản mẫu:Quốc vương Canada, hiện tại Niềm vui của Majesty]]
Thành lập1 tháng 7 năm 1867
Người đầu tiên giữ chứcTử tước Monck
Lương bổng$288,900 (CAD)
Websitewww.gg.ca
Bài này nằm trong loạt bài về:
Chính trị và chính phủ
Canada
Chính phủ

Toàn quyền Canada là chức vụ đại diện cho Quốc vương hay Nữ vương của Canada trong việc thi hành các nhiệm vụ của người trị vì này trên toàn lãnh thổ của Liên bang Canada. Hiện nay, người trị vì của Canada, cùng với 15 quốc gia khác, là Vua Charles III. Vì nhiệm vụ đại diện này, người giữ chức vụ Toàn quyền thường được xem như Quốc trưởng của Canada trên thực tế (trong hiến pháp, Quốc trưởng của Canada là Vua Charles III). Nơi cư ngụ chính thức của người Đại diện cho nhà vua của Canada là Rideau Hall, một lâu đài bằng đá được xây năm 1838, tại Ottawa, Ontario; ngoài ra, khi đến Québec, vị Toàn quyền cư ngụ tại La Citadelle, một lâu đài trong cổ thành của Québec tại Thành phố Québec. Người hiện đang giữ chức vụ này là Mary May Simon.

Lịch sử

[sửa | sửa mã nguồn]

Chức vụ Toàn quyền Canada có tên trong tiếng AnhGovernor General of Canada và trong tiếng PhápGouverneur général du Canada, hay là Gouverneure générale du Canada cho trường hợp một phụ nữ, vì liên quan đến các chức vụ tương tự trong lịch sử thành lập Canada.

  • Vào giữa thế kỷ 17, các thuộc địa của Pháp tại Bắc Mỹ (một phần lớn của Québec hiện nay, Acadialãnh thổ Louisiana) đã cần một người cai trị. Đầu tiên, chức vụ của người cai trị này có tên là Gouverneur général de la Nouvelle France; người nắm chức vụ này một cách không chính thức là nhà thám hiểm Samuel de Champlain, người đặt nền móng xây dựng Québec, trong khi người nắm chức vụ này một cách chính thức là Charles Huault de Montmagny. Đến năm 1663 vua Louis XIV đổi tên của chức vụ này thành Gouverneur général và phong cho Augustin de Saffray de Mésy.
  • Hơn 100 năm sau, Pháp mất gần hết các thuộc địa tại Bắc Mỹ cho Anh. Các thuộc địa này được gọi là province (tỉnh) của Đế quốc Anh (như Tỉnh Quebec, Tỉnh Nova Scotia,...) và mỗi tỉnh có một Governor (Thống đốc) cai trị. Đến thập niên 1780 thì chính phủ Anh đặt tất cả các thuộc địa tại Bắc Mỹ dưới quyền một người với chức vụ Governor-in-Chief, hay Governor General (Toàn quyền). Người nắm chức vụ này đầu tiên là Guy Carleton, Nam tước Dorchester vào năm 1786.

Toàn quyền Canada ngày nay có rất ít quyền.

Vai trò của Toàn quyền cũng thay đổi rất nhiều trong thế kỷ 19thế kỷ 20.

  • Sau cuộc Khởi nghĩa 1837, chính phủ Anh chấp nhận cho các tỉnh được quyền thành lập chính phủ của riêng họ. Việc đó dẫn đến sự giảm thiểu vai trò cai trị hành chính của chức vụ Toàn quyền.
  • Vào năm 1926, Thủ tướng William Lyon Mackenzie King yêu cầu Julian H.G. Byng, Tử tước Byng của Vimy (vị Toàn quyền lúc đó của Canada) giải tán quốc hội và gọi tổng tuyển cử. Byng, dùng một phần quyền lực còn lại của mình, từ chối vì cuộc tổng tuyển cử trước chỉ xảy ra vài tháng trước đó. Sau khi King từ chức, Byng lại gọi lãnh tụ đối lập là Arthur Meighen ra lập chính phủ. King nghĩ là Byng đã đi ra ngoài giới hạn nên, khi được lập chính phủ trở lại, đã giới hạn thêm quyền lực của Toàn quyền.
  • Với Tuyên ngôn Balfour 1926Quy chế Westminster (1931), quyền lực của chức vụ bị hạn chế thêm. Tuyên ngôn Balfour xem các quốc gia thuộc địa cũ của Đế quốc Anh là ngang hàng với Anh, do đó vai trò của Toàn quyền là đại diện cho nhà vua, không phải cho chính phủ Anh. Quy chế Westminster bãi bỏ khái niệm là toàn thể các lãnh thổ (Anh, Canada, Úc, Bahamas...) là một vương quốc; trái lại, mỗi quốc gia là một vương quốc và các vương quốc này có chung một người trị vì. Từ đó các người đại diện cho nhà vua không còn là người Anh được gửi sang từ Anh nữa.

Lựa chọn

[sửa | sửa mã nguồn]

Nhiệm vụ

[sửa | sửa mã nguồn]

Quyền lợi

[sửa | sửa mã nguồn]

Danh sách

[sửa | sửa mã nguồn]

Từ khi thành lập liên bang (1867 - nay)

[sửa | sửa mã nguồn]
Tên Chân dung Thời gian Đại diện cho Ghi chú
1. Charles Stanley Monck, Tử tước Monck 1867 - 1869 Victoria
2. John Young, Nam tước Lisgar 1869 - 1872 Victoria
3. Frederick Temple Hamilton-Temple-Blackwood, Hầu tước xứ Dufferin và Ava 1872 - 1878 Victoria
4. John George Edward Henry Douglas Sutherland Campbell, Công tước xứ Argyll 1878 - 1883 Victoria
5. Henry Charles Keith Petty-Fitzmaurice, Hầu tước xứ Lansdowne 1883 - 1888 Victoria
6. Frederick Stanley, Bá tước xứ Derby 1888 - 1893 Victoria
7. John Campbell Hamilton-Gordon, Hầu tước xứ Aberdeen và Temair 1893 - 1898 Victoria
8. Gilbert John Elliot-Murray-Kynynmound, Bá tước xứ Minto 1898 - 1904 Victoria,
Edward VII
9. Albert Henry George Grey, Bá tước Grey 1904 - 1911 Edward VII,
George V
10. Hoàng thân Arthur Saxe-Coburg-Gotha, Công tước xứ Connaught 1911 - 1916 George V
11. Victor Cavendish, Công tước xứ Devonshire 1916 - 1921 George V
12. Julian H.G. Byng, Tử tước Byng xứ Vimy 1921 - 1926 George V
13. Freeman Freeman-Thomas, Hầu tước xứ Willingdon 1926 - 1931 George V
14. Vere Brabazon Ponsonby, Bá tước xứ Bessborough 1931 - 1935 George V
15. John Buchan, Nam tước Tweedsmuir 1935 - 1940 George V,
Edward VIII,
George VI
*. Sir Lyman Poore Duff 1940 George VI Tạm quyền trong vài tháng vì Nam tước Tweedsmuir chết
16. Alexander Cambridge, Bá tước xứ Athlone 1940 - 1946 George VI
17. Harold Alexander, Bá tước Alexander xứ Tunis 1946 - 1952 George VI
18. Vincent Massey 1952 - 1959 Elizabeth II Người Canada đầu tiên
19. Georges Vanier 1959 - 1967 Elizabeth II Người Canada nói tiếng Pháp đầu tiên
*. Robert Taschereau 1967 Elizabeth II Tạm quyền trong vài tháng vì Georges Vanier chết
20. Roland Michener 1967 - 1974 Elizabeth II
21. Jules Léger 1974 - 1979 Elizabeth II
22. Edward Schreyer 1979 - 1984 Elizabeth II Gốc Đức
23. Jeanne Sauvé 1984 - 1990 Elizabeth II Người phụ nữ đầu tiên
24. Ramon John Hnatyshyn 1990 - 1995 Elizabeth II Gốc Ukraina
25. Roméo LeBlanc 1995 - 1999 Elizabeth II Gốc Acadia
26. Adrienne Clarkson 1999 - 2005 Elizabeth II Phụ nữ, gốc Á (sinh tại Hong Kong)
27. Michaëlle Jean 2005 - 2010 Elizabeth II Phụ nữ, gốc Haiti (sinh tại Haiti)
28. David Lloyd Johnston 2010 - 2017 Elizabeth II
29. Julie Payette 2017 - 2021 Elizabeth II
*. Richard Wagner 2021 Elizabeth II Tạm quyền trong vài tháng vì Julie Payette từ chức
30. Mary May Simon 2021 - nay Elizabeth II - Charles III Cố nữ vương Elizabeth II băng hà vào ngày 08/09/2022 theo giờ Luân Đôn

Khi còn là Tỉnh Canada (1838 - 1867)

[sửa | sửa mã nguồn]
Tên Chân dung' Thời gian Đại diện cho Ghi chú
1. John George Lambton, Bá tước xứ Durham 1838 - 1839 Victoria
2. Charles Poulett Thomson, Nam tước Sydenham 1839 - 1841 Victoria
3. Lord Charles Bagot 1842 - 1843 Victoria
4. Charles Metcalfe, Nam tước Metcalfe 1843 - 1845 Victoria
5. Charles Murray Cathcart, Bá tước Cathcart 1846 - 1847 Victoria
6. James Bruce, Bá tước xứ Elgin 18471854 Victoria
7. Sir Edmund Walker Head 1854 - 1861 Victoria
8. Charles Stanley Monck, Tử tước Monck 1861 - 1867 Victoria

Tham khảo

[sửa | sửa mã nguồn]

Liên kết ngoài

[sửa | sửa mã nguồn]