หม่อมเจ้าดวงจิตร จิตรพงศ์

หม่อมเจ้าดวงจิตร จิตรพงศ์
หม่อมเจ้าดวงจิตร จิตรพงศ์
ไฟล์:หม่อมเจ้าดวงจิตร.JPG
ประสูติ	26 กันยายน พ.ศ. 2451 กรุงเทพมหานคร ไทย
สิ้นชีพิตักษัย	6 กันยายน พ.ศ. 2548 (96 ปี) กรุงเทพมหานคร ไทย
ราชวงศ์	จักรี
พระบิดา	สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์
พระมารดา	หม่อมราชวงศ์โต งอนรถ

หม่อมเจ้าดวงจิตร จิตรพงศ์ (26 กันยายน พ.ศ. 2451 - 6 กันยายน พ.ศ. 2548) เป็นพระธิดาลำดับที่ 6 ใน สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ ลำดับที่ 2 อันประสูติแต่หม่อมราชวงศ์โต งอนรถ มีพระเชษฐภคินี พระอนุชาและพระขนิษฐาร่วมพระมารดา 4 พระองค์ คือ

• หม่อมเจ้าหญิงประโลมจิตร จิตรพงศ์ (พ.ศ. 2448 - พ.ศ. 2513) เสกสมรสกับหม่อมเจ้าตระหนักนิธิผล ไชยันต์ (พ.ศ. 2439 - พ.ศ. 2473)
• หม่อมเจ้ายาใจ จิตรพงศ์ (พ.ศ. 2453 - พ.ศ. 2539) สมรสกับหม่อมจักลิน ดูบัวส์
• หม่อมเจ้าเพลารถ จิตรพงศ์ (พ.ศ. 2457 - พ.ศ. 2537) เสกสมรสกับหม่อมเจ้ากุมารีเฉลิมลักษณ์ ดิศกุล (พ.ศ. 2458 - พ.ศ. 2544)
• หม่อมเจ้าหญิงกรณิกา จิตรพงศ์ (พ.ศ. 2459 - 6 พฤษภาคม 2558)

หม่อมเจ้าหญิงดวงจิตร จิตรพงศ์ ประสูติที่ตำหนักเก้าห้องในบริเวณวังท่าพระ ถนนหน้าพระลาน ซึ่งเป็นที่ประทับของสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ในขณะนั้น

การศึกษา หม่อมเจ้าหญิงดวงจิตร จิตรพงศ์ ทรงเล่าเรียนในระยะแรกที่วังท่าพระ หลวงสำเร็จวรรณกิจเป็นผู้หนึ่งที่ได้รับเชิญมาสอนโอรสธิดาในสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ หลังจากนั้นทรงเข้าเป็นนักเรียนที่โรงเรียนสตรีวิทยา ต่อมาเมื่อสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ย้ายที่ประทับไปประทับที่ตำหนักปลายเนิน คลองเตยเป็นการถาวร หม่อมเจ้าหญิงดวงจิตร จิตรพงศ์จึงทรงย้ายไปศึกษาที่โรงเรียนเอสพีจีแมรี ถนนราชดำริ

งาน ระหว่างที่ทรงศึกษาที่โรงเรียนเอสพีจีแมรี สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ ทรงกลับเข้ารับราชการในตำแหน่งอภิรัฐมนตรี ทรงมีงานราชการเพิ่มมากขึ้น หม่อมเจ้าหญิงดวงจิตร จิตรพงศ์ จึงทรงลาออกจากโรงเรียน มาเป็นเลขานุการในพระองค์เต็มเวลา

หม่อมเจ้าหญิงดวงจิตร จิตรพงศ์ ตามเสด็จสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ ไปในงานพระราชพิธีต่างๆ และยังตามเสด็จเวลาไปทรงงานราชการด้วย สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ทรงมีปัญหาเรื่องพระกรรณไม่ดี หม่อมเจ้าหญิงดวงจิตรต้องทรงช่วยทูลเรื่องที่ไม่ทรงได้ยินถนัดเพิ่มเติมถวาย หม่อมเจ้าหญิงดวงจิตรจึงทรงรู้จักข้าราชการกรมศิลปากรทุกคนในสมัยนั้น สามารถติดตามงานต่างๆถวายได้

งานอดิเรก หม่อมเจ้าหญิงดวงจิตร จิตรพงศ์ ใช้เวลาว่างทรงอ่านหนังสือทั้งภาษาไทยและภาษาอังกฤษอยู่เสมอ ทรงเริ่มงานประพันธ์ด้วยการแปลตำรากับข้าวจากหนังสือของมิสซิสบีตันไปลงพิมพ์ในหนังสือไทยเกษมและหนังสือนารีนาถ โปรดแต่งบทความและบทกลอนให้พรเป็นงานอดิเรก และทรงนิพนธ์บทประพันธ์เพื่อใช้ในงานนักเรียนเก่าอังกฤษและงานนักเรียนเก่าอเมริกัน

งานส่วนพระองค์เรื่องสำคัญที่ทรงทำคือ หนังสือ"สาส์นสมเด็จ" หม่อมเจ้าหญิงดวงจิตรทรงพิมพ์เป็นฉบับสมบูรณ์จากต้นร่างลายพระหัตถ์ของสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์

หนังสือ"ป้าป้อนหลาน" โดยเบื้องต้นทรงแต่งขึ้นเพื่อให้ความรู้แก่หลานๆ โดยได้พิมพ์ครั้งแรกเมื่องานฉลองพระชันษา 5 รอบเมื่อปี2511 และได้ทรงนิพทธ์เพิ่มอีก 2 ชุด โดยได้มีการรวบรวมทั้งสามชุดมาพิมพ์เพื่อแจกงานฉลองพระชันษา 90 ปี และสุดท้ายได้นำมาพิมพ์แจกในงานพระราชทานเพลิงศพในปี 2550 หนังสือเล่มนี้กระทรวงศึกษาธิการได้ถวายถ้วยรางวัลดีเด่นด้านการใช้ภาษาไทย

หม่อมเจ้าหญิงดวงจิตร สิ้นชีพิตักษัยเมื่อวันที่ 6 กันยายน พ.ศ. 2548 พระชันษา 96 ปี

เครื่องราชอิสิรยาภรณ์

• พ.ศ. 2527 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 2 ทุติยจุลจอมเกล้าวิเศษ (ท.จ.ว.)
• พ.ศ. 2498 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นที่ 3 ตริตาภรณ์มงกุฎไทย (ต.ม.)
• พ.ศ. 2507 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นที่ 3 ตริตาภรณ์ช้างเผือก (ต.ช.)

พงศาวลี

พงศาวลีของหม่อมเจ้าหญิงดวงจิตร จิตรพงศ์

16. พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก               8. พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย                       17. สมเด็จพระอมรินทราบรมราชินี               4. พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว                             18. เงิน แซ่ตัน               9. สมเด็จพระศรีสุริเยนทราบรมราชินี                       19. สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าแก้ว กรมพระศรีสุดารักษ์               2. สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าจิตรเจริญ กรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์                                   20. (=24.) พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว               10. สมเด็จพระบรมราชมาตามหัยกาเธอ พระองค์เจ้าศิริวงศ์ กรมหมื่นมาตยาพิทักษ์                       21. เจ้าจอมมารดาทรัพย์               5. พระสัมพันธวงศ์เธอ พระองค์เจ้าพรรณราย                             22. จีนก๊วง แซ่จิ๋ว               11. หม่อมกิ่ม ศิริวงศ์ ณ อยุธยา                       23. แตง               1. หม่อมเจ้าดวงจิตร จิตรพงศ์                                         24. (=20.) พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว               12. พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้างอนรถ                       25. เจ้าจอมมารดาจาด               6. หม่อมเจ้าแดง งอนรถ                             26.               13.                       27.               3. หม่อมราชวงศ์โต งอนรถ                                   14.                       7. หม่อมวัน งอนรถ ณ อยุธยา                             15.