ข้ามไปเนื้อหา

ผลต่างระหว่างรุ่นของ "หม่อมเจ้าดวงจิตร จิตรพงศ์"

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
เนื้อหาที่ลบ เนื้อหาที่เพิ่ม
Horus (คุย | ส่วนร่วม)
ไม่มีความย่อการแก้ไข
Viewwwwww (คุย | ส่วนร่วม)
ไม่มีความย่อการแก้ไข
 
(ไม่แสดง 21 รุ่นระหว่างกลางโดยผู้ใช้ 9 คน)
บรรทัด 2: บรรทัด 2:
{{แหล่งอ้างอิงปฐมภูมิ}}
{{แหล่งอ้างอิงปฐมภูมิ}}
{{Infobox royalty
{{Infobox royalty
| image =หม่อมเจ้าดวงจิตร.JPG
| image = หม่อมเจ้าดวงจิตร.jpg
| title = หม่อมเจ้า ชั้น 4
| title = หม่อมเจ้า ชั้น 4
| birth_date = {{วันเกิด|2451|9|26}}
| birth_date = {{วันเกิด|2451|9|26}}
บรรทัด 10: บรรทัด 10:
| mother1 = [[หม่อมราชวงศ์โต จิตรพงศ์]]
| mother1 = [[หม่อมราชวงศ์โต จิตรพงศ์]]
| dynasty = [[ราชวงศ์จักรี|จักรี]]
| dynasty = [[ราชวงศ์จักรี|จักรี]]
|ราชสกุล=จิตรพงศ์}}
}}


'''หม่อมเจ้าดวงจิตร จิตรพงศ์''' (26 กันยายน พ.ศ. 2451 – 6 กันยายน พ.ศ. 2548) เป็นพระธิดาใน[[สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์]] กับ[[หม่อมราชวงศ์โต จิตรพงศ์]]
'''หม่อมเจ้าดวงจิตร จิตรพงศ์''' (26 กันยายน พ.ศ. 2451 – 6 กันยายน พ.ศ. 2548) เป็นพระธิดาใน [[สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์|พลเอก สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์]] กับ[[หม่อมราชวงศ์โต จิตรพงศ์]] ป.จ.


==พระประวัติ==
==พระประวัติ==

[[ไฟล์:หม่อมเจ้าหญิงดวงจิตร จิตรพงศ์.jpg|thumb|หม่อมเจ้าหญิงดวงจิตร จิตรพงศ์|link=Special:FilePath/หม่อมเจ้าหญิงดวงจิตร_จิตรพงศ์.jpg]]
หม่อมเจ้าดวงจิตร จิตรพงศ์ (26 กันยายน พ.ศ. 2451 – 6 กันยายน พ.ศ. 2548) เป็นพระธิดาลำดับที่ 6 ใน[[สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์]] เป็นลำดับที่ 2 อันประสูติแต่[[หม่อมราชวงศ์โต จิตรพงศ์]] (ราชสกุลเดิม งอนรถ) ประสูติเมื่อวันที่ 26 กันยายน พ.ศ. 2451 ในปลายรัชสมัย[[พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว]] ประสูติที่ตำหนักเก้าห้องในบริเวณ[[วังท่าพระ]] [[ถนนหน้าพระลาน]] ซึ่งเป็นที่ประทับของพระบิดาในขณะนั้น หม่อมเจ้าดวงจิตรมีโสทรภคินีและโสทรอนุชารวม 4 องค์ คือ<ref>{{อ้างหนังสือ
หม่อมเจ้าดวงจิตร จิตรพงศ์ มีพระนามลำลองว่า '''ท่านหญิงอาม''' เป็นพระธิดาลำดับที่ 6 ใน[[สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์]] เป็นลำดับที่ 2 อันประสูติแต่[[หม่อมราชวงศ์โต จิตรพงศ์]] (ราชสกุลเดิม งอนรถ) ประสูติเมื่อวันที่ 26 กันยายน พ.ศ. 2451 ในปลายรัชสมัย[[พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว]] ประสูติที่ตำหนักเก้าห้องในบริเวณ[[วังท่าพระ]] [[ถนนหน้าพระลาน]] ซึ่งเป็นที่ประทับของพระบิดาในขณะนั้น หม่อมเจ้าดวงจิตรมีโสทรภคินีและโสทรอนุชารวม 4 องค์ คือ<ref>{{อ้างหนังสือ
|ผู้แต่ง=[[สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์]]
|ผู้แต่ง=[[สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์]]
|ชื่อหนังสือ=มหามกุฎราชสันตติวงศ์ พระนามพระราชโอรสธิดา พระราชนัดดา
|ชื่อหนังสือ=มหามกุฎราชสันตติวงศ์ พระนามพระราชโอรสธิดา พระราชนัดดา
บรรทัด 28: บรรทัด 28:
}}
}}
</ref>
</ref>
* [[หม่อมเจ้าประโลมจิตร ไชยันต์]] เสกสมรสกับ[[หม่อมเจ้าตระนักนิธิผล ไชยันต์]]
* [[หม่อมเจ้าหญิงประโลมจิตร ไชยันต์|หม่อมเจ้าประโลมจิตร ไชยันต์]] เสกสมรสกับ[[หม่อมเจ้าตระนักนิธิผล ไชยันต์]]
* [[หม่อมเจ้ายาใจ จิตรพงศ์]] เสกสมรสกับหม่อมจักลิน (สกุลเดิม ดูบัวส์)
* [[หม่อมเจ้ายาใจ จิตรพงศ์]] เสกสมรสกับหม่อมจักลิน (สกุลเดิม ดูบัวส์)
* [[หม่อมเจ้าเพลารถ จิตรพงศ์]] เสกสมรสกับ[[หม่อมเจ้ากุมารีเฉลิมลักษณ์ จิตรพงศ์]] (ราชสกุลเดิม ดิศกุล)
* [[หม่อมเจ้าเพลารถ จิตรพงศ์]] เสกสมรสกับ[[หม่อมเจ้ากุมารีเฉลิมลักษณ์ จิตรพงศ์]] (ราชสกุลเดิม ดิศกุล)
บรรทัด 43: บรรทัด 43:
ในการพระราชพิธีเฉลิมพระราชมณเฑียร[[พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว]] รัชกาลที่ 7 โปรดเกล้าฯ ให้หม่อมเจ้า พระราชนัดดาในรัชกาลที่ 4 และ 5 เชิญทั้งเครื่องเฉลิมพระราชมณเฑียร และเครื่องราชูปโภค ทั้งหมด 16 องค์ พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงยืนกลาง สมเด็จพระนางเจ้ารำไพพรรณี พระบรมราชินีทรงยืนเบื้องขวาพระองค์ แวดล้อมด้วยพระราชนัดดา ในรัชกาลที่ 4 และ 5 ทรงเชิญเครื่องเฉลิมพระราชมณเฑียร และเครื่องราชูปโภค โดยหม่อมเจ้าดวงจิตร จิตรพงศ์ พระราชนัดดาในรัชกาลที่ 4 เชิญพานพระศรี
ในการพระราชพิธีเฉลิมพระราชมณเฑียร[[พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว]] รัชกาลที่ 7 โปรดเกล้าฯ ให้หม่อมเจ้า พระราชนัดดาในรัชกาลที่ 4 และ 5 เชิญทั้งเครื่องเฉลิมพระราชมณเฑียร และเครื่องราชูปโภค ทั้งหมด 16 องค์ พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงยืนกลาง สมเด็จพระนางเจ้ารำไพพรรณี พระบรมราชินีทรงยืนเบื้องขวาพระองค์ แวดล้อมด้วยพระราชนัดดา ในรัชกาลที่ 4 และ 5 ทรงเชิญเครื่องเฉลิมพระราชมณเฑียร และเครื่องราชูปโภค โดยหม่อมเจ้าดวงจิตร จิตรพงศ์ พระราชนัดดาในรัชกาลที่ 4 เชิญพานพระศรี


นอกจากนี้ในคราวที่เกิดเหตุการณ์คณะทหารออกปฏิบัติการเปลี่ยนแปลงการปกครองเมื่อ พ.ศ. 2475 เจ้านายสตรีบางพระองค์ก็ถูกนำไปเป็น “ตัวประกัน” ด้วยเช่นกัน เช่น [[หม่อมเจ้าประสงค์สม บริพัตร]] พระชายาในสมเด็จฯ เจ้าฟ้าบริพัตรสุขุมพันธุ์ฯ [[หม่อมเจ้าพัฒนายุ ดิศกุล]] พระธิดาในสมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ และ'''หม่อมเจ้าดวงจิตร จิตรพงศ์''' พระธิดาในสมเด็จฯ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ ซึ่งล้วนเข้าไปอยู่ใน[[พระที่นั่งอนันตสมาคม]]เพื่อดูแลพระสวามีและพระบิดาที่ถูกนำไปเป็นตัวประกัน<ref>http://www.siammanussati.com/%E0%B9%80%E0%B8%9B%E0%B8%B4%E0%B8%94%E0%B8%A7%E0%B8%B4%E0%B8%99%E0%B8%B2%E0%B8%97%E0%B8%B5%E0%B8%97%E0%B8%AB%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%84%E0%B8%93%E0%B8%B0%E0%B8%A3%E0%B8%B2%E0%B8%A9%E0%B8%8E%E0%B8%A3-2/</ref>
นอกจากนี้ในคราวที่เกิดเหตุการณ์คณะทหารออกปฏิบัติการเปลี่ยนแปลงการปกครองเมื่อ พ.ศ. 2475 เจ้านายสตรีบางพระองค์ก็ถูกนำไปเป็น “ตัวประกัน” ด้วยเช่นกัน เช่น [[หม่อมเจ้าประสงค์สม บริพัตร]] พระชายาในสมเด็จฯ เจ้าฟ้าบริพัตรสุขุมพันธุ์ฯ [[หม่อมเจ้าพัฒนายุ ดิศกุล]] พระธิดาในสมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ และ'''หม่อมเจ้าดวงจิตร จิตรพงศ์''' พระธิดาในสมเด็จฯ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ ซึ่งล้วนเข้าไปอยู่ใน[[พระที่นั่งอนันตสมาคม]]เพื่อดูแลพระสวามีและพระบิดาที่ถูกนำไปเป็นตัวประกัน<ref>[http://www.siammanussati.com/%E0%B9%80%E0%B8%9B%E0%B8%B4%E0%B8%94%E0%B8%A7%E0%B8%B4%E0%B8%99%E0%B8%B2%E0%B8%97%E0%B8%B5%E0%B8%97%E0%B8%AB%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%84%E0%B8%93%E0%B8%B0%E0%B8%A3%E0%B8%B2%E0%B8%A9%E0%B8%8E%E0%B8%A3-2/ การทรงงาน]</ref>
[[ไฟล์:เครื่องเฉลิมพระราชมณเฑียรในรัชกาลที่ 7.jpg|thumb|หม่อมเจ้าดวงจิตร จิตรพงศ์ พระราชนัดดาในรัชกาลที่ 4 เชิญพานพระศรี แถวหลังจากซ้ายไปขวา ลำดับที่ 9]]
[[ไฟล์:ภาพเมื่อครั้งพระราชพิธีเฉลิมพระราชมณเฑียรในรัชกาลที่ 7.webp|thumb|หม่อมเจ้าดวงจิตร จิตรพงศ์ พระราชนัดดาในรัชกาลที่ 4 เชิญพานพระศรี แถวหลังจากซ้ายไปขวา ลำดับที่ 9]]


==งานอดิเรก==
==งานอดิเรก==
บรรทัด 59: บรรทัด 59:
หม่อมเจ้าดวงจิตร จิตรพงศ์ สิ้นชีพิตักษัยเมื่อวันที่ 6 กันยายน พ.ศ. 2548 สิริชันษา 96 ปี ในการนี้[[สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา สยามบรมราชกุมารี]] เสด็จพระราชดำเนินพระราชทานเพลิงศพ หม่อมเจ้าดวงจิตร จิตรพงศ์ ณ เมรุหลวงหน้าพลับพลาอิศริยาภรณ์ วัดเทพศิรินทราวาส เมื่อวันที่ 14 มีนาคม พุทธศักราช 2550
หม่อมเจ้าดวงจิตร จิตรพงศ์ สิ้นชีพิตักษัยเมื่อวันที่ 6 กันยายน พ.ศ. 2548 สิริชันษา 96 ปี ในการนี้[[สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา สยามบรมราชกุมารี]] เสด็จพระราชดำเนินพระราชทานเพลิงศพ หม่อมเจ้าดวงจิตร จิตรพงศ์ ณ เมรุหลวงหน้าพลับพลาอิศริยาภรณ์ วัดเทพศิรินทราวาส เมื่อวันที่ 14 มีนาคม พุทธศักราช 2550


== เครื่องราชอิสิรยาภรณ์ ==
== เครื่องราชอิสริยาภรณ์ ==
{{ท.จ.ว.|2527}}<ref>[http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2527/D/067/7.PDF แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์]ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 101 ตอนที่ 67 วันที่ 24 พฤษภาคม 2527</ref>
{{ท.จ.ว.ฝ่ายใน|ปี=2527}}<ref>{{cite journal| url = http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2527/D/067/7.PDF | title = แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ฝ่ายหน้าและฝ่ายใน ประจำปี 2527 | journal = ราชกิจจานุเบกษา | volume = เล่ม 101 | issue = ตอนที่ 67 ฉบับพิเศษ | date = 24 พฤษภาคม 2527 | pages = 9}}</ref>
{{ต..|2498}}
{{ต..|ปี=2501}}
{{ต..|2507}}
{{ต..|ปี=2498}}
{{ร.ฉ.พ.|ปี=2475}}

{{ช.ร.เอเชียบูรพา|ปี=2487}}
* พ.ศ. 2469 - '''เสมาบรมราชาภิเษกทอง รัชกาลที่ 7'''<ref>ประกาศกระทรวงวัง เรื่อง การประดับเสมาบรมราชาภิเษก<nowiki/>http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2469/D/3718.PDF</ref>
{{ร.ร.ศ.7|ปี=2469}}
* พ.ศ. 2469 - เสมาบรมราชาภิเษกทอง รัชกาลที่ 7<ref>{{cite journal| journal = ราชกิจจานุเบกษา | url = http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2469/D/3718.PDF | title = ประกาศกระทรวงวัง เรื่อง การประดับเสมาบรมราชาภิเษก | volume = เล่ม 43 | pages = หน้า 3719 | date = 16 มกราคม 2470}}</ref>
{{ร.ร.ศ.9|ปี=2493}}


== พงศาวลี ==
== พงศาวลี ==
บรรทัด 116: บรรทัด 119:
[[หมวดหมู่:ราชสกุลจิตรพงศ์]]
[[หมวดหมู่:ราชสกุลจิตรพงศ์]]
[[หมวดหมู่:หม่อมเจ้าหญิง]]
[[หมวดหมู่:หม่อมเจ้าหญิง]]
[[หมวดหมู่:ผู้ได้รับเครื่องราชอิสริยาภรณ์ ท.จ.ว.]]
[[หมวดหมู่:ผู้ได้รับเครื่องราชอิสริยาภรณ์ ท.จ.ว. (ฝ่ายใน)]]
[[หมวดหมู่:ผู้ได้รับเครื่องราชอิสริยาภรณ์ ต.ช.]]
[[หมวดหมู่:ผู้ได้รับเครื่องราชอิสริยาภรณ์ ต.ช.]]
[[หมวดหมู่:ผู้ได้รับเครื่องราชอิสริยาภรณ์ ต.ม.]]
[[หมวดหมู่:ผู้ได้รับเครื่องราชอิสริยาภรณ์ ต.ม.]]

รุ่นแก้ไขปัจจุบันเมื่อ 21:43, 7 พฤษภาคม 2567

หม่อมเจ้าดวงจิตร จิตรพงศ์
หม่อมเจ้า ชั้น 4
ประสูติ26 กันยายน พ.ศ. 2451
สิ้นชีพตักษัย6 กันยายน พ.ศ. 2548 (96 ปี)
ราชสกุลจิตรพงศ์
ราชวงศ์จักรี
พระบิดาสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์
พระมารดาหม่อมราชวงศ์โต จิตรพงศ์

หม่อมเจ้าดวงจิตร จิตรพงศ์ (26 กันยายน พ.ศ. 2451 – 6 กันยายน พ.ศ. 2548) เป็นพระธิดาใน พลเอก สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ กับหม่อมราชวงศ์โต จิตรพงศ์ ป.จ.

พระประวัติ[แก้]

หม่อมเจ้าดวงจิตร จิตรพงศ์ มีพระนามลำลองว่า ท่านหญิงอาม เป็นพระธิดาลำดับที่ 6 ในสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ เป็นลำดับที่ 2 อันประสูติแต่หม่อมราชวงศ์โต จิตรพงศ์ (ราชสกุลเดิม งอนรถ) ประสูติเมื่อวันที่ 26 กันยายน พ.ศ. 2451 ในปลายรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ประสูติที่ตำหนักเก้าห้องในบริเวณวังท่าพระ ถนนหน้าพระลาน ซึ่งเป็นที่ประทับของพระบิดาในขณะนั้น หม่อมเจ้าดวงจิตรมีโสทรภคินีและโสทรอนุชารวม 4 องค์ คือ[1]

การศึกษา[แก้]

หม่อมเจ้าดวงจิตร จิตรพงศ์ ทรงศึกษาในระยะแรกที่วังท่าพระ โดยหลวงสำเร็จวรรณกิจเป็นผู้ถวายการสอนพระโอรสธิดาในสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ ต่อมาทรงเข้าศึกษาที่โรงเรียนสตรีวิทยา เมื่อพระบิดาย้ายไปประทับที่ตำหนักปลายเนิน เป็นการถาวร หม่อมเจ้าดวงจิตรจึงทรงย้ายไปศึกษาที่โรงเรียนเซนต์แมรี่ เอส.พี.จี. (Society for the Propagation of the Gospel) ถนนราชดำริ

การทรงงาน[แก้]

ระหว่างที่หม่อมเจ้าดวงจิตรทรงศึกษาที่โรงเรียนเอสพีจีแมรี พระบิดาทรงกลับเข้ารับราชการในตำแหน่งอภิรัฐมนตรี มีงานราชการเพิ่มมากขึ้น หม่อมเจ้าดวงจิตรจึงทรงลาออกจากโรงเรียน มาเป็นเลขานุการิณีในพระบิดาอย่างเต็มเวลา

หม่อมเจ้าดวงจิตรมักตามเสด็จพระบิดาไปในงานพระราชพิธีต่าง ๆ และยังตามเสด็จเวลาไปทรงงานราชการด้วย สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์มีปัญหาเรื่องพระกรรณไม่ดี หม่อมเจ้าดวงจิตรต้องช่วยทูลเรื่องที่พระบิดาไม่ทรงได้ยินถนัดถวายเพิ่มเติม หม่อมเจ้าดวงจิตรจึงรู้จักข้าราชการกรมศิลปากรทุกคนในสมัยนั้น สามารถติดตามงานต่าง ๆ ถวายพระบิดาได้

ในการพระราชพิธีเฉลิมพระราชมณเฑียรพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 7 โปรดเกล้าฯ ให้หม่อมเจ้า พระราชนัดดาในรัชกาลที่ 4 และ 5 เชิญทั้งเครื่องเฉลิมพระราชมณเฑียร และเครื่องราชูปโภค ทั้งหมด 16 องค์ พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงยืนกลาง สมเด็จพระนางเจ้ารำไพพรรณี พระบรมราชินีทรงยืนเบื้องขวาพระองค์ แวดล้อมด้วยพระราชนัดดา ในรัชกาลที่ 4 และ 5 ทรงเชิญเครื่องเฉลิมพระราชมณเฑียร และเครื่องราชูปโภค โดยหม่อมเจ้าดวงจิตร จิตรพงศ์ พระราชนัดดาในรัชกาลที่ 4 เชิญพานพระศรี

นอกจากนี้ในคราวที่เกิดเหตุการณ์คณะทหารออกปฏิบัติการเปลี่ยนแปลงการปกครองเมื่อ พ.ศ. 2475 เจ้านายสตรีบางพระองค์ก็ถูกนำไปเป็น “ตัวประกัน” ด้วยเช่นกัน เช่น หม่อมเจ้าประสงค์สม บริพัตร พระชายาในสมเด็จฯ เจ้าฟ้าบริพัตรสุขุมพันธุ์ฯ หม่อมเจ้าพัฒนายุ ดิศกุล พระธิดาในสมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ และหม่อมเจ้าดวงจิตร จิตรพงศ์ พระธิดาในสมเด็จฯ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ ซึ่งล้วนเข้าไปอยู่ในพระที่นั่งอนันตสมาคมเพื่อดูแลพระสวามีและพระบิดาที่ถูกนำไปเป็นตัวประกัน[2]

หม่อมเจ้าดวงจิตร จิตรพงศ์ พระราชนัดดาในรัชกาลที่ 4 เชิญพานพระศรี แถวหลังจากซ้ายไปขวา ลำดับที่ 9

งานอดิเรก[แก้]

หม่อมเจ้าดวงจิตร จิตรพงศ์ โปรดใช้เวลาว่างในการอ่านหนังสือทั้งภาษาไทยและภาษาอังกฤษอยู่เสมอ ทรงเริ่มงานประพันธ์ด้วยการแปลตำรากับข้าวจากหนังสือของมิสซิสบีตันไปลงพิมพ์ในหนังสือไทยเกษมและหนังสือนารีนาถ โปรดประพันธ์บทความและบทกลอนให้พรเป็นงานอดิเรก และนิพนธ์บทประพันธ์เพื่อใช้ในงานนักเรียนเก่าอังกฤษและงานนักเรียนเก่าอเมริกัน

งานนิพนธ์เรื่องสำคัญที่นิพนธ์ขึ้นได้แก่

  • หนังสือ "ป้าป้อนหลาน" เบื้องต้นนิพนธ์ขึ้นเพื่อประทานความรู้แก่หลาน ๆ พิมพ์ครั้งแรกเมื่องานฉลองชันษา 5 รอบ เมื่อปี พ.ศ. 2511 และได้นิพนธ์เพิ่มอีกสองชุด จากนั้นได้รวบรวมทั้งสามชุดมาพิมพ์ประทานในงานฉลองชันษา 90 ปี เมื่อปี พ.ศ. 2541 และสุดท้ายได้นำมาพิมพ์แจกในงานพระราชทานเพลิงศพในปี พ.ศ. 2550 โดยหนังสือเล่มนี้กระทรวงศึกษาธิการได้ถวายถ้วยรางวัลดีเด่นด้านการใช้ภาษาไทย
  • หนังสือ "ตาลปัตร ฝีพระหัตถ์สมเด็จฯ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์" พระนิพนธ์ของหม่อมเจ้าดวงจิตร  จิตรพงศ์ กล่าวถึงเรื่องตาลปัตรกับกฎราชสำนักว่า "มีประเพณีมาแต่ดั้งเดิมว่า พระราชาคณะซึ่งได้รับพระราชทานตาลปัตรแฉกเป็นพัดยศเมื่อได้รับนิมนต์ ให้เข้าไปเทศน์ถวาย จะต้องนำตาลปัตรเข้าไป 2 เล่ม คือ พัดแฉก ที่ได้รับพระราชทานเล่มหนึ่งกับพัดรองอีกเล่มหนึ่งในขณะที่ขึ้นไปบนธรรมาสน์นั้น จะถือพัดแฉกไม่ได้ ต้องถือพัดรองขึ้นไปถวายศีลแทนต่อเมื่อเทศน์แล้ว กลับลงมานั่งยังอาสน์จะถวายอนุโมทนาถวายอดิเรก จึงให้ใช้พัดยศ ประเพณีนี้ในปัจจุบันมีระบุไว้ในกฎพระราชสำนักว่าพัดยศนั้น พระสงฆ์จะนำมาใช้ได้ เฉพาะงานพระราชพิธี ที่มีการถวายอนุโมทนาถวายอดิเรกเท่านั้น" ตาลปัตร เป็นหนังสือที่รวบรวมความรู้ต่างๆ เกี่ยวกับตาลปัตรและพัดรองฝีพระหัตถ์สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ ที่ทรงออกแบบสำหรับใช้ในงานพระราชพิธีและงานพิธีของผู้มีบรรดาศักดิ์ตั้งแต่แผ่นดินพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวเป็นต้นมา ผลงานฝีพระหัตถ์เหล่านี้นับเป็นแบบอย่างของงานประณีตศิลป์ชั้นเยี่ยมประเภทหนึ่งของสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ หนังสือเล่มนี้ตีพิมพ์ครั้งแรกในงานพระราชทานเพลิงศพหม่อมราชวงศ์โต จิตรพงศ์ พระชายาในสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ โดยหม่อมเจ้าหญิงดวงจิตร จิตรพงศ์ เป็นผู้รวบรวม และหม่อมเจ้ายาใจ จิตรพงศ์ ถ่ายภาพ
  • พระนิพนธ์เรื่อง "สมเด็จฯ เจ้าฟ้า กรมพระยานิรศรานุวัดติวงศ์ ผู้ได้รับพระราชทานสร้อยพระนามว่า "สังคีตวาทิตวิธีวิจารณ์"" พิมพ์ในหนังสือครบรอบ 100 ปี เพลงเขมรไทรโยค วันที่ 20 พฤษภาคม พุทธศักราช 2531 ถึงวันที่ 20 กันยายน พุทธศักราช 2531 ที่ระลึกในวโรกาสที่สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จพระราชดำเนินเป็นองค์ประธาน ในงานเฉลิมฉลอง 100 ปี เพลงเขมรไทรโยค ณ ศูนย์วัฒนธรรมแห่งประเทศไทย วันจันทร์ ที่ 19 กันยายน 2531 หน้า 74-82

สิ้นชีพตักษัย[แก้]

หม่อมเจ้าดวงจิตร จิตรพงศ์ สิ้นชีพิตักษัยเมื่อวันที่ 6 กันยายน พ.ศ. 2548 สิริชันษา 96 ปี ในการนี้สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา สยามบรมราชกุมารี เสด็จพระราชดำเนินพระราชทานเพลิงศพ หม่อมเจ้าดวงจิตร จิตรพงศ์ ณ เมรุหลวงหน้าพลับพลาอิศริยาภรณ์ วัดเทพศิรินทราวาส เมื่อวันที่ 14 มีนาคม พุทธศักราช 2550

เครื่องราชอิสริยาภรณ์[แก้]

พงศาวลี[แก้]

อ้างอิง[แก้]

  1. สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์มหามกุฎราชสันตติวงศ์ พระนามพระราชโอรสธิดา พระราชนัดดา. กรุงเทพ : อมรินทร์พริ้นติ้ง, พ.ศ. 2547. หน้า หน้าที่. ISBN 974-272-911-5
  2. การทรงงาน
  3. "แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ฝ่ายหน้าและฝ่ายใน ประจำปี 2527" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 101 (ตอนที่ 67ง ฉบับพิเศษ): 9. 24 พฤษภาคม 2527.
  4. "ประกาศกระทรวงวัง เรื่อง การประดับเสมาบรมราชาภิเษก" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 43: หน้า 3719. 16 มกราคม 2470.