นักปราชญ์แห่งคริสตจักร

นักปราชญ์แห่งคริสตจักร (อังกฤษ: Doctor of the Church; ละติน: Doctor Ecclesiae) (คำว่า “docere” หรือ “doctor” ในภาษาละตินหมายถึง “สอน”) เป็นตำแหน่งที่คริสตจักรแต่งตั้งให้ผู้ที่มีความสำคัญด้านคำสอนหรือเทววิทยาศาสนาคริสต์เป็นพิเศษ

ภาพนักบุญอีซีโดโรแห่งเซบิยา กับหนังสือซึ่งเป็นสัญลักษณ์ที่นิยมกันในการแสดงรูปของนักปราชญ์แห่งคริสตจักร

ก่อนคริสต์ศตวรรษที่ 16

แก้

ในคริสตจักรตะวันตก มีปิตาจารย์แห่งคริสตจักรที่ได้รับยกย่องเป็นนักปราชญ์อยู่ 4 องค์ ได้แก่ นักบุญเกรกอรีผู้ยิ่งใหญ่ นักบุญแอมโบรสแห่งมิลาน นักบุญออกัสตินแห่งฮิปโป และนักบุญเจอโรม ขณะที่คริสตจักรตะวันออกมีนักปราชญ์ที่โดดเด่นเป็นพิเศษ 3 องค์ ได้รับยกย่องเป็น "ไฮเออราร์คผู้ศักดิ์สิทธิ์ทั้งสาม" ได้แก่ นักบุญจอห์น คริสซอสตอม นักบุญแบซิลแห่งซีซาเรีย และนักบุญเกรกอรีแห่งนาเซียนซัส

คริสตจักรโรมันคาทอลิก

แก้

ในคริสตจักรโรมันคาทอลิกตำแหน่งนี้จะมอบให้แก่นักบุญผู้เป็นเจ้าของงานประพันธ์ที่คริสตจักรถือว่ามีคุณค่าต่อการศึกษา โดยการประกาศจากพระสันตะปาปาหรือจากสภาสังคายนาสากล การแต่งตั้งนี้นาน ๆ จึงทำกันครั้งหนึ่งและเป็นการแต่งตั้งหลังจากที่ผู้ได้รับการแต่งตั้งเสียชีวิตไปแล้วและหลังจากที่ได้รับประกาศให้เป็นนักบุญแล้วเท่านั้น

ในคริสตจักรละติน หลังจากที่นักปราชญ์ฝ่ายละตินทั้ง 4 องค์ได้รับยกย่องเป็นนักปราชญ์แห่งคริสตจักรไปแล้ว สมเด็จพระสันตะปาปาปิอุสที่ 5 ได้ประกาศยกย่องนักปราชญ์อีก 4 องค์เป็นนักปราชญ์แห่งคริสตจักรตะวันออกในปี ค.ศ. 1568 ได้แก่ นักบุญจอห์น คริสซอสตอม นักบุญแบซิลแห่งซีซาเรีย นักบุญเกรกอรีแห่งนาเซียนซัส และนักบุญอะทานาเชียสแห่งอะเล็กซานเดรีย

นักปราชญ์แห่งคริสตจักรแต่ละองค์ก็มีความเชี่ยวชาญในสาขาต่าง ๆ กัน เช่น นักบุญเกรกอรีหรือพระสันตะปาปาเกรกอรีที่ 1 และนักบุญแอมโบรสเป็นนักเขียนจดหมายและศาสตรนิพนธ์ นักบุญกาเตรีนาแห่งซีเอนาและนักบุญยอห์นแห่งไม้กางเขนจะเขียนเกี่ยวกับเทววิทยาเชิงรหัสยะ (mystical theology) นักบุญออกัสตินแห่งฮิปโปและนักบุญโรแบร์โต เบลลาร์มีโน เน้นงานเขียนปกป้องคริสตจักรจากพวกนอกรีต นักบุญบีดเขียน “ประวัติศาสตร์คริสตจักรของชนอังกฤษ” ซึ่งเป็นเอกสารที่ดีที่สุดในทางประวัติศาสตร์อังกฤษสมัยกลาง ส่วนนักบุญแอนเซล์มแห่งแคนเทอร์เบอรี นักบุญอัลแบร์ตุส มาญุส และนักบุญทอมัส อไควนัส เป็นทั้งนักเทววิทยาระบบ

ในปี ค.ศ. 1970 ได้มีการแต่งตั้งนักบุญหญิงเป็นนักปราชญ์แห่งคริสตจักรเป็นครั้งแรก คือ นักบุญเตเรซาแห่งอาบีลาและนักบุญกาเตรีนาแห่งซีเอนา ต่อมามีนักบุญเตแรซแห่งลีซีเยอและนักบุญฮิลเดการ์ดแห่งบิงเงิน ได้รับแต่งตั้งเพิ่มมาอีกตามลำดับ

คริสตจักรโรมันคาทอลิกได้แต่งตั้ง “นักปราชญ์แห่งคริสตจักร” ทั้งหมดด้วยกัน 35 องค์ ในจำนวนนี้ 18 องค์ถึงแก่กรรมก่อนจะเกิดศาสนเภทตะวันออก-ตะวันตกในปี ค.ศ. 1054 ซึ่งทางนิกายอีสเทิร์นออร์ทอดอกซ์ก็ยังนับถือนักปราชญ์ทั้ง 17 องค์นี้ ในบรรดา 35 องค์นี้ 25 องค์มาจากศาสนาคริสต์ตะวันตก และอีก 8 มาจากศาสนาคริสต์ตะวันออก ประกอบด้วยนักบุญหญิง 4 องค์ มุขนายก 18 องค์ บาทหลวง 12 องค์ พันธบริกร 1 องค์ นักพรตหญิง 3 องค์ พรหมจารี 1 องค์ และเป็นชาวยุโรป 26 องค์ ชาวแอฟริกา 3 องค์ และอีก 6 องค์เป็นชาวเอเชีย

รายชื่อนักปราชญ์แห่งคริสตจักรโรมันคาทอลิก

แก้
ชื่อ ค.ศ. เกิด ค.ศ. ตาย แต่งตั้ง ชาติ ตำแหน่ง
นักบุญเกรกอรี*
(St. Gregory the Great)
540 (ราว) 12 มีนาคม 604 1298 โรมัน พระสันตะปาปา
นักบุญแอมโบรสแห่งมิลาน*
(St. Ambrose)
340 (ราว) 4 เมษายน 397 1298 โรมัน บิชอปแห่งมิลาน
นักบุญออกัสตินแห่งฮิปโป*
(St. Augustine)
354 28 สิงหาคม 430 1298 ชาวนิวมิเดีย บิชอปแห่งฮิปโป
นักบุญเจอโรม*
(St. Jerome)
347 (ราว) 30 กันยายน 420 1298 ดาลเมเชีย บาทหลวง นักพรต
นักบุญจอห์น คริสซอสตอม*
(St. John Chrysostom)
347 407 1568 ซีเรียน อาร์ชบิชอปแห่งคอนสแตนติโนเปิล
นักบุญแบซิลแห่งซีซาเรีย*
(St. Basil)
330 1 มกราคม 379 1568 คาพะโดเคีย บิชอปแห่งไกเซรี
นักบุญเกรกอรีแห่งนาเซียนซัส*
(St. Gregory of Nazianzus)
329 25 มกราคม 389 1568 แคปพาโดเชีย อาร์ชบิชอปแห่งคอนสแตนติโนเปิล
นักบุญอะทาเนเชียสแห่งอะเล็กซานเดรีย*
(St. Athanasius)
298 2 พฤษภาคม 373 1568 อียิปต์ อาร์ชบิชอปแห่งอะเล็กซานเดรีย
นักบุญทอมัส อไควนัส
(St. Thomas Aquinas)
1225 7 มีนาคม 1274 1568 เนเปิลส์ บาทหลวง นักเทววิทยาศาสนาคริสต์ ไฟรอาร์คณะดอมินิกัน
นักบุญโบนาเวนตูรา
(St. Bonaventure)
1221 15กรกฎาคม 1274 1588 ละติอุม พระคาร์ดินัลบิชอปแห่งอัลบาโน นักเทววิทยาศาสนาคริสต์ มหาธิการคณะฟรันซิสกัน
นักบุญแอนเซล์มแห่งแคนเทอร์เบอรี
(St. Anselm)
1033 หรือ 1034 21 เมษายน 1109 1720 อาออสตา อาร์ชบิชอปแห่งแคนเทอร์เบอรี นักพรตคณะเบเนดิกติน
นักบุญอีซีโดโรแห่งเซบิยา*
(St. Isidore)
560 4 เมษายน 636 1722 อันดาลูเชีย อาร์ชบิชอปแห่งเซบิยา
นักบุญปีเตอร์ คริโซโลกัส*
(St. Peter Chrysologus)
406 450 1729 อิตาลี อาร์ชบิชอปแห่งราเวนนา
นักบุญลีโอที่ 1*
(St. Leo the Great)
400 10 พฤศจิกายน 461 1754 โรมัน พระสันตะปาปา
นักบุญปีเตอร์ เดเมียน
(St. Peter Damian)
1007 21/22 February 1072 1828 ราเวนนา พระคาร์ดินัลบิชอปแห่งออสเตีย นักพรตคณะเบเนดิกติน
นักบุญแบร์นาร์แห่งแกลร์โว
(St. Bernard)
1090 21 สิงหาคม 1153 1830 เบอร์กันดี บาทหลวง นักพรตคณะซิสเตอร์เชียน
นักบุญอีแลร์แห่งปัวตีเย*
(St. Hilary of Poitiers)
300 367 1851 กอล บิชอปแห่งปัวตีเย
นักบุญอัลฟอนโซ มาเรีย เด ลีกูโอรี
(St. Alphonsus Liguori)
1696 1 สิงหาคม 1787 1871 เนเปิลส์ บิชอปแห่งซานตากาตา เด โกตี ผู้ก่อตั้งคณะพระมหาไถ่
นักบุญฟร็องซัว เดอ ซาล
(St. Francis de Sales)
1567 28 ธันวาคม 1622 1877 ซาวอย บิชอปแห่งเจนีวา
นักบุญซิริลแห่งอะเล็กซานเดรีย
(St. Cyril of Alexandria)
376 27 มิถุนายน 444 1883 อียิปต์ อัครบิดรแห่งอะเล็กซานเดรีย
นักบุญซิริลแห่งเยรูซาเลม*
(St. Cyril of Jerusalem)
315 386 1883 เยรูซาเลม บิชอปแห่งเยรูซาเลม
นักบุญจอห์นแห่งดามัสกัส*
(St. John Damascene)
676 5 ธันวาคม 749 1883 ซีเรีย บาทหลวง นักพรต
นักบุญบีด*
(St. Bede the Venerable)
672 27 พฤษภาคม 735 1899 อังกฤษ บาทหลวง นักพรต
นักบุญเอเฟรมแห่งซีเรีย*
(St. Ephrem)
306 373 1920 ซีเรีย พันธบริกร
นักบุญปีเตอร์ กานิส
(St. Peter Canisius)
1521 21 ธันวาคม 1597 1925 เนเธอร์แลนด์ บาทหลวง นักบวชคณะเยสุอิต
นักบุญยอห์นแห่งไม้กางเขน
(St. John of the Cross)
1542 14 ธันวาคม 1591 1926 สเปน บาทหลวง รหัสยิก ผู้ก่อตั้งคณะคาร์เมไลท์ไม่สวมรองเท้า
นักบุญโรแบร์โต เบลลาร์มีโน
(St. Robert Bellarmine)
1542 17 กันยายน 1621 1931 ทัสกานี อาร์ชบิชอปแห่งกาปัว นักบวชคณะเยสุอิต
นักบุญอัลแบร์ตุส มาญุส
(St. Albertus Magnus)
1193 15 พฤศจิกายน 1280 1931 ชาวเยอรมัน บิชอปแห่งเรเกนส์บูร์ก ไฟรอาร์คณะดอมินิกัน
นักบุญแอนโทนีแห่งปาดัว
(St. Anthony of Padua)
1195 13 มิถุนายน 1231 1946 โปรตุเกส บาทหลวง, ไฟรอาร์คณะฟรันซิสกัน
นักบุญลอเรนโซแห่งบรินดีซี
(St. Lawrence of Brindisi)
22 กรกฎาคม 1559 22 กรกฎาคม 1619 1959 เนเปิลส์ บาทหลวง นักการทูต ไฟรอาร์คณะภราดาน้อยกาปูชิน
นักบุญเตเรซาแห่งอาบีลา
(St. Teresa of Ávila)
28 มีนาคม 1515 4 ตุลาคม 1582 1970 สเปน รหัสยิก ผู้ก่อตั้งคณะคาร์เมไลท์ไม่สวมรองเท้า
นักบุญกาเตรีนาแห่งซีเอนา
(St. Catherine of Siena)
25 มีนาคม 1347 29 เมษายน 1380 1970 ทัสเคนี รหัสยิก สมาชิกคณะชั้นสามของนักบุญดอมินิก
นักบุญเตแรซแห่งลีซีเยอ
(St. Thérèse de Lisieux)
2 มกราคม 1873 30 กันยายน 1897 1997 ฝรั่งเศส นักพรตหญิงคณะคาร์เมไลท์ไม่สวมรองเท้า
นักบุญควนแห่งอาบีลา
(St. John of Ávila)
6 มกราคม 1500 10 พฤษภาคม 1569 2012 สเปน บาทหลวง รหัสยิก
นักบุญฮิลเดการ์ดแห่งบิงเงิน
(St. Hildegard of Bingen)
1098 17 กันยายน 1179 2012 เยอรมัน รหัสยิก อธิการิณีอารามคณะเบเนดิกติน

ดูเพิ่ม

แก้

แหล่งข้อมูลอื่น

แก้